Aliénor d'Aquitaine , znany również jako Éléonore d'Aquitaine lub Guyenne , urodzony około 1122 roku i zmarły 31 marca lub1 st April 1204w Poitiers , a nie w opactwie Fontevraud , była z kolei królową Francji , potem królową Anglii .
Księżna Akwitanii i hrabina Poitiers , zajmuje centralne miejsce w stosunkach między królestwami Francji i Anglii w XII -tego wieku: poślubiła kolejno króla Francji Ludwika VII (1137) i Henry Plantagenet (1152), przyszłego króla Anglia Henryk II , odwracając w ten sposób równowagę sił, przekazując swoje ziemie jednemu to drugiemu z dwóch władców. Na okazałym dworze, jaki ma w Akwitanii , promuje poetycką ekspresję trubadurów w języku narodowym . Od pierwszego małżeństwa (podczas którego brała udział w II krucjacie ) odgrywała ważną rolę polityczną w średniowiecznej Europie .
Eleanor Akwitanii jest najstarsza córka Williama X , księcia Akwitanii i hrabiego Poitiers, sam syn Wilhelma IX trubadura i aenor Chatellerault , córki Aymeric I st z Chatellerault , wasal William X .
Aliénor, „drugi Aénor” w langue d'oc , jest tak nazwany w odniesieniu do swojej matki Aénor. Imię staje się Éléanor lub Élléonore (w ówczesnej pisowni Eleanor lub Ellinor) w języku d'oïl lub w anglo-normandzkim.
Ona otrzymuje staranne wykształcenie szlachetną kobietę swojego czasu na dworze Akwitanii, jednym z najlepszych w XII -go wieku , który widział narodziny dworskiej miłości (The amor end ) oraz promieniowania, tym Occitan językowych , między różnymi rezydencje książąt Akwitanii: Poitiers , Bordeaux , zamek Belin, w którym się urodziła, czy klasztor żeński. Uczy się łaciny , muzyki i literatury , ale także jazdy konnej i myślistwa .
Została spadkobierczynią Księstwa Akwitanii po śmierci swojego brata Guillaume Aigret w 1130 roku . Podczas jego czternastych urodzin ( 1136 ) lordowie Akwitanii przysięgają mu lojalność. Jego ojciec zmarł w wieku trzydziestu ośmiu lat ( 1137 ), w Wielki Piątek podczas pielgrzymki do Santiago de Compostela . Poślubiła syna i dziedzica króla Franków ( Louis VI le Gros ), 5 th następca Hugo Kapet Kto zostanie przyszły Ludwik VII i komu ona daje dwie córki. Możliwe są dwie wersje zawarcia tego małżeństwa: albo w obawie, że jego córka zostanie porwana (i poślubiona) przez jednego z jego wasali lub sąsiadów, książę Wilhelm przed śmiercią zaproponował swojemu suzerenowi, królowi Francji, zjednoczenie ich spadkobierców albo król sprawuje feudalną kuratelę, którą suzeren sprawuje nad osieroconą dziedziczką jednego ze swoich wasali, albo poślubia ją swojemu synowi (sytuacja przypominająca opisywane przez etnologów „ małżeństwo nieuchwytne ”). Król Francji zostaje przez małżeństwo księciem Akwitanii. Jednak Księstwo Akwitanii nie jest przyłączone do domeny królewskiej, a Aliénor pozostaje księżną. Ewentualny najstarszy syn pary miałby nosić tytuł króla Franków i księcia Akwitanii , ponieważ połączenie obu obszarów miało nastąpić dopiero w następnym pokoleniu.
Ślub Aliénora z przyszłym królem Francji Ludwikiem VII odbył się dnia25 lipca 1137w katedrze Saint-André w Bordeaux . Jak zwykle wesele trwa kilka dni w Palais de l'Ombrière w Bordeaux i powtarza się przez całą podróż do Paryża . Noc ślub odbywa się w Château de Taillebourg . Para została koronowana na książąt Akwitanii w katedrze Saint-Pierre w Poitiers (obecnie zastąpionej katedrą gotycką) w dniu 8 sierpnia . Podczas podróży dowiadują się o śmierci króla Ludwika VI .
Aliénor została koronowana na królową Francji w Boże Narodzenie 1137 w Bourges (jej mąż był konsekrowany już za życia ojca, w wieku dziewięciu lat, ale został koronowany na imię Ludwika VII ). Bardzo piękny, swobodny i wesoły Aliénor nie podoba się francuskiemu dworowi. Jest krytykowana za swoje zachowanie i uważane za nieprzyzwoite, podobnie jak jej sługi i jak inna frankońska królowa, która przybyła z Południa sto lat wcześniej, Constance d'Arles . Jej luksusowe upodobania ( powstają warsztaty gobelinów , kupuje dużo biżuterii i sukienek) zadziwiają. Trubadurzy, których sprowadza, nie zawsze się podobają: Marcabru zostaje usunięty z dworu za to, że śpiewał o swojej miłości do królowej.
Niektórzy historycy przypisują tę krytykę wpływowi, jaki wywrze na króla. Według historyka Edmonda-René Labande trudno to wykazać . Młoda para (oboje mają mniej niż dwadzieścia lat) podjęła kilka decyzji uznanych za pochopne:
Podczas tego konfliktu z Thibaut IV de Blois, w styczniu 1143 r. , miasto Vitry-en-Perthois zostało zdobyte, a kościół, w którym schronili się jego mieszkańcy, spłonął. W 1146 , papież Eugeniusz III rzuca zakazu na Królestwo Francji. Głęboko naznaczony dramatem Vitry-en-Perthois i sankcjami papieskimi, które dotykają królestwa, Ludwik VII , któremu młoda królowa właśnie dała córkę, ogłoszony w Bourges podczas apelu25 grudnia 1145, że wraz z żoną Aliénor weźmie udział w II krucjacie .
Z małżeństwa z Ludwikiem VII urodziły się dwie córki :
Przez cały ten okres analiza statutów wskazuje na dość słabą rolę Aliénor w rządzie: ma on legitymizować akty.
Aliénor zaprasza trubadura Jaufré Rudela do pójścia za nią podczas Drugiej Krucjaty i zabiera ze sobą cały apartament z wieloma wózkami. Wzmocniona przez żony innych krzyżowców francuska krucjata jest obciążona niekończącym się konwojem, który ją spowalnia. Odkrycie Orientu , z jego wspaniałością i tajemnicami, fascynuje Aliénor i odpycha Louisa do surowej i rygorystycznej pobożności.
Przyczyny niezgody między dwojgiem małżonków zwiększają trudności podróży:
Wszystko to powoduje, z rzekomą niewiernością Eleanor (patrz poniżej), zerwanie między dwojgiem małżonków. Wracają osobno łodzią do Włoch . Nawa Eleonory zostaje wzięta w bitwę morską pomiędzy Rogerem II z Sycylii a cesarzem Manuelem Komnenem : wpada w ręce Bizancjum, zanim zostanie natychmiast odebrana przez Normanów z Sycylii . Wylądowała w Palermo , następnie dołączyła do Ludwika VII w Kalabrii , gdzie wylądował 29 lipca . Po postoju z powodu choroby Aliénora udali się z powrotem do Francji . Papież Eugeniusz III w opactwie Mont-Cassin , a następnie Suger (w listach), zdołali je pogodzić. Ich druga córka urodziła się w następnym roku. Jednak spór pojawił się ponownie jesienią 1151 roku . Na początku 1152 roku para zwolniła królewskie garnizony obecne w Księstwie Akwitanii. Wreszcie ślub zostaje odwołany21 marca 1152przez Sobór Beaugency w kościele Matki Bożej Abbey Beaugency do chowu wsobnego wzorzec dla 4 TH i 5 th stopni (ściśle rozwód nie istnieje w tym czasie).
Wydarzenia w Antiochii , sprowadzone do rangi incydentu przez historyka Jeana Floriego , przez prawie dziewięć wieków dały początek bogatej literaturze: ta niewierność Eleonory (o której nie wszyscy historycy są przekonani) ma nie tylko poważne konsekwencje dla polityki historia, ale jej relacja kronikarzy wiele nas uczy o mentalności tamtych czasów, a ten epizod stał się odtąd tematem dla historyków, zawsze kontrowersyjnym.
Na początku wiosny 1148 r. krucjata zatrzymała się na dziesięć dni w Antiochii : powitał ją tam Raymond de Poitiers , wuj Alienora, książę Antiochii .
Pewne jest, że Aliénor i Raymond de Poitiers świetnie się dogadują i spędzają ze sobą dużo czasu. Pojawiają się podejrzenia co do charakteru ich związku i wybucha spór między Ludwikiem VII a Eleanor.
Ludwik VII pragnie zaangażować swoją armię w kierunku Jerozolimy , ale Aliénor odmawia opuszczenia wuja, a następnie przypomina mężowi o stopniu ich pokrewieństwa i dlatego może poprosić o unieważnienie ich małżeństwa. To pokrewieństwo było znane co najmniej od 1143 roku, ale sam Bernard de Clairvaux nie uważał tego za bardzo poważne.
W nocy Ludwik VII opuszcza Antiochię wlipiec 1148, zmuszając Eleonorę do pójścia za nim.
Kilku kronikarzy przywołuje tę sprawę, pisząc, że lepiej o niej nie mówić, znak, że jest ona znana wszystkim i może zaszkodzić reputacji niektórych współczesnych. Wśród najlepiej sytuowanych kronikarzy Eudes de Deuil postanowił przerwać swoją opowieść tuż przed przybyciem pary królewskiej do Antiochii . Historyk Jean Flori interpretuje to milczenie jako chęć nie krzywdzenia króla. List Sugera do Ludwika VII również wywołuje poważne kłopoty w parze. Ze swojej strony Wilhelm z Tyru podaje wyjaśnienie polityczne: Rajmund z Poitiers próbowałby manipulować krucjatą, aby skierować ją na oblężenie Aleppo i Cezarei , i manipulował Eleanor, aby wpłynąć na króla. Ta polityczna zdrada Eleanor podwoiłaby zatem zdradę matrymonialną. Eleonora jest dla niego „zmanipulowaną lalką”, pozbawioną woli, co jest jednym z dwóch głównych sposobów przedstawiania jej (z postacią nimfomanki ). Historycy dzisiaj całkowicie porzucili oskarżenia o nimfomanię i te z nią związane.
Jeśli chodzi o niewierności królowej, nie do pomyślenia jest, aby XII th wieku: przykłady historii, najbliższy jest to, że królowej Małgorzaty , żony Henryka Młoda podejrzewa się być dla pani czasu Guillaume Le Marechal . Kontekst krucjaty jeszcze bardziej pogarsza wrażliwość na sprawy związane z seksualnością : Jean Flori zauważa, że w tle seksualność podczas krucjaty, nawet legalna, była już oceniana niekorzystnie: nie przywołując Eleonory, kilku współczesnych przypisuje porażkę drugiej krucjaty moralne błędy krzyżowców. To samo wytłumaczenie dotyczy niepowodzenia 1101 (tego Wilhelma Trubadura ).
W tym incydencie, niewierność, która wydaje się nabyta współczesnym, a nawet na długo przed śmiercią Aliénora, kronikarze haftują dość szybko: Hélinand de Froidmont w swojej Kronice Uniwersalnej , podobnie jak Aubry de Trois-Fontaines, stwierdza, że zachowywała się „bardziej jak dziwka niż jako królowa” . Cel tutaj jest polityczny: podkreślenie cnotliwej dynastii Kapetynów i uzasadnienie jej wyższości nad niemoralnym rodowodem Plantagenetów . Przed końcem średniowiecza wydarzenie zostało spotęgowane i przemienione: kochanka utożsamiano z Raoulem de Faye lub z kaszą gryczaną wkrótce zasymilowaną z Saladynem (wówczas dziecko). Wszczepiono w nią epizod kochanki Henryka II , Rosemonde (pogłoska o otruciu z rozkazu Eleonory), niektórzy kronikarze przypisują mu związek z biskupem Poitiers Gilbertem de la Porrée i konstablem Akwitanii Saldebreuil itp.
Dla Jeana Floriego mogły się zdarzyć dwie rzeczy:
W obu przypadkach zasadniczym elementem jest przywołanie możliwości unieważnienia małżeństwa z inicjatywy żony, co koniecznie musiało być z premedytacją. Czyniąc to, to ona decyduje o rozpadzie małżeństwa, co można sobie wyobrazić w ówczesnym wszechświecie mentalnym: praktycznie to ona wyrzeka się męża.
Trudno jest zdecydować o rzeczywistości cudzołóstwa, ponieważ Jean Flori powstrzymuje się od robienia:
„Można (…) uważać, że podejrzenia Ludwika VII były uzasadnione, podobnie jak większość kronikarzy, gdy tylko incydent został opowiedziany, albo wręcz przeciwnie, uznać, że bardzo naturalna intymność wuja i jego siostrzenicy została źle oceniona winna przez zbyt surowych rycerzy i prałatów Północy, którzy żądali od królowej surowszego zachowania, do tego stopnia, że podejrzewali jej cnotę i doradzali królowi, zirytowanemu tymi pogłoskami, aby zabrał ją ze sobą bez zwłoki. W tym przypadku, jak wskazuje Jan z Salisbury , należy skupić się na prośbie królowej o zakończenie ciąży ze względu na pokrewieństwo. "
„Ponadto rzeczywistość cudzołóstwa nie ma znaczenia (…). Co bardzo ważne (…) to fakt (…), że współcześni Eleonory naprawdę wierzyli, że była królową luksusową i (co gorsza!) królową nie wahającą się przejąć inicjatywy w złamaniu”
Jest bardzo prawdopodobne, że już w Antiochii miała zamiar rozstać się z Ludwikiem VII . Później, 3 lata po powrocie z krucjaty, Aliénor być może myślał już o poślubieniu Henriego , syna Geoffroya V d'Anjou , którego poznała wsierpień 1151 1w Paryżu, towarzysząc ojcu, który został wezwany przez Ludwika VII . ten21 marca 1152, unieważnienie małżeństwa ogłoszono podczas drugiego soboru Beaugency (Loiret), króla przebywającego w tym mieście i Eleonory mieszkającej w tym czasie w małej wiosce Tavers, oddalonej o kilka kilometrów.
Natychmiast wróciła do Poitiers i nie została dwukrotnie porwana po drodze przez szlachciców, którzy pożądali ręki najpiękniejszej partii we Francji: hrabiego Thibauda V de Blois i Geoffroi Plantageneta . Wymieniła kilka listów z Henri Plantagenetem widzianym na dworze Francji, insierpień 1151 1, w przypadku rozstrzygnięcia sporu wymagającego jego obecności, oraz 18 maja 1152, osiem tygodni po unieważnieniu swojego pierwszego małżeństwa, poślubiła w Poitiers tego ognistego młodzieńca, przyszłego króla Anglii, mniej więcej dziesięć lat od niej młodszego i który jest w pewnym stopniu pokrewny jeszcze bliżej niż Ludwik VII . ten19 grudnia 1154, są koronowani na króla i królową Anglii przez Thibauta du Bec , arcybiskupa Canterbury , co pozwala Anglii na nieoczekiwany wzrost jej kontynentalnych terytoriów. W Niemczech piękno królowej Eleonory Akwitanii jest śpiewane w Carmina Burana :
„Gdyby cały wszechświat był mój
Od Oceanu do Renu
, chętnie bym z tego zrezygnował,
Aby móc trzymać w ramionach
królową Anglii”
W ciągu następnych trzynastu lat dała mu pięciu synów i trzy córki:
Przez pierwsze dwa lata tego małżeństwa Aliénor potwierdza swój autorytet. Ale szybko decyzje podjął Henryk II ; pięć ciąż w ciągu pierwszych siedmiu lat może ją powstrzymywać. W każdym razie, jeśli jej potrzebuje, podąża za nim w podróżach, reprezentuje go, gdy nie może się ruszyć (w Londynie pod koniec 1158 i 1160 r. ), w przeciwnym razie częściej przetrzymywana jest w posiadłościach Plantagenetów niż w jego. Po 1154 r. wszystkie jego czyny były albo poprzedzone decyzją króla Anglii, albo później przez niego potwierdzone. Mimo swojej reputacji lekkiej kobiety, wykutej a posteriori przez kronikarzy , Aliénor jest oburzona niewiernością męża. Tak więc jego pierwszy syn Guillaume i bękart Henri urodzili się w odstępie kilku miesięcy; Henri miał przez całe małżeństwo wielu innych bękartów. Mimo to w 1191 r . otrzymuje od papieża Celestyna III dla jednego z nich, Geoffroya , arcybiskupstwa Yorku .
Porażka konferencji Montmirail (6 stycznia 1169), a trudność utrzymania dominacji nad tak rozległym i niejednorodnym zespołem skłania Henryka II do reformy dynastycznej. W 1170 r. Ryszard został ogłoszony księciem Akwitanii, a Aliénor rządził księstwem w jego imieniu. Zamieszkała w Poitiers, utworzyła tam Dwór Miłości , którego niektóre zasady opracował André le Chapelain (lub Andreas Capellanus ) (patrz niżej). Podobnie jak w przypadku Ludwika VII , nie działa zbyt politycznie.
Eleonora jest przerażona zabójstwem Thomasa Becketa w jego katedrze w Canterbury w Anglii w 1170 r. .
Historycy od dawna przypisywali Aliénor d'Aquitaine ważną rolę patrona, zwłaszcza wśród trubadurów , szkolonych na wzór jej ojca i dziadka. Ta wizja została ostatnio radykalnie zakwestionowana przez KM Broadhurst: rzeczywiście, patrząc szczegółowo na prace wcześniej uważane za zlecone lub ze względu na patronat Eleanor, bardzo niewiele osób wspomina o tym zleceniu. Ponadto, w oparciu o fakt, że tylko trubadur obecne w statutach w tym samym miejscu co Aliénor jest Arnaut-Guilhem de Marsan , coseigneur z Marsan podczas zarzutu , która odbyła się w Bordeaux , samo istnienie tych poetyckich sądów jest kwestionowana. Arnaut-Guilhem de Marsan był autorem słynnego (w średniowieczu) Ensenhamen de l'escuder , przewodnika wyjaśniającego, jak zachowywać się jak dobry rycerz.
Twierdzi również, że te dwory miłości są wynalazkami André le Chapelaina, który być może dążył do celów politycznych, chcąc zdyskredytować Eleanor. Był on rzeczywiście urzędnikiem króla Francji Filipa Augusta , syna Ludwika VII , a jego ironia wobec Eleonory jest oczywista, podobnie jak nigdy nie bywał na jego dworze.
Jednak możemy przypisywać dokonanie tłumaczenia Monmouth do Wace , który wzbogacony i złożył Roman de Brut , która jest prawdopodobnie dedykowany do niego; jest to ważne dzieło składające się z 15 000 wersetów, które musiało otrzymać przynajmniej książęcą zachętę lub zachętę. Do tego przypisania możemy dodać przynajmniej Historię książąt Normandii autorstwa Benoît de Sainte-Maure . Z drugiej strony, nie mogąc przypisać pochodzenia dzieł komisjom królewskim, pewna ich liczba została skomponowana na ich cześć lub w celu ich zadowolenia, albo musiała zasłużyć na ich autora hojną nagrodę. Wreszcie, prestiż para jest taka, że jest obecny w literaturze współczesnej: w 1150s , anonimowy finder, pochodzący z Angoumois , przerabia gest Girart de Roussillon , wsuwając kilka aluzji do Aliénor d'Aquitaine. Później, w 1155 r. , Normand Beno det de Sainte-Maure nie nadał jej imienia, ale pochwalił ją w swoim Roman de Troie , sposób oddania; w ten sam sposób dwukrotnie śpiewa pochwały pary królewskiej w Żywocie św . Edwarda . Trubadur Bernard de Ventadour , którego powitała na swoim dworze w 1153 roku, zadedykował jej jedną z jej pieśni, nazwał ją „księżną Normandii”. Gdy panowała w Poitiers, otworzyła dwór piśmienny, witając m.in. swoją córkę Marie de Champagne (protektorkę Chrétien de Troyes ). Podobnie Barking i Philippe de Thaon dedykują mu prace.
W 1162 r. na jego prośbę rozpoczęto prace nad nową katedrą w Poitiers.
Wydaje się zatem, że dwór Plantagenêt chroni artystów i że czas zna ważny rozkwit literacki, który bardzo słabo przenika dwór Francji. Mimo to Henryk II prawdopodobnie odgrywał ważną rolę w mecenacie artystów: w latach 160. XV wieku zlecił pisanie Romanowi de Rou wspólnie z Aliénorem.
W 1173 knuje spisek, w którym jej synowie: Richard, Geoffroy i Henri Młodszy stają się przeciwko ich ojcu Henrykowi II . Ten bunt jest obsługiwany przez Ludwika VII , w król Szkocji William I st i najpotężniejszych baronów angielskich. Aliénor ma nadzieję na odzyskanie władzy od Henryka II , ale podczas podróży zostaje schwytana, a Richard w końcu gromadzi swojego ojca.
Aliénor próbuje wstąpić na dwór Ludwika VII w Paryżu, ale zostaje zatrzymana przez żołnierzy jej męża. Była więziona przez prawie piętnaście lat, najpierw w Chinon , potem w Salisbury oraz w różnych innych zamkach w Anglii. Początkowo Henryk II próbował rozwiązać małżeństwo (aż do śmierci Rosemonde de Clifford ) , ale kard. Ugucione, nuncjusz apostolski , sprzeciwia się mu , kładąc kres niedopuszczalności.
W 1183 Henri le Jeune, zadłużony i któremu jego ojciec odmówił w Normandii, ponownie zbuntował się. Napada na ojca w Limoges , wspierany przez brata Geoffroya i króla Francji Filipa Augusta . Ale nie udaje mu się i musi przejść oblężenie w Limoges, a potem uciec. Następnie wędruje po Akwitanii, aż w końcu umiera na czerwonkę . Ale zanim umarł, poprosił swojego ojca, króla Anglii Henryka II , aby uwolnił jego matkę. Podobnie w 1184 Henryk Lew i jego żona Matylda z Anglii wstawiali się u Henryka II , a niewola Aliénora mięknie. Na Wielkanoc 1185 sprowadza ją z powrotem na kontynent podczas nowego buntu ich syna Ryszarda (Lwie Serce), ulubionego syna Eleonory, aby ta przywróciła mu uległość.
To było w latach 1167 - 1173, która zaczęła podejmować ważne decyzje, bez konieczności potwierdzenia od Henryka II . Ale znowu, sprawuje pełną władzę tylko dlatego, że król dobrowolnie się wycofuje. Jego działalność została zawieszona na okres 1173 - 1189 , po czym została wznowiona po zwolnieniu. W tym okresie monastycznych rekolekcji, przeplatanych wycieczkami w świat, jego autonomia rządów nie była w żaden sposób ograniczona. Nie czyniąc z niej niezależnej królowej, Jean Flori przyznaje, że próbowała sprawować władzę, która jest już wyjątkowa jak na tamte czasy; że uczynił to wspólnie iw ograniczonym zakresie z Ludwikiem VII ; i nieciągle i niekompletnie z Henrykiem II . Bycie kobietą ograniczyło jej uprawnienia w czasach kryzysu. Głównym jest to, że wykazuje niewyczerpaną energię, aby utrzymać całą domenę Plantagenetów.
Zainspirowany konwencji morskich, które już istniały w wschodniego basenu Morza Śródziemnego , Aliénor kładzie podwaliny dla prawa morskiego z ogłoszeniem w 1160 z ról Oléron będących u podstaw obecnego prawa brytyjskiej admiralicji i współczesnego prawa morskiego. Zawiera również umowy handlowe z Konstantynopolem i portami Ziemi Świętej .
Opłaca Kartę z miasta w Poitiers i modernizacji miasta: hale budowy nowej obudowie, powiększając swój pałac, etc.
Po śmierci Henry II The6 lipca 1189zostaje uwolniona na rozkaz nowego króla, jej syna Ryszarda Lwie Serce . Następnie podróżuje przez Anglię, uwalnia tam jeńców Henryka II i zmusza ich do złożenia przysięgi wierności nowemu królowi. Rządziła tam w jego imieniu do początku 1191 roku . Podczas gdy Ryszard Lwie Serce wyruszył na Trzecią Krucjatę , ona wyrusza na poszukiwanie Bérangère de Navarre i prowadzi ją w środku zimy, przez Alpy i Włochy, do Mesyny , gdzie Ryszard przygotowuje się do wypłynięcia na Ziemię . Aliénor i Bérangère dołączyli do niego 30 marca . W pośpiechu przygotowują ślub. Richard żonaty Berangere w Limassol na 16 maja .
Eleonora w pośpiechu wraca do Anglii, aby jej najmłodszy syn , niekochany Jean sans Terre , nie zdradził swojego brata Richarda. Ona tylko udało się przez chwilę: w marcu 1193 roku oddał się vexin do Philippe Auguste : natychmiast, ona oblegał go ze wszystkimi Anglonormandzkim baronów (w tym Wilhelma Marszałka ) w Windsor .
W drodze powrotnej Richard zostaje schwytany w Austrii . Oburzony tą wiadomością, a przy braku reakcji ze strony papieża (która normalnie chroni Crusaders), Eleanor mimo to pisze do niego, aby poprosić go o pomoc i ukarać swoją bezwładność, udaje się zebrać ogromną okup (sto pięćdziesiąt tysięcy znaki z srebro, odpowiednik dwóch latach dochód królestwo Anglii) doprowadza się do Mainz w Henryka VI , syna Fryderyka Barbarossy (zima 1193- 1194 ).
Następnie przeszła na emeryturę do Fontevraud. Kontuzja Ryszarda Lwie Serce podczas oblężenia zamku Châlus-Chabrol wyrwała ją z emerytury. On umarł na6 kwietnia 1199i natychmiast stanęła po stronie swojego ostatniego syna Jeana: w wieku 77 lat podróżowała po całej zachodniej Francji, zebrała Anjou, która głosowała na hrabiego Bretanii, i zmusiła Jeana sans Terre'a do złożenia przysięgi w jego księstwie Akwitanii. W lipcu składa hołd królowi Francji Filipowi II w Tours , a następnie spotyka w Rouen swojego syna Jeana sans Terre . Wreszcie w styczniu 1200 r. znalazła się w Kastylii, gdzie musiała sprowadzić żonę następcy tronu Francji: wśród swoich dwóch wnuczek wolała Blanche de Castille . To dziecko zostanie matką św . Ludwika .
Aliénor przeszedł na emeryturę w 1200 roku do opactwa Fontevraud . Chora, jednak w lutym 1201 r. przywróciła do posłuszeństwa potężnego wicehrabiego Aimery VII z Thouars , który się zbuntował.
W lipcu 1202 r. Philippe Auguste ogłosił Jeana sans Terre przestępcą i przejął jego posiadłości kontynentalne. Jedna z jego armii, w Tours, jest dowodzona przez wnuka Aliénora, Artura z Bretanii , i grozi Fontevraudowi. Uciekła opactwo do schronienia się w Poitiers, ale może osiągnąć i jest domem dla Mirebeau jest oblegany przez księcia Bretanii od 15 lipca do 1 st sierpnia , przed dostarczeniem przez jego syna Jana.
Jesienią ponownie przeszła na emeryturę do Fontevraud i zmarła w Poitiers w wieku 82 lat, 31 marca 1204, kilka tygodni po zdobyciu Château-Gaillard przez Philippe'a Auguste'a. Została pochowana w Fontevraud, gdzie pomimo dewastacji i rewolucyjnej profanacji w 1793 roku, wciąż możemy zobaczyć jej polichromowaną figurę leżącą obok figur jej drugiego męża Henri II Plantageneta , jej trzeciego syna Ryszarda Lwie Serce i Isabelle d'Angoulême , żona Jeana sans Terre .
Książęta Akwitanii włączeni do tych drzew byli również hrabiami Poitiers. Zachowano tylko pierwszy tytuł, aby rozjaśnić tekst i uszanować szlachecką hierarchię.
„ Czarna legenda ” powstała wokół Aliénor d'Aquitaine przed jego rehabilitacją przez historyków. Ta niezwykła postać historyczna zainspirowała wiele fikcji, zwłaszcza romantycznych.
Przedstawienie Eleonory z Akwitanii na ścianie kaplicy Sainte-Radegonde w Chinon budzi wątpliwości: mógł to być w rzeczywistości jego syn Henryk Młodszy koronowany za życia ojca, co pozwoliło mu nosić koronę i płaszcz vadem .
Aliénor d'Aquitaine jest jednym z 39 siedzących gości w dziele sztuki współczesnej The Dinner Party (1979) autorstwa Judy Chicago .
Francuski znaczek pocztowy został wydany w 2004 roku z okazji 800. rocznicy jego śmierci.
Wzrosła jego imienia powstała w 2005 roku.
W 2019 roku, dał jej nazwę do nowego budynku, który gospodarze kampusie Euro-latynoamerykańskiego z Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu (Sciences Po) w Poitiers w N O 23 Rue Jean Jaures.