Zwana architektura islamska sztuka zabudowy ( al-bina ) opracowane w regionie rozciągającym się od Francji ( Narbonne ) w Indiach pomiędzy 622 i XIX th stulecia, Dar-al-Islam , odpowiadający kalifatu Umajjadów .
Wybór materiału zależy od wielu czynników: regionu, w którym budowany jest budynek, dostępności materiału, jego kosztu, miejsca przeznaczenia ...
Istnieje pięć rodzajów materiałów używanych w budownictwie w islamie, nie licząc drewna, które można znaleźć wszędzie, a zwłaszcza w ramach.
Łuki są głównym elementem architektury islamskiej, a także zachodniej. Niektóre są powszechne na Wschodzie jak i na Zachodzie: półkolisty łuk , ostrołukowym , ale inni są bardziej charakterystyczne dla świata islamskiego, takich jak perski łuku , z opływowym profilem, na łuku polylobed , że lambrekinów łuk lub nawet łuk podkowa (często nazywany „podkową”), wszystkie trzy powszechnie używane w Hiszpanii i Maghrebie.
Łuk półokrągły
Złamany łuk
Wielopłatowy łuk
Łuk lancetowaty
Architekci islamscy stosują dwa rodzaje podpór: filary i kolumny.
Kopuła to hemisferyczna metoda pokrycia, która opiera się na ośmiokątnej strefie przejściowej (najczęściej) umieszczonej na czterech filarach. Strefa przejściowa to wielki problem architektów islamskich. Mogą używać wisiorków, czyli wypukłych trójkątów umieszczonych na czubku, jak w świecie bizantyjskim, lub pni , czyli małych nisz, które pochodziłyby ze świata irańskiego.
Żebra i muqarny, które często wypełniają kopuły w świecie islamskim, generalnie nie mają żadnej prawdziwej funkcji architektonicznej.
Zewnętrzna część kopuły nazywana jest kopułą. Z XV XX wieku kopuły często podwójne, to znaczy, że jest bardziej lub mniej przestrzeni między skorupą wewnętrzną a zewnętrzną powłoką. Ta technika pozwala na wyższe pomniki.
Jedną z najstarszych i najbardziej niezwykłych kopuł na rogach w świecie muzułmańskim jest kopuła wzniesiona nad mihrabem Wielkiego Meczetu w Kairouan w Tunezji ; Ta kopuła, licząc od pierwszej połowy IX p wieku (około 836) zawiera użebrowaną zewnątrz kopuły półkulistej spoczywającej na ośmiobocznym bęben z lekko wklęsłymi powierzchniami, które stoi na kwadratowej podstawie z wnęk. Wewnątrz hemisferyczna nasadka jest ozdobiona 24 wklęsłymi rowkami promieniującymi wokół klucza kopuły.
IwansIwani urodzili się w świecie irańskim na długo przed nadejściem islamu, prawdopodobnie pod panowaniem dynastii Sasanidów . Jest to sklepiona hala (lub duży sklepiony ganek) z prostokątną fasadą otwartą dużym łukiem.
PishtakPishtak to także przedmiot z Iranu. Jest to portal w kształcie łuku, który wystaje z fasady, w której się znajduje. Na ogół ogranicza się do dwóch minaretów, ale nie jest to systematyczne.
Moucharabiehs i okna zazdrościZamykanie okien i innych otworów to element traktowany na różne sposoby w świecie islamu. Często stosuje się moucharabiehs, rodzaj toczonej drewnianej siatki (lub innych materiałów, na przykład marmuru w Indiach). Czasami powstają nawet bariery moucharabieh, jak w kompleksach Mameluke i meczetach.
Przykład łuki podkowy ( 1 st planu) oraz polylobés (Windows w 2 nd Plan), Aljaferia Palace, Saragossa.
Perskie kolumny i łuki: dziedziniec meczetu al-Azhar w Kairze.
Iwan z medresy Ulugh Bag, Samarkanda w Uzbekistanie.
Przykład pishtak, Mashhad z 'Ali w Nadżafie w Iraku.
Na ziemiach islamskich jest tysiąc i jeden sposobów na udekorowanie budynku. Ceramika, rzeźba, malarstwo, mozaika to jedne z najczęściej stosowanych technik. Niektóre elementy architektoniczne mają również ozdobne powołanie.
Wbrew powszechnemu przekonaniu wystrój architektoniczny, podobnie jak ogólnie sztuka islamu, jest często figuratywny. Istotny wyjątek dotyczy jednak budynków o powołaniu religijnym, które teoretycznie nie mogą zawierać przedstawień ludzkich czy zwierzęcych.
Dekoracyjne elementy architektoniczneOczywiście wystrój budynku zaczyna się od elementów jego architektury. Materiały, łuki, podpory, kopuły są środkami dekoracyjnymi: nie bez powodu Wielki Meczet w Kordobie ma kolumny z niebieskiego i białego marmuru, łuki o naprzemiennych kolorach, czasami wielokątne, i listwy w kopułach! W projekcie budynku architekt uwzględnia co najmniej tyle danych czysto architektonicznych, co dane dotyczące wystroju.
Element dość charakterystyczny dla świata islamu ilustruje znaczenie elementów architektonicznych o dekoracyjnym powołaniu: muqarnas , zwanych także „muqarbas” w krajach muzułmańskiego Zachodu lub po prostu „stalaktytem”. Są to bowiem niewielkie nisze skojarzone geometrycznie i tworzące trójwymiarową kompozycję. Często można je znaleźć w kopułach i obszarach przejściowych, ale także w niektórych stolicach, w podziemiach itp. Ta pozycja ma niejasne pochodzenie: często myślimy, że urodził się we wschodnim Iranie do X -go wieku, ale inne hipotezy krążących (Egipt, zachodni Bagdad ...). Niezależnie od tego jest szeroko rozpowszechniony w całym świecie islamskim, a wspaniałe krypty muqarnas w Alhambrze w Granadzie nie mają czego zazdrościć Timurydom. Do ich wykonania używa się kilku materiałów, w zależności od regionu i okresu: sztukaterie i ceramika w Iranie, kamień w Egipcie i Syrii.
Ablaq jest również technika islamskie, głównie rozpowszechniony w Syrii i Egipcie, ale który jest także czasami w Anatolii. Polega na wmurowaniu w ścianę kamieni o różnych kolorach (głównie marmuru). Arcydziełem tej techniki jest mihrab w Firdaws Madrasa w Aleppo, który pochodzi z okresu Ajjubidów, ale mamelucy również ekspansywnie stosowali tę technikę.
MozaikaMozaika stosuje się kilka razy: kalifatu z Umajjadów , kalifatu z Umayyads Hiszpanii , kalifatu przez Abbasydów , sułtanat mameluków. W pierwszych trzech przypadkach widoczne są silne wpływy antyczne i bizantyjskie (mozaika ze złotym tłem). Wiemy również, że artyści bizantyjscy pracowali w świecie islamskim na jego początkach. W przypadku mozaik mameluckich sprawa jest nieco inna, bo tym razem chodziło o powrót do źródeł. W związku z tym są pod silnym wpływem mozaiki ze złotego podłoża Kopuły na Skale i Wielkiego Meczetu Umajjadów w Damaszku.
TerakotaTerakota jest szeroko stosowana do ozdabiania wszelkiego rodzaju budynków, szczególnie w świecie irańskim, ale także w pozostałej części świata islamskiego. Można stosować dwa rodzaje elementów: elementy konstrukcyjne, czyli cegły, glazurowane lub dekorowane w dowolny sposób oraz elementy czysto dekoracyjne, czyli płytki ceramiczne.
Główne stosowane techniki to:
z cegłamiFunkcje budynku mogą być wielorakie (na przykład meczet i madrasa). Często zdarza się, że archeolodzy nie są w stanie dokładnie określić budynku, z którym mają do czynienia, ponieważ identyczne plany można zastosować dla różnych typów budynków.
Meczet jest miejscem modlitwy ( salat w języku arabskim) dla muzułmanów. Według Koranu modlitwa powinna być odprawiana wszędzie, ponieważ każde miejsce jest święte, ponieważ zostało stworzone przez Allaha . Sam Prorok uważał architekturę za kosztowną i niepotrzebną: szkoda, gdy myśli się o tysiącach osiągnięć architektonicznych w świecie islamu! Rzeczywiście bardzo szybko rozwinęły się miejsca, w których muzułmanie gromadzili się, aby się modlić. Budowle te służyły nie tylko do zebrania wspólnoty mniejszościowe (świat islamski nie stała się muzułmańska większość, że podczas XIII th wieku) złych znaków, ale także, aby oznaczyć miejsca zdominowane przez islam.
W języku arabskim mówi się, że meczet to „ masjid ”, od słowa sajada oznaczającego pokłon .
Podobne rodzaje meczetów i miejsc kultuIstnieją różne rodzaje meczetów. Najprostszym jest sąsiedzki meczet , który pozwala wierzącym przychodzić i modlić się, kiedy tylko chcą.
Ważniejszy jest główny meczet , znany również jako meczet kongregacyjny lub Wielki Meczet (masjid el kabirr). Jak sama nazwa wskazuje, jest używany głównie do wielkiej modlitwy w piątek, święty dzień muzułmanów. Często jest tylko jeden dla małych aglomeracji, na przykład miasto Kair ma około dziesięciu.
Wreszcie, musalla jest miejscem modlitwy na świeżym powietrzu, zwykle znajdującym się poza miastami, które jest używane podczas dużych świąt religijnych.
Elementy meczetuTo pierwszy wymyślony plan. Opiera się na mniej lub bardziej mitycznym modelu: domu Mahometa w Medynie, który obecnie znajduje się pod wielkim meczetem Medyny . Plan arabski lub plan hipostylowy składa się z dziedzińca z portykiem i sali modlitewnej z kolumnami, przy czym nawy są skierowane równolegle lub prostopadle (dla Maghrebu i z pewnymi wyjątkami) do kibli. Okaże się w całym świecie islamskim, z Syrii ( Meczet Umajjadów w Damaszku , na przykład) do Maghrebu (m.in. Wielki Meczet w Kairouan w Tunezji , której stan obecny daty głównie od IX th wieku ) do Hiszpanii i Iraku .
Jak sama nazwa wskazuje, plan ten znajduje się prawie wyłącznie w Wielkim Iranie , to znaczy w regionie obejmującym Iran, część Afganistanu i Pakistanu oraz część Iraku. Jest to jednak również plan stosowany w Indiach przed dynastią Mogołów oraz w dzisiejszym Uzbekistanie pod rządami dynastii Chajbanidów . Wydaje się do X XX wieku dynastia Seldżuków , i charakteryzuje się wykorzystaniem iwans , a pishtak i sali modlitewnej pod kopułą. Iwan to sklepione pomieszczenie otwarte z jednej strony dużym łukiem zamkniętym w prostokątnej ramie. Generalnie dziedzińce meczetów mają cztery z nich ułożone w krzyż. Pishtak to portal tworzący nawis, często zwieńczony dwoma minaretami i otwierany dużym łukiem. Shah Meczet w Isfahanie jest jednym z najlepszych znanych przykładów irańskiego projektu.
Plan ten jest zasadniczo w indyjskim obszarze od XVI -tego wieku , a to zależy od irańskiego planu. Charakteryzuje się ogromnym dziedzińcem z czterema iwanami, z których jeden wychodzi na wąską, prostokątną salę modlitewną, zwieńczoną trzema lub pięcioma cebulastymi kopułami. Na przykład we współczesnych Indiach tego typu plan stosują wielkie meczety w Delhi , Fathepur-Sikri i Bîdâr , a dziś w Pakistanie – Lahore .
Plan ten znajduje się głównie w (obecnej) Turcji i został opracowany po zdobyciu Konstantynopola w 1453 roku przez architekta Sinana; Uważamy jednak, pierwsze owoce z XIII th wieku w pierwszej sztuce Osmańskiego. Składa się z sali modlitewnej pod ogromną kopułą otoczoną półkopułami i kopułami. Często meczety typu osmańskiego są częścią dużych kompleksów, w tym hammamów, szpitali, hospicjów dla ubogich, sklepów itp. Wyczuwalne są wpływy bizantyjskie ( zwłaszcza Hagia Sophia ) poprzez materiały, wzory i kompozycje zdobnicze.
MadrasaMadrasa jest powszechnie uważany za Koranu szkoły, jednak jest to przede wszystkim miejsce, gdzie prawo jednego badania. Z pewnością ten opiera się na szariatu , prawie islamskim, jak wyjaśniono w Koranie , ale w świecie islamskim należy zdać sobie sprawę, że Koran rządzi większością aspektów codziennego życia. Medres uczyć jednego lub więcej z czterech rytuałów sunnickich ( Hanafite , Shafeite , Malekite i Hanbalite ), która odpowiada na czterech szkół prawa, nieznacznie różniących się pewnym kanonicznej i tradycyjnych aspektów. Ponadto w medresach wykłada się także filologię, językoznawstwo arabskie, nauki ścisłe (z wyjątkiem medycyny, która jest nauczana w specjalistycznych szkołach). Często madrasa służy jako sąsiedzki meczet i odwrotnie . Są one zawsze podawane w waqf (pobożna fundacja).
PochodzenieKoncepcja madrasy powstała w Iranie w XI -tego wieku, dzięki słynnej wezyr Nizam al-Mulk , choć nie jest obecnie znane żadne z jego „Nizamiya”. Z drugiej strony to irańskie pochodzenie znajdujemy w architektonicznej jedności, która charakteryzuje madrasy: plan krzyża z czterema iwanami wydaje się być tego wyznacznikiem.
RozwójOprócz Iranu znajdujemy madrasy w Anatolii pod rządami Seldżuków, potem Osmanów , w Syrii i Egipcie pod rządami Ajjubidów i Mameluków oraz w Maghrebie od Merynidów .
The Anatolian madrasy okres Seldżuków charakteryzują się materiału, kamieni i ich wąski dziedziniec, nawet nieistniejącego powodu klimatu zimnego regionu. Portal jest na ogół pretekstem do zamieszek rzeźbiarskich dekoracji. Tradycja madrasy w Anatolii nadal XIV th i XV th stulecia, a pod Turkami, budynki te są wbudowane w ogromny kompleks.
W Ajjubidów założył wiele madrasas do zwalczenia szyizmu po zniknięciu Fatymidów w Egipcie. W szczególności Salah al-Din zbudował wiele w Kairze i Syrii, takich jak madrasa Firdaws w Aleppo (1243). W tych budynkach wciąż można znaleźć wpływy anatolijskie.
Niewątpliwie w epoce mameluków narodziła się koncepcja rytu iwana, jak wyjaśniono w akcie waqf kompleksu sułtana Hasana. W tym czasie medresy były oczywiście związane z wielkimi kompleksami sułtańsko-emiralskimi. Pierwsza dobrze zachowana medresa Mamluke znajduje się w Qala'un, ale ten z kompleksu Sultan Hasan jest prawdopodobnie najpiękniejszy.
W Isfahanie jest najstarszym zachowanym madrasa, Shah-i Meszhed datowany 1175. To wie wiele na całym wielkim Iranu i Indii , aż do XVII th wieku co najmniej. W tych szczególnie niespokojnych regionach lepiej niż gdzie indziej służyły rozpowszechnianiu różnej propagandy. Są znani zarówno sunnitom, jak i szyitom .
Pojawienie się madrasy w Maghrebie jest późne (nie przed dynastią Merinidów ) i ma miejsce w kontekście trwałego sufizmu . Głównie obrządek malikitski, instytucje te służą głównie rozszerzaniu sufizmu na populacje koczownicze, często jeszcze nie zislamizowane. Istnieje wiele wspaniałych przykładów, zwłaszcza w Fezie , takich jak Madrasa Attarin , Madrasa Bu 'Inaniyya , a nawet w Tlemcen z Medresa Khaldouniya .
W Hiszpanii edukacja odbywała się głównie w meczetach. Dlatego zna tylko jedną madrasę w tym regionie, wskazującą na istotny wpływ merynidów, pałac Madraza (w) lub Yusuf Madrasa I st w Granadzie, ozdobiony pięknym malowanym stiukiem.
Miejsca odosobnieniaIstnieją trzy główne rodzaje miejsc odosobnienia: Ribat, Khanqah i Zawiya.
W świecie islamskim muzułmanie są zwykle chowani na ziemi, w całunie, bez trumny czy grobu. Jednak szybko rozwinęło się kilka rodzajów architektury grobowej dla wysokich postaci, a zwłaszcza dla świętych. Architektura ta narodziła się na wschodzie obszaru zislamizowanego, czyli w Iranie , gdzie praktykowano wiele religii i na różne sposoby traktowano swoich zmarłych oraz gdzie dominował szyizm . Szyizm, ze względu na swój martyryczny wymiar, sprzyjał pojawianiu się mauzoleów, które służą jako miejsca modlitwy i wzywania świętych, jak ma to miejsce np. w Meszhadzie z grobowcem Imama Rezy. Groby świętych nazywane są imamzadeh .
W szczególności pojawiają się dwie formy: kopulaste mauzoleum i wieża grobowa, ale typologia różni się w zależności od miejsca i okresu. Są też Nişanı ( znak , symbol , w języku osmańskim ), czyli stele i wzniesione nagrobki, będące świadectwem zaangażowania w uczczenie pamięci zmarłego. Na przykład Nişanów z rodziny Kajtezović znajdujemy w Bośni i Hercegowinie.
Mauzolea pod kopułąMauzoleum z kopułą to, jak sama nazwa wskazuje, wieloboczny budynek bazowy zwieńczony kopułą . Ten typ istniał co najmniej od X XX wieku , o czym świadczy mauzoleum Samanids w Bucharze (obecnie Uzbekistan ). Istnieją najróżniejsze kształty: kwadratowe, ośmiokątne, okrągłe, na łukach itp. i rozmiary bardzo się różnią. Tak więc mauzoleum Samanidów ma tylko kilka metrów szerokości, ale mauzoleum Oldjaïtou w Sultaniya to ogromny ośmiokąt o średnicy ponad 38 metrów i wysokości około 77 metrów! Mauzoleum Tamerlana w Gur Emir w Samarkandzie wyróżnia się niebieskim ceramiki z odbicia metalowych.
Wieże pogrzeboweWydaje się, że typ wieży grobowej wywodzi się z obrzędów zoroastryjskich: zwłoki wystawiano na szczytach wysokich wież. Tak więc Gonbad-e Qabus , jedna z pierwszych wież pogrzebowych (1007), nadal jest związana z tą tradycją, nawet jeśli jej sponsorem był muzułmanin. Później komory grobowe umieszczono pod wieżą, w krypcie, a następnie u jej podstawy. Podobnie jak kopulaste mauzolea, wieże mogą przybierać różne kształty: wielokątne, gwiaździste, okrągłe itp. Często plan wnętrza jest uproszczony w porównaniu z wyglądem zewnętrznym: w ten sposób zwiedzający widzi gwiaździstą wieżę, ale wchodzi do okrągłego pokoju.
Jeśli typ wieży grobowej pozostał dość perski, to typ wieży z kopułą rozprzestrzenił się na cały świat arabski i można go znaleźć zarówno w Egipcie, jak i w Anatolii . Powszechne jest w tych regionach, jak w Persji od Il-chanidów, że grób jest częścią kompleksu pogrzebowego.
KompleksyKompleksy to zgrupowania kilku budynków. W kompleksie znajduje się meczet i/lub jedna lub więcej madras, grób założyciela i jego rodziny oraz instytucje o charakterze charytatywnym (kuchnie, hospicja) i/lub medyczne (maristan, azyl, szkoła medyczna). Kompleks jest na ogół zarządzany w waqf , to znaczy, że dochód ze sklepów i wynajmowanych lokali jest mu płacony za jego funkcjonowanie. Te sklepy i miejsca zakwaterowania mogą, ale nie muszą znajdować się w samym ośrodku. Zdarza się też, że są tam pracownie artystów, zwłaszcza dla fundacji sułtańskich.
W mameluków zbudował wiele kompleksów, ale najbardziej imponujące są ze względu na Turków .
Architektury arabskie są nadal obecne w Hiszpanii.
PałaceW przeciwieństwie do swoich zachodnich odpowiedników, pałace na ziemi islamskiej mają formę małych, rozproszonych jednostek, często w ogrodach, które nadają strukturę przestrzeni. W pałacach islamskich niemal systematycznie znajduje się kilka elementów: sala audiencyjna ( Diwan , która jest również nazwą rady ministrów), harem , który nie jest miejscem zarezerwowanym dla kobiet, ale po prostu prywatnymi mieszkaniami mieszkańców, i wreszcie pawilony rekreacyjne.
Mury Alhambry w Granadzie otaczają kilka pałaców. Podobnie, szczególnie znany znajduje się w Stambule , Topkapi Sarayı iw Kairze , jest też kilka z okresu mameluków . Jednak większość starych pałaców została zniszczona przez zdobywców chcących zatrzeć ślady poprzednich dynastii lub przez czas, kiedy budowano je z łatwo psujących się materiałów, takich jak cegła mułowa i drewno.
Mieszkania Maristan i konstrukcje medyczneMaristan (lub Bimaristan) jest szpital. Prawie zawsze zarządzany jako waqf , często należy do kompleksu, biorąc pod uwagę jego charytatywne powołanie. Rzeczywiście, maristan musi powitać każdego muzułmanina (i każdego muzułmanina) i zaoferować mu bezpłatną opiekę. Nie oznacza to, wręcz przeciwnie, że personel jest niewykwalifikowany: pracowali tam najwięksi lekarze. Zatem al-Razi , którego rozprawa na ospę i odrę był używany na Zachodzie jak na Wschodzie, aż do XIX th century , przez wiele lat pracował w czołowych maristan z Bagdadu do X XX wieku .
Główną cechą architektoniczną takich konstrukcji jest duża liczba pomieszczeń i szczególna uwaga poświęcana wodzie poprzez fontanny, stawy, kanały itp.
Maristanowie byli obecni we wszystkich większych miastach, od Granady po Meszhad, często w połączeniu ze szkołą medyczną. Liczne były również zakłady dla obłąkanych, a także imarety (kuchnie zupowe).
Najlepiej zachowanym dzisiaj budynkiem jest niewątpliwie maristan Nur al-Din w Aleppo, a najbardziej niezwykły budynek kompleksu pogrzebowego Qala'un, niestety w złym stanie, ale którego zachowane stiukowe rzeźby świadczą o wspaniałości. Miał prawie 70 metrów długości, zajmował ogromny obszar i został zorganizowany wokół dziedzińca z czterema nierównymi iwanami. Na tym dziedzińcu płynęła fontanna, z której rozpoczynały się cztery kanały zasilające niektóre pomieszczenia.
Konstrukcje higieniczneW poprawie higieny w miastach pomagają dwa rodzaje budynków: sabil i hammam.
Karawanseraj jest budynek, który może pomieścić kupców i pielgrzymów wzdłuż dróg i miast. W zależności od miejsca nazwa się zmienia: w świecie irańskim będzie nazywana bardziej khan, natomiast w Maghrebie najczęściej używa się słowa funduq . Karawanseraj jest nadal ufortyfikowany i obejmuje zarówno stajnie (lub zagrody) dla wierzchowców i zwierząt jucznych, magazyny towarów i pomieszczenia dla przechodzących ludzi. Często sklepy znajdują się na parterze, a sypialnie na piętrze.
Wakala są budynki miejskie, gdzie kupcy zdeponowane i sprzedają swoje towary do hurtowni. Jednym z najważniejszych jest wakala Al-Ghuri w Kairze.
RynkiW miastach rynki są ważnymi miejscami. Przyjmują nazwę suku po arabsku i bazaru po persku. Na ogół organizowane są przez korporacje. Kramy i zapasy znajdują się na parterze, a na pierwszym piętrze znajdują się domy kupców, a czasem ich warsztaty, jeśli sprzedają własną produkcję. Jednak transakcje wydzielające niepożądane zapachy (garbarnie) i stwarzające zagrożenie pożarowe są spychane na krańce rynku lub poza miasto. Wynajem mieszkań często znajduje się na sukach.
Muzułmański podbój Persji w VII XX wieku pozwoliło muzułmanów do korzystania z innowacji architektonicznych opracowanych przez wieki drogi rzymskie , akwedukty i łuków z Imperium Rzymskiego , bazylik bizantyjskich , perski łuki, mozaiki bizantyjskie i sassanidzkie .
Architektura muzułmańska jest po raz pierwszy realizowana przez tych rodzimych architektów i dlatego wywodzi się bezpośrednio z architektury perskiej i bizantyjskiej. Architekci wypracowali później swój własny styl.
W X -go wieku w Persji i Azji Środkowej, sztuka odgrywa kluczową rolę w walce o władzę między Tahirids , Samanids , gaznawitami i Ghurid . W tym kontekście rozwinęły się duże miasta, takie jak Niszapur (Iran, 1 re stolica imperium Seldżuków ), Ghazni (Afganistan) i rozpoczęto budowę Wielkiego Meczetu Isfahan (Iran) (która będzie trwać przez kilka stuleci). Rozwija się również architektura grobowa, taka jak mauzoleum Samanidów (rok 900, miasto Buchara w Uzbekistanie ) i wieża Gonbad-e Qabous (rok 1006, Iran).
Meczety w stylu perskim charakteryzują stożkowe ceglane filary, szerokie łuki.
Osobliwością kopuł perskich, odróżniającą je od kopuł świata chrześcijańskiego , osmańskiego i mogolskiego , jest zastosowanie kolorowych płytek na zewnętrznej stronie kopuł, w przeciwieństwie do zastosowania wewnętrznego dla innych.
Era Seldżuków (1037-1194)To za czasów Seldżuków po raz pierwszy pojawił się „irański plan budowy” meczetu.
Ilkhanate Persji (1256-1335)Okres ilchanatu perskiego przyniósł pewne innowacje w budowie kopuł, które pozwoliły Persom budować znacznie większe konstrukcje. Zmiany te utorują później drogę architekturze Safavid .
Apogeum architektury ilchanatu perskiego reprezentuje budowa kopuły Soltaniyeh (1302-1312, Zanjan , Iran), grobowiec Oldja totu . Dzięki 50 m wysokości i 25 m średnicy jest to największa ceglana kopuła na świecie. Cienki, dwukadłubowy, wzmocniony łukami między warstwami.
Imperium Timurydów (1370-1507)Perska architektura i urbanizacja osiągnęły swój szczyt pod rządami Timurydów , z zabytkami, takimi jak te z pierwszej stolicy imperium, Samarkandy , silnie naznaczone użyciem płytek ceramicznych na zewnątrz i sklepień muqarnas wewnątrz.
Dynastia Safawidów (1501-1736)Okres odrodzenia w budowie kopuły meczetów i perskich występuje podczas dynastii Safawidów , gdy szach Abbas 1 st inicjuje odbudowę Isfahanie w 1598 roku, z centrum swojego nowego kapitału: Naghch-e Djahan placu .
Te kopuły szybko zostały policzone w dziesiątkach w Isfahanie, a ten niebieski kształt ostatecznie dominuje w panoramie miasta. Odbijając światło słoneczne, kopuły przybierają wygląd iskrzących się turkusów, które mogą być zauważone w oddali przez podróżnych na Jedwabnym Szlaku . Ten charakterystyczny styl jest dziedzictwem dynastii Seldżuków , która od wieków używała turkusu w swoich meczetach. Takie użycie została udoskonalona przez Safavids który wynalazł Haftari styl odpaleniem „siedmiu kolorów”, to proces, który pozwala na więcej kolorów, które należy stosować do każdej płytki, tworząc bogatsze wzory.
Preferowane kolory wzorów perskich to złoto, biel i turkus na ciemnoniebieskim tle.
Ogromne pasy kaligrafii i arabesek w budynkach Isfahanu zostały zaprojektowane i wykonane w większości przez Rezę Abbassi , który został mianowany szefem biblioteki królewskiej i mistrzem kaligrafii na dworze szacha w 1598 roku, podczas gdy szejk Bahai nadzorował projekty budowlane . Sięgająca 53 m wysokości kopuła Masjed-e Shah ( Meczet Szacha ) stała się najwyższą w mieście pod koniec budowy w 1629 roku. Został zbudowany w podwójnym kadłubie, z 14 m rozciągającym się między dwiema warstwami. ośmiokątna komora.
Architektura islamu w AzerbejdżanieMuzułmański podbój Persji również przyczyniły się do rozwoju architektury muzułmańskiej w Azerbejdżanie . Kamienny szlif i asymetria są reprezentatywnymi cechami tutejszej architektury. W tym kraju narodziły się szkoły architektury Nakchivaan i Shirvan-Absheron. Szkoła Shirvan-Absheron, w przeciwieństwie do stylu Nakchivan, używa do budowy kamieni zamiast cegieł.
Kilka przykładów architektury muzułmańskiej z Azerbejdżanu:
Mauzoleum Momina Khatoun
Zewnętrzny detal mauzoleum Momine Khatun
Mauzoleum Yusif ibn Kuseyir
Ten typ konstrukcji występuje głównie w (obecnej) Turcji .
Jest częściowo inspirowany przykładem Hagia Sophia w Konstantynopolu / Stambule i został opracowany po zdobyciu Konstantynopola w 1453 roku przez architekta Sinana , najsłynniejszego z architektów osmańskich. Ten ostatni, pod wpływem stylów bizantyjskich, dzięki chrześcijańskiemu, perskiemu i arabsko-syryjskiemu pochodzeniu, rozszerzy styl osmański, do którego zostanie dodany jego własny styl kopuły.
Królewski architekt Mimar Sinan (1490-1588) zaprojektował kilkaset budynków, z których dwa najważniejsze to Meczet Sulejmana (Stambuł) i Meczet Selimiye (Edirne), a jego uczniowi zawdzięczamy słynny Błękitny Meczet (Stambuł). Sedefhar Mehmet Ağa .
Styl osmański można rozpoznać po rozległych przestrzeniach wewnętrznych, nad którymi górują pozornie lekkie, ale masywne kopuły, harmonii między przestrzeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi, a także po opanowaniu gry światła i cienia, dzięki wprowadzeniu mozaik i okien. do kilkuset w jednym meczecie.
Islamska architektura sakralna , która do tej pory składała się z prostych budowli z rozbudowanymi dekoracjami, została przekształcona przez Osmanów poprzez architektoniczny słownik sklepień , kopuł, półkopuł i kolumn. Meczet został przekształcony z ciasnego, ciemnego pokoju o ścianach pokrytych arabeskami w sanktuarium równowagi estetycznej i technicznej, wyrafinowanej elegancji i nuty niebiańskiej transcendencji.
Niektóre meczety osmańskieMimar Sinan - Meczet Şehzade Mehmet, Stambuł
Mimar Sinan - Meczet Şehzade Mehmet, wnętrze, Stambuł
Mimar Sinan - Meczet Selimiye, Stambuł
Mimar Sinan - Meczet Selimiye, wnętrze, Stambuł
Innym charakterystycznym stylem podrzędnym jest architektura indoislamska w Azji Południowej, połączenie elementów arabskich, środkowoazjatyckich i perskich z lokalną architekturą hinduską. Najbardziej znanymi przykładami architektury Mogołów są serie cesarskich mauzoleów, które rozpoczęły się osiowym Grobem Humajuna . Najbardziej znanym przykładem jest Taj Mahal , ukończony w 1648 roku przez cesarza Shah Jahan w pamięci jego żony Mumtaz Mahal , która zmarła rodząc ich 14 th dziecięcej.
Taj Mahal jest całkowicie symetryczny, z wyjątkiem sarkofagów Szahdżahan, który jest wycentrowany w pomieszczeniu krypt poniżej parterze. Ta symetria rozszerzyła się na budowę całego meczetu z lustrem z czarnego marmuru, aby uzupełnić meczet w Mekce, zwrócony na zachód od głównej konstrukcji.
Niektóre architektury indyjsko-islamskiePierwszy chiński meczet został założony w VII XX wieku podczas panowania dynastii Tang w Xi'an . Wielki Meczet w Xi'an , którego prąd budynki pochodzą z czasów dynastii Ming , nie odzwierciedla wiele cech często związanych z tradycyjnymi meczetach. Zamiast tego naśladuje tradycyjną chińską architekturę . Meczety w części zachodnich Chin częściej zawierają kopuły i minarety, podczas gdy meczety we wschodnich Chinach bardziej przypominają pagody .
Ważną cechą chińskiej architektury jest symetria , która sprawia wrażenie wielkości; dotyczy to wszystkiego, czy to pałaców, czy meczetów , z wyjątkiem ogrodów, które są raczej asymetryczne. Podobnie jak chińskie malowidła na zwojach, zasadą kompozycji ogrodu jest stworzenie trwałego przepływu; pozwolić szefowi chodzić i cieszyć się ogrodem bez recepty, tak jak w samej naturze.
Chińskie budynki można budować z czerwonej lub szarej cegły, ale konstrukcje drewniane są bardziej powszechne, ponieważ są bardziej odporne na trzęsienia ziemi. Dach typowego chińskiego budynku jest zakrzywiony; istnieją ścisłe klasyfikacje typów szczytów, porównywalne z klasycznymi rzędami słupów europejskich.
Większość meczetów ma pewne cechy wspólne, ale podobnie jak w przypadku innych obszarów chińskiej architektury islamskiej odzwierciedla lokalną architekturę w swoim stylu. Chiny słyną z pięknych meczetów, które wyglądają jak świątynie. Jednak w zachodnich Chinach meczety przypominają te w świecie arabskim , z wysokimi smukłymi minaretami, łukami, łukami i kopulastymi dachami. W północno-zachodnich Chinach, gdzie chińscy Hui zbudowali swoje meczety, istnieje połączenie stylu wschodniego i zachodniego. Meczety wybuchały dachami w stylu buddyjskim ustawionymi na otoczonych murem dziedzińcach, do których wchodziły arkady z kopułami i miniaturowymi minaretami .
Zobacz też: architektura Sudanu
Muzułmański podbój Afryki Północnej rozwinął architekturę islamską w regionie, dając początek kilku słynnym budowlom, takim jak Cytadela w Kairze .
Na południu Sahary w czasach Imperium Ghany wpływy islamskie wniosły wiele do lokalnej architektury. W Kumbi Saleh , stolicy Imperium Ghany , miejscowi mieszkali w chatach w kształcie kopuły, które kupcy mieli jako kamienne domy.
Architektura Sahelu najpierw przeszła z dwóch miast Djenné i Timbuktu . Meczet Sankoré w Timbuktu , zbudowany w cegle , jest podobny w stylu do Wielkiego Meczetu Djenné .
Ze względu na powstanie pewnych królestw w regionie przybrzeżnym Afryki Zachodniej, stworzył architekturę, która została wprowadzona w miejsce innych rdzennych tradycji, wykorzystując drewno. Słynne miasto Benin , zniszczone przez ekspedycję karną do Beninu, było dużym kompleksem lepianek z dachami z pni lub liści palmowych. Pałac posiadał ciąg sal reprezentacyjnych i był ozdobiony mosiężnymi tablicami.
Islamska architektura Azji Środkowej
Uzbekistan : trzy główne miasta, Samarkanda , Buchara , Khiva