Filip IV Piękny

Filip IV
Rysunek.
Leżący posąg Philippe le Bel
( bazylika Saint-Denis ).
Tytuł
Król Francji
5 października 1285 - 29 listopada 1314
( 29 lat, 1 miesiąc i 24 dni )
Koronacja 6 stycznia 1286 r,
w katedrze w Reims
Poprzednik Filip III
Następca Ludwik X
Król Nawarry de iure uxoris i hrabia Szampanii
16 sierpnia 1284 r - 2 kwietnia 1305
( 20 lat, 7 miesięcy i 17 dni )
Z Jeanne ja re
Poprzednik Jeanne ja re
Następca Ludwik I st
Biografia
Dynastia Kapetyjczycy
Data urodzenia kwiecień/czerwiec 1268
Miejsce urodzenia Zamek Fontainebleau ( Francja )
Data zgonu 29 listopada 1314
(w wieku 46 lat)
Miejsce śmierci Zamek Fontainebleau ( Francja )
Pogrzeb Bazylika Saint-Denis
Ojciec Filip III Śmiały
Matka Izabela Aragońska
Rodzeństwo Ludwik Francuski
Karol Walezyjski
Ludwik d'Évreux
Małgorzata francuska
Blanche Francji of
Wspólny Jeanne I ponownie Navarre
Dzieci Ludwik X Filip V Karol IV Izabela FrancjiCzerwona korona.png
Czerwona korona.png
Czerwona korona.png
Dziedzic Ludwik X Czerwona korona.png
Rezydencja Zamek Fontainebleau
Zamek Vincennes
Filip IV Piękny
Królowie Francji
Królowie Nawarry

Filip IV , znany jako „le Bel” i „le Roi de fer”, urodzony w kwietniu/czerwcu 1268 w Château de Fontainebleau i zmarły29 listopada 1314w tym samym miejscu syn Filipa III Śmiałego i jego pierwsza żona, Izabela Aragońska , jest królem Francji od 1285 do 1314 roku, jedenastym królem dynastii bezpośrednich Kapetów . On jest królem Nawarry pod nazwą Philip I er , de iure uxoris  : prawo żoną królowa Joanna I ponownie , od 1284 do 1305 roku.

Został królem w wieku siedemnastu lat, po śmierci ojca, w In Październik 1285. Historycy uznają znaczenie Philippe le Bel w historii Francji.

Za jego panowania królestwo Francji osiągnęło szczyt swojej średniowiecznej potęgi. Licząc od szesnastu do dwudziestu milionów mieszkańców, jest to najbardziej zaludniony stan w chrześcijaństwie  ; cieszył się wielkim dobrobytem gospodarczym, a władza królewska znacznie wzrosła, do tego stopnia, że ​​widzieliśmy Filipa IV , otoczonego przez swoich „prawników”, pierwszego „nowoczesnego” suwerena potężnego i scentralizowanego państwa.

Filip IV miał trudności z odzyskaniem kontroli nad finansami swojego królestwa i położeniem kresu zmianom walutowym . W tym celu uznał za stosowne obalić Zakon Świątyni (który stał się międzynarodową potęgą finansową), wypędzić Żydów , przeprowadzić dewaluację poprzez przywrócenie złotej waluty, która pozostanie twarda przez ponad rok wiek. Pod koniec panowania jarmarki szampańskie zaczęły konkurować z bezpośrednim handlem morskim z Europy Północnej z Włochami .

Kilka spraw wskazuje na panowanie Filipa IV  : proces biskupa Troyes , Guicharda , oskarżonego o zabicie królowej przez czary  ; rozprawa z biskupem Pamiers , Bernard Saisset , co tylko pogarsza kłótnie królewskich z Stolicą Apostolską  ; sprawa Nesle Tower (uwięzienie synowych króla i egzekucja ich kochanków); a zwłaszcza słynny proces templariuszy .

Philippe le Bel nie jest już postrzegany jako „klasyczny” władca średniowiecza . Chociaż został uznany za pobożnego króla, a jego rząd kontynuował ewolucję w kierunku centralizacji państwa zapoczątkowaną sto lat wcześniej, chociaż szczególną czcią darzył swego dziadka Ludwika IX , którego kanonizację uzyskał w 1297 r., Filip IV pojawia się jako król symbol zerwania z przeszłością, szczególnie na związkach utrzymywanych między królami Francji a papiestwem. Współcześni mu ubolewali nad pogorszeniem stanu, które nastąpiło od „czasów prałata Saint-Louis”, uważanego za złoty wiek. W ten sposób wyczuliśmy króla nowego typu, zwiastuna innej epoki.

Młodzież

Narodziny i rodzina

Filip IV le Bel jest drugim po Ludwiku (1264-1276) synem Filipa III Śmiałego . Ma dwóch młodszych braci, Roberta (1269 - przed 1276) i Karola , hrabiego Valois . Przez ponowne małżeństwo ojca ma dodatkowo trzech innych przyrodnich braci i przyrodnich sióstr: Ludwika , hrabiego Evreux  ; Marguerite , którzy pobrali się w 1299 Edward I er , króla Anglii  ; i Blanche (1278 - 1306), który w 1300 żonatym Rudolfa III Austrii , księcia Austrii .

Edukacja

Jego ojciec powierzył część edukacji młodego Filipa swojemu kapelanowi Guillaume d'Ercuis . W przeciwieństwie do swojego ojca, Philippe le Bel otrzymał dobre wykształcenie dzięki opiece swojego nauczyciela. Rozumie łacinę i lubi się uczyć.

Król Francji

Wstąpienie na tron ​​i koronacja

Po śmierci księcia Ludwika w maju 1276 roku, następcą tronu zostaje Filip.

Król Filip III zmarł w Perpignan dnia5 października 1285, w wieku 40 lat , po piętnastu latach panowania. Filip następnie zostaje nowym władcą i zostaje następcą swojego ojca w wieku 17 lat pod nazwą Filip IV .

ten 6 stycznia 1286 r, w katedrze w Reims , Filip IV le Bel jest poświęcony i koronowany przez arcybiskupa Pierre'a Barbeta .

Osobowość

Nazywany przez wrogów, a także przez wielbicieli „królem marmuru” lub „królem żelaza”, wyróżnia się sztywną i surową osobowością. Jeden z jego najzagorzalszych przeciwników, Bernard Saisset , biskup Pamiers , powiedział ponadto o nim: „Nasz król jest podobny do księcia, najpiękniejszego z ptaków i nic nie wart; jest najprzystojniejszym mężczyzną na świecie, ale umie tylko gapić się na ludzi bez słowa. ” . Philippe le Bel był królem, który wzbudził wiele kontrowersji podczas swojego panowania, ten sam Bernard Saisset traktował go np. jako „  fałszerza  ”.

Zaburzenia i niestabilność monetarna

Za panowania Filipa IV porzucono tradycje feudalne, aby stworzyć nowoczesną administrację. Ale centralizacja monarchiczna nie zadowoliła wielkich panów, a nowe podatki ustawiły burżuazję przeciwko władzy królewskiej.

Z pomocą prawników, w szczególności jego wiernego współpracownika Guillaume'a de Nogaret , Filip IV przekształca wciąż feudalne państwo w nowoczesną monarchię, w której wola króla obowiązuje wszystkich (gdzie panuje np. królewska sprawiedliwość) i pobiera podatek z całego królestwa Francji .

Jego rządy były szczególnie burzliwe na poziomie monetarnym. Król i jego doradcy mnożą emisje nowych walut. Po dewaluacjach następują rewaluacje, które dają poczucie niekonsekwencji w polityce królewskiej. Te zmiany monetarne prowadzą do ogólnego niezadowolenia w Królestwie. Między 1306 a śmiercią królowi groziły zamieszki ludowe, ale także ligi szlacheckie, domagające się m.in. powrotu do dobrych pieniędzy.

W praktyce król nie kontroluje wszystkich parametrów polityki pieniężnej. Zespoły z prałatów i baronów , okresowo zwołanego na początku XIV XX  wieku w celu wyrażenia opinii na temat kwestii monetarnych, wzywając wszystkich do powrotu do dobrych pieniędzy Saint Louis , nieco wyidealizowany. To prawda, że ​​polityka monetarna Philippe le Bel jest bardzo niestabilna. System monetarny został fundamentalnie zakłócony. Ta sytuacja, która nie miała precedensu w historii, ostro kontrastuje z praktykami monetarnymi jego poprzedników, Saint Louis i Philippe le Bold , których monety uważa się wówczas za wzór stabilności. Dla opinii publicznej wynik tych zmian jest łatwy do zrozumienia: chociaż król postępuje zgodnie ze swoimi dobrymi prawami, każda zmiana waluty utożsamiana jest z nieuczciwym nadużyciem, a nawet jawnym fałszerstwem.

Ponadto panowanie Filipa Pięknego znajduje odzwierciedlenie w okresie dużych zmian. Być może najbardziej niezwykłą innowacją tego okresu jest trwałe pojawienie się emisji złotych monet . Powrotowi do prawdziwego bimetalizmu towarzyszyły poważne kryzysy monetarne, podsycane przez międzynarodowe spekulacje , konkurencję ze strony walut seigneuralnych i niespójności w systemie monetarnym. Niedobór metali szlachetnych powoduje silną dewaluację waluty rozliczeniowej, co w praktyce skutkuje licznymi emisjami nowych walut. Inflacja spowodowana przez te mutacje, niezadowolony szlachtę, mieszczan dobrych miasteczek i Kościoła , którzy uważają, że ich dochody znacząco spadać. Próbowano przeszacować monety srebrne i bilonowe, ale ich wyniki były bardziej niż mieszane: wybuchły masowe zamieszki, a przede wszystkim pieniądze przestały być bite, ponieważ ich cena zakupu była zbyt niska. Król , po bezskutecznie próbując ustabilizować swoją walutę, znalazł się w trudnej sytuacji politycznej. Pod koniec swoich rządów musi zmierzyć się z procą niektórych swoich poddanych.

Reorganizacja finansów Królestwa

Oczyścił tragiczną sytuację finansową królestwa, tłumiąc siły finansowe, które stały się państwem w państwie, znosząc Zakon Templariuszy, który był międzynarodowym bankiem, omijając zakaz pożyczania na procent w formie odkupu sprzedaże i hipoteki , weksel i zamiana miejsca, a następnie przez wypędzenie żydów, którzy uprawiali lichwę, żądając od nich zapłaty podatków („Dar radosnego przyjścia” w 1285 r.).

Scentralizował i zreformował pobór praw podatkowych, karząc sprawców malwersacji, przez co został znienawidzony przez pewną burżuazję finansową, która wykorzystywała słabość poprzedniego panowania.

Ta reorganizacja finansów umożliwiła odkupienie Quercy od Anglików za roczny czynsz w wysokości 3000  funtów.

Przywrócenie złotej waluty

Jest oskarżany przez historyków o zmianę ceny waluty, która była wówczas w srebrze, ale po raz pierwszy przywrócił złoto jako pieniądz, tworząc w 1311 roku baranka lub złotą owieczkę lub owcę ze złota o wadze 3,136 gramów czystego złota, które będą wydawane aż do panowania Karola VII Zwycięskiej ( 1422 - 1451 ) po dewaluacji do 2.549 gramów przez pretendenta angielski Henryk V Lancaster, księcia Normandii ( 1415 - 1422 ).

W kierunku centralizacji i państwa administracyjnego

Filip IV otacza się prawnikami, kompetentnymi doradcami, którzy odgrywają decydującą rolę w jego polityce. Prawnicy należą najpierw do drobnej szlachty, potem do burżuazji lub do szlachty stroju. Prawnicy, którzy pojawili się za Filipa Augusta , zostali przeszkoleni w prawie rzymskim, aby rozwinąć monarchię feudalną, w której władzę króla ograniczali jego wasale, w kierunku monarchii absolutnej. Kończy tę centralizację zapoczątkowaną przez jego dziadka Ludwika IX , ale system ten zostanie zakwestionowany przez bezpośrednich Valois . Oprócz prawników króla otaczają jego spadkobiercy i rodzina.

Administracja Królestwa, ograniczona do dworu królewskiego wśród jego poprzedników, za rządów Filipa Pięknego specjalizuje się w trzech sekcjach:

Te przemiany sprawiły, że Filip Piękny był bardzo niepopularny we wszystkich warstwach społeczeństwa.

Filip IV stworzył także zalążek Stanów Generalnych , nakazując organizowanie zgromadzeń złożonych z przedstawicieli trzech zakonów: duchowieństwa, szlachty i burżuazji. Te zgromadzenia, które spotykały się bardzo rzadko, tylko w czasie kryzysów, nie miały dużej władzy, ich rolą było jedynie zatwierdzanie propozycji króla i jego doradców.

Za panowania Filipa IV Francja porzuciła swoje tradycje feudalne, aby stać się państwem o nowoczesnej administracji. Ale centralizacja monarchiczna niezadowolenia wielkich panów, nowe podatki przeciwstawiły burżuazji władzę, a chłopi, przytłoczeni różnymi podatkami, zbuntowali się.

Zajęcie Guyenne (1294-1305)

Philip IV Jarmark cieszy się incydent, aby potwierdzić swoją suwerenność księstwa Guyenne, rządzonym przez angielski król Edward I er , powodując konflikt zbrojny między dwoma rywalizującymi królestwami, od 1294 do 1297. Przełożył w szczególności przez francuską okupacją Bordeaux , stolica Guyenne , do 1303 zakończyła się traktatem paryskim , który przywraca poprzednią sytuację , aby Plantagenetowie odzyskali swoje lenno , ku wielkiemu zadowoleniu Bordelais .

Ta francusko-angielska konfrontacja jest jednym z początków wojny stuletniej (1337-1453).

Podbój Flandrii

Kiedy hrabia Flandrii , Guy de Dampierre , w połączeniu z Edwardem I st (król Anglii) , złamał wasalem hołd dla króla Francji w 1297, Philip IV zmobilizowane 70.000 ludzi do inwazji na jego County. Ta rywalizacja z królem Anglii popycha króla do opracowania pierwszego arsenału morskiego w Les Clos aux Galées i wyposażenia się we flotę wojenną . Po porzuceniu planu inwazji na Anglię Filip IV zwraca swoją armię przeciwko zbuntowanym Flamandom . Po stosunkowo łatwym podboju Lille w 1297 r., Kortrijk, Furnes, Bergues i Brugii, w 1300 r. podpisano rozejm, na mocy którego Filip IV utrzymał te podboje. Philippe poniósł następnie dwie porażki w 1302 roku, zanim ostatecznie zwyciężył nad Flamandami:

Pod koniec tego konfliktu Lille i Gallican Flandria pozostały w królestwie Francji do 1369 roku.

Związek z Mongołami Ilchanidów

W 1289 Arghoun , Khan z Ilkhanid Mongołów , orzekając, Persję , wysłał wiadomość do Philip targów prosząc go o sojuszu przeciwko mamelukami i Kiptchaks , w następnym roku złożył taką samą prośbę do papieża Mikołaja IV . Ta prośba o sojusz pozostaje bez odpowiedzi od Philippe le Bel.

Konflikt władzy z papieżem

Filip IV Piękny jest pierwszym królem, którego regularnie nazywa się „  bardzo chrześcijańskim  ”: to pojęcie religijne staje się wtedy legalne i upoważnia suwerena, w bezpośrednim związku z królestwem Bożym, do ingerowania w sprawy Kościoła. W rzeczywistości jego panowanie jest naznaczone jego różnicami z papieżem Bonifacem VIII , którego centralnym punktem jest prawo, które król Francji przypisuje sobie do opodatkowania dóbr Kościoła znajdujących się w jego królestwie, Francji. Będzie to kwestionowane przez Papieża, pragnącego zachować moc zasady prymatu papieża nad królami, władzy duchowej nad władzą doczesną. Dekret Clericis laicos z24 lutego 1296 rjest punktem wyjścia. Bonifacy VIII , który miał wówczas inne zainteresowania (konflikty z Aragończykami z Sycylii i Colonną ), znalazł się w zakłopotaniu i mimo wyniosłego charakteru szybko się poddał. Pęcherzyki Romana Mater (luty 1297) i Etsi de statu  (en) (lipiec 1297) dać królowi korzyści z jego przypadku. Ten ostatni dokument zawiera formalne zrzeczenie się roszczeń w obronie własności kościelnej przed arbitralnością królów w dekrecie Clericis laicos .

Jednak w 1302 roku, poprzez Unam Sanctam byka , Bonifacy VIII ogłosił wyższość duchową władzę nad władzy doczesnej, a dzięki tej wyższości papieża nad królami, ten ostatni jest odpowiedzialny za głowę Kościoła. Philippe le Bel zwołuje sobór biskupów Francji, by potępić papieża, a także zgromadzenia szlachty i burżuazji w Paryżu (prekursorów Stanów Generalnych , które pojawiają się po raz pierwszy za jego panowania). Król szuka poparcia wszystkich swoich poddanych, aby uprawomocnić walkę, jaką toczy z papieżem. Ten ostatni grozi mu ekskomuniką i rzuceniem zakazu na królestwo Francji.

Przy wsparciu ludności i duchownych, król następnie wysłał swojego doradcę (i przyszłego Strażnika Pieczęci ), rycerza Guillaume de Nogaret , wraz z niewielką eskortą zbrojną do Włoch , aby aresztował papieża i osądził go przez rada. Do Nogareta wkrótce dołącza osobisty wróg Bonifacego VIII , Sciarra Colonna , członek rzymskiej szlachty, który mówi mu, że papież schronił się w Anagni , letniej rezydencji papieża niedaleko Rzymu i twierdzy Caetani , rodzina papieża.

ten 7 września 1303, Nogaret i Colonna przybywają do Anagni i znajdują papieża samotnie w wielkiej sali pałacu biskupiego Caetani opuszczonego przez jego zwolenników. 68- letni mężczyzna siedzi na wysokim siedzeniu, w uroczystym stroju i nie reaguje na wtargnięcie uzbrojonego oddziału. Widząc zbliżających się Guillaume de Nogaret i Sciarra Colonna, pochyla lekko głowę i oświadcza: „Tu jest moja głowa, tu moja szyja, przynajmniej umrę jako papież!” "

Guillaume de Nogaret wzdryga się pod wrażeniem, podczas gdy Sciarra Colonna, w nienawiści do Bonifacego VIII , wystąpił zuchwale naprzód i podobno uderzył go żelazną rękawicą.

Krótko po 9 wrześniaPopulacja miasta Anagni zbuntowali się i uwolnił papieża z rąk Francuzów, ale papież zachorował i zmarł miesiąc później w Rzymie na11 października 1303.

Ten ogromny skandal rozpryskuje Philippe le Bel, choć nie jest za to bezpośrednio odpowiedzialny, ale ci, którzy jeszcze nie wiedzieli, rozumieją, że lepiej nie sprzeciwiać się królowi Francji. Według Jean-François Chantarauda w L'État social de la France ta partia szachów wygrana przez Filipa IV przeciwko papieżowi stanowi zwornik francuskiej fuzji władzy doczesnej i duchowej: w związku z tym przywódca władzy wykonawczej ma monopol na prawomocności mówienia tego, co właściwe, a państwo stanie się producentem uzasadnień, na których będzie opierać swoje własne decyzje.

Zniszczenie Zakonu Świątyni

Po bardzo krótkim pontyfikacie Benedykta XI , Klemens V , arcybiskup Bordeaux , został koronowany na papieża w Lyonie . Po długiej wędrówce osiadł w Comtat Venaissin . Licząc na jego poparcie, ale bez pytania o jego zgodę, król wprawia w ruch unicestwienie Zakonu Świątyni . piątek13 października 1307, templariusze są umieszczani w więzieniu, a następnie torturowani, aby zmusić ich do przyznania się do herezji w ich zakonie. Mistrz zakonu, Jacques de Molay , zginął na stosie w Paryżu w 1314 po ogłoszeniu nawrotu choroby . Według Geoffreya z Paryża , naocznego świadka zdarzenia i ówczesnego kronikarza , jego ostatnie słowa brzmiałyby:

„Widzę tu mój osąd, gdzie umieranie mi odpowiada; Bóg wie, kto się myli, kto zgrzeszył. Niedługo pech spotka tych, którzy niesłusznie nas potępili: Bóg pomści naszą śmierć. "

Kolejne nieszczęścia dotknęły wtedy rodzinę królewską Kapetyngów , z których najsłynniejszą pozostaje sprawa dwóch cudzołożnych brus króla ( sprawa z wieży Nesle ). Marguerite of Burgundy , Capetian, córka księcia Roberta II Burgundii (1248-1306) i Agnès of France (1260-1325), Jeanne of Burgundy i Blanche of Burgundy , obie córki hrabiego Othona IV Burgundii i hrabiny Mahaut d' Artois poślubił odpowiednio króla Ludwika X , Filipa V le Longa i Karola IV le Bela , trzech synów Filipa le Bela.

Ostateczne wypędzenie Żydów

Filip Piękny podjął, podobnie jak kilku królów jego poprzedników, miarę wypędzenia Żydów z Królestwa z powodu uprawiania lichwy , ale tym razem będzie to miara ostateczna. Miały one we Francji status cudzoziemców przebywających za pozwoleniem - i pod bezpośrednią jurysdykcją - króla. Cudzoziemcy lub obcy mogli posiadać budynki, ale nie mogli przekazać ich spadkobiercom, którzy po śmierci cofnęli się do zakazu pana, to znaczy do króla, jeśli chodziło o nich. W 1289 r. Philippe le Bel wypędził Żydów z Poitou . W 1306 r. ogłosił powszechny edykt o wypędzeniu, który według Juliette Sibon dotyczył 100 000 Żydów. Następnie prawa, jakie ich gminy posiadały do ​​niektórych budynków, które zostały im przydzielone do ich obsługi, np. synagog , zostały przywrócone do rozstrzygnięcia na korzyść skarbu królewskiego. Istnieje kilka przykładów takich aukcji:

Wzrost domeny królewskiej i wpływów francuskich w Europie

Za panowania Filipa le Bela królestwo królewskie (patrz Domeny Korony ) rozrosło się dzięki polityce ujarzmienia wielkich panów feudalnych, a także:

Obudowa wieży Nesle

W kwietniu 1314, w tym samym roku śmierci Filipa le Bel, wybuchł wielki skandal: Małgorzata de Bourgogne , żona Ludwika X , już po śmierci matki króla Nawarry, Jeanne I re de Navarre , i Blanche de Bourgogne , żona Karola (przyszłego Karola IV Pięknego ), są wypowiedziana przez Isabelle Francji (córka Philippe le Bel i królowa Anglii ) w aferze wieży Nesle . Zdradziliby swoich mężów z braćmi Philippe i Gauthier d'Aunay , obaj rycerzami królewskiego hotelu. Przeprowadzane jest śledztwo i dwaj bracia pod torturami przyznają się do utrzymywania cudzołożnych stosunków z dwiema synowymi króla. Dwoje kochanków zostaje osądzonych i skazanych za porwanie honoru od osoby królewskiego majestatu; zostają straceni na miejscu na publicznym placu w Pontoise  : zarżnięci żywcem, ich płeć odcięta i rzucona psom, w końcu ścina się im głowy, ich ciała są wleczone, a następnie wieszane pod pachami na szubienicy . Takie okrucieństwo można wytłumaczyć zniewagą wobec rodziny królewskiej, ale także atakiem na instytucje Królestwa: akt ten zagraża dynastii Kapetyngów i królestwu Francji. „Jaka byłaby legitymacja i autorytet przyszłego władcy, którego królewskie ojcostwo mogłoby zostać zakwestionowane? ” .

Konsekwencje polityczne są tak poważne, że kara musi być wzorowa. Marguerite de Bourgogne zostaje skazana na strzyżenie i wożenie wozem przykrytym czarnymi prześcieradłami w Château-Gaillard . Zajmujący komórkę otwarty dla wszystkich wiatrów na szczycie twierdzy, zmarła tam w 1315. W Les Rois maudits , Maurice Druon sugeruje, że została uduszona tak, że jej mąż, Ludwik X , mógłby ożenić Clemence Węgier , ale jej warunki kolei informacje nie poddawaj w wątpliwość śmierci z wycieńczenia.

Blanche de Bourgogne również została ostrzyżona, ale otrzymała „uprzywilejowane traktowanie”: przebywała w więzieniu przez siedem lat, po czym uzyskała pozwolenie na przywdziewanie habitu zakonnicy. Żona z najmłodszych i nie króla przyszłego Francji (przynajmniej, to co uważamy, ponieważ jej mąż zostanie królem Charles IV Targów w 1322 roku), Blanche dlatego otrzymuje mniej okrutne traktowanie niż jej siostra-in-law. . Została królową Francji w więzieniu 21 lutego, dopóki jej małżeństwo nie zostało unieważnione 19 maja przez papieża Jana XXII .

Jeśli chodzi o trzecią synową, hrabinę Jeanne de Bourgogne i d'Artois , żonę przyszłego Filipa V le Longa , jest ona zamknięta w Dourdan za dochowanie tej tajemnicy. Wspierana przez matkę Mahaut d'Artois pogodziła się ze swoim mężem, królem Filipem le Longiem i została królową Francji w 1317 roku.

Śmierć króla i pogrzeb

ten 4 listopada 1314 r, Philippe le Bel odwiedza swojego wuja, hrabiego Roberta de Clermont i właśnie podczas polowania w lesie Pont-Sainte-Maxence ( las Halatte ) spada z konia. Ranny w nogę „doświadcza nagłego napadu, bez możliwości wypowiedzenia słowa” . Wspomniano o prawdopodobnym wypadku mózgowo-naczyniowym , który dotknie także jego brata Charlesa de Valois , nie będąc w stanie powiedzieć, czy to uszkodzenie mózgu jest wcześniejsze, współczesne czy następujące po upadku. Kroniki czasu dzielą się na wypadek lub niewytłumaczalną chorobę. Przetransportowany łodzią do Poissy , a następnie przewieziony w śmieciach do Fontainebleau , zmarł tam kilka tygodni później, w wieku 46 lat, w dniu29 listopada 1314, po 29 latach panowania. Jest pierwszym królem Francji, który urodził się i zmarł w Château de Fontainebleau .

Jego serce i wnętrzności zostały osobno złożone w kościele klasztornym w Poissy , serce w urnie znalezionej na28 lipca 1687 rpodczas pracy w jednej z piwnic. W ten sposób Filip uznał znaczenie przeoratu tego miasta, do którego już kilkakrotnie przyjeżdżał. W pobliżu kolegiaty wybudowano także klasztor, otwarty w 1304 roku, ku czci jego dziadka, św. Ludwika , który się tam urodził. Philippe później ofiarował zakonnicom relikwię (fragment szczęki świętego), przypisując tym samym to miejsce swojej pamięci, i kazał tam pochować swojego młodego syna Roberta. Miejsce, w którym pochowane jest serce, wieńczy leżący posąg, wykonany w 1327 r. i zniszczony podczas rewolucji: przedstawiał Filipa na ostrzu z czarnego marmuru. W koronie posąg trzymał berło w prawej ręce, a rękę sprawiedliwości w lewej, w przeciwieństwie do leżącego posągu Saint-Denis, gdzie ręka sprawiedliwości nie pojawiła się. Dla historyka Alexandre Bande służy to rozróżnieniu dwóch pochówków: „[ręka sprawiedliwości] została wówczas przyrównana do słuszności, najwyższej formy sprawiedliwości, oraz do miłości, jednej z podstawowych wartości serca króla.: współcześni mogli więc łatwo rozszyfrować te groby i ich różnice” .

Jego ciało zostanie pochowane w bazylice Saint-Denis . Jego pochówek , podobnie jak innych książąt i dygnitarzy spoczywających w tym miejscu, zostanie zbezczeszczony przez rewolucjonistów w październiku 1793 roku. Był to leżący z białego marmuru, zamówiony przez jego syna Karola IV , również w 1327 roku.

Był pierwszym królem Francji, który poprosił testamentem o trójpodział swojego ciała ( dilaceratio corporis , „podział ciała” na serce, wnętrzności i kości) z wielokrotnymi pochówkami. Praktyka ta stała się, od XIII th  century, przywilejem kapetyngowie w królestwie Francji (przeważnie królowie, królowe i czasami blisko, pomimo zakazu przez Dekrecie w 1299 papieża Bonifacego VIII , który widział praktyka ta rozprzestrzenia się wśród niektórych członków z Kurii rzymskiej ), co pozwoliło na mnożenie ceremonii (pogrzeb ciała, najważniejsza, potem pogrzeb serca i pogrzebie wnętrzności) i miejsc (z grobu ciała grobie serca i grobu wnętrzności , podobnie jak królewskie leżące wnętrzności opactwa Maubuisson ), gdzie ku czci zmarłego króla.

Grandes Chroniques de France raport Pierre de Latilly , biskup Châlons , został uwięziony przez chwilę w 1315, podejrzany o zatrute zmarłego króla.

Pochodzenie

Pochodzenie Filipa IV Francji (1268-1314)
                                       
  32. Ludwik VII Młodszy
 
         
  16. Filip II August  
 
               
  33. Adele Szampanii
 
         
  8. Ludwik VIII Lew  
 
                     
  34. Baudouin V z Hainaut
 
         
  17. Izabela z Hainaut  
 
               
  35. Małgorzata z Alzacji
 
         
  4. Ludwik IX  
 
                           
  36. Sancho III Kastylii
 
         
  18. Alfons VIII Kastylii  
 
               
  37. Blanche z Nawarry
 
         
  9. Blanche z Kastylii  
 
                     
  38. Henryk II (król Anglii)
 
         
  19. Eleonora z Anglii  
 
               
  39. Eleonora Akwitańska
 
         
  2. Filip III Śmiały  
 
                                 
  40 = 24. Alfons II Aragonii
 
         
  20. Alfons II z Prowansji  
 
               
  41 = 25. Sancha z Kastylii
 
         
  10. Raimond-Bérenger V z Prowansji  
 
                     
  42. Rainier de Sabran
 
         
  21. Garsende de Sabran  
 
               
  43. Garsende de Forcalquier
 
         
  5. Małgorzata z Prowansji  
 
                           
  44. Humbert III Sabaudii
 
         
  22. Tomasz I st Savoy  
 
               
  45. Beatrycze z Wiednia
 
         
  11. Beatrice z Sabaudii  
 
                     
  46. Wilhelm I st Genewa
 
         
  23. Małgorzata z Genewy  
 
               
  47. Małgorzata de Faucigny
 
         
  1. Filip IV Piękny  
 
                                       
  48. Raimond-Bérenger IV z Barcelony
 
         
  24. Alfons II z Aragonii  
 
               
  49. Pétronille d'Aragon
 
         
  12. Piotr II z Aragonii  
 
                     
  50. Alfons VII z Leonu i Kastylii
 
         
  25. Sancha z Kastylii  
 
               
  51. Richezza z Polski
 
         
  6. Jacques I er Aragon  
 
                           
  52. Guilhem VII z Montpellier
 
         
  26. Guilhem VIII z Montpellier  
 
               
  53. Matylda z Burgundii
 
         
  13. Maria z Montpellier  
 
                     
  54. Izaak Komnen
 
         
  27. Eudoksja Komnen  
 
               
  55. Maria Dukain
 
         
  3. Izabela Aragonii  
 
                                 
  56. Géza II Węgier
 
         
  28. Bela III Węgier  
 
               
  57. Eufrozyna z Kijowa
 
         
  14. Andrzej II Węgier  
 
                     
  58. Renaud de Châtillon
 
         
  29. Agnieszka z Antiochii  
 
               
  59. Konstancja Antiochii
 
         
  7. Yolande z Węgier  
 
                           
  60. Piotr I st Courtenay
 
         
  30. Pierre II de Courtenay  
 
               
  61. Elisabeth de Courtenay
 
         
  15. Yolande de Courtenay  
 
                     
  62 = 34. Baudouin V z Hainaut
 
         
  31. Yolande z Hainaut  
 
               
  63 = 35. Małgorzata z Alzacji
 
         
 

Małżeństwo i potomkowie

ten 14 sierpnia 1284 rFilip w wieku 16 lat żeni się z Joanną I re de Navarre , hrabiną Szampanii i królową Nawarry, która ma 11 lat. Księżniczka zastąpiła ojca w hrabstwie Szampanii i zasiadła na tronie Nawarry (panowanie od 1274 do 1305).

Od tej jedności, która daje królowi tytuł króla Nawarry (Philip  I er , zobacz Lista królów Nawarry ) do śmierci królowej w 1305 roku, siedem dzieci urodziły się:

Choć wciąż młody wdowiec ( 37 lat ), Filip IV nie ożenił się ponownie i pozostanie wierny pamięci swojej zmarłej żony.

Potomkowie

Sama natura władzy tego wielkiego władcy pozostaje zagadką: czy był on zabawką swoich ministrów, czy pierwszym „  królem absolutnym  ”? Większość analiz skłania się ku drugiej propozycji, ze względu na jego długofalową politykę, która świadczy o wyjątkowej i spójnej woli (podczas gdy często zmieniał doradców) i jego nieprzejednanym charakterze.

Z pomocą prawników naprawdę przekształcił wciąż feudalne państwo w nowoczesną monarchię, w której wola króla została nałożona na wszystkich, a na całe królestwo Francji nałożono podatek.

Rozszerza również terytorium Królestwa, w szczególności wraz z aneksją Szampanii, Lille po wojnie Flandrii i Lyonu.

Współcześni oceniają go jako niezwykłej urody, a cała jego sylwetka „wydawała się żywym obrazem wielkości i majestatu królów Francji” (ze średniowiecznej kroniki). .

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Ze słabym dopełniaczem, zob. toponimy ‌'s-Gravenbrakel Braine-le-Comte , ‌'s-Hertogenbosch Bois-le-Duc itp.
  2. Posąg, który zniknął podczas Rewolucji, przedstawiał rycerza w hełmie, dosiadającego bogato odzianego konia.
  3. praktyki zapoczątkowane w połowie XI XX  wieku przez rycerzy i władców królestwa Anglii i Świętego Cesarstwa Rzymskiego germańskich zmarł krucjatę lub daleko od ich miejsca pochówku wybrano Henryka III , cesarza .
  4. Pierwszym królem Kapetyngów, którego trójpodział ciała – cierpiał i nie proszono – jest dobrze poświadczony, jest Filip III Śmiały .
  5. W praktyce wiele osób skorzysta z baniek zwolnienia od papieży, aby móc praktykować dilaceratio corporis .

Bibliografia

  1. (w) Genealogia Filipa IV na stronie Medieval Lands.
  2. Jacques Le Goff, XIII th  century, rozkwitu chrześcijaństwa , Paryżu, BORDAS ,1982, 127  s..
  3. (w) Frantz Funck-Brentano, Średniowiecze , 1925, s.  854 .
  4. Charles-Victor Langlois, Historia Francji od początków do rewolucji. 3, Saint Louis, Philippe le Bel, ostatni bezpośredni Kapetyjczycy (1226-1328).
  5. Historia Żydów we Francji – początki i średniowiecze , Privat, 1972, [ czytaj online ] , s.  42 .
  6. Jean Favier, Philippe le Bel , Fayard, Reed. 2005, s.  220 .
  7. M. Aubert, katedra Notre-Dame de Paris (855), s.  18 .
  8. M me F. Baron, „  Królewski jeździec Notre-Dame a problem pomnika konnego w średniowieczu  ”, w Bulletin Monumental , tom 126 , 1968, s.  140-150 .
  9. Robert Gane Rozdział Matki Bożej w Paryżu XIV th  century badania społeczne grupy kanonicznej , Uniwersytet Publikacji Saint-Etienne, 1999 s.  57 .
  10. Alexandre de Saint-Léger, Historia Lille. Tom I , Éditions de régionalismes, 2011 (wznowienie pracy opublikowanej w 1942 r.) ( ISBN  978-2-8240-0173-9 ) , s.  53 i 54.
  11. Beaune 1985 , s.  287.
  12. Georges Minois , Historia średniowiecza , Place des editeurs,2019, 591  s. ( ISBN  978-2-262-07986-4 , czytaj online ) , rozdz.  7 („Afirmacja Zachodu: chrześcijaństwo między teokracją a cezaropapizmem”) :

    „Papież pokonany przez władzę królewską ( Bonifacy VIII i Philippe Le Bel, 1294-1303)”
  13. Antoine de Lévis-Mirepoix , Le siècle de Philippe le Bel , Le Livre Contemporain, 1961, [ czytaj online ] , s.  98 .
  14. Geoffroi de Paris, świadka, historyczne informacje o nauczaniu , [ czytać online ] , str.  70 .
  15. Juliette Sibon „  1306, wypędzenie Żydów z Królestwa Francji  ”, średniowiecznej i humanistycznych prac naukowych , n o  16,2008.
  16. Maurice Druon , Przeklęci królowie: powieść historyczna , Kieszonkowa książka, 1970-1977, 251  s. ( ISBN  978-2-253-00306-9 , OCLC  15320495 , czytaj online ) , Tom 2 - Uduszona Królowa.
  17. Charles Baudon de Mony , Biblioteka Ecole des Chartes , n °  58, 1897, str.  9 .
  18. Charles Baudon de Mony, Biblioteka Ecole des Chartes , n O  58, 1897, s.  8 .
  19. Maur-François Dantine, Sztuka weryfikowania dat faktów historycznych, kart, kronik i innych zabytków starożytnych od narodzin Pana Jezusa , 1818, [ czytaj online ] , s.  21.
  20. Jules Viard , The Great Chronicles of France 1934, s.  303 .
  21. Augustin Cabanès , Tajemniczy umarli historii , Éditions de l'Opportun,2011, s.  112.
  22. Alexandre Bande, "1314, podwójne pogrzeby Philippe le Bel" , L'Histoire n °  405, listopada 2014, s.  70-74 .
  23. Armelle Alduc Bagousse , prestiż czy Prestige pogrzeby pogrzebowej: wyrażenia mocy w zaświatach, IV th  -  XV th  century , publikacje CRAHM,2009, s.  233.
  24. Alexandre Bande , Serce króla. W Capetians i wielu pochówków, XIII th  -  XV th  stulecia , Tallandier ,2009, 250  pkt..
  25. Les grandes Chroniques de France , wyd. Paulin-Pâris, Paryż: Techener, 1836-1838, t. 5, s.  221 .

Podstawowe źródła drukowane

Bibliografia

Studia historyczne

Powieści

Komiksy

Filmografia

Telewizja

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne