Globalny kryzys finansowy w latach 2007-2008 był kryzys finansowy naznaczone kryzysem płynności , a czasem przez kryzysy wypłacalności zarówno na poziomie banków i państw, a niedobór kredytów dla firm. Zapoczątkowana w lipcu 2007 r. ma swoje źródła w deflacji baniek cenowych (w tym amerykańskiej bańki na rynku nieruchomości z lat 2000 ) oraz znacznych strat instytucji finansowych spowodowanych kryzysem subprime . Jest to część „ Wielkiej Recesji ”, która rozpoczęła się w 2008 roku i której skutki są odczuwalne po 2010 roku.
Kryzysu finansowego jesienią 2008 wzmacniany ruchu i spowodował spadek cen giełdowych i bankructwa wielu instytucji finansowych. Aby uniknąć kryzysu systemowego , państwa muszą interweniować i ratować wiele banków, co spowoduje kryzys zadłużenia publicznego najpierw w Islandii, a następnie w Irlandii. Ponadto powoduje recesję dotykającą całą planetę . Finanse publiczne zostały mocno napięte, aby rozwiązać ten kryzys. Deficyt publiczny rozszerzyły się w wielu krajach, po spadku globalnego produktu krajowego brutto o 2,2% w 2009 r.
Poważnie dotknięte błędami w zarządzaniu, francuskie banki, przy wsparciu finansowym państwa, prowadzą do znaczącej restrukturyzacji.
Kryzys ten powoduje ruch na rzecz lepszej regulacji systemu bankowego i finansowego. W Stanach Zjednoczonych pod naciskiem opinii publicznej i ekspertów, takich jak Paul Volcker, przyjęto zasadę Volckera , która miała zapobiec powtórzeniu się podobnego kryzysu. Wątpliwe jest, czy przyjęte środki poprawiły zbiorowe bezpieczeństwo bankowe, zwłaszcza w Unii Europejskiej .
Zwłaszcza, że kryzys trwa. W niektórych krajach, takich jak Chiny, kredyty bankowe silnie wzrosły. Również na początku 2010 r. napływ płynności wzbudził obawy o pęknięcie nowych baniek na chińskich nieruchomościach, giełdach papierów wartościowych, obligacjach rządowych i metalach. W Europie kryzys związany z długiem publicznym często, zwłaszcza w przypadku Irlandii, stanowi tło kryzysu finansowego.
Kryzys subprime rozpoczął się w drugiej połowie 2006 r. wraz z załamaniem się kredytów hipotecznych subprime w Stanach Zjednoczonych ( subprime ), których pożyczkobiorcy, często o skromnych środkach, nie byli już w stanie spłacić. Ujawniony w lutym 2007 r. przez ogłoszenie istotnych zapisów uchwalonych przez bank HSBC , przekształcił się w otwarty kryzys, gdy cykliczne aukcje nie znalazły chętnych w lipcu 2007 r. Biorąc pod uwagę obowiązujące zasady rachunkowości, niemożliwe stało się podanie wartość tych papierów wartościowych, które musiały zostać udostępnione w wartości bliskiej zeru. Jednocześnie posiadacze nie mogli już likwidować swojego długu. Nieufność rozwinęła się w stosunku do długów sekurytyzowanych ( ABS , RMBS , CMBS , CDO ), które obejmują mniej lub bardziej dużą część kredytów subprime , a następnie wobec funduszy inwestycyjnych, UCITS (w tym SICAV na rynku pieniężnym ) i systemu bankowego, który może posiadać te kredytowe instrumenty pochodne .
Druga faza kryzysu finansowego rozpoczyna się w tygodniu14 września 2008 r.gdy kilka amerykańskich instytucji finansowych popada w stan niewypłacalności, decyduje się je ratować w skrajnych sytuacjach bezpośrednio przez amerykańską Rezerwę Federalną (Fed) (np. towarzystwo ubezpieczeniowe AIG ), poprzez wykupienie przez konkurentów w lepszej sytuacji, poprzez postawienie w stan likwidacji ( Lehman Brothers ), a nie pośrednio, ratując kredytobiorców o skromnych warunkach. Kryzys dotyka wszystkich krajów świata, w szczególności Europy, gdzie kilka instytucji finansowych przeżywa bardzo poważne trudności i ratuje je interwencja państw i banków centralnych ( Europejski Bank Centralny w strefie euro ). Niektóre znak początku kryzysu z nacjonalizacją z Freddie Mac i Fannie Mae w6 września 2008 r..
Kryzys obejmuje wszystkie banki w relacjach z bankami amerykańskimi, zwłaszcza francuskimi i europejskimi.
Kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2007 r., był spowodowany głównie nadmiernie przychylną polityką monetarną amerykańskiej Rezerwy Federalnej (Fed) w 2000 roku pod mandatem Alana Greenspana i słabo kontrolowanymi innowacjami finansowymi. Wśród polityków, którzy poprzez działania gospodarcze i społeczne bezpośrednio sprzyjali warunkom tego kryzysu, Guardian przytacza Billa Clintona , George'a W. Busha , Gordona Browna , a także, w obszarze finansów, byłych i obecnych prezesów towarzystwa ubezpieczeniowego American International Group , Goldman Sachs , Lehman Brothers , Merrill Lynch , Halifax-Bank of Scotland , Royal Bank of Scotland , Bradford & Bingley , Northern Rock , Bear Stearns , Bank of England oraz osobistości takie jak finansista George Soros , miliarder Warren Buffett i prezes amerykańskiego funduszu inwestycyjnego John Paulson .
Podczas recesji, która nastąpiła po pęknięciu bańki internetowej w latach 2000-2001, Fed obniżył kluczową stopę procentową do 1%, a następnie utrzymywał ją zbyt nisko, powodując zbyt dużą kreację pieniądza i pęcznienie baniek na rynkach nieruchomości ( real amerykański bańka na rynku nieruchomości z lat 2000. ) oraz na rynku towarów.
W 2006 roku Fed, na początku kadencji Bena Bernanke , podniósł swoją główną stopę procentową z 1% do 5% w celu zmniejszenia narastającej presji inflacyjnej . Ta podwyżka kluczowej stopy spowodowała deflację amerykańskiej bańki na rynku nieruchomości w latach 2000. i doprowadziła do wzrostu miesięcznych spłat kredytów hipotecznych (pożyczki są często o zmiennym oprocentowaniu).
Prawie trzy miliony amerykańskich gospodarstw domowych zalegało z płatnościami i musiały opuścić swoje nieruchomości, zajęte, a następnie wystawione na sprzedaż przez instytucje kredytowe , co doprowadziło do wzrostu podaży na rynku nieruchomości , a tym samym do dalszego obniżenia cen . Ze względu na spadek cen placówki tylko częściowo odzyskują pożyczoną kwotę. Skutki załamania się bańki na rynku nieruchomości ograniczają się na ogół do bankructw osobistych i zmniejszenia strat instytucji finansowych. Kryzys lat 2007-2008 jest inny, ponieważ instytucje kredytowe zajmujące się obrotem nieruchomościami nie trzymały długów związanych z nieruchomościami w swoich bilansach, ale grupowały je w instrumenty inwestycyjne, fundusze hipoteczne, aby odsprzedać je w szczególności funduszom emerytalnym i dużym bankom amerykańskim. Ponieważ wraz z końcem bańki na rynku nieruchomości fundusze hipoteczne tracą na wartości, a przede wszystkim złożoność i uwikłanie wehikułów inwestycyjnych, które bardzo utrudniają oszacowanie ich wartości, pogorszyły się bilanse instytucji finansowych. W wyniku standardów rachunkowości wyceny według wartości rynkowej musieli tworzyć rezerwy na znaczną amortyzację aktywów. Spowodowało to efekt zarażania i ogólną utratę zaufania między instytucjami finansowymi, co spowodowało wysuszenie rynku międzybankowego ( kryzys płynności ). Instytucje finansowe, w szczególności banki inwestycyjne , zostały osłabione.
Z jednej strony, w latach poprzedzających kryzys nastąpiła proliferacja innowacji finansowych, które doprowadziły do powstania rynku o wartości „680 bilionów dolarów” z niewielką lub żadną regulacją, zwanego również „ rynkiem cienia ”. Te innowacje finansowe miały na celu zmniejszenie ryzyka i przybrały formę „ produktów pochodnych ”, z których dwa rodzaje stanowiły sedno kryzysu finansowego: „produkty powiązane z kredytami na nieruchomości oraz produkty mające na celu ubezpieczenie od ryzyka ich niewypłacalności. swapy ryzyka kredytowego ” .
Ponadto wzrost zysków i spadek wagi płac spowodowały „niedopasowanie między podażą a popytem” . Szczególnie w Stanach Zjednoczonych kredyty „ subprime ” skłoniły część populacji do konsumpcji ponad stan, co z kolei umożliwiło zapewnienie rentowności sektora nieruchomości. Nierówności dochodowe stały się bardzo silne: „różnica płac między dyrektorem naczelnym a pracownikiem w Stanach Zjednoczonych z 1 do 40 w 1980 r., wzrosła z 1 do 411 w 2005 r.” , tworzenie bogactwa zostało przechwycone głównie przez niewielką część ludności, ze szkodą dla efektywności ekonomicznej.
Wreszcie, narzędzie matematyczne, które częściowo służyło uzasadnieniu finansjalizacji gospodarki, nie wydaje się właściwe. Rzeczywiście, zakłada on, że ceny finansowe podążają za „mądrą szansą”, typu pyłku w ruchu Browna, a nie „dziką szansą”, która, jak sama nazwa wskazuje, jest znacznie bardziej nieuchwytna” . Zdecydowana większość finansistów wychodziła z hipotezy, że ceny finansowe podążają za „mądrą szansą”, stąd zastosowanie pewnego rodzaju matematyki finansowej i przyjęcie od 1993 r. z inicjatywy JP Morgan Bank of VaR ( wartość zagrożona ) do mierzyć ryzyko finansowe na podstawie prawdopodobieństw z poszanowaniem normalnego prawa . Instrument ten sprzyja innowacjom i umożliwia bankom „ucieczkę w jak największym stopniu od wszelkich form restrykcyjnych regulacji” oraz „możliwość pełnego wykorzystania okresu finansowej euforii ostatnich piętnastu lat” .
Dla innych kursy finansowe podążają za „dziką szansą”. Już w 1973 roku, wychodząc od hipotezy „trudnej szansy”, Beno “t Mandelbrot rozwinął teorię fraktali i ułamkowego ruchu Browna, która została słabo zintegrowana przez praktyków rynku finansowego. Wraz z kryzysem coraz częściej kwestionowana jest teoria „mądrego szczęścia” w finansach. David Viniar, następnie dyrektor finansowy Goldman Sachs , widział w czasie kryzysu 2007-2010 o „rzeczach, które były o 25 odchylenia standardowe od kilku dni” , co [w ramach tradycyjnego modelu (ustawy naturalne)], „ma taką samą szansę jak wygranie Loto 20 razy z rzędu” .
Inni ekonomiści stawiają problem matematyki finansowej jeszcze bardziej radykalnie. Na przykład, Jon Danielsson z London School of Economics , „finanse nie jest fizyka; to jest bardziej złożone”, a finansiści bawią się modelami, czego natura nie robi.
Niepewność co do bezpośrednich i pośrednich zobowiązań instytucji finansowych w zakresie ryzykownych kredytów, ale także obawa o ogólne spowolnienie działalności bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej, która w poprzednich latach była bardzo rentowna i motory wzrostu, doprowadziła do prawdziwego kryzysu. zaufania, mając mało precedensów, między bankami. Ich główne źródła refinansowania, rynek międzybankowy i emisja papierów komercyjnych zabezpieczonych aktywami, wyschły .
Na rynku międzybankowym , gdzie banki z nadwyżką kapitału pożyczają tym, którzy go nie mają, sama nieufność między bankami doprowadziła do gwałtownego wzrostu stopy międzybankowej .
Ponadto w poprzednich latach banki stworzyły struktury finansowania, zwane conduits lub SIV ( strukturyzowane wehikuły inwestycyjne ), które emitowały krótkoterminowe papiery komercyjne o niskim oprocentowaniu (ang. asset-backed commercial paper ) sprzedawane inwestorom. Pozyskane środki były następnie długoterminowo pożyczane na wyższe oprocentowanie, co pozwoliło na generowanie marży odsetkowej. Jednak te krótkoterminowe pożyczki musiały być regularnie odnawiane (co trzy miesiące). Jednak po wybuchu kryzysu zaufania do banków inwestorzy przestali finansować ABCP, zmuszając banki do samodzielnego ich finansowania.
Kryzys płynności banków skłonił banki centralne, Europejski Bank Centralny (EBC) i Rezerwę Federalną Stanów Zjednoczonych (Fed) do przeprowadzenia masowych zastrzyków płynności na rynku międzybankowym, aby umożliwić instytucjom refinansowanie ich działalności i uniknąć wywołania kryzysu systemowego (kryzysu całego systemu).
Pierwsza interwencja miała miejsce 9 sierpnia 2007 r., kiedy EBC wstrzyknął 94,8 mld euro do europejskiego systemu finansowego, aby zwiększyć płynność, której brakowało rynkowi. Jest to największe jednodniowe udostępnienie środków przez EBC, przewyższające pożyczkę w wysokości 69,3 mld euro udzieloną po atakach z 11 września 2001 r . W tym samym dniu, Fed wstrzykuje US $ 24 mld do systemu finansowego swojego kraju.
Banki tradycyjnie finansują się pożyczając na międzybankowym rynku pieniężnym trzymiesięczne okresy zapadalności. Stopa procentowa, po której pożyczają (w Europie kontynentalnej jest to 3-miesięczny Euribor ) jest zwykle o 15 do 20 punktów bazowych (w języku potocznym 0,15 do 0,20%) wyższa niż stopa dyrektora banku centralnego, który jest uważany za stopa wolna od ryzyka. Różnica między stopą, po której banki pożyczają, a stopą kluczową, nazywana jest premią za ryzyko (lub spreadem w języku angielskim) i jest obliczana przez indeks TED dla przypadku amerykańskiego. Po kryzysie zaufania z sierpnia 2007 r. stopa Euribor poszybowała w górę , osiągając 4,95% w grudniu 2007 r., podczas gdy kluczowa stopa wynosiła 4% (2007) i że w normalnych czasach pożyczyliby na 4,20%. W październiku 2008 r. indeks TED osiągnął nawet historyczny poziom 4% różnicy, kiedy w latach 2004-2007 wynosił średnio 0,5%.
Gwałtowny wzrost od sierpnia 2007 r. krótkoterminowych stóp, po których banki refinansują, stanowi realne ryzyko dla ich równowagi finansowej: „Gwałtowny wzrost rynkowych stóp refinansowania banków (Eonia i Euribor), które stały się wyższe niż stopy -terminowe pożyczki bez ryzyka [stanowią] sytuację nie do utrzymania dla instytucji finansowych ”- pisze specjalistyczne czasopismo Investir 15 września . Rzeczywiście, niektóre banki pożyczają na wysokie oprocentowanie w celu refinansowania pożyczek, które wcześniej udzielały po niższych stawkach.
Kryzys płynności jest wzmocniona przez asymetrii informacji pomiędzy bankami , które są w związku z tym niechętnie pożyczają sobie nawzajem.
To prezes Banku Anglii Mervyn King wyjaśnia to w depeszy dyplomatycznej z 17 marca 2008 r., opublikowanej na WikiLeaks . Banki nie mają w swoich kasach wystarczających środków na zaspokojenie długoterminowych potrzeb wierzyciela. Rzeczywiście, jeśli McDonough Ratio nakłada limit kapitałowy, to wskaźnik ten nie był wystarczający, aby złagodzić problemy spowodowane kryzysem. Jednak granica między kryzysem wypłacalności (który byłby szczególnie penalizujący gospodarkę) a kryzysem płynności (wymagającym jedynie cyklicznej korekty) jest trudna do ustalenia.
Australijskie banki Macquarie , amerykańskie Bear Stearns , brytyjskie banki HSBC i niemieckie banki IKB były jednymi z pierwszych, które zostały dotknięte. Bear Stearns , w szczególności, posiadał fundusze hedgingowe , które polegały na odbiciu w branży nieruchomości, aby zebrać fundusze pożyczone przez banki. Bank od początku był osłabiony przez bankructwo dwóch jego funduszy hedgingowych .
Panika bankowa , ogranicza się do brytyjskiego banku Northern Rock , odbył się we wrześniu 2007. W ciągu trzech dni, klienci banku wycofała się 12% kwot zdeponowanych.
Główne banki światowe ogłosiły drastycznie niższe wyniki za III i IV kwartał 2007 r. w wyniku kryzysu z powodu:
Główne amerykańskie i europejskie banki inwestycyjne odnotowały znaczne odpisy aktywów w trzecim kwartale 2007 r.:
Inne znaczące odpisy aktualizujące wartość aktywów miały miejsce w czwartym kwartale 2007 r. i pierwszym kwartale 2008 r.
Z kolei duże francuskie banki giełdowe dokonały odpisów aktualizujących aktywa, które były ograniczone w trzecim kwartale 2007 r., ale wyższe w czwartym:
Rzeczywisty koszt kryzysu dla banków (utrata wartości aktywów do wartości godziwej rachunków oraz rezerwy na ryzyko związane z kryzysem) szacuje się na:
Szacunki całkowitego kosztu kryzysu dla banków (straty i odpisy aktualizujące aktywa) były stale korygowane w górę podczas kryzysu:
W USA :
Od czasu kryzysu finansowego od największych amerykańskich i europejskich banków zażądano wielu grzywien, kar i ugód pozasądowych. Według badania przeprowadzonego przez Boston Consulting Group , giganci finansowi zostali w ten sposób zmuszeni zapłacić w latach 2009-2017 nie mniej niż 345 miliardów dolarów jako rekompensatę za swoją rolę w kryzysie. Kwota ta jest z pewnością niższa od rzeczywistości, nie uwzględniając rachunków BCG (do 2015 r.) jedynie kosztów wyższych niż 50 mln dolarów, a dotyczących tylko 50 największych banków planety.
Najwięcej grzywien zapłaciły banki północnoamerykańskie, łącznie w wysokości 220 miliardów dolarów kar w całym okresie, zwłaszcza w latach 2012-2014. W połowie 2014 r. Citigroup została ukarana grzywną w wysokości 7 miliardów dolarów za udział w kryzysie kredytów hipotecznych typu subprime. Z tego samego powodu dwa lata później Goldman Sachs wypłacił 5 miliardów dolarów. Europejskie banki logicznie dzielą saldo z 125 miliardami dolarów wypłaconymi głównie amerykańskim policjantom bankowym. BNP Paribas płaci prawie 9 miliardów dolarów za złamanie embarga. Deutsche Bank nie został oszczędzony, z grzywną w wysokości 7,2 miliarda dolarów za swoją rolę w subprime.
Prezydent Obama proponuje luty 2010opłata za zobowiązania w czasie kryzysu finansowego , które byłyby opodatkowane banków i instytucji finansowych, które uczestniczyły w kryzysie, ale prawo nie jest przyjęte.
Rynki finansowe, które doświadczyły pierwszego kryzysu zaufania w lutym-marcu 2007 r., przed ożywieniem na początku lata, osiągnęły najwyższy roczny poziom w połowie lipca. Dzielą się one od 18 lipca (ogłoszenie o upadku dwóch funduszy hedgingowych z Bear Stearns ), ruch podkreślona 9 sierpnia z ogłoszeniem zamrożenia trzech dynamicznych środków pieniężnych BNP Paribas Investment Partners, spółka zależna od BNP Paribas . W sierpniu 2007 r. Oddo Asset Management zamroziło w swojej sieci kilka funduszy inwestycyjnych, aw lutym 2008 r. Axa Investment Managers zawiesiła 3 fundusze inwestycyjne w swojej sieci.
Spadek cen nasilił się wraz z kryzysem finansowym jesienią 2008 roku . Tydzień 6-10 października 2008 przejdzie do historii jako jeden z najgorszych tygodni, jakie znały światowe giełdy. CAC 40 rzeczywiście stracił blisko 1000 punktów, czyli około 20%.
Między 1 st stycznia 2008 i 24 października 2008 roku, CAC 40 w dół 43.11%, DAX (Niemcy) 46,75%, a FTSE 100 (Wielka Brytania) o 39.86%, a Nikkei (Japonia) o 50.03%, a Dow Jones (United państw) o 36,83%.
Kryzys ma wpływ na inne rynki, takie jak surowce . Według analityka Johna Kilduffa: „To efekt zarażenia: to, co dzieje się na giełdach i rynkach kapitałowych, spowodowało wysychanie płynności, zmuszając kilku graczy, takich jak fundusze hedgingowe, do opuszczenia rynku energetycznego i likwidacji swoich pozycji. "
Między wrześniem a październikiem 2008 r. kryzys finansowy gwałtownie się nasilił , w szczególności wraz z bankructwem Lehman Brothers . Giełdy gwałtownie spadają.
Zagrożenie bankructwem systemu bankowego, który finansuje gospodarkę, skłoniło władze publiczne różnych krajów do interwencji trzema głównymi metodami:
Działania te zostały zinterpretowane jako wzmocnienie działania państw w systemie finansowym po trzydziestu latach spadku roli państwa. Niektóre interpretacje okrzyknęły koniec liberalizmu, a nawet, jak podczas kryzysu giełdowego w 1987 roku, bankructwo kapitalizmu . Inne interpretacje zakładają powrót do keynesizmu .
Krytycy liberalizmu gospodarczego w kontekście kryzysu opierają się w szczególności na:
Zwolennicy liberalizmu gospodarczego, uznając przydatność roli państwa ostatniej szansy w przypadku systematycznego kryzysu, odrzucają tę analizę.
Po pierwsze twierdzą, że kryzys nie był spowodowany nadmiarem liberalizmu, ale de facto zakłóceniami rynkowymi powodowanymi przez państwo, w szczególności ekspansywną polityką monetarną prowadzoną przez prezesa Fed Alana Greenspana w latach 2002-2006, co geneza bańki zadłużeniowej oraz obowiązek udzielania kredytów najbiedniejszym gospodarstwom domowym nałożony przez amerykański stan na banki, są przyczyną udzielania kredytów subprime . Tak więc, według ekonomisty Florina Aftaliona :
„Pod wpływem tzw. Community Reinvestment Act banki musiały wybierać między rezygnacją z rozwoju a udzielaniem bardzo ryzykownych pożyczek społecznościom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji. "
Podobnie Aftalion uważa, że sekurytyzacja tych wierzytelności w MBS została przeprowadzona „z zachętą Kongresu” .
Druga kwestia, zdaniem liberałów, międzynarodowy system finansowy nie przestrzegał już prawdziwych zasad liberalizmu. Francuski redaktor Nicolas Baverez ocenia następująco:
„Kapitalizm (…) to sposób produkcji oparty na duchu przedsiębiorczości i wynagradzaniu za ryzyko . W swojej zglobalizowanej formie, w której finanse były punktem zaawansowanym, odeszła od tych zasad, oddzielając zyski i nagrody od rzeczywistych wyników i ryzyka. "
Wreszcie, liberałowie opowiadają się za krótką interwencją państwa, która pozwoliłaby siłom rynkowym grać, gdy tylko będzie to możliwe.
Niektórzy ekonomiści, nawet keynesiści, martwią się zbyt silnymi działaniami państw. Tak więc francuski ekonomista Alain Lipietz ze szkoły regulacji wyjaśnia: „ryzykiem w obliczu spowolnienia jest całkowite ożywienie . „ Podobnie, francuski ekonomista Michel Aglietta powiedział również: ” Obawiam się, że idziemy do klubu pod względem regulacji. „ Według Le Monde , ” Interwencyjna jest szczególnie przerażające, że popiera pomysł jak keynesowskiej znienawidzony sprywatyzować zyski i towarzysko straty. "
Na początku maja wyniki stress testów kryzysu, mających na celu ocenę stanu amerykańskich banków i ich zdolności radzenia sobie z sytuacją gospodarczą, pokazały, że potrzebują one 74,6 mld dolarów. Raczej pocieszyło to rynki, a banki generalnie czują się w stanie pozyskać te fundusze bez przechodzenia przez rząd USA (nadal korzystają z bardzo niskich stóp refinansowania z Fed ). Obserwatorzy są zaniepokojeni postawą bankierów, którzy wydają się chcieć powrócić do praktyk sprzed kryzysu. Wszystko to skłania sekretarza skarbu Timothy'ego Geithnera do chęci uregulowania rynku instrumentów pochodnych, „póki pamięć o szkodach jest wciąż dotkliwa” .
Prezydent Barack Obama podpisuje20 maja 2009 r.The Helping Families Save Your Homes Act z 2009 r. (en) oraz Ustawa o egzekwowaniu i odzyskiwaniu nadużyć finansowych z 2009 r. (en) , która ustanawia takie dochodzenie, Komisja dochodzeń ds. Kryzysu Finansowego (w) kierowana przez Phila Angelidesa (w) i odpowiedzialna za dochodzenie przyczyny i obowiązki kryzysu. Komisja dysponuje budżetem w wysokości 8 milionów dolarów. W czerwcu 2009 roku administracja Obamy powołała nadzorcę odpowiedzialnego za kontrolę wynagrodzeń kadry kierowniczej banków, które dwukrotnie otrzymały środki publiczne. Ponadto przewiduje się, że regulatorzy mogą zmienić systemy wynagradzania, jeśli mogą one generować niebezpieczne zachęty dla stabilności instytucji finansowych. W lipcu 2010 r. ogłoszenie ustawy Dodd – Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act zdenerwowało organizację regulacyjną rynków finansowych oraz obowiązki Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC).
W Europie, gubernator Banque de France , Christian Noyer , chciałby europejskie banki mają zostać poddane stress testów, jak również. Rzeczywiście, zakwestionował dane MFW, które oceniły potrzeby funduszy europejskich banków na 600 miliardów dolarów. Takie testy pozwoliłyby europejskim bankom centralnym widzieć jaśniej. Na początku czerwca 2009 ośmiu francuskich i niemieckich ekonomistów, Peter Bofinger, Christian de Boissieu , Daniel Cohen , Jean Pisani-Ferry , Wolfgang Franz, Christoph Schmidt, Béatrice Weder di Mauro, Wolfgang Wiegard, zażądało prawdziwych europejskich „testów warunków skrajnych”, ponieważ uznali, że pilne jest poznanie „rzeczywistego stanu zdrowia europejskiego systemu bankowego” .
Ponadto nadzór finansowy na poziomie europejskim został wdrożony od 1 st ESRB stycznia 2011 roku Europejska Systemowego został ustanowiony pod przewodnictwem prezesa Europejskiego Banku Centralnego i trzech organów nadzoru mikro-prudentials zostały wdrożone, jeden dla banki, jeden dla rynków, a drugi dla firm ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych.
Kryzys finansowy wpływa na gospodarkę m.in. poprzez pogarszające się nastroje konsumentów i szefów firm , trudności napotykane przez banki , zaostrzenie warunków udzielania kredytów (wyższe stopy procentowe , silniejsza selekcja kredytobiorców). Czynniki te ważą na konsumpcji w gospodarstwach domowych oraz inwestycji przedsiębiorstw, powodując gwałtowny spadek wzrostu . Ten 2008 kryzys gospodarczy , do którego przyczyniły się inne czynniki, spowodowało recesję w Stanach Zjednoczonych od grudnia 2007. To także spowodowało bardzo znacznego spadku światowego handlu między końcem 2008 a początkiem 2009 roku.
Aby ograniczyć te negatywne konsekwencje, Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych stopniowo obniżyła swoje kluczowe stopy procentowe . We wtorek 18 września 2007 r. obniżył swoją główną kluczową stopę o pół punktu, z 5,25% do 4,75%. To największy spadek od listopada 2002 r., w czasie kryzysu zaufania w sprawie Enronu .
W listopadzie i grudniu 2008 r. uruchomiono plany stymulacji gospodarczej. W Chile i Argentynie rządy Michelle Bachelet i Cristiny Kirchner doprowadziły do reformy systemu emerytalnego , wcześniej opartego na funduszach emerytalnych , mocno dotkniętych kryzysem.
W strefie euro , Irlandii , Wielkiej Brytanii , Włoszech , Hiszpanii (która przez pewien czas przetrwała połowę zwolnień z powodu kryzysu w Europie ), potem Niemcy weszły w recesję . Stany Zjednoczone weszły w recesję w grudniu 2007 roku, ze znacznym pogorszeniem się w październiku 2008 roku Francja weszła w recesję w dniu 15 maja 2008 r.
Kryzys spowodował gwałtowny wzrost nierówności: w 2017 r. Hiszpania miała dwa razy więcej „superbogatych” ludzi niż przed kryzysem w 2008 r. Prawie 50% PKB kraju należało wówczas do 0,4% populacji.
Badanie przeprowadzone przez Thiemo Fetzera z University of Warwick wskazuje, że wzrost Brexitu jest spowodowany polityką oszczędnościową spowodowaną kryzysem z 2008 r. o 9,5 punktu na 52% głosów. Zgodnie z tym podejściem UKIP postępy nastąpiły dopiero w 2010 r. dzięki nowej polityce oszczędnościowej prowadzonej przez Wielką Brytanię, tak jak w przypadku nałożenia „podatku od sypialni”.
Płynność wstrzyknięta przez banki centralne w celu złagodzenia kryzysu została częściowo przeniesiona do gospodarki realnej, ale także do spekulacji. W ten sposób bańki grożą pęknięciem na giełdach, obligacjach rządowych, cukrze itp.
Jednak eksperci są podzieleni. Na przykład, podczas gdy MFW uważa, że Chiny są zagrożone nadmiarem kredytów, Bank Światowy jest przeciwny.
W przypadku Jean-Marca Vittoriego kilka znaków ( „pracownicy lepiej opłacani niż gdzie indziej, od sekretarza do dyrektora generalnego; ekstrawaganckie premie; ponadprzeciętne zyski” ) wskazuje na istnienie rent (tj. powyżej przeciętnych zysków powiązanych z rynkiem awarii) w sektorze bankowym i finansowym. Jeśli we wrześniu 2009 ten dziennikarz zastanawiał się nad źródłem rent, ostatnie badania zaczynają dostarczać pewnych odpowiedzi.
W niedawnym badaniu MFW [3] ekonomiści wskazali, że to instytucje finansowe, które zainwestowały najwięcej w lobbing w latach 2000-2006, udzieliły najbardziej ryzykownych pożyczek. Ponadto, według Hélène Rey, instytucje finansowe zainwestowały 126 milionów dolarów w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2009 roku „w kształt regulacji systemu finansowego, która chroni ich czynsze” .
Gdy istnieje renta, możliwe są dwie przeciwstawne alternatywy. Albo można dążyć do jego usunięcia poprzez modyfikację ustawodawstwa, jest to raczej stanowisko Paula Volckera , albo państwo lub instytucje międzynarodowe mogą próbować zawłaszczyć jego część poprzez podatki, jest to raczej stanowisko Lorda Turnera, Prezesa Zarządu Finansowego Urząd ds. Usług w Londynie.
21 stycznia 2010 r. Barack Obama i jego doradca Paul Volcker zaproponowali działania mające na celu aktualizację ustawy Glass-Steagall z 1933 r., uchylonej w 1999 r. Przypomnijmy, że ustawa ta została wydana po kryzysie z 1929 r. , aby uniemożliwić bankom depozytowym grę na rynkach pieniędzmi deponentów. Również banki inwestycyjne i depozytowe musiały być dobrze oddzielone. Oprócz tego, w dzisiejszych czasach problemem jest również „ zbyt duże, by upaść ”. W ten sposób opisuje się fakt, że wielkie banki, wiedząc, że w każdym razie rządy je uratują, ponieważ ich bankructwa zniszczyłyby światowy system finansowy, mogą ulec pokusie podjęcia zbyt dużego ryzyka. Wreszcie, w Stanach Zjednoczonych opinia publiczna jest „zirytowana premiami na Wall Street i ich gigantycznymi zyskami”, mimo że musiały zostać uratowane podczas kryzysu finansowego w 2008 roku . Ponadto reforma przewidziana w ustawie Dodd – Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act , ogłoszonej w lipcu 2010 r., pierwotnie składała się z trzech elementów:
Martin Wolf , aprobując wolę Paula Volckera, aby „rozwijać system finansowy, który służy wspieraniu realnej gospodarki, a nie osiąganiu ogromnych zysków w działaniach silnie mogących ją zdestabilizować”, stwierdza, że rozwiązania te są jednocześnie nieadekwatne do potrzeb i nie odpowiadają tym potrzebom, które są w stanie go zdestabilizować. do zrobienia. Dani Rodrik, profesor ekonomii na Uniwersytecie Harvarda, sprzeciwia się krytyce Martina Wolfa, że przepisy te nie mają zastosowania poza Stanami Zjednoczonymi . Dla tego akademickiego:
Pod koniec 2014 r. środki podjęte przez Unię Europejską były niepewne i niewystarczające, biorąc pod uwagę znaczną stawkę i wnioski, jakie można wyciągnąć z tego kryzysu. Prawo rozdziału czynności bankowych dotyczy jedynie minimalnej, symbolicznej części aktywów bankowych. Nic zatem nie zmieniło się zasadniczo w zasadach ogólnej organizacji sektora bankowego, ani w metodach zarządzania ryzykiem bankowym i finansowym.
W październiku 2010 r. liczne przypadki eksmisji ujawniły nieuczciwe praktyki banków.