Język oleju | ||
Różne odmiany langue d'oïl + Crescent według Atlasu języków regionalnych Francji ( CNRS , 2020). | ||
Kropka | Od IX th wieku | |
---|---|---|
Języki dziewcząt | francuski , normański itp. | |
Typologia | akcentujące zgięciowe SVO | |
Klasyfikacja według rodziny | ||
|
||
Langue d'oïl (wymowa: [ɔjl]) to język romański, który obejmuje większość dialektów w północnej części Francji, a także tych, na południu Belgii ( Romans Belgia ), z francuskojęzycznej Szwajcarii i te wyspy Anglonormanowie . Breton (czasami nazywany „Breton Breton” w przeciwieństwie do „Breton Gallo” lub po prostu Gallo , co jest formą langue d'oïl) są wykluczone, chociaż są one również używane w niektórych częściach północnej części Francji ). , flamandzki , Francique Moselle i Alsacien.
Termin ten obejmuje przede wszystkim nazwę nadaną językowi starofrancuskiemu w średniowieczu wraz z jego różnymi odmianami. Może być również używany do określenia rodziny językowej zbliżonej do francuskiego z jej obecnymi lokalnymi dialektami ( jagodowy , burgundzki , szampański , normański , waloński itp.)
Nazwa w językach mnogich oïl jest nazwą zarejestrowaną i używaną we Francji dla tych dialektów uważanych za języki regionalne.
Ta północna grupa zachowała większe podłoże celtyckie i uległa większemu wpływowi germańskiemu niż jej południowa siostrzana oksytano-romańska , langue d'oc , której mówcy byli bliżej Rzymu.
Od XII -tego wieku, język oleju jest identyczny do tego, co nazywa się Stary francuski i obejmuje jego różnych dialektów. Następnie języki Oïl będą ewoluować niezależnie od siebie. Wszystkie te dialekty można uznać za grupę języków gallo-romańskich .
Historycznie ojczystego po Łacińskiej popularne , a pierwszy nazwał „wulgarne (lub vulgal ),” język pojawi się olej z pod nazwą „ powieść ” z XII th wieku. Słowo Romans jest jednak niejednoznaczne, ponieważ może oznaczać wszystkie języki romańskie , a bardzo wcześnie pojawia się jednocześnie nazwa Frenchis lub French . Termin ten ostatecznie zwyciężył, określając zarówno język króla, jak i jego regionalne odmiany, ale dziś musimy powiedzieć „ starofrancuski ”, aby odróżnić go od późniejszych zmian, które prowadzą do „ standardowego francuskiego ”.
Nazwa „langue d'oil”, tymczasem wydaje się w użyciu od końca XIII -go wieku. Wynika to ze sposobu rozróżniania języków zgodnie ze sposobem wymawiania „oui” (od „oïl” pochodzi współczesne francuskie „oui”), który musiał być wówczas powszechny. To użycie znajdujemy u Dantego , który sprzeciwia się dwóm grupom języków, w których rozpoznaje jedność dla każdego z nich:
Słowo oïl pochodzi od gallo-rzymskiego o-il (ten), które wywodzi się z łacińskiego hoc i ille , oc z łacińskiego hoc (this) i si z łacińskiego sic (tak).
Jednakże, podobnie jak langue d'oc był tłumaczony równolegle przez lingua occitana , langue d'oïl był również nazywany lingua gallicana w dyplomatycznej łacinie.
Liczba mnoga dla współczesnych języków Oïl pojawiła się w 1982 roku, wraz z utworzeniem stowarzyszenia Obrona i Promocja Języków Oïl .
Języki Ol są czasami uważane za dialekty francuskiego, zgodnie z najbardziej tradycyjną klasyfikacją językoznawstwa romańskiego, wynikającą z przeniesienia średniowiecznej sytuacji językowej na teraźniejszość. Z tej perspektywy langue d'oïl jest następnie używany w liczbie pojedynczej, ponieważ jest uważany za język składający się ze wszystkich odmian oïl. Można je uznać za dialekty Oïl. Jednak ten projekt jest problematyczny z kilku powodów.
Z jednej strony francuski staje się wówczas terminem niejednoznacznym, odnoszącym się zarówno do języka, langue d'oïl, jak i do szczególnego dialektu tego języka, akademickiego francuskiego. Jednak każda z tych dwóch definicji sprzeciwia się statusowi prawnemu języka francuskiego we Francji, który nie jest uważany za dialekt, a jedynie za język , z wyłączeniem innych komponentów językowych domeny Oïl.
Z drugiej strony interzrozumienie zostało zdefiniowane jako kryterium definicji języków. I zauważono, że interrozumienie nie zawsze było skuteczne w ramach językowych komponentów domeny Ol.
Argument, że odmiany oliwy nie mogą stanowić odrębnych języków, ponieważ tworzą kontinuum językowe , również został wysunięty. Jednak kontinuum językowe jest w rzeczywistości znacznie większe. W rzeczywistości rozciąga się na Lizbonę i Triest . To proste kryterium umożliwiłoby zatem uwzględnienie m.in. przez istnienie dialektów przejściowych , prowansalskiego , katalońskiego , hiszpańskiego i portugalskiego w tym samym języku. Ponadto kontinuum językowe jako kryterium definiowania języka wymaga uwzględnienia przypadków wysp językowych należących do większych zbiorów językowych i napotyka na przypadki dzielenia wyrazów w ramach tego samego zbioru językowego.
Klasyfikację języków romańskich tradycyjnie przeprowadza się według kryteriów geolingwistycznych. Ale ta klasyfikacja jest obecnie przeprowadzana według ściśle lingwistycznych kryteriów.
Zgodnie z tradycyjną klasyfikacją języki oïl są klasyfikowane w grupie języków romańskich następująco:
Według współczesnej klasyfikacji języki oïl są klasyfikowane w grupie języków romańskich w następujący sposób:
Języki Oïl można pogrupować według kryteriów językowych. W przypadku osób posługujących się we Francji grupowanie można tworzyć za pomocą oznaczenia geograficznego, które umożliwia zlokalizowanie danego obszaru językowego. Te języki są,
W 2003 roku językoznawca Hans Goebl z Uniwersytetu w Salzburgu opublikował analizę dialektometryczną 1421 map z Linguistic Atlas of France. Na poziomie analizy supradialektalnej (mapa 20) widać, że domaine d'oïl dzieli się na kilka grup: 1 / picard-wallon, 2 / lorrain-franc-comtois-bourguignon-morvandiau, 3 / poitevin-saintongeais , 4 / wszystko inne. Na bardziej szczegółowym poziomie analizy dialektalnej (mapa 22) grupy są podzielone: Picard z jednej strony i Walończyk z drugiej, Burgundia-Morvandiau oddzielona od Franc-Comtois i Lotaryngii, Poitevin-Saintongeais pozostaje zjednoczonym blokiem, reszta jest podzielona na dwie części: francusko-południowo-szampańska-jagodowa z jednej strony i Norman-Angevin-Gallo z drugiej. Zauważ, że na tym poziomie analizy grupa Norman-Gallo-Angevin nadal nie jest podzielona, ale byłaby na jeszcze dokładniejszym poziomie („mapa” lub wykres 21), gdzie inne dialekty również zostałyby podzielone, z wyjątkiem walońskiego i poitevina -Saintongeais, który ponownie pozostaje zjednoczonym blokiem .
Językiem oleju zawiera Były francuski lud Paryża z XVII th wieku, który jest przodkiem Europy francuskim i amerykańskim języku francuskim (z wyjątkiem dotyczących Akadiański francuski, patrz poniżej i Walonia Wisconsin ).
Akadiański francuski jest również bezpośrednio związane olej d'języków, choć nie jest to język regionalny Francji. Francuski akadyjski, którego punkt wyjścia dla pierwszych mówców jest geograficznie ograniczony do kilku wiosek w Loudunais , byłby zatem odmianą langue d'o derivedl pochodzącą z Andegawenów według niektórych, jeśli nie odmianą o podłożu poitevin ze względu na zbiornik. demograficzne na zachodzie Francji oraz bliskość portu La Rochelle , głównego punktu wyjścia.
Odmiany normańskie ( Jèrriais , Guernesiais i Sercquiais ) są używane na Wyspach Normandzkich i uznawane przez rządy tych wysp za języki regionalne ; Jerry i Guernsey są uznawane za języki regionalne Wysp Brytyjskich przez Wielką Brytanię i Republikę Irlandii w ramach Rady Brytyjsko-Irlandzkiej . Jèrriais jest, obok angielskiego i francuskiego , językiem urzędowym Jersey .
Walonia The Picard The powieść Lorraine (tzw Gaume ) (istnieją także dialektów germańskich Lorraine ) i szampana są ujmowane w Belgii przez Wspólnoty Francuskiej w językach endogennych od 1990 roku.
Językiem oleju pochodzi z Gallo-Romans , języka, który był używany w Galii V TH do IX th wieku. Nieliczne zachowane rękopisy gallo-rzymskie świadczą o tym, że w tym okresie zaczęto uwzględniać lukę między językiem mówionym a pisanym. Zatem VIII th century leksykon z Wulgaty mówi glosy z Reichenau , towarzyszy słów stwarzających problemy ze zrozumieniem ich odpowiedników języków narodowych, wskazując, że pisanie staje się niedostępne, liczba słów, będących w szczególności z użycia. Podobnie w 813 r. sobór w Tours zdecydował, że kapłani powinni wygłaszać kazania w języku ojczystym, aby ułatwić ich zrozumienie. Wreszcie, w 842 r., Przysięgi strasburskie zawierają dwa krótkie teksty, które następowały wówczas w języku francuskim (i ten sam w języku Tudesque, to znaczy w ówczesnym języku niemieckim), w ramach narracji po łacinie: w języku francuskim najstarsze teksty po starofrancuskim, które sprowadziły się do nas, a mianowicie przysięga Ludwika Niemieckiego przysięgającego wierność swemu bratu Karolowi przeciwko starszemu bratu Lothaire I oraz przysięga żołnierzy Karola Łysego przysięgających nie wspierać ich przywódcy, jeśli zrzec się przysięgi, zawierając sojusz z Lothaire przeciwko Louisowi; przeciwnie, przysięga Karola Łysego i wojska Ludwika Germańskiego, ujęta wówczas w języku niemieckim w tej samej narracji łacińskiej, należą do najstarszych znanych tekstów w języku germańskim.
Kawałek za pierwszy tekst literacki napisany w języku oleju jest Cantilena św Eulalii , licząc od końca IX XX wieku. X th wieku, pozostaje jedynie fragmentaryczne uwagi dotyczące Jonas , krótki wiersz na męki i inny o życiu św Legier . Potem około 1050 roku powstał ważny dokument, Życie św . Aleksego .
Różnice w języku oleju pojawiają się bardzo wcześnie i na początku XIII th century, Robert de Clari i Gotfryd z Villehardouin powiedzieć zarówno Czwarta krucjata , ale ten jest Picard i ten szampan, a różnice między ich sposobów wyrażania siebie są uderzające, do tego stopnia, że nie jest błędem stwierdzenie, że Clari pisze w ch'ti. Nieco później Roger Bacon pisał w swoim Opus majus , napisanym średniowieczną łaciną pod koniec lat 60. XII wieku: „Rzeczywiście idiomy tego samego języka różnią się u poszczególnych osób, jak to się dzieje w przypadku języka francuskiego z francuskim, Pikarów, Normanów i Burgundów różnią się idiomatycznie . A poprawne określenia w języku Pikarów przerażają Burgundów, a nawet bardziej sąsiednich Francuzów…” . Początkowo to zróżnicowanie tłumaczy się głównie następującymi sposobami:
Jednak z XII TH i XIII -go wieku, intensyfikacja wymiany handlowej między innym olejem Terroirs język d'generuje zwiększone pożyczek pomiędzy różnymi dialektami. Zjawiska te sprzyjają wzajemnemu zrozumieniu i utrzymują względną jedność języka.
W okresie średniowiecza język langue d'oïl można podzielić na dwa sposoby. Jego obszar językowy składa się w rzeczywistości z czterech stref dialektalnych: Armorykańskiej, Burgundii, Francuskiej i Franków. A język składa się z dziewięciu dialektów: Andegawenów (przodek Angelvin, Gallo i Mainiot), Burgundii (przodek Burgundii-Morvandiau i Franc-Comtois), Champenois, Francien (przodek języka francuskiego), Lotaryngia, Norman, pikard, poitevin (przodek poitevin-saintongeais), walończyk.
Standardowy francuski:
„ Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w godności i prawach. Są obdarzeni rozumem i sumieniem i muszą działać wobec siebie w duchu braterstwa. "
Bourguignon-Morvandiau:
„Wszyscy janowie urodzili się za darmo i pairoils w lot deignetai i los draits”. Starszy rozsądek i mała świadomość i jako freires. "
Picard:
„ Ches honmes pis ches fanmes wszyscy doszli do władzy monne libe, ślepi na najmniejsze prawa i najmniejszą posępność. Powodem gorszym dla ich sumienia jest to, że mają oddanie, by zachowywać się intereus jak bracia. "
Normandii:
„ Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i usposobieniu”. Mają dobry powód i conschienche, i muszą zrobić dwa skute łańcuchem, tak małe dla samych oczu. "
Franc-comtois:
„Wszyscy dgenowie urodzili się yibres i parostwami po yote degnetè i yots drèts. Ès aint d'lai réjon i di s'né i daivant adgi les yünes dla palenisk c'ment des brothers. "
Poitevin-Saintongeais:
" Munde trtouts przed naeçhu free trtouts parélls w degnetai e w drets. Front publiczności z przodu był bardzo braterski. "
Sarthois:
„ Gâs i fumelle zrodzone leibres tertous, ensement mają drait i godność daurà moczy. Szum dał słuch i młodym administratorom mózgu, który powinien naprawdę pomagać innym prawie jak brat. "
Mayennais i Andegawenów (mówiąc o zachodzie):
„ Trétous mężczyźni rodzą się wolni, dlatego mają równorzędne prawa i tę samą godność. Mają za przyczynę wysłuchanie i powód i zawsze pomagają yunom dla innych, takich jak bracia. "
Galo:
" Świat przychodzi do ziemi obficie i jest ceniony w wielkiej godności. Pochwalił ją za rezonans świadomości i splątanie, tak jak zrobiliby to bracia. "
Tourangeau:
„ Tertos NISS houms zostaną uwolnione, ale także meguims mowa w dighnitaiy meguim. Nazywano je douniĕson eun antendou eunĕ riĕson e ma pomóc eunom wyrzutkom tarła. "
Waloński:
„ Tos les omes vinèt à monde libes et ewals po çouk 'jest ich godności i ich praw. Leu råjhon i leu consyince elzî fwait na dvwer di s' kidure inte di zels come des frés. "
Berrychon:
" Wszystkie Tylko mężczyźni rodzą się wolni i ida catted z godności i swych praw. Kochają radzon i osła i pomagają sobie nawzajem jak bracia. "
Burbony:
„ Człowiek wyemitował wolność i wszelkie prawa i godność. Al'a unhne kocha i unhne radzon i wszystkie uzdolnione domy pomagały sobie nawzajem braciom keme. "