Pireneje Atlantyckie

Pireneje Atlantyckie
Herb Pyrénées-Atlantiques
Administracja
Kraj Francja
Region Nowa Akwitania
Utworzenie działu 4 marca 1790 r
Główne miasto
( prefektura ) 		Pau
Podprefektury Bayonne
Oloron-Sainte-Marie
Przewodniczący
rady wydziałowej 		Jean-Jacques Lasserre ( Modem )
Prefekt Eric Spitz
Kod INSEE 64
Kod ISO 3166-2 FR-64
Demografia
Miły Bearnais i Baskowie
Populacja 679 810 mieszk  . (2018)
Gęstość 89  mieszkańców/km 2
Geografia
Obszar 7645  km 2
Podziały
Dzielnice 3
Okręgi ustawodawcze 6
Kantony 27
Międzywspólnoty 9
Gminy 546
Znajomości
Stronie internetowej le64.fr

Departament Pireneje Atlantyckie ( / s i . ʁ e . N E ( z ‿ ) t . L ɑ , T i K / ); Po raz pierwszy do 1969 roku nazywany Pirenejami Dolnymi ) jest francuskim departamentem położonym na południowym zachodzie terytorium Francji metropolitalnej , w regionie Nowa Akwitania . Swoją nazwę bierze od pasma górskiego, które przecina go na południu i oceanu, który graniczy z nim na zachodzie. Jest podzielony na trzy okręgi, a jego prefekturą jest miasto Pau . INSEE i Poczta kod przypisują 64.

Pod względem kulturowym departament łączy dwa historyczne regiony  : Béarn z Pau jako siedzibą powiatu oraz francuski Kraj Basków z Bayonne jako głównym miastem.

Fabuła

Dział powstał pod nazwą departament Basses-Pyrenees podczas Rewolucji Francuskiej ,4 marca 1790 r w zastosowaniu prawa 22 grudnia 1789Z prowincji Béarn (łącznie Basse-Navarre ), od ziem Labourd i Soule (który znalazł się pod prowincji Gaskonii ), a także z niektórych parafiach na Soubestre administracyjnie przyłączony do subdelegowanemu z Saint-Sever . Labourd, Basse-Navarre i Soule tworzą trzy prowincje francuskiego Kraju Basków .

Navarrenx został wybrany jako pierwsza stolica departamentu Basses-Pyrénées (4 marca 1790 r), zanim miasto Pau zastąpiło go,14 października 1790 r .

Na wschodzie departamentu można zauważyć obecność dwóch enklaw Hautes-Pyrénées, obejmujących pięć gmin.

Departament przyjmuje nazwę Pyrénées-Atlantiques dekretem z10 października 1969 ponieważ mieszkańcy departamentu uznali termin Basses-Pyrénées za redukujący w porównaniu z departamentem Hautes-Pyrénées.

Na 1 st styczeń 2016Aquitaine obszar , do którego należał dział, łączy się z Poitou-Charentes i regionami Limousin , aby stać się regionem Nouvelle-Aquitaine .

Geografia

Pireneje Atlantyckie są częścią regionu Nowa Akwitania . Graniczy z departamentami Landes , Gers i Hautes-Pyrénées , a także z Hiszpanią ( wspólnota autonomiczna Aragonii , wspólnota regionalna Nawarry , wspólnota autonomiczna Basków ). Od zachodu graniczy z Zatoką Biskajską lub Biskajską ( wybrzeże Basków ). Pasmo Pirenejów przecina departament ze wschodu na zachód od przełęczy Aubisque do ujścia Bidassoa .

Pogoda

Pyrénées-Atlantiques doświadcza różnicy wysokości prawie 3000 metrów między najniższym a najwyższym punktem.

Mamy więc do czynienia z kilkoma rodzajami klimatu. Średnia temperatura departamentu spada od równin do najwyższych szczytów, gdzie w każdej chwili może padać śnieg.

Tak zwana normalna temperatura to temperatura nizin: jest wyjątkowo łagodna. Klimat ma kilka cech:

Gospodarka

Umowa współpracy

Demografia

Wydaje się, że nie ma określonej nazwy dla mieszkańców Pyrénées-Atlantiques. Zachodnia część zamieszkana jest głównie przez Basków, a wschodnia przez Béarnais , którzy od Rewolucji i powstania departamentu dzielą ten sam departament. Jednak od 1790 do 1969 mieszkańców nazywano Bas-Pyrénéens . Pyrénées-Atlantiques ma współczynnik dzietności poniżej średniej francuskiej z 1,7 dziecka na kobietę.

W 2018 r. departament liczył 679 810 mieszkańców, co stanowi wzrost o 2,37% w porównaniu do 2013 r. ( Francja z wyłączeniem Majotty  : + 2,36%).

Ewolucja populacji   [  edytuj  ]
1791 1801 1806 1821 1826 1831 1836 1841 1846
- 355,573 382,575 399 474 412,469 428,401 446 398 451 683 457 832
Ewolucja populacji   [  edytuj  ] , ciąg dalszy (1)
1851 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891
446 997 436,442 436 628 435 486 426 700 431 525 434 366 432,999 425 033
Ewolucja populacji   [  edytuj  ] , ciąg dalszy (2)
1896 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946
423 572 426 347 425 817 433 318 402,981 414 556 422 719 413 411 415 797
Ewolucja populacji   [  edytuj  ] , ciąg dalszy (3)
1954 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2011
420 019 466 038 508,734 534 748 555,696 578 516 600 018 636,849 656,608
Ewolucja populacji   [  edytuj  ] , ciąg dalszy (4)
2016 2018 - - - - - - -
673 986 679,810 - - - - - - -
(Źródła: SPLAF - całkowita populacja departamentu od jego utworzenia do 1962 - następnie baza danych INSEE - populacja bez podwójnego liczenia od 1968 do 2006, następnie ludność gminna od 2006.) Histogram rozwoju demograficznego

Najludniejsze gminy

Lista piętnastu najbardziej zaludnionych gmin w departamencie
Nazwisko Kod
INSEE 		Międzywspólnotowość Powierzchnia
(km 2 ) 		Populacja
(ostatni legalny pop. ) 		Gęstość
(mieszk./km 2 ) 		Edytować
Pau 64445 CA Pau Béarn Pireneje 31,51 76 275 (2018) 2 421  
Bajonna 64102 Kraj Basków CA 21,68 51 411 (2018) 2371  
Kąt 64024 Kraj Basków CA 26,93 39 604 (2018) 1471  
Biarritz 64122 Kraj Basków CA 11,66 25 532 (2018) 2 190  
Hendaye 64260 Kraj Basków CA 7,95 16 805 (2018) 2114  
Saint Jean de Luz 64483 Kraj Basków CA 19.05 14198 (2018) 745  
Lons 64348 CA Pau Béarn Pireneje 11,53 13 720 (2018) 1 190  
Billere 64129 CA Pau Béarn Pireneje 4,57 12 628 (2018) 2763  
Oloron-Sainte-Marie 64422 CC Haut Béarn 68,31 10 629 (2018) 156  
Orteza 64430 CC Lacq-Orthez 45,86 10 515 (2018) 229  
Urrugne 64545 Kraj Basków CA 50,57 10 432 (2018) 206  
Samochody 64335 CA Pau Béarn Pireneje 26,50 9735 (2018) 367  
Boucau 64140 Kraj Basków CA 5,82 8489 (2018) 1459  
Hasparren 64256 Kraj Basków CA 77,01 7 173 (2018) 93  
Jurançon 64284 CA Pau Béarn Pireneje 18.78 7098 (2018) 378  

Kultura

Języki

Francuski jest językiem urzędowym, jak w pozostałej części terytorium Francji.

Istnieją dwa rdzennych językach: Occitan ( Gascon / Bearn dialekt ) i baskijski .

Gascon/Béarnais

Gascon , język prowansalski , jest używany głównie w Béarn gdzie wziął nazwę od Bearn oraz kilka gmin w miejskiej społeczności Kraju Basków znajduje się na granicy językowej: Montory , Lichos , Osserain-Rivareyte , Bergouey-Viellenave , Arancou , Came , Bidache , Sames , Guiche , Urt , Biarritz , Anglet , Bayonne i Boucau . La Bastide-Clairence , miasto położone w baskijskiej prowincji Dolna Nawarra , jest enklawą gaskojęzyczną na terytorium Basków. Ze względu na specyfikę językową gminy te są dziś często określane jako sharnègas in gascon lub xarnegu in basque ( mestizo po francusku).

Gascon / Béarnais jest nauczany do dziś w edukacji publicznej i prywatnej edukacji katolickiej na podstawie umowy stowarzyszeniowej w systemie godzinowego parytetu. Prywatne szkoły stowarzyszeniowe, szkoły Calandreta , oferują edukację immersyjną.

baskijski

Język baskijski jest używany w Pirenejach Atlantyckich w odmianach dialektu Navarro-Labourdine i Souletine .

Występuje głównie w trzech baskijskich prowincjach Francji, którymi są Labourd , Dolna Nawarra i Soule , a także w gminie Esquiule połączonej ze wspólnotą gmin Piemont Oloronais oraz Béarn.

Język baskijski jest nauczany do dziś w edukacji publicznej i prywatnej edukacji katolickiej na podstawie umowy stowarzyszeniowej poprzez systemy dwujęzyczne i immersyjne. Prywatne szkoły stowarzyszeniowe, ikastolas , oferują całkowicie wciągającą edukację.

„Miasta i kraje sztuki i historii”

Departament posiada trzy oznaczone miasta: Bayonne , Oloron-Sainte-Marie i Pau oraz trzy kraje sztuki i historii: kraj Béarn des Gaves, kraj Pirenejów Béarn i kraj Saint-Jean-de-Luz i Ciboure .

Inne wyróżnienia

Pięć wiosek zostało sklasyfikowanych jako Najpiękniejsze Wsie Francji . W Béarn, Navarrenx iw Kraju Basków Sare , Ainhoa , Saint-Jean-Pied-de-Port i La Bastide-Clairence .

Ponadto Navarrenx jest uważane za światową stolicę połowów łososia.

Gastronomia

Béarn i francuski Kraj Basków , oferują wszystkie kulinarne specjały Southwest:

Bearn opracował kilka specjalności:

  • broye, specjalność kukurydziana
  • podwójny tłuszcz
  • kurczaka w puli  ;
  • tourin frezowane;
  • Wędliny Béarnaise, bardzo pieprzne i często doprawione czosnkiem;
  • fasola kukurydziana z Béarn
  • Gulasz świąteczny (estoufàt)
  • ser owczy z farmy
  • greuil
  • naleśniki (pączki karnawałowe)
  • pstrąg i dziki łosoś z Gaves
  • pieprz Bearnais;
  • sól z Salies-de-Béarn  ;
  • rosyjski  ;
  • Béarnaise tourtière ;
  • garfou;
  • kukunetki;
  • z pastis Béarnais bourrit;
  • rybacka Roussane  ;
  • słodycze miodowe z doliny Ossau;
  • dżemy i miody z Pirenejów;
  • Jurançon AOC suchego białego wina lub miękkie;
  • Béarn-Bellocq AOC czerwonego wina;
  • Woda mineralna Ogeu .

Béarnaise nic Bearn ponieważ został wynaleziony w Paryżu.

Kraj Basków ma również swoje specjały:

Jeśli chodzi o słynną szynkę Bayonne , jest ona powszechna w Béarn i Kraju Basków, ponieważ jest przygotowywana w pobliżu słonych bagien całego basenu hydrograficznego Adour . Ser Ossau-Iraty , który korzysta z kontrolowanej nazwy pochodzenia, ma również wspólne członkostwo w Basco-Bearnaise.

Warto również zwrócić uwagę na słynne rosyjskie ciasto przejęte przez Artiguarrède w Oloron-Sainte-Marie i Pau .

Architektura

Domy

Życie społeczne i polityczne Basków toczy się wokół etxe , ponieważ na wiejskie sejmiki uczestniczyły tylko głowy rodzin posiadających dom. Jest to początkowy element integracji ze społecznością. Dom odziedziczył najstarszy z rodziny.

Podobnie jak etxe , dom baskijski, casa (lub ostau ) Béarnaise jest kamieniem węgielnym tożsamości rodziny. Hierarchia społeczna została ustanowiona na podstawie „pudełka” przekazywanego najstarszym z całą ziemią. Dom Béarnaise jest zbudowany z kamyków Gave Gris w zaprawie. Na dachach występują dachówki płaskie lub częściej łupki. Jedną z podstawowych cech domu Béarn jest jego dach: nachylenie może osiągnąć 50 °, a nawet więcej.

W Kraju Basków, podobnie jak w Béarn, domy różnią się w zależności od dolin, obszarów geograficznych.

Turystyka

Domy drugorzędne

Według ogólnego spisu ludności z 1 st styczeń 2008, 13,4% mieszkań dostępnych na wydziale stanowiły drugie domy.

Ta tabela przedstawia główne gminy Pyrénées-Atlantiques, których drugie i okazjonalne rezydencje przekraczają 10% całkowitej liczby mieszkań.

Gminy posiadające ponad 10% drugich domów
Gmina Populacja SDC liczba obudów Domy drugorzędne % drugich domów
Waters-Bonnes 424 2280 2016 88,42%
Lescun 181 345 232 67,25%
Arette 1,091 1,359 854 62,84%
Laruns 1,343 1524 798 52,41%
Bidart 6038 5 252 2 507 47,73%
Guéthary 1332 1178 548 46,52%
Saint Jean de Luz 13 844 12 726 5579 43,84%
Ciboure 6719 5745 2 381 41,43%
Biarritz 26,273 24 027 9409 39,16%
Hendaye 14 081 11 313 4 332 38,30%
Sare 2,361 1270 277 21,83%
Urrugne 8196 4423 943 21,33%
Cambo-les-Bains 6 177 3 279 645 19,67%
Arkangi 3 120 1557 297 19,08%
Ascain 3 791 1856 329 17,74%
Saint-Pee-sur-Nivelle 5,391 2653 460 17,34%
Kąt 37,897 21 972 2 939 13,38%
Salies-de-Béarn 4 812 2907 356 12,25%

Źródła:

 

Polityka

Niektóre lokalne ruchy polityczne na zachodzie departamentu domagają się podziału Pyrénées-Atlantiques, a tym samym podziału administracyjnego na dwa departamenty: francuski Kraj Basków i Béarn .

Administracja

Dział posiada prefektury , Pau i dwa sub-prefektury , Bayonne i Oloron-Sainte-Marie .

W odniesieniu do międzygminności departament posiada 9 zgrupowań gmin z własnym opodatkowaniem  : 7 gmin gmin , plus jedna, której siedziba główna znajduje się w Hautes-Pyrénées, oraz 2 gminy aglomeracyjne ( Kraj Basków CA i CA Pau Béarn Pyrénées ).

Dopóki 1 st styczeń 2017departament liczył 26 gmin i 3 gminy aglomeracji  : aglomerację Pau-Pyrenees , aglomerację Côte Basque-Adour i aglomerację Kraju Południowych Basków .

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. prawny Miejska ludność w życie z dniem 1 st  stycznia 2021, rocznik 2018, zdefiniowane granice terytorialne w życie z dniem 1 st  stycznia 2020 r statystyczny data referencyjna: 1 st  stycznia 2018.

Bibliografia

  1. Wymowa we francuskim standardzie francuskim transkrybowana fonemicznie zgodnie ze standardem API .
  2. Annette Jobert , Nowe ramy dialogu społecznego: Europa i terytoria , Bruksela, Peter Lang ,2008, 267  s. ( ISBN  978-90-5201-444-9 , czytaj online ) , s.  60.
  3. Zbiór generalny dekretów Zgromadzenia Narodowego , t.  11, Paryż, Baudouin ( czytaj online ) , "Dekret generalny o podziale Francji na 83 departamenty".
  4. Dekret z 10 października 1969 roku zmiana nazwy departamentu Basses-Pyrénées , JORF n o  243, 16 października 1969, s.  10257, w sprawie Legifrance .
  5. Gérard-François Dumont i Tuerxun Yiliminuer, „ Bardzo zróżnicowana rekompozycja  terytoriów. „Piętnastka” Francji”.  », Ludność i Avenir , tom.  4, n O  7242015, s.  4-7 ( DOI  10.3917 / popav.724.0004 , przeczytany online Wymagamy rejestracji , dostęp 10 września 2015 ).
  6. Strona dotycząca ludności i granic administracyjnych Francji – arkusz historyczny departamentu
  7. Ludność według płci i pięcioletniego wieku od 1968 do 2013 r. – Zharmonizowane spisy powszechne – serie wydziałowe i miejskie
  8. Insee — Populacje prawne departamentu za lata 2006 , 2007 , 2008 , 2009 , 2010 , 2011 , 2012 , 2013 , 2014 , 2015 , 2016 , 2017 i 2018
  9. "  Odkryj nasze wioski | Najpiękniejsze wioski Francji - Oficjalna strona  ” , na www.les-plus-beaux-villages-de-france.org (dostęp 3 lipca 2019 r. )

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne