Charles-Philippe z Francji , hrabia d'Artois , lepiej znany jako Karol X , urodzony dnia9 października 1757w Pałacu Wersalskim w Wersalu we Francji i zmarł dnia6 listopada 1836 rw Görtz , następnie w Austrii , był królem Francji i Nawarry od 1824 do 1830 roku .
Panuje w okresie znanym jako Przywrócenie . Siódme dziecko i piąty syn Delfina Ludwika i Delfinki z domu Marie-Josephe de Saxe , jest ostatnim wnukiem Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej , następcą swoich dwóch braci, Ludwika XVI i Ludwika XVIII . Jest najstarszym królem Francji, w momencie wstąpienia na tron (66 lat) i śmierci (79 lat).
Bardzo przywiązany do koncepcji i wartości Ancien Regime , przywódca ultrarojalistów za Ludwika XVIII , starał się ucieleśnić ciągłość państwa i monarchii po okresie rewolucyjnym , nie ulegając reakcji . W momencie wstąpienia na tron jego priorytetem było zachowanie Karty Konstytucyjnej z 1814 r., przyznanej przez jego brata dziesięć lat wcześniej. Bardzo pobożny i przylegającą do pojęć społecznych chrześcijaństwa , Karol X i jego rząd wymyślił przeciwko kilku blokad parlamentarnych po rezygnacji prezydenta Rady Villèle w 1827 roku Szybko cierpiącego na jego reputacji, a następnie starają się zrobić bez parlamentarzysty umowy poprzez neutralizowanie go przez nakazów , jej polityka sprowokowała pierwsze zamieszki w okresie trzech chwalebnych lat . Popularny wśród niektórych chłopów i przeciwników I Rzeczypospolitej ( wiele rojalistycznych powstań wybuchło wśród tych, których życie w tym czasie zmieniało się dramatycznie), Karol X był przeciwnie wyśmiewany i krytykowany przez niektórych paryżan . Jego panowanie zostało naznaczone prawem rekompensat dla emigrantów oraz francuskimi wyprawami do Grecji (1827) i Algierii (1830).
Wracając do tradycji koronacji w 1825 r., został obalony w 1830 r. przez nową rewolucję paryską . Grupa stu posłów obecnych w Paryżu, zaprasza kuzyna rodziny królewskiej, księcia Orleanu (syna Philippe Égalité ) do pełnienia funkcji głowy państwa z tytułem generała porucznika Królestwa . Widząc, że sytuacja mu umyka, Karol X abdykuje na rzecz swojego wnuka Henri d'Artois , księcia Bordeaux . Po podpisaniu abdykacji (gest nie do pomyślenia zgodnie z tradycyjnymi prawami monarchii ) i poproszeniu syna o kontrasygnatę ( Dauphin Louis-Antoine z Francji miał zrzec się swoich praw na rzecz swojego siostrzeńca), obalony król prosi księcia Orleanu o „uregulowanie form rządów w okresie mniejszości nowego króla” . Ludwik Filip, który swoją władzę zawdzięcza posłom, nie przychyla się do prośby Karola X i przyjmuje zaproponowany przez posłów i parów tytuł króla Francji. Karol X , jego syn, synowe i wnuki udają się na wygnanie.
Karol X jest ostatnim Bourbon (The Elder oddział ), aby panowały The 68 th i ostatni król Francji (od jego następca Ludwik Filip I st sam jest królem francuskim).
Urodzony w godzinie 7 wieczorem, wnuka Ludwika XV , króla Francji i Nawarry , Charles-Philippe jest piątym synem Dauphin Louis i jego żony Dauphine Marie-Josephe de Saxe . Charles macha do mnie9 października 1757, w dniu jego narodzin, przez opata Bouille , dziekana hrabiów Lyonu .
W chwili narodzin zajmował piąte miejsce w sukcesji tronu Francji po swoim ojcu, delfinie i jego braciach, księciu Burgundii , księciu Berry (przyszły Ludwik XVI ) i hrabim Prowansji (przyszły Ludwik XVIII ). Pójdą za nim dwie córki: Marie-Adélaïde-Clotilde , przyszła królowa Sardynii , i Elisabeth , ofiara rewolucyjnego terroru. Jego brat Xavier-Marie , książę Akwitanii , zmarł w kołysce w 1754 roku.
Mały Książę otrzymał tytuł Hrabia d'Artois , na pamiątkę Roberta de France , hrabiego d'Artois , brata św . Ludwika , ale wybór tego tytułu wiązałby się również z konsekwencjami zamachu dokonanego przez Damiensa przeciwko Ludwika XV . Damiens urodził się niedaleko Arras , w Artois . Postanowiono więc nadać mu tytuł hrabiego d'Artois, aby mieszkańcy wiedzieli, że nie będą ich winić za incydent. Hrabia Artois widział siebie przydzielonego dla broni Francji do krenelażowej granicy gule.
Mały Książę dorasta na dworze w żałobie. Rzeczywiście, rok 1759 inauguruje dekadę śmierci dla królewskiego domu Francji. W Wersalu umiera księżna Parmy, najstarsza córka króla. wMarzec 1761, książę Burgundii, lat 9 , zmarł po upadku, arcyksiężna Marie-Isabelle zmarła w 1763 r. po urodzeniu córki, która nie przeżyła, w 1765 r. książę Parmy i delfin oddali swoją duszę Bogu, a następnie w 1766 r. przez ich dziadka, króla Stanisława, w 1767 przez Dauphine, aw 1768 przez królową.
Dziecko zostaje ochrzczone w dniu19 października 1761, Dzień po chrzcie przyszłości Louis XVI i przyszłość Louis XVIII , z imion Charles Philippe abp Charles Antoine de La Roche-Aymon w kaplicy królewskiej w Wersalu , w obecności Jean-François Allart , proboszcz parafii Notre-Dame de Versailles . Jego matką chrzestną jest jego ciotka Madame Sophie , a jego ojcem chrzestnym król Hiszpanii Karol III (co wyjaśnia wybór jego imion), reprezentowany przez Ludwika Augusta z Francji, księcia Berry .
Edukację Karola Filipa zapewnia pięciu preceptorów, ale pozostaje nieco zaniedbana ze względu na jego nikłe szanse na panowanie. Uczył się jednak historii , geografii , angielskiego i niemieckiego , języka ojczystego jego matki. Został powierzony hrabinie Marsan, a następnie księciu La Vauguyon w wieku trzech lat. Książę, odpowiedzialny za edukację czterech synów delfina, nazywa ich „moimi czterema F”: książę Burgundii jest „koniec”, książę Berry „słabymi”, hrabia Prowansji „ false" , a hrabia d'Artois "le franc".
Chociaż początkowo poślubił Louise-Adélaïde de Bourbon-Condé , musi skonsolidować sojusz Savoy i poślubić16 listopada 1773Marie-Thérèse z Sabaudii, z którą ma czworo dzieci:
Preferuje jego najmłodszego syna, Charlesa-Ferdinanda , który jest do niego bardzo podobny, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Natomiast najstarszy Louis-Antoine jest nieśmiały i cierpi na krótkowzroczność i tiki. Mimo to hrabia d'Artois bardzo kocha swoje dzieci i jest bardzo zasmucony śmiercią najstarszej córki.
Jego żona, bardzo nieśmiała z natury, pozostała bardzo wycofana i nigdy nie została królową; rzeczywiście, Artois i ona schronili się w Turynie podczas emigracji; następnie często były rozdzielane. Księżniczka, której zdrowie było bardzo kruche, zachorowała opuszczając Turynę. Podczas gdy jej korespondencja z mężem nasiliła się od śmierci hrabiny Polastron , ona z kolei zmarła w Gratz le .2 czerwca 1805w wieku 49 lat .
Louise d'Esparbès de LussanW 1785 (lub 1786) związał się na długo z wicehrabiną de Polastron , co nie dało mu potomstwa.
Mąż wicehrabiny Denis Gabriel Adhémar de Polastron jest przyrodnim bratem przyszłej księżnej Polignac , guwernantki dzieci Francji , przyjacielem i powiernikiem królowej Marii Antoniny . Również blisko władcy, hrabia d'Artois staje się niepopularny przez swoje lekkomyślne wydatki, a opinia publiczna przypisuje im związek, niewątpliwie niesłusznie.
Denis Polastron, mąż Ludwiki, objąć karierę wojskową i walczył podczas amerykańskiej wojny o niepodległość , podczas której został mianowany pułkownikiem w pułku w La Fayette ; zmarł w wieku 63 lat w 1821 r. Para wyemigrowała w 1789 r., a Louise d'Esparbès de Lussan zmarła przedwcześnie na gruźlicę w 1804 r. w wieku 39 lat.
Kiedy umarła, książę intensywnie zwrócił się ku religii, cecha, która nigdy go nie opuściła aż do własnej śmierci. Zmusiła go również do przyrzeczenia, że pozostanie mu wierny; po śmierci syna, księcia Berry w 1820 r., zaproponowano mu powtórny związek małżeński, aby mieć innych ewentualnych spadkobierców koronie; hrabia d'Artois odrzucił tę propozycję z tego powodu, że jego kochanka prosiła go, aby był tylko Bogiem .
Wiele śmierci szybko zaciemniło szczęście okupantów Pałacu Wersalskiego : w 1761 zmarł książę Burgundii , jego starszy brat, następnie w 1763, król Polski, jego dziadek, także elektor saski , zmarł zaś traktatem Paryż konsumuje upadek Francji na arenie międzynarodowej. W 1765 r. jest to śmierć jego wuja księcia Parmy , a ojca delfina, w 1766 r. obalonego króla Polski , jego pradziadka, księcia Lotaryngii. W 1767 r. przyszła kolej na Delfina, aw 1768 r. na jej babkę, królową Marię Leszczyńską . Wreszcie10 maja 1774 rzmarł król Ludwik XV , po prawie 59 latach panowania . Jego najstarszy żyjący brat, Ludwik August, zostaje królem pod imieniem Ludwik XVI .
W 1772, w wieku 15 lat, był generałem pułkownikiem Cent-Suisses et Grisons . Uczestniczył w koronacji swego brata Ludwika XVI w 1775 roku, gdzie „zajął miejsce księcia Normandii ” , parocha Królestwa i został przez niego apanowany do hrabstwa Poitou oraz księstw Angoulême i Mercoeur . Już wtedy uważany był za awanturnika rodziny królewskiej, a jego postawa podczas koronacji była bardzo ostro krytykowana; traci nawet koronę po ceremonii i przed bankietem. Co więcej, ta siarkowa reputacja uczyniła go kobieciarzem dla dworzan: miał więc powiązania z Rosalie Duthé , Marie-Madeleine Guimard oraz Louise Contat z Comédie-Française . Przypisuje się również kilkoro dzieci prostytutek: jeden z Madame de Sainte-amaranthe, drugi z M mnie lokal, skontaktuj się wreszcie, Jules de Polignac , z hrabiną Yolande Polastron , ulubione Marii Antoniny. Jeśli to wszystko plotki, to ta dotycząca cudzołożnego związku z Julesem de Polignac, który fizycznie był do niego bardzo podobny i który był jego ostatnim przewodniczącym Rady , utrzymywała się przez długi czas, nawet pod Trzy Chwalebne Lata .
Jego dzieciństwo, a potem młodość to ciąg efemerycznych przygód, polowań, długów zaciągniętych w hazard, wyścigów konnych organizowanych z jego kuzynem, księciem Chartres , wspólnych zabaw z Marią Antoniną, w tym bardzo blisko, zwłaszcza pod koniec 1770 i 1780 . Zauważymy pojedynek, który przeciwstawił go księciu Burbonowi , zmywając afront, jaki hrabia d'Artois wyrządził swojej żonie, zgniatając jej maskę na twarzy. Ten ostatni zdarł księciu maskę, zirytowany tym, że przedstawił się w operze paryskiej w towarzystwie kobiety, której nienawidziła księżna Burbon , pani de Canillac. Pojedynek zakończył się miłym uściskiem. Dobroduszny i beztroski prowadzi swoją szwagierkę, królową Marię Antoninę , w wir towarzyskich uroczystości . Uważany jest za frywolnego, daremnego księcia, przez dwór nazywany "Galaorem", w nawiązaniu do postaci Amadis de Gaul , archetypu rycerza o niezwykłej prezencji. Nabył Château de Maisons, gdzie udał się na polowanie w dzielnym towarzystwie, w tym z młodą wicehrabiną de Beauharnais .
W 1777 r., po zakładzie z młodą szwagierką Marią Antoniną, zlecił w ciągu dwóch miesięcy wybudowanie słynnego folie de Bagatelle w Bois de Boulogne , które z przepychem udekorował i wyposażył za sumę 100 000 funtów. płaci mu. Odbył także królewską wizytę w Normandii i Bretanii, gdzie został szczególnie dobrze przyjęty.
W kwietniu 1779 r. król Ludwik XVI podpisał traktat z Aranjuez , angażując Francję u boku Hiszpanii Karola III w walce przeciwko Anglii o Gibraltar . Hrabia d'Artois, jako brat króla, został wysłany do Saint-Roch, ale przebywał tam tylko przez krótki czas, czując się bezużytecznym. W rzeczywistości jego podróż naznaczona jest głównie imprezami organizowanymi na jego cześć w drodze.
Hrabia d'Artois, dziecko.
Małżeństwo hrabiego d'Artois i Marie-Teresy Sabaudzkiej w Wersalu w 1773 roku.
Hrabia d'Artois, młody człowieku.
Charles-Philippe z Francji, autorstwa Frédou.
Polityką zaczął interesować się w wieku 29 lat wraz z pierwszym wielkim kryzysem monarchii w 1786 r., po którym objął kierownictwo frakcji reakcyjnej na dworze Ludwika XVI . Hrabia Artois zostaje przywódcą reformatorów tego, co Jean-Christian Petitfils nazywa „królewską rewolucją”, czyli radykalnym projektem Calonne . Hrabia d'Artois kosztował państwo pewną cenę: jego drobne przyjemności (2 400 000 franków ), zakupy posiadłości (7 231 372 funtów ), stajnie ( 1 milion funtów), ubrania i długi stanowią znaczne koszty w Skarb państwa.
W 1788 Karol został inicjowany do masonerii w loży sądowej „Les Trois Frères”.
Calonne starcia z notabli zgromadzonych w montażu : Charles przyjmuje zniesienie przywilejów finansowych arystokracji, ale nie zmniejszenie przywilejów socjalnych przysługujących Kościoła i szlachty. Uważa, że możemy zreformować finanse Francji bez obalenia monarchii. Jak sam mówi, „nadszedł czas na naprawę, a nie na burzenie” . Wzbudził gniew stanu trzeciego , sprzeciwiając się w 1789 r. jakiejkolwiek inicjatywie zwiększenia jego praw wyborczych.
Razem z baronem de Breteuil zawiązał sojusze polityczne w celu wypędzenia Neckera . Ten plan zawodzi, gdy Charles próbuje go zwolnić 11 lipca , bez wiedzy Breteuila, znacznie wcześniej niż pierwotnie planowano. To początek kłótni, która przeradza się we wzajemną nienawiść. Artois spotyka Talleyranda na prośbę tego ostatniego, który proponuje rozwiązanie zgromadzenia i rozpisanie nowych wyborów inną metodą głosowania. Jeśli biskup Autun nie jest przestrzegany w tej sprawie, wydaje się, że wszedł w życie od czasu, gdy Ludwik XVI gromadzi wojska w Paryżu i wokół niego.
Hrabia d'Artois jest jednym z pierwszych, którzy wyemigrowali ,16 lipca 1789. Podróżował po różnych dworach Europy w poszukiwaniu obrońców sprawy królewskiej. Przebywał w Turynie – z teściem i szwagrem – od września 1789 do lipca 1791, gdzie nosił wówczas tytuł „ markiz de Maisons ” (i gdzie utworzył Komitet Turyński, którego zasadniczym powołaniem było organizowanie kontrrewolucji z zagranicy), a także w Brukseli , Koblencji , rezydencji jego wuja, arcybiskupa-elektora Treves i Liège .
W końcu udał się do Wielkiej Brytanii i wziął udział w konferencjach w Pillnitz w 1791 roku.
Do inwazji na Francję w celu przeprowadzenia kontrrewolucji armia podzielona jest na trzy grupy. Provence i Artois przybiera nazwę „ armii książąt ”. Postęp wewnątrz kraju, któremu towarzyszą dewastacje i rzezie, zostaje zatrzymany w Valmy i musi następnie nieubłaganie się wycofać. Do tego dochodzi jeszcze jedna wpadka: cesarz Franciszek przestaje finansować armię, a ratują ją jedynie darowizny Metternicha , Katarzyny II Ruskiej i Fryderyka Wilhelma II Pruskiego . Ten ostatni zgadza się przyjąć hrabiego d'Artois w Hamm w Westfalii , gdzie młody francuski książę dowiaduje się o ścięciu swego brata Ludwika XVI . W marcu i kwietniu 1793 przebywał sześć tygodni w Petersburgu w Rosji , gdzie został przyjęty z pełnymi honorami przez Katarzynę II . Cesarzowa zaproponowała sojusz z Anglią pod warunkiem, że utworzy grupę 12 000 mężczyzn, by rzucić się do Wandei i wziąć kraj z powrotem w swoje ręce. Ale Karol Filip nie został przyjęty przez króla Jerzego III i nie mógł postawić stopy na ziemi z powodu braku długów zaciągniętych w Koblencji . Jest więc zmuszony do powrotu do Hamm. Zostawia Hamm wSierpień 1794 jako „hrabia Ponthieu”.
Po śmierci swego bratanka Ludwika XVII8 czerwca 1795nazywa się Monsieur . Chciał z pomocą Anglików przeprowadzić desant na Ile d'Yeu na wybrzeżu Wandei (1795), aby pomóc powstańcom z Wandei, ale mu się to nie udało. Anglia twierdzi, że jest gotowa wysłać 20 000 ludzi do Vendée, prosząc w zamian o pięć liczników w Indiach i Santo Domingo . Artois wypływa na francuskie wybrzeże z flotą 60 statków . Wyprawa miała nadzieję postawić stopę w Noirmoutier , ale szalona kanonada małego republikańskiego garnizonu generała Cambray zmusiła ich do zejścia niżej, do lądowania na wyspie Yeu . I tam armada pozostaje zablokowana. Traci łączność z Charette - ambasador, markiz de Rivière został, jak mówiono błędnie, postrzelony - musi też stawić czoła przypływom i sztormom, a jednocześnie żołnierze głodują. W końcu rząd angielski poprosił o zwrot floty, ku rozczarowaniu Prowansji, która miała nadzieję, że będzie w stanie panować nad swoim nowym królestwem od śmierci Ludwika XVII .
Udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie spędził resztę Rewolucji i Pierwszego Cesarstwa . Od 1799 mieszkał w Londynie , najpierw przy 46 Baker Street , a następnie od 1805 do 1814 przy 72 South Audley Street . Pracuje nad powrotem hrabiego Prowansji (przyszłego Ludwika XVIII ). Został oskarżony przez Napoleona w jego testamencie o utrzymanie ludzi, którzy chcieli go zamordować, co było początkiem zabójstwa księcia d'Enghien.
W 1814 r. został mianowany generałem-porucznikiem Królestwa, wszedł za sojusznikami do Franche-Comté i wkroczył do Nancy na19 marcaa w Paryżu na12 kwietnia. W pierwszej chwili wie, jak pogodzić umysły dzięki uprzejmości swoich manier; ale wkrótce zatracił się w opinii publicznej, podpisując z nadmierną gorliwością porozumienie o zawieszeniu broni23 kwietnia1814 skazany przez Ludwika XVIII sam traktat, który pozbawia France wszystkich miejsc podbitych od 1792. Staje generaloberst z gwardii narodowych (15 maja 1814 r).
Ludwik XVIII wrócił do Paryża w obawie, że Monsieur może zbytnio przyzwyczaić się do nowego podopiecznego. W tym Przywróceniu monarchii Artois wyraźnie nadaje ton: uznawany przez „ ultrasów ”, czyli najzagorzalszych rojalistów, aprobuje przywrócenie dawnych obyczajów i poprzedniego systemu (w szczególności Gwardii Szwajcarskiej ) i sprzeciwia się prowadzona przez Ludwika XVIII polityka przebaczenia i zapomnienia, która staje się źródłem konfliktu między dwoma braćmi. W swoich Wspomnieniach The Duchess of Maillé uważa, że chwyt z Artois na brata, który czuje obowiązek go oszczędzić spowodowały wiele szkód, tezę, która zostanie podjęta później przez Talleyranda . Aby pielęgnować nastroje monarchistyczne, hrabia d'Artois i jego synowie wyruszyli na wycieczkę po prowincjach Francji, podróżując przez duże miasta, gdzie mogli zmierzyć panującą różnorodność prądów i głęboki podział na pro i antyrojalistów.
Kiedy Napoleon Bonaparte wylądował na południu Francji , gotowy do powrotu do Paryża, aby odzyskać władzę, król wysłał członków swojej rodziny, aby poprowadzili wojska i zablokowali natarcie. Na prośbę barona de Vitrolles hrabia d'Artois udał się do Lyonu , drugiego miasta królestwa, aby przygotować się do oporu, ale nie znalazł tam amunicji, podczas gdy były cesarz był w stanie zdobyć broń w Grenoble . Gdy orzeł się zbliża, Artois wysyła na niego żołnierzy, ale sympatyzują z wrogiem, zmuszając Artoisa do ucieczki jak książę Orleanu nie tak dawno temu. Ta zdrada armii jest uważana przez ultras za cios ministra wojny , marszałka Soulta , byłego oficera Napoleona . Ten ostatni woli zrezygnować. Zanim Napoleon wkroczył do Paryża, Burbonowie nie mieli innego wyjścia, jak tylko uciec z Tuileries .
Po drugim powrocie do Ludwika XVIII (1815), wpływa na pobyt z dala działalność i zatrudniać cały swój czas na polowanie albo - co jest dla niego pasją - czy religii. Zapomina o wojnie. Ale, poza pozorami, jego rezydencja w Pavillon de Marsan stała się centrum ultrarojalistycznej opozycji wobec ugodowej polityki jego brata. Zabójstwo swego ulubionego syna , księcia Berry (13 lutego 1820) zaznaczyło to głęboko i przyczyniło się do upadku duszpasterstwa Dekazes .
Stan zdrowia brata Karola, króla Ludwika XVIII , pogorszył się od początku 1824 roku. Cierpiąc na gangrenę w nogach i kręgosłupie, zmarł16 wrześniatego samego roku, w wieku prawie 69 lat , po dziewięciu latach panowania. Charles, a następnie w jego 67 -tego roku, wstąpił na tron i stał króla Karola X . W swoim pierwszym akcie królewskim Karol podjął próbę zjednoczenia rodu Burbonów, nadając tytuł Królewskiej Wysokości swoim kuzynom z rodu orleańskiego, których niegdyś pozbawił go Ludwik XVIII z powodu aktu dawnego Książę Orleanu , który głosował za śmiercią Ludwika XVI . Król Karol X postanawia ożywić tradycję koronacji ; Ludwik XVIII publicznie ogłosił zamiar koronacji, ale można przypuszczać, że zrezygnował z niej z powodów fizycznych, a zły stan zdrowia nie pozwalał mu znieść obrzędów. Koronacja trwa29 maja 1825w katedrze w Reims i oznacza powrót ceremonii charakterystycznej dla logiki Ancien Regime , która mogła być odbierana jako chęć zignorowania zmian, jakie zaszły w społeczeństwie francuskim od czasu Rewolucji Francuskiej i Imperium Napoleońskiego . Koronacja ta obejmuje główne fazy tradycyjnego obrzędu, takie jak siedem namaszczeń czy przysięgi na Ewangelie . Mimo wszystko obserwujemy pewne zmiany, takie jak fakt złożenia przez króla przysięgi wierności Karcie z 1814 roku czy udział w ceremonii wielkich książąt poprzez asystowanie arcybiskupowi Reims .
W rzeczywistości wybór koronacji został oklaskiwany przez rojalistów na rzecz monarchii konstytucyjnej i parlamentarnej, a nie tylko przez nostalgię za Ancien Regime ; Artykuł 34 z Kartą wspomniano również koronacji. Zadaniem komisji było uproszczenie i unowocześnienie ceremonii oraz dostosowanie jej do zasad monarchii zgodnie z Kartą (wykreślenie obietnic walki z heretykami i niewiernymi, dwunastu parów, odniesień do hebrajskiej rodziny królewskiej itp.). i to - Trwało to trzy i pół godziny. Modernizacja ceremonii i dostosowanie jej do nowego kontekstu politycznego i społecznego skłoniły Chateaubrianda , nieabsolutystycznego rojalistę i entuzjastycznego zwolennika Karty z 1814 roku, do zaproszenia króla do koronacji; w broszurze Król nie żyje! Niech żyje król ! wyjaśnia, że koronacja będzie „ogniwem w łańcuchu łączącym przysięgę nowej monarchii z przysięgą starej” ; jest ciągłość z dawnym reżimem więcej niż jego powrót wywyższenia rojalistów, Karol X odziedziczył cechy swoich przodków: „pobożny jak Saint Louis , uprzejmy, współczujący i mściciela jako Ludwika XII , uprzejmy jak François I er , Frank jak Henri IV ” .
W koronacyjne pokazuje, że ciągłość dynastyczna idzie w parze z ciągłości politycznej; dla Chateaubrianda: „Obecna konstytucja jest tylko odmłodzonym tekstem kodeksu naszych starych franczyz” . To był Luigi Cherubini , który skomponował muzykę do masy.
Koronacja trwała kilka dni: 28 maja, uroczystość nieszporów; ten29 maja, ceremonia samej koronacji; ten30 maja, wręczenie nagrody dla rycerzy zakonu Ducha Świętego i do jej dokończenia było31 majadotyk skrofuły . Koronacja Karola X wydaje się zatem kompromisem między tradycją Ancien Regime a zmianami politycznymi, które zaszły od rewolucji. Koronacja miała jednak ograniczony wpływ na ludność, mentalność nie była już dawna. Odtąd koronacja wywołała niezrozumienie w niektórych kręgach opinii publicznej. Z tej okazji kompozytor Gioachino Rossini skomponował operę-bouffę Le voyage à Reims .
Panowanie Karola X zaczyna się od pewnych liberalnych posunięć, takich jak zniesienie cenzury gazet, ale król niedługo rzuca się w ramiona ultrarojalistów , których liderem jest Jean-Baptiste de Villèle , i oddala się od opinii poprzez ustawę o świętokradztwie , przyznawanie odszkodowań emigrantom (prawo zwane „miliardem emigrantów”), zniesienie gwardii narodowej , przywrócenie cenzury (1825-1827). Jego panowanie było naznaczone dominacją „ ultras ”, mściwego marginesu rojalistów sprzeciwiających się Karcie z 1814 roku .
Ustawy lub ustawy, uchwalone lub omówione za jego panowania, podkreślają w opinii publicznej wrażenie chęci powrotu do Ancien Regime: prawo świętokradztwa, „ miliard emigrantów ”, projekt przywrócenia prawa urodzenia .
Jego pobożny katolicyzm denerwuje część mieszkańców Paryża, chętnie antyklerykalnego, jeśli nie antykatolickiego. Podobnie jak na pogrzebie Ludwika XVIII ubrany jest w purpurę, kolor żałoby królów Francji, podobno jest biskupem; karykatury przedstawiają go odprawiającego mszę w obecności członków swojej rodziny. Antyklerykalizm żywi się szczególnie nienawiścią jezuitów; w samym tylko roku 1826 jest 71 broszur wrogich ich rzekomym wpływom, podczas gdy we Francji było ich mniej niż 500, a ich kolegia przyjmowały 2200 studentów, sześć razy mniej niż kolegia królewskie, bardzo daleko od 100 000 studentów, które otrzymały 89 kolegiów jezuitów w XVIII -tego wieku; „Mit jezuitów” dał początek zajadłemu spisku, którego ofiarą padł król oskarżony o bycie w ich służbie, a jednym z najbardziej wywrotowych okrzyków w okresie Restauracji było „precz z jezuitami!” "
Aby uspokoić niezadowolonych, w styczniu 1828 utworzył umiarkowane ministerstwo, któremu przewodniczył wikariusz de Martignac . Ta naprawcza posługa już zdołała przywrócić duchy, kiedy zostaje nagle odrzucona i zastąpiona,8 sierpnia 1829, przez posługę Jules de Polignac , która ożywia wszelką nieufność.
Rzeczywiście, kilka miesięcy później, pomimo pełnego szacunku ostrzeżenia wygłoszonego przez 221 posłów , Karol X próbował przywrócić swój autorytet w obliczu rozwoju liberalnej opozycji. W tym celu promulguje „ zarządzenia Saint-Cloud ”, które rozwiązują izby, zwołują kolegia elektorów poprzez zmianę trybu wyboru i zawieszają wolność prasy (25 lipca 1830 r). Z czego wynika kolejne dni (27 do 29 lipca) powstanie, które kończy jego panowanie.
Karol X był królem patronem; znaczna pomoc, około 30% budżetu, została wchłonięta przez dokończenie budowy publicznych podjętych w okresie Pierwszego Cesarstwa . Udział przeznaczany na zamówienia na obrazy i dzieła sztuki, emerytury i granty dla artystów, naukowców i pisarzy jest rzędu od 1 do 1,5 mln. Dom króla zachęca do sztuki, podobnie jak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych; ta polityka mecenatu nie pociąga za sobą kontroli dzieł literackich. Nie ma system zamówień publicznych, w przeciwieństwie do sztuk plastycznych, a jedynymi wyjątkami chrztu księcia Bordeaux , dla którego Victor Hugo zostało zlecone odę, następnie od koronacji Karola X do którego Hugo został zaproszony. , Nodier i Lamartyna . Koronacja Karola X umożliwiła zatrudnienie kilku rytowników i rzeźbiarzy, którzy otrzymywali zlecenia państwowe. Sztukę religijną wspierał m.in. prefekt Sekwany Chabrol, który zachęcał do odrodzenia sztuki witraży i fresków dla kościołów. Król osobiście zainwestował we wzbogacenie Jardin des Plantes o wiele nowych gatunków i uczynił emerytów wielu artystów. Artyści pracowali w Tuileries lub w innych pałacach królewskich i żyli przez długi czas w harmonii z Restauracją, jak Hugo, który zapisał się do Królewskiego Towarzystwa Bonnes-Lettres; praca towarzystw naukowych i archeologicznych nabrała rozpędu i zainteresowała się dotychczas zaniedbanym dziedzictwem; okres Restauracji był okresem bogatym w muzykę i operę; Życie intelektualne, literackie i artystyczne było ożywiane wieloma debatami znacznie swobodniejszymi niż w poprzednich reżimach.
Targi Sztuk PięknychKarol X podkreślił wagę, jaką zamierza nadać sztukom pięknym, ustanawiając system zachęt, nagród i zdobywania. Medale otrzymali malarze z Anglii (Constable, Bonington, Copley, Fielding), Holandii (Navez), Portugalii (rycerz Sequeira) itp. Artyści zostali publicznie docenieni, a wizyta króla zapewniła im prestiż społeczny: król, w towarzystwie dyrekcji muzeów, wchodził do sal wystawowych poświęconych malarstwu i kazał reżyserowi objaśniać mu najwybitniejsze dzieła i komplementować go. . W 1827 r. Sosthènes de La Rochefoucauld zdecydował, że Salon des Beaux-Arts, ważne wydarzenie, podczas którego prace były prezentowane królowi po surowej selekcji jury, będą się odbywały co roku. Dom Króla, na wniosek dyrektora muzeów, faworyzował dwie kategorie artystów: tych, których reputacja ugruntowała się od czasów Cesarstwa, oraz tych, którzy zaczynali z powodzeniem.
Muzeum Karola XKarol X interesuje się starożytnością i chce stworzyć muzeum królewskie. W 1826 r. król zdecydował o utworzeniu dywizji egipskiej w Luwrze powierzonej Champollionowi , któremu udało się zainstalować ją na parterze Cour Carrée. Król zakupił kolekcję rycerza Edme-Antoine Duranda (1768-1835) w 1825 r. Zawierała ona obok rzymskich zabytków i średniowiecznych dzieł 2500 egipskich obiektów, co umożliwiło mu stworzenie muzeum jego imienia. Karol X przeznaczył na ich przyjęcie dawne mieszkanie królowej, znajdujące się na pierwszym piętrze skrzydła południowego, od strony kwadratowego dziedzińca: dziewięć planowanych nowych pomieszczeń otrzymało nazwę muzeum Karola X . W 1824 r. król wysłał Jean-François Champollion do muzeum egipskiego w Turynie, gdzie odkrył sztukę egipską. Champollion przekonał Karola X do nabycia drugiej kolekcji zgromadzonej przez Henry'ego Salta w 1826 roku za 10 000 funtów (250 000 franków), która zawierała ponad 4000 sztuk. Champollion był wspierany przez króla mimo swych republikańskich poglądów i został powołany kurator egipskie i orientalne podziału zabytków na Karola X15 maja 1826 r. Król zdecydował też, że co roku w Luwrze mają się odbywać wystawy wyrobów przemysłowych.
Muzeum DelfinaKarol X postanowił zebrać morskie kolekcje muzeum marynarki wojennej zainstalowanego w Luwrze w 1827 roku. To muzeum przyjęło nazwę „Dauphin museum” na cześć księcia Angoulême , wielkiego admirała Francji. Po zwycięstwie na morzu Navarino został zainstalowany w czterech pokojach na pierwszym piętrze północnego skrzydła Luwru. Jej pierwszy kurator, Pierre-Amédée Zédé , zgromadził zbiory marynarki wojennej w Paryżu , w Grand Trianon oraz w salach rzeźbiarskich i modelarskich arsenałów. Pierre Zédée miał również w muzeum założony modelowy warsztat budowlany i restauratorski.
W polityce zagranicznej Karola X zaznaczyły się dwa ważne wydarzenia :
Polityka zagraniczna Karola X miała na celu przywrócenie międzynarodowego prestiżu i potęgi Francji. Ale przed panowaniem Karola X , rewolucyjna Francja w 1794 roku została zaatakowana przez zjednoczone mocarstwa europejskie i miała trudności z wyżywieniem swojej ludności i żołnierzy, została pokonana i zubożała za Napoleona i leczyła swoje rany za Ludwika XVIII . Dey Algiers Husajn zaoferował Konwentowi wszelkie udogodnienia, aby dokonać zakupów pszenicy, a następnie udzielił mu w ramach Dyrektoriatu pożyczki pieniężnej bez odsetek.
Ten dług, nie honorowany przez kolejne reżimy, będzie przyczyną ochłodzenia stosunków między Dey Husseinem a francuskim konsulem (przypadek „ciosu kibica”); ochłodzenie, które dalekie od spowolnienia chęci przywrócenia królewskiej polityki zagranicznej, posłuży jako pretekst do interwencji militarnej, podboju Algierii i zorganizowania jej kolonizacji. Zadaniem Karola X jest przywrócenie swojego wizerunku poprzez zilustrowanie siebie podbojem z silnymi akcentami patriotycznymi. Po wysłaniu sił ekspedycyjnych, a następnie zdobyciu Algieru w 1830 r., Ludwik Filip kontynuował ten podbój, który doprowadził do aneksji Algierii do Królestwa Francji w 1834 r.
W ramach resortu Polignac powstały inne projekty idące w tym kierunku; tak więc, kiedy w 1829 r. armia rosyjska wkroczyła na Adrianopol , przewidywano rozszerzenie Francji w ramach europejskiej reorganizacji po upadku Imperium Osmańskiego . Departament spraw politycznych MSZ kierowany przez Charlesa-Edmonda, barona de Boislecomte, sporządził memorandum zatwierdzone przez Radę Ministrów w sprawie3 września 1829 : Francja pomogłaby Rosji w przejęciu terytoriów osmańskich w Azji i Europie, aw zamian odzyskałaby terytoria utracone w Niemczech w 1814 r., takie jak Saarlouis , Saarbrücken i Landau, a także Belgia i Luksemburg. Dom Orange byłby panował w Konstantynopolu, Prusy byłby załączony Holland i Saksonia , król Saksonii byłby panował na lewym brzegu Renu. Odwrót Rosjan uniemożliwił jakąkolwiek realizację tego projektu.
Odegrałaby po zwycięskiej kampanii w Hiszpanii w 1823 roku decydującą rolę w niepodległości Grecji . Polityka zagraniczna króla wzbudziła podziw Metternicha i jego niezrozumienie w obliczu wydarzeń 1830 roku: „Jest w środku niesamowitego dobrobytu, podboju, który wzbudził zawiść Anglii i podziw. Wdzięczny dla narodów europejskich , który lud pozwolił się popchnąć do buntu przeciwko swojemu królowi. Rozumiem samolubne kalkulacje uwodzicieli, ale nie nieznaczną głupotę niezliczonych naiwniaków. "
W zamian za uznanie niepodległości Haiti domaga się od niego wypłaty odszkodowania w wysokości 90 mln franków w złocie przeznaczonych na „rekompensaty byłych kolonistów, którzy będą się domagać odszkodowania” . Haiti jest zrujnowane, aby wypłacić tę rekompensatę, co znacznie utrudnia jego rozwój.
Te nakazy Saint-Cloud , podpisanego w dniu25są wręczane tego samego wieczoru przez Strażnika Pieczęci, Chantelauze, redaktorowi naczelnemu „ Moniteur” , aby mogły zostać opublikowane w poniedziałek rano26. Uznane przez przeciwników za niekonstytucyjne, natychmiast wzbudzają ich dezaprobatę. Wychowują Paryż27, 28 oraz 29 lipca Są to trzy wspaniałe dni z 1830, czy „lipiec Revolution”, który obalił wreszcie Karol X . ten30, Ludwik Filip , książę Orleanu, został mianowany przez posłów powstańczych na generała porucznika Królestwa , a stanowisko to przyjął31. Następnie owija się w tricolor z La Fayette i pojawia się na swoim balkonie.
ten 2 sierpnia, Karol X , emerytowany do Rambouillet , abdykuje i przekonuje swojego najstarszego syna delfina Ludwika Antoniego do kontrasygnowania abdykacji.
Powierzył swojemu kuzynowi, księciu Orleanu, zadanie ogłoszenia, że jego abdykacja odbyła się na korzyść jego wnuka Henryka, księcia Bordeaux , który miał dziewięć lat, czyniąc księcia Orleanu regentem.
Ich rezolucję ogłasza list zdetronizowanego króla do księcia Orleanu:
„Rambouillet, to 2 sierpnia 1830 r.
Mój kuzynie, jestem zbyt głęboko zasmucony złem, które dotyka lub może zagrażać moim narodom, aby nie szukał sposobu, aby im zapobiec. Dlatego postanowiłem abdykować koronę na rzecz mojego wnuka, księcia Bordeaux. Delfin, który podziela moje odczucia, również zrzeka się swoich praw na rzecz siostrzeńca.
Dlatego, jako generał porucznik Królestwa, będziesz musiał ogłosić wstąpienie Henryka V do korony. Podejmiesz również wszelkie środki, które cię dotyczą, aby uregulować formy rządów w okresie mniejszości nowego króla. Tutaj ograniczam się do ujawnienia tych ustaleń; jest to sposób na uniknięcie jeszcze wielu zła.
Będziesz komunikować moje intencje do korpusu dyplomatycznego, a poznacie mnie jak najszybciej głoszenie przez co mój synek będzie uznane króla o imieniu Henry V .
Zlecam generałowi porucznikowi Viscount de Foissac-Latour dostarczenie tego listu. Ma rozkaz porozumieć się z wami w sprawie przygotowań na korzyść osób, które mi towarzyszyły, jak również odpowiednich przygotowań dla mnie i reszty mojej rodziny.
Wtedy ustalimy inne środki, które będą konsekwencją zmiany rządów.
Odnawiam ci, mój kuzynie, pewność uczuć, z jakimi jestem twoją serdeczną kuzynką,
Karol
Ludwik Antoni "
Istnieje kontrowersje wokół abdykacji: Karol X nie może zmusić syna do wyrzeczenia się swoich praw, ponieważ dynastia francuska jest sukcesywna, a nie dziedziczna . Ten ostatni odmówił kontrasygnują abdykacji ojca mogło zachował koronę dla siebie, aby być uznane króla przez posłów pod nazwą „ Louis XIX ” lub „ Louis-Antoine I er ” i odzyskać kontrolę nad armią, a kraj. Ale ostatecznie wyrzeka się z posłuszeństwa lub słabości.
Mimo warunków abdykacji książę Orleanu przejął władzę pod nazwą „ Ludwik Filip I st ”. 3 sierpnia faktycznie przed zgromadzonymi Izbami ogłosił abdykację Karola X , kontrasygnowaną przez Delfina… ale nie wspomniał, że została przeprowadzona na korzyść księcia Bordeaux. Cały tekst abdykacji jest jednak przepisany na3 sierpniaw księdze stanu cywilnego rodziny królewskiej, w archiwum Izby Parów i zamieszczonej w Biuletynie des lois du5 sierpnia 1830 r.
Co więcej, Karol X - już na wygnaniu - zabronił księżnej Berry , matce księcia Bordeaux, zabrania jej syna do Paryża; udał się na wygnanie do portu wojskowego Cherbourg w Wielkiej Brytanii , dowodzonego przez kapitana Dumonta d'Urville , nie pozostawiając instrukcji swoim wiernym; jest to wtedy początek monarchii lipcowej .
Archiwa dworu królewskiego za panowania Karola X są przechowywane w Archiwum Narodowym w podserii O/3.
Na wygnaniu Karol X nosi kurtuazyjny tytuł „hrabiego Ponthieu”, nazwę starego hrabstwa, które zostanie nadane ulicy w Paryżu . Upadły król najpierw wycofuje się do pałacu Holyrood w Szkocji . Dzięki dobrym stosunkom z Habsburgami-Lotaryngiem przeniósł się na Zamek Praski , gdzie odwiedził go Chateaubriand . Następnie przeniósł się do Budweis (prąd Tábor) i musi uciec z wielką epidemię w cholerę szaleje w Czechach i Austrii, a wreszcie przybywa Görtz (wówczas w Austrii ) Prąd Gorizia we Włoszech i Nova Gorica w Słowenii (podzielonego miasta w 1947 roku przez Linia wojskowa Morgana).
Były król Karol X umiera w Görtz , w wyniku cholery ,6 listopada 1836 rw wieku 79 lat , w Pałacu Coronini Cronberg i jest pochowany w kościele Zwiastowania w Kostanjevica ( Nowa Gorica , Słowenia ) wraz z synem Ludwikiem i synową Marią Teresą , najstarszą córką Ludwik XVI i Marie-Antoinette po spowiedzi i przebaczeniu wrogom „całym sercem”.
„[...] M mi Adélaïde [siostra Ludwika Filipa] mówi M. de Talleyrand , że Trybunał nie będzie opłakiwać z okazji śmierci Karola X , ze względu na brak powiadomienia [...] (śmierć) dzieli w Paryżu we wszystkich punktach. Każdy nosi żałobę na swój sposób, od kolorowej po czarną wełnę, z nieskończoną gradacją i nową goryczką z każdym mniej naleśnikowym jardem. Niektórzy twierdzą, że hrabia de Marnes i Henryk V , inni Ludwik XIX . Wreszcie jest to Wieża Babel; nie zgadzamy się nawet co do choroby, na którą zmarł Karol X ! […] Był podział w kwestii żałoby nawet w obecnej rodzinie królewskiej: królowej, która wzięła ją spontanicznie pierwszego dnia, bardzo żałowała, że Ministerstwo zmusiło ją do jej opuszczenia. Gabinet obawiał się kontrowersji gazet […]. "
- Księżna Dino, Rochecotte, 21 oraz 28 listopada 1836w Kronice 1831-1862 , Plon, 1909, s. 107 i 108.
Po śmierci Karola X część legitymistów uznała za „króla” jego syna „ hrabiego de Marnes ” pod imieniem „ Ludwik XIX ”, ale henryquinquiści, wbrew podstawowym prawom , nadal popierali „ Comte de Chambord „pod nazwą” Henri V ”, w oparciu o abdykacji z2 sierpnia 1830 r, którą Karol X podpisał na rzecz swojego wnuka Henri d'Artois .
Jednak najstarszy syn Karola X , Dauphin Louis-Antoine , podpisuje proklamację w którym, potwierdzając swoje wyrzeczenie się z 1830 r., oświadcza, że „w obecnych okolicznościach”, interes jego siostrzeńca wymaga, aby był „głową domu francuskiego ” i obdarzony władzą królewską pod nazwą „ Ludwik XIX ” i kurtuazyjny tytuł „hrabiego Marnes”, aż do dnia „przywrócenia prawowitej monarchii”: przekazał wówczas koronę swemu bratankowi.
Tę subtelność tłumaczy fakt, że śmierć Karola X inwestującego ipso facto delfina królewskiego, wystarczy zawiadomić o śmierci sądy europejskie, by zgłosić także „wyniesienie” na tron delfina pod imieniem Ludwika XIX ; z drugiej strony uznanie wstąpienia na tron Henryka V implikuje notyfikację podwójnej abdykacji z 1830 r., czego można obawiać się, że sądy odmówią jej przyjęcia, gdyż wszystkie (poza księstwem Modeny ) uznały Monarchia Lipcowa .
Oznacza początek złotego wieku karykatura XIX th wieku, Karol X jest w słowach Annie Duprat , przedmiotem bogatej i różnorodnej satyry w pierwszych tygodniach po jego upadku w 1830 roku za pośrednictwem prasy i druku , obrazy, o wielkiej różnorodności tematów i form, często grają na jego chudej fizjonomii poprzez liczne przedstawienia zwierząt (osioł, żyrafa, indyk, koń, tygrys, kot, kaczka, paw, królik itp.). O bigoterii króla przypominają elementy stroju. Jego reakcyjne opinie są dla niego warte tego, by były często karykaturowane w rakach , skorupiakach, które cofają się. Jego ucieczka jest również żartowana, porównywana z lotem beja podczas zdobywania Algieru przez wojska marszałka de Bourmont wlipiec 1830 r.
Nazwisko Karola X pozostaje związane ze stylem w sztuce zdobniczej . Ten styl pozostaje bliski stylowi Pierwszego Cesarstwa. Jednak to, co charakteryzuje krótki okres jego panowania, to odnowienie artystycznego zainteresowania średniowieczem i narodziny stylu trubadurów .
Nawet jeśli pojawiły się wcześniej, niektóre dzieła Chateaubrianda, takie jak Geniusz Chrześcijaństwa, są charakterystyczne dla ducha panowania.
Pojawia się w serialu Annie Jay Les Roses de Trianon .
Zabroniony przez Ludwika XVI Wesele Figara został wykonany podczas prywatnego przedstawienia w Château de Gennevilliers z Marią Antoniną w roli głównej, w roli Hrabiny, w obecności hrabiego d'Artois.
Później grano go także podczas spektaklu w Pałacu Wersalskim z hrabią d'Artois w roli głównego aktora w roli Figara.