Islamska cywilizacja lub muzułmańskiego świata oznacza zarówno cywilizacja muzułmańska i obszar geograficzny objęty ekspansji na przestrzeni dziejów. Świat muzułmański, składający się z kilku okresów i wpływów, rozwija się i koncentruje w krajach, w których obowiązują reżimy polityczne lub których społeczeństwa są pod silnym wpływem prawa islamskiego ( szariatu ) .
Ten artykuł dotyczy aspektów tych cywilizacji w różnych okresach, niezależnie od religii islamskiej. Należy dokonać rozróżnienia.
Islam narodził się w Arabii w 610 roku, kiedy Mahomet przedstawił swoje objawienia . W ciągu stu lat rozprzestrzenił się na ważną część basenu Morza Śródziemnego w wyniku podbojów arabskich. Po upadku dynastii Umajjadów (750) świat muzułmański został podzielony na kilka bytów politycznych ( kalifatów , emiratów , sułtanatów ), często rywalizujących ze sobą.
W XI -tego wieku , inwazja Turków Seldżuków z Azji Środkowej denerwuje geografii z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej i prowokuje krucjat . Osmańskie trwała od 1299 do 1922 roku z trzech terminach: milowy krok w zdobyciu Konstantynopola w 1453 roku , po odsieczy wiedeńskiej w 1529 i Bitwa pod Lepanto w 1571 roku . Osmanowie aspirowali do tytułu kalifa w 1517 i ponownie w 1774; od tego czasu sułtan osmański był oficjalnym nosicielem kalifatu aż do abdykacji ostatniego z nich, Abdülmecida II , w 1924 roku.
Islam rozprzestrzenił się na tle osłabienia okolicznych imperiów, takich jak Cesarstwo Bizantyjskie czy Imperium Perskie , wyczerpanego wojną persko -bizantyjską w latach 602-628 . Islam rozprzestrzenił się w Afryce Północnej (od dawna zamieszkiwanej przez Berberów i pod wpływem Bizancjum ), a następnie na Półwyspie Iberyjskim rządzonym przez ludy germańskie ( m.in. Wizygotów ). Rozwój muzułmanów dotarł również do Azji Zachodniej, podbił Persję ( Sasanidów ) i doprowadził do upadku Cesarstwa Bizantyjskiego, po wiekach podbojów, aż do 1453 roku pod murami Konstantynopola . Niektóre z tych regionów, zróżnicowane pod względem populacji, znały niewolnictwo i handel niewolnikami od czasów starożytnych i będą je zachowywać.
Kultura arabsko-muzułmańska, fundamenty religijne i miejskie; używanie języka arabskiego i dinara w transakcjach handlowych, a także odwołanie się do kodeksu wspólnych wartości, ułatwiają wymianę, podobnie jak pielgrzymki do Mekki .
Tak zwane wojska podboju początkowo składały się z grupy plemion arabskich rozproszonych po całym Półwyspie Arabskim . Więź między nimi, jedność wspólnoty, była co najmniej tak silna, jak nowa więź z islamem. Podczas tych podbojów nie starali się nawracać podbitej ludności. Jednak sposób ich zarządzania (na przykład: restrykcyjne środki podjęte w stosunku do dhimmi , reforma podatkowa na rzecz mawali ) sprawi, że wielu będzie nowo nawróconymi na tę religię. Niearabscy nawróceni zakwalifikowani jako mawali muszą związać się z arabskim plemieniem na zasadzie zależności moralnej (al wala).
Podczas kalifatu Abu Bakra , pierwszego kalifa, islam natychmiast rozpoczął podboje terytorialne poza Półwyspem Arabskim - po zapewnieniu porządku i zjednoczeniu plemion ( bitwa pod Akraba ) - najazdami na Mezopotamię w sercu imperium Sasanidów oraz w Syrii - Palestynie (z wyjątkiem Jerozolimy i Cezarei ) wówczas pod władzą Bizancjum , w latach 633 i 634. „ Już w tym czasie napływały bogactwa i powstawało imperium ”.
Umar (Omar lub) ibn al-Khattab , Umar I er , który go zastąpił, pozostał w tradycji muzułmańskiej, człowiek pełen zapału, święty i mędrzec otaczający kompetentnych generałów. Tradycja uczyni go również pierwszym, który zorganizuje podstawowe zarządzanie podbitymi ziemiami i podejmie kroki w zakresie waluty i podatków. Muzułmanie, którzy za nim podążali, składali się z Beduinów, kupców, rzemieślników, biznesmenów, mistyków, a nawet wojowników.
W 635 roku miasto Damaszek zostało zdobyte, a Persowie zostali pokonani w pobliżu Eufratu podczas bitwy pod al-Qadisiyya . W 636 armia greckiego Herakliusza złożona z Ormian (którzy będą się buntować) i plemion arabskich (którzy odmówią walki) zostaje pobita w Jarmuk 20 sierpnia, zapewniając tym samym ostateczne zdobycie Damaszku. W 637 roku armie arabsko-muzułmańskie znajdowały się w Mezopotamii i nazwały ten region Irakiem . Zajmują Ktezyfon (stolicę imperium Sasanidów), aw Syrii Baalbek , Homs i Hamę . W 638 r. Jerozolima została zdobyta.
W 638 roku decyzją kalifa Koufa (Irak) została zbudowana i stała się stolicą imperium.
Kontynuując falę podbojów, między 639 a 642 także północnym Synajem . Równiny Chuzistanu ( obecny Iran ) zostają zaanektowane. Przyszła kolej na Egipt ( Peluse , Bilbays, Heliopolis , Babilon w Egipcie, Aleksandria ), a także Cezareę w Palestynie (na południe od Hajfy, po siedmiu miesiącach oblężenia), południowym Nubijczyku i Libii . W Iraku wojska kontynuują natarcie w kierunku Armenii i Kaukazu. Mosul i stolica Armenii , Dvin , zostają zajęte w 642.
Arabska namiestnikiem Egiptu , Amr ibn al-As , organizuje Cantonments dla każdego plemiennego kontyngentu. Z meczetów i rezydencji są budowane. Wokół placówek wojskowych gromadzi się ludność, kupcy i rzemieślnicy, którzy odkrywają język i religię zdobywców. Ten gubernator zwraca się teraz do Maghrebu iw 643 r. Zajmuje port w Trypolisie , 1800 km od jego rezydencji. Ten postęp został tymczasowo wstrzymany, ponieważ kalif Umar I został po raz pierwszy zamordowany 3 listopada 644 przez niemuzułmańskiego sługę za namową Persów, których się pojawił.
Nowy kalif i „ wódz wierzących ” Uthman ibn Affan panował od 644 do 656 roku (został zamordowany w Medynie w swoim domu przez notabli muzułmańskich powstańców). Był wielkim zdobywcą, podczas swojego 12-letniego kalifatu muzułmańska marynarka wojenna powstała w stoczniach w Aleksandrii . Przez cztery lata wyprawy wyruszą dziś do Afganistanu i Pakistanu , po przekroczeniu Zatoki Perskiej . W 647 roku przekroczono Azję Mniejszą, podczas gdy na drugim końcu imperium Arabowie dotarli do Tunezji . W 648 roku floty arabskie były gotowe i wyruszyły na podbój Cypru i Rodos , a następnie zbliżyły się do wybrzeży Sycylii . Podboje rozpoczęte wcześniej w ramach poprzedniego kalifatu na Wschodzie są przedłużane, wzmacniane i stabilizowane. Na Morzu Śródziemnym wyspy greckie są napadane, łupione i / lub zdobywane („ Bitwa o Maszty ” to pierwsze zwycięstwo Arabów na morzu). „ Daleki Zachód wkracza na horyzont Arabów ”.
Kalifat (656-661) następcy Uthmana jest niespokojny i wzburzony w Ummie . Ali ibn Abi Talib (Ali), zięć (mąż Fatimy ) i kuzyn proroka, jest bardziej mistykiem niż politykiem. Spędził pięć lat w mieście kantonowym Koufa . Pierwsza fitna (niezgoda), roszczenia i ambicje wdowy po proroku, Aisha i jej sojusznicy, niezadowolenie zakonników i garnizony Uthmana głęboko dzielą tworzącą się na zawsze cywilizację na różne nurty: sunnici , Charijici i szyici (lub alides ), to początek schizmy islamu . Niektóre miasta i podbite regiony są odłączane od imperium podzielonego na trzy części. Pod koniec swojego panowania Ali, korzystając z władzy władcy, bezskutecznie próbuje narzucić nową walutę, dirham z napisami arabskimi, zwanymi kufic. 21 stycznia 661 Ali został ranny przez Kharijitę i zmarł trzy dni później.
Kalifatu Muawiyah I st , 661 do 680, ( Muawiya ibn Abu Sufyan , klan z Banu Umayya ) znaki nastaniem dynastii Umajjadów . Damaszek staje się stolicą imperium. Nowy kalif (gubernator Syrii od 640 do 661 r.) Jest politykiem i będzie prawdziwym twórcą zdobywczego imperium arabskiego, choć poddawanego nieustannym walkom o władzę i podziały. Kalif wyznacza kompetentnych i silnych gubernatorów w dużych prowincjach (Irak, Iran, Egipt), którzy są w stanie ustabilizować te regiony i uczynić z nich bazy dla nowych postępów na wschodzie i zachodzie. Wznowił podboje, a jego armie zdobyły Khorassan, Indus, Azję Środkową, osłabiając chińską zwierzchność. Po raz pierwszy Arabowie spotykają naród turecki. Podbijane są oazy południowej Libii. Kairouan zostało założone w 670 r. W 668 r. Cesarz bizantyjski Konstanty II został zamordowany na Sycylii. Jesienią armie muzułmańskie wykorzystały sytuację do ataku na Chalcedon po azjatyckiej stronie Konstantynopola. Kontynuowali blokadę stolicy Bizancjum do następnej wiosny, ale nie mogli podbić miasta i musieli się poddać. Pomimo wysiłków podejmowanych w celu przejęcia kontroli nad Konstantynopolem i oblężenia miasta od 674 r., Armie zostały odepchnięte i zdziesiątkowane w 678 r. Przez Bizantyńczyków, którzy użyli „ ognia greckiego ”.
Również w Azji Mniejszej armie arabskie doznały niepowodzeń i musiały się wycofać.
Muawiya rezygnuje z walki i podpisuje trzydziestoletni pokój z Konstantynem IV , cesarzem rzymskim (bizantyjskim). Kiedy zmarł w 680 r., Zastąpił go jego syn Yazid .
Yazid I staje w obliczu drugiej fitny oraz buntów i zamieszek od początku jego panowania. Nastąpi definitywny podział między sunnizmem a szyizmem. Mimo to w 683 roku jeden z jej dowódców wojskowych, Oqba Ibn Nafi al-Fihri , podbił Maghreb. Armia syryjska atakuje rebeliantów w Medynie i Mekce. W tym samym roku Yazid I er umiera, a jego następcą zostaje jego młody syn Muawiya II umrze z powodu epidemii w 684.
Podbite ziemie staną się wspólną własnością Ummy , uprawianą przez ich dawnych rodzimych właścicieli . Opuszczone nieruchomości zostaną wydzierżawione Arabom. Podatki od nieruchomości zostaną ustanowione jak kharaj . Utrzymany jest podatek praktykowany zwłaszcza przez Persów: dżizja ( kapitulacja ). W okupowanych krajach stopniowo wprowadzane są zasady: ochrona niemuzułmanów jest regulowana. Społeczności nadal zarządzają sobą i praktykują swój język i religię, ale podlegają opodatkowaniu. W Iranie wielcy właściciele ziemscy gromadzą się w imieniu arabskich władców, a niektórzy są nawracani.
Bogactwo zgromadzone przez zdobywców ze świątyń, klasztorów, rezydencji książęcych oraz skarby grobów faraonów pozwoliło na założenie pierwszych państwowych zakładów bicia pieniądza ( sikka ). Istniejące monety ( bizantyjska nomisma i sasanidzkie drachmy ) są reprodukowane z pewnymi modyfikacjami i stają się złotymi dinarami i srebrnymi dirhamami (nałożona jednostka czternastu kwiratów lub karatów ) świata muzułmańskiego.
Istnieje zarówno duża swoboda w korzystaniu z datków niemuzułmańskich we wszystkich ich formach (bez osłabiania nauczania Koranu), jak i konkretna organizacja życia społecznego i politycznego. Przez pół wieku imperium arabskie będzie administrowane przez urzędników, którzy zachowali swój język, pismo (greckie, pahlavi lub „środkowoperski”) i religię.
Wkład niemuzułmanów będzie jeszcze bardziej widoczny po wielkich najazdach turecko-mongolskich, „autokracja opata, spadkobierca wielu tradycji perskich czy bizantyjskich, ustąpiła miejsca oligarchii wojskowej, która jednak również twierdziła, że istnieje”. islam . Sami muzułmańscy autorzy uznają, że proroczy kalifat zakończył się wraz z przybyciem Umajjadów do Damaszku „na korzyść czysto doczesnej postaci królewskiej ( muł )”.
Ekspansja trwa nadal za dynastii Umajjadów : ostateczna okupacja tego, co później nazwano Maghrebu (Summerset, Zachód), została zakończona w 708 (zdobycie Kartaginy (695, potem 698), pokonanie wojsk Berberów (702) i ustanowienie w Maroku 705 do 708). W maju 711 r. Do Hiszpanii przybył berberyjski generał Ṭāriq ibn Ziyād . Pięć lat później prawie cała Hiszpania została zajęta, a Arabowie przenieśli się aż do Septymanii . W Hiszpanii i najbardziej oddalonych regionach ziemię posiadali Arabowie.
W Indiach przejmują kontrolę nad oazami Azji Środkowej.
Pierwsze ujęcia zatrzymując te podboje przybyć na VIII th wieku , uważany rozkwitu imperium Arab muzułmanin walk Konstantynopola ( 718 ) z Poitiers ( 732 ) i Talas ( 751 ). Jedność tej ogromnej jednostki terytorialnej jest również przerywana sporami dynastycznymi, politycznymi i religijnymi (661: narodziny szyizmu ).
Potem dominacja arabska stopniowo zanika, z wyjątkiem Egiptu (z wyjątkiem czasów mameluków). Rozpoczyna się podbój chrześcijańskiego świata (718 w Hiszpanii, początek Rekonkwisty ).
Znajduje się on pomiędzy XI TH i XIV th wieku. To Turcy i Mogołowie (Turcy pochodzący z Azji Środkowej) na Wschodzie, Berberowie ( Almorawidzi, a następnie Almohadowie ) na Zachodzie niosą islam w Azji Mniejszej, w czarnej Afryce, w Indiach (które będą od 1526 r. Mughal Imperium ), w Anatolii w krajach nie osiągnęła jeszcze i tworzą imperium muzułmańskiego: do Imperium Osmańskiego (1299-1923). Jego podboje będą dokonywane w imię szerzenia religii przeciwko niewiernym.
Świat islamski stał się muzułmaninem, że większość w trakcie XIII -go wieku.
Pod względem wpływu kulturowego możemy wyróżnić:
Ta znacząca ekspansja geograficzna, od Hiszpanii ( al-Andalus ) i Ifriqiya na zachodzie, po Indie na wschodzie, powoduje zasiedlanie lub akulturację populacji przez kulturę islamską.
Szybką ekspansję militarną tłumaczy duża i uporządkowana lekka kawaleria, duch jedności arabskiej, kompetentni generałowie i gubernatorzy, a także upadek dominujących imperiów w tym czasie. Słabe odrzucenie arabskich zdobywców można powiązać z obecnością uważaną za niezbyt restrykcyjną oraz z rosnącym sprzeciwem ludności poddanej imperium Bizancjum i Sasanidów.
Pragnienie upowszechnienia islamu w ramach dżihadu , „wysiłek wiary”, propaguje jego szczególną wersję jednego boga, odmiennego od bizantyjskiej . Inną konsekwencją będzie gwałtowna dominacja ówczesnego handlu międzynarodowego; monopol, który zostanie utracony wraz z uruchomieniem dużych statków omijających Afrykę i odkryciem Nowego Świata .
Islamizacja poszerza kulturową strefę Imperium. Obejmuje części Czarnej Afryki , wybrzeża Rogu Afryki , Indonezję i Filipiny, gdzie ludzie stykają się z tą religią od handlarzy, którzy przybyli w celu handlu rzadkimi towarami.
Od 2010 roku na świecie jest 49 krajów, w których ponad 50% populacji stanowią muzułmanie. Kraje z największą liczbą muzułmanów to: Indonezja , w której mieszka 12,7% światowych muzułmanów, a następnie Pakistan (11%), Indie (10,9%) i Bangladesz ( 9,2 %).
Ale tylko około 20% muzułmanów mieszka w krajach arabskich .
Opiera się na podwójnych podstawach handlowych i technicznych. Kupcy są zorganizowani w następujący sposób:
Architektura islamu ogólnie dzieli się na trzy kategorie. Początkowo Arabowie łączyli perskie techniki budowlane (które modyfikowali) z elementami architektury bizantyjskiej, dodając jednocześnie swoje know-how i własne elementy. Muzułmańscy Persowie dziedziczą swoją architekturę religijną po Abbasydach z Bagdadu, którzy przez długi czas panowali w Persji. Turecka architektura islamska, odmienna od dwóch poprzednich, jest dziedziczona po architekturze osmańskiej, na którą wpływ miała architektura bizantyjska. Dlatego często mówimy o planie arabskim, planie irańskim i planie osmańskim, definiując architekturę meczetu.
Podczas islamskiego złotego wieku od VII th wieku do XII th wieku począwszy aż do XV th century, znaczny wysiłek tłumaczenia dzieł greckich, Indii i ogólnie dowolnej formie pisemnej lub prezentacji daleko bliskie zainteresowanie wiedzą i jej rozwoju, została przeprowadzona, prowadząc do żywej intelektualnej emulacji. W świecie arabsko-muzułmańskim istnieje prawdziwa tradycja naukowa, która promuje ogólny zamiłowanie do wiedzy, to rozwój myślenia koncepcyjnego, w szczególności poprzez rozwój matematyki zarówno w zakresie badań, jak i konkretnych zastosowań. W życiu codziennym (przykład: obliczenia trygonometryczne w astronomii, które kończą się rysowaniem map geograficznych i modernizacją narzędzi do orientacji, takich jak astrolabium i wynalezienie kompasu). Są arabsko-muzułmańskiego naukowcy, którzy uczestniczyli w matematyce strukturyzacji w dziedzinie arytmetyki z algebry z geometrią . Inne rozwinięte dyscypliny to medycyna , botanika , zoologia , rolnictwo , fizyka , chemia , optyka , geografia i astronomia .
Wśród wielu arabskich i perskich uczonych możemy przytoczyć: Ibn Al Haythama (965-1039), jego zlatynizowane imię Alhazen , muzułmańskiego uczonego uważanego za współczesnego ojca optyki, fizyki eksperymentalnej i metody naukowej. Można go postrzegać jako pierwszego fizyka teoretycznego.
Ogromny wpływ na naukę zachodnią wywarło łacińskie tłumaczenie części dzieła Alhazena , Kitab al-Manazir (księga optyki). Roger Bacon (1214-1294), anglista, podjął i zacytował swoje prace.
Wśród uczonych arabskich i perskich możemy przytoczyć:
Studiował wszystkie nauki ścisłe i wszystkie sztuki swoich czasów i był nazywany Drugim Nauczycielem Inteligencji . Studiuje w Bagdadzie (obecny Irak). Jesteśmy mu winni komentarz do Republiki Platona, a także podsumowanie praw Platona . Był także teoretykiem muzyki i znakomitym lutnistą 4 .
Jego sposób analizy zmian społecznych i politycznych, jakie zaobserwował w Maghrebie i Hiszpanii swoich czasów, doprowadził do uznania Ibn Khaldouna za „prekursora nowoczesnej socjologii” [3] . Ibn Khaldoun jest także czołowym historykiem, któremu zawdzięczamy Muqaddimę (przetłumaczoną na Prolegomena i będącą w rzeczywistości jego Wprowadzenie do historii powszechnej ) oraz Księgę przykładów lub Księgę rozważań o historii Arabów, Persów i Berberów . W tych dwóch zdecydowanie nowatorskich pracach Ibn Khaldoun od początku podkreśla wagę źródeł, ich autentyczność i weryfikację na podstawie czysto racjonalnych kryteriów. Georges Marçais twierdzi, że „dzieło Ibn Khaldouna jest jednym z najbardziej treściwych i najciekawszych dzieł, jakie stworzył ludzki umysł” [4] . Niemniej intelektualiści ubolewają, że chociaż jego nazwisko jest tak samo znane na południu, jak na północy Morza Śródziemnego, jego prace czyta się głównie w tym drugim regionie [5] .
Hassan al-Wazzan urodził się około 1488 roku w Granadzie w muzułmańskiej Andaluzji. Po zajęciu miasta w 1492 roku przez królów katolickich, Isabelle de Castille i Ferdynand II Aragon, jego rodzina schroniła się w Maroku, w mieście Fez . Hassan studiował tam teologię w kilku medresach w Fezie i Quaraouiyine . Jego wujek ze strony matki zapoczątkował swoje życie dyplomatyczne, zapraszając go, by towarzyszył mu w misji do władcy imperium Songhai, Askii Mohammed Touré. W wieku 20 lat ostatecznie wyruszył na drogi i ścieżkę dyplomacji, by przez całe życie być wielkim podróżnikiem i negocjatorem: jego misje polityczne i handlowe prowadziły go przez całe Maroko: od Rif do Souss, od Doukkala do Tadla, od Tafilalet po obszary przedsaharyjskie… a także we wszystkich krajach Maghrebu, Arabii, Afryki Sahary, Konstantynopola i Egiptu.
W 1518 r., Po powrocie z muzułmańskiej pielgrzymki do Mekki, statek, na którym go znaleziono, został zaatakowany i został wzięty do niewoli przez „żeglarzy sycylijskich”. W rzeczywistości zostaje schwytany przez rycerza Zakonu św. Jana, Pedro di Bobadilla. Bez wątpienia, ponieważ miał pewne błędy do wybaczenia, przedstawił je papieżowi Leonowi X, który adoptował go jako syna, kazał go katechizować, a następnie ochrzcić pod jego własnym imieniem, Jan Leon. Następnie zostaje Jean-Léon de Médicis , znanym jako „Léon l'Africain”. Podczas pobytu we Włoszech uczył się języka włoskiego i łaciny, uczył języka arabskiego w Bolonii. Na prośbę Papieża napisał swoją słynną Cosmographia de Affrica , wydaną w Wenecji pod tytułem Opis Afryki . Ta praca odniesienia, który starannie unika udzielenia informacji wojskowej, jest jedynym źródłem informacji na temat życia, obyczajów i zwyczajów, w Afryce XVI -tego wieku. W szczególności dzięki tej książce Timbuktu staje się mitycznym miastem w europejskiej wyobraźni; jest więc inspiracją dla René Caillié, który postanowił to odkryć. To także Biblia wszystkich dyplomatów i odkrywców zainteresowanych Afryką.
Chociaż śmierć Hassana Al Wazzana przypada na 1554 rok, nie ma wiarygodnych informacji na temat daty i miejsca śmierci Leona Afrykańskiego.
Jednym ze współczesnych odniesień do działalności intelektualnej, badań, odkryć i innowacji świata arabsko-muzułmańskiego w dziedzinie nauki, prawa, sztuki, techniki, społeczeństwa, edukacji jest m.in. prof. Ahmed Djebbar .
Zobacz nauki arabskie
Współczesne koncepcje rozwinięte w artykule na temat szariatu są poza tym zakresem, ponieważ temat jest poświęcony tzw. Okresowi klasycznemu .
Cywilizacja arabsko-muzułmańska opiera się na sieci miast i oaz z rozwiniętymi funkcjami handlowymi, których sercem jest rynek ( suk , bazar ). Miasta te są połączone systemem dróg, które przecinają regiony półpustynne lub pustynne. Tory te przemierzają konwoje, które stanowią ruch karawan .
O ile jest oczywiste, że ruch ekspansji terytorialnej książąt muzułmańskich miał wymiar religijny, to nie uczynili z niego centralnego elementu zarządzania podbitymi ziemiami. Rzeczywiście, nie wszystkie ludy znajdujące się pod ich władzą wyznawały wiarę muzułmańską, zwłaszcza na początku ery podbojów. Będą nawracania, przymusowe, podżegane lub poszukiwane, ale także zachowanie wcześniejszych praktyk religijnych i kultu. Ta ostatnia będzie miała szczególne miejsce w społeczeństwie muzułmańskim, często w połączeniu z innym systemem podatkowym.
Poznaj między innymi cywilizację arabską: