War memorial jest pomnik wzniesiony dla upamiętnienia żołnierzy i honoru, a bardziej ogólnie osób zabitych lub zaginionych aktami wojny .
Istnieje kilka typów:
Pomników ledwie istniał przed XIX th century : pomniki upamiętniające zwycięstwa militarne i rzadko nosić imiona zmarłych żołnierzy, chyba że będzie ich osobowości.
W Atenach V -tego wieku pne. AD , pamiątkowe stele nosiły nazwiska obywateli, którzy zginęli w walce, sklasyfikowane według plemienia .
Powstają pomniki upamiętniające żołnierzy poległych podczas wojen zjednoczeniowych Niemiec (wojna austriacko-pruska i wojna francusko-pruska 1870 r .).
Pomniki zbudowane w tym czasie są bardziej związane z uhonorowaniem walczących (nawet żywych) niż zmarłych. W całym kraju w ratuszach, szkołach, placach i ogrodach publicznych kwitną tablice i pomniki ufundowane przez stowarzyszenia kombatantów i gminy.
Najczęściej używanymi motywami są zwycięstwo , Germania , orzeł z rozpostartymi skrzydłami czy obelisk , czyli tradycyjne emblematy zwycięzców. Pomniki ku czci samych zmarłych są barokowymi przedstawieniami sarkofagów , urn lub postaci leżących .
Do mnożenia się pomników zachęca ustawa z 1890 r., Która powierza odpowiedzialność za ich wznoszenie gminom. Od tego dnia w rzeczywistości widzimy proliferację nowych pomników w wojnie 1870 roku, w szczególności w dniu zwycięstwa, lub do 25 th i 40 th rocznice w 1896 i 1911 roku gmin zostały wzbogacone o fallout od przemysłowych rewolucja , a weterani, którzy osiągnęli wiek średni, nie wahają się przed postawieniem pomnika. Wiele pomników wojny 1870 r., Wzniesionych po 1900 r., Jest również oznaką remilitaryzacji społeczeństwa za czasów Wilhelma II.
Pomnik poległych Armii Renu (1870) , główny cmentarz Moguncji
Pierwsze pomniki upamiętniające żołnierzy pojawi się po wojnie domowej w tym Stanów Zjednoczonych . Jest to na przykład Shaw Memorial w Bostonie został otwarty w 1897 roku i upamiętniający żołnierzy 54 th Massachusetts Wolontariuszem Pułku Piechoty pomnik jeszcze bardziej niezwykłe, że ten pułk składał się z afroamerykańskich żołnierzy i zawierał po raz pierwszy na obywatelskiej pomnika.
We Francji Pierwsze pomniki zmarłychPierwszy francuski przykładem pomnik z nazwiskami zmarłych żołnierzy jest przypadek Porte Désilles w Nancy , zbudowany między 1782 i 1784 roku z okazji niepodległości Stanów Zjednoczonych i które płaci również hołd Nancyians którzy zginęli podczas bitwy pod Yorktown .
W konsul Napoleon Bonaparte plany, w czasie jego wyjazdu do kampanii Marengo , wyjechać do potomności nazwiska ludzi, którzy zginęli walcząc o Francji. Dekret konsularny z 29 Ventôse roku VIII (20 marca 1800 r) nakazuje wzniesienie kolumn departamentalnych „ku pamięci walecznych wydziałów, którzy zginęli w obronie kraju i wolności” oraz wygrawerowanie nazwisk „wszystkich żołnierzy zamieszkałych na oddziałach, którzy po wyróżnieniu się działaniami odłamków zginęliby na polu bitwy. Arc de Triomphe de l'Etoile , której budowa rozpoczęła się w 1806 roku , nosi tylko nazwę wyższych oficerów , którzy nie muszą umrzeć w walce, a czasami jeszcze żyje w czasie budowy pomnika. Ten dekret miał tylko pozory egzekucji.
Wojna 1870-1871Wznoszone są również pomniki upamiętniające żołnierzy poległych w wojnie francusko-pruskiej 1870 r. I wojnach kolonialnych.
Swoją liczbą, obecnością na całym terytorium, ceremoniałem związanym z ich inauguracją, obchodami patriotyczno-szkolnymi, które się wokół nich odbywają, a także republikańską i mściwą propagandą wokół nich, pomniki te stanowią matrycę tych, którzy będą podążać za Pierwszym. Wojna światowa.
W Kolumna Nelsona w Londynie , wiąże się nazwisko zwycięzcy Hero of Trafalgar , na admirała Nelsona .
W Anglii jest kilka pomników upamiętniających bojowników i poległych w wojnach burskich (1880-1881 i 1899-1902), w których uczestniczyli żołnierze z całej Anglii walczący z Burami dzisiejszej Republiki Południowej Afryki .
Pomnik poległych w wojnach burskich , Chelsea , Londyn
Pierwszej wojny światowej, która miała miejsce od 1914 do 1918 roku, jest głównym wojna upamiętnia pomników wojennych. Ta wojna obejmowała więcej żołnierzy, spowodowała więcej ofiar śmiertelnych i spowodowała większe zniszczenia materialne niż jakakolwiek poprzednia wojna. Udział wzięło ponad 60 milionów żołnierzy. Podczas tej wojny zginęło około 9 milionów ludzi, a około 8 milionów stało się niepełnosprawnymi.
Plik 11 listopada 1920 rwe Francji i Wielkiej Brytanii powstają groby Nieznanego Żołnierza , czego przykładem jest wiele krajów.
We FrancjiŻałoba po Wielkiej Wojnie zdecydowała, że gminy złożyły hołd zmarłym za Ojczyznę. W latach 1920–1925 pomimo trudności w odbudowie wzniesiono około 35 000 pomników wojennych (ponad 95% francuskich gmin ma taki pomnik). Państwo interweniowało, przyznając dotacje i regulując budynki, a publiczne abonamenty czasami pokrywały całość wydatków. Niektóre bardzo rzadkie miasta nie mają pomnika zmarłych , na przykład Thierville in the Eure , które wśród swoich mieszkańców nie zginęło w czasie wojen od 1870 roku.25 października 1919zwana „ustawą o upamiętnianiu i gloryfikacji zmarłych dla Francji” określa w szczególności warunki przyznawania przez państwo ewentualnej dotacji w wysokości od 4 do 25% całkowitej kwoty kosztu pomnika. partycypacja pełniąca bardziej funkcję legitymizacji. W obliczu zalewu pomników w procesie tworzenia, naznaczonych pewnym banałem (zastosowanie w szczególności do odlewów rzeźbiarskich i komercyjnych ze względów finansowych, ale przede wszystkim dla wygody - stałe zapasy, czas dostawy - i moda, te ustandaryzowane modele przeżywają pewien sukces ), decyduje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w okólniku z dnia20 maja 1920powołanie wydziałowych komisji artystycznych odpowiedzialnych za rozpatrywanie tych projektów.
Ogromne straty (we Francji było 1,4 miliona zabitych i 3 miliony rannych z 8 milionów zmobilizowanych, dla populacji 40 milionów mieszkańców) prowadzą najczęściej nie do gloryfikacji zwycięstwa, ale do uhonorowania tych, którzy stracili życie. Ten aspekt jest ważny, ponieważ zdecydowana większość pomników wzniesionych z tej okazji jest z inicjatywy, a przynajmniej przy współudziale finansowym byłych kombatantów, którzy we Francji stanowili 90% mężczyzn w wieku od 20 do 50 lat. Motywacją do kontynuowania walki była nadzieja, że ta wojna będzie ostatnia („ Der des Ders ”), a ich poświęcenie nie pójdzie na marne; pomniki są tam również, w pewnym stopniu, przypominające o tej ofierze. Dlatego nie jest zaskakujące, że te miejsca pamięci można znaleźć wszędzie na wydziałach, nawet z dala od konfliktów i kolonii.
Ich budowa rozpoczęła się zaraz po wojnie, ale rozciąga się na całym XX -go wieku . W większości krajów do listy zabitych w Wielkiej Wojnie dodaje się te z drugiej wojny światowej , a następnie kolejnych wojen (wojny dekolonizacyjne ( Indochiny , Algieria we Francji) lub wojna wietnamska w Stanach Zjednoczonych ). We Francji czasami znajduje się również kopia odwołania z 18 czerwca . W pozostałych krajach pomniki pozostają zbiorowe: listy z nazwiskami są bardzo rzadkie w ZSRR , Chinach czy Japonii . Upamiętnianie poległych w konfliktach po I wojnie światowej jest bardziej niejednorodne i rozproszone. We Francji umieszczanie list dotyczących zmarłych cywilów, żołnierzy i bojowników ruchu oporu w czasie II wojny światowej lub wojny algierskiej odbywa się na ogół na innych ścianach (z tyłu iz boku) pomnika poległych w czasie wojny 14- 18 lub na dodanych tablicach (brak miejsca) u stóp tego pomnika.
Okres budowy jest ważny w latach dwudziestych XX wieku , w krajach zachodnich: 35 tysięcy od 1918 do 1925 roku we Francji lub około (piętnaście inauguracji dziennie przez pierwsze trzy lata po wojnie), pomniki w postaci obelisków lub kolumn tego samego inspiracje (z lub częściej bez grupy posągów, ponieważ wiele gmin nie ma środków finansowych, aby zapewnić wzniesienie wspaniałego pomnika), stele lub proste tablice. W 1924 r. Wzniesiono podwójny pomnik „Bohaterom Czarnej Armii” ku czci żołnierzy afrykańskich poległych podczas Wielkiej Wojny, jeden w Reims, drugi w Bamako ( Mali ). Pierwsza została zniszczona przez wojska okupacyjne w 1940 roku. Została „odtworzona” w 2013 roku. Bamako istnieje do dziś.
W kolejności alfabetycznej departamentów i gmin:
We Francji Aristide Croisy jest autorem wielu pomników w Le Mans , Sedan , Mézières . W Mozeli , najważniejszy pomnik żołnierzy francuskich poległych na rumuńskiej ziemi w latach 1914-1918 , wykonał w Dieuze rzeźbiarz Remus Botar Botarro , majestatyczne dzieło sztuki współczesnej z brązu - pomnik zainaugurowany9 listopada 1998Pan Jean-Pierre Masseret, Sekretarz Stanu ds. Weteranów oraz Victor Babiuc, Minister Obrony Rumunii .
W 1923 r. Biuletyn Francuskiego Towarzystwa Prehistorycznego donosił, że pomnik zmarłych w mieście La Verpillière w Isère został zbudowany z dwóch megality i Quiberon z upadłego menhiru .
W 2013 roku pomnik zmarłych Abymes na Gwadelupie został wpisany na listę zabytków.
Oznaczone ogólnie kolorystycznym stylem pomniki zmarłych różnią się w zależności od gminy. W Alzacji i Lotaryngii większość żołnierzy zginęła w niemieckich mundurach: w ten sposób na tych pomnikach wskazuje się „Za naszych zmarłych”, a nie „Dla naszych dzieci zginęło za Francję”. Ratusze po prawej, nacjonalistyczne i mściwe, zamiast tego przedstawiają odę do zwycięstwa, na przykład z posągiem z wieńcem laurowym i podniesionym karabinem, podczas gdy ratusze po lewej wolą bardziej nalegać na żałobę. Czasami są nawet pomniki zmarłych pacyfistów .
Ustanowienie pomnika (w miejscu publicznym, tak aby obowiązek pamięci został nałożony na wzrok przechodnia lub w miejscu bardziej oddalonym, bardziej sprzyjającym kontemplacji) jest na początku przedmiotem najbardziej ożywione debaty w radach gminnych. W zależności od koloru politycznego gminy wyróżniamy również miasta lewicy, które po I wojnie światowej na ogół budują swoje pomniki wojenne na przestrzeni Rzeczypospolitej (ratusz, szkoła, plac miejski) oraz miasta prawicy w przestrzeń wyznaniowa (na cmentarzu, przy kościele wiejskim). Powodem jest to, że na cmentarzu pomniki te mogą, zgodnie z ustawą z 1905 r. , Nosić emblematy religijne, prawicowe gminy bezwzględnie nalegające wówczas na umieszczenie krzyża na budynku (w czasie, gdy związki między prawicą a katolicyzmem były silny). To powiedziawszy, znajdujemy po prawej i po lewej stronie kilka wyjątków od tej obserwacji (zwłaszcza lewicowe miasta na katolickim Zachodzie, które mają pomnik wojenny na cmentarzu komunalnym); „Duża liczba wyjątków nie zapobiega istnieniu fundamentalnego trendu”, zauważa historyk Antoine Prost . W wielu wioskach wybór jest szybko potwierdzany, ponieważ kościół i ratusz dzielą ten sam centralny plac. Niektóre mają dwa pomniki gminne, jeden na rynku ratuszowym, drugi w kościele lub na cmentarzu. W rzeczywistości Serge Barcellini, doradca ds. Pamięci Kadera Arifa , sekretarza stanu ds. Weteranów i pamięci, wyjaśnia, że jest to kompromis: „pomnik wojenny to element, którego lokalizacja jest często wynikiem spotkania ograniczeń urbanistycznych , lokalna kultura i polityczne aspiracje gminy ”.
Historyk Antoine Prost wyróżnia, ze względu na lokalizację pomników, poświęcenie i symbolikę, cztery główne typy pomników wojennych: zabytki obywatelskie, świeckie i republikańskie (co najmniej 60% zabytków), pomniki patriotyczno-republikańskie, pogrzebowo-patriotyczne pomniki i pomniki czysto pogrzebowe.
Podczas gdy kategoria śmierci dla Francji jest przyznawana na dwunastu warunkach, zgodnie z art. L 488 do L 492bis kodeksu wojskowych rent inwalidzkich, nazwiska wpisane na pomnikach wojennych nie są regulowane przez oficjalne prawo, jeżeli burmistrzowie mają swobodę umieszczenia pomnik wojenny nazwiska żołnierzy urodzonych w gminie lub osób cywilnych, wymienionych jako ofiary.
We WłoszechOłtarz Ojczyzny, w centrum Vittoriano , pomnik wzniesiony w 1911 roku ku czci Vittorio Emanuele II , pierwszego króla zjednoczonych Włoch , mieści grób nieznanego żołnierza po Wielkiej Wojnie .
We Włoszech doczesne szczątki żołnierzy pochowanych na prowizorycznych cmentarzach, które powstały na teatrze bitew zaraz po wielkiej wojnie, w ramach polityki „monumentalizowania” miejsc pamięci realizowanej przez reżim faszystowski , zostały przywrócone wielkim sacariom. (sanktuaria), takie jak cmentarz wojskowy Redipuglia, gdzie gloryfikowano zwycięską ojczyznę. Monumento Nazionale al carabiniere w Turynie jest jednym z setek pomników wojennych wzniesionych w Włoszech po II wojnie światowej. Został przeprojektowany w 1948 roku .
UKNajwiększy brytyjski pomnik wojenny znajduje się w Belgii na brytyjskim cmentarzu wojskowym Tyne Cot w pobliżu Passendale (obecnie część gminy Zonnebeke ). Oprócz 11 952 grobów brytyjskich żołnierzy, na pomniku znajdują się wyryte nazwiska 34 857 Brytyjczyków zaginionych w Ypres Salient.
W zamku w Edynburgu znajduje się „National Memorial of Scotland of war”, który upamiętnia zmarłych podczas pierwszej i drugiej wojny światowej oraz kampanii wojskowych od 1945 roku.
W Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, pierwszeństwo mają „ pomniki wojenne ”, monumentalne edykty, takie jak Cenotaph (Londyn) czy Freedom Memorial (Kansas City) .
W NiemczechW Niemczech jednak panuje raczej tendencja do wpisywania imion zmarłych do ksiąg parafialnych lub na tablicach umieszczanych w świątyniach i kościołach.
W AustraliiW Australii powstają „aleje honoru”: są to drogi obsadzone drzewami, z których każda przedstawia martwego żołnierza.
Wojny światowe, wojny 1914-1918 i 1939-45 pochłonęły ofiary na całym świecie. Są one również upamiętniane w byłych koloniach różnych walczących krajów europejskich lub wśród ich sojuszników. Możemy przytoczyć Australian War Memorial w Canberze (Australia), zbudowany w 1941 roku i od tego czasu kilkakrotnie zmieniany; : National War Memorial w Wellington (Nowa Zelandia) w pamięci bojowników II wojny burskiej , dwóch wojen światowych, wojny koreańskiej i wojny w Wietnamie , Tamaki Paenga Hira , pamięci poległych w walce w Auckland (Nowa Zelandia ) (dawniej Auckland's War Memorial ).
Wraz z pojawieniem się bombardowań, użyciem siły nuklearnej ( Hiroszima ) lub terroryzmem, a także prawnym uznaniem ludobójstwa , pojawiają się pomniki upamiętniające cywilne ofiary. Były już pomniki o charakterze nacjonalistycznym ( pomnik Voortrekkera w Pretorii ).
W kilku miejscach, zamiast postawić pomnik, władze dopuszczają, by ruiny służyły jako pomnik. Tak jest w przypadku Oradour-sur-Glane , ściętej dzwonnicy cesarza Wilhelma-Gedächtniskirche w Berlinie , ruin Christ Church Greyfriars w Londynie czy pomnika pokoju w Hiroszimie ( Kopuła Genbaku ).
Wokół idei obowiązku zapamiętania rozwija się nowa wrażliwość . Nie jest to już kwestia gloryfikowania bohaterskich czynów czy nawet uhonorowania żołnierzy poległych w walce, ale pamiętania o błędach z przeszłości. Niemiec tworzy również termin Mahnmal . Ofiarom Holokaustu stawiane są retrospektywne pomniki: Pomnik Holokaustu (Berlin), Pomnik Yad Vashem (Izrael), niewolnictwo czy inne ludobójstwa , jak ludobójstwo Ormian .
Również retrospektywa, pomnik żołnierzy amerykańskich Afryki, którzy zmarli w amerykańskiej Civil War (1861-1868) otwiera dla publiczności w 1999 roku w Waszyngtonie Jest poświęcony pamięci 209,145 czarnych amerykańskich żołnierzy i marynarzy, którzy walczyli dla Unii podczas wojny domowej.
W 2003 roku we Francji artysta Gérard Collin-Thiébaut radykalnie zmienia kształt tradycyjnego pomnika wojennego na zlecenie Ministerstwa Obrony Narodowego Pomnika Wojny Algierskiej i walk w Maroku i Tunezji, quai Branly w Paryżu. za pomocą diod świecących na trzech kolumnach. Pierwsza z nich odsłania nieustannie, według roku i kolejności alfabetycznej, nazwiska 23 000 żołnierzy i harkis, którzy zginęli za Francję w Afryce Północnej. W drugiej kolumnie znajdują się komunikaty przypominające okres wojny algierskiej oraz pamięć wszystkich zaginionych po zawieszeniu broni. Plik26 marca 2010Prezydent Republiki i jego rząd postanowili wpisać na centralnej kolumnie Memoriału Quai Branly nazwiska cywilnych ofiar demonstracji na rue d'Isly w Algierze w dniu 26 marca 1962. Trzecia kolumna, dzięki wykorzystaniu interaktywnego terminala znajdującego się u stóp pomnika, wyświetla nazwisko poszukiwanego żołnierza spośród wszystkich nazwisk znajdujących się na liście.
World Trade Center Memorial w Nowym Jorku , upamiętniający ofiary ataków z 11 września 2001 roku .
Wejście do wioski Oradour-sur-Glane ( Haute-Vienne ).
Pomnik Pokoju ( Hiroszima ).
Kościół Pamięci ( Berlin ).
Pomnik Holokaustu ( Berlin ).
Janusz Korczak i dzieci getta (1978), Rzeźba Borisa Saktsiera dla Miejsca Pamięci Yad Vashem ( Izrael ).
Pomniki zmarłych są miejscem regularnych lub wyjątkowych uroczystości upamiętniających wydarzenia, którym są poświęcone.
Zainspirowane stereotypami architektonicznymi, pierwsze pomniki wojenne wykorzystują te same urządzenia. Jednak każdy kraj i każda kultura oferuje różne warianty.
We Francji jedną z preferowanych form jest obelisk . Dotyczy to głównie pomników komunalnych, umieszczonych w centrum przestrzeni publicznej (na Rynku Głównym) lub w miejscach symbolicznych: przy ratuszu lub przy szkole , przy kościele czy cmentarzu . Posąg przedstawiający włochatego jest również bardzo powszechną formą, kilka modeli jest produkowanych seryjnie. Najpopularniejszym posągiem, wzniesionym w ponad 900 egzemplarzach, byłby Le Poilu victorieux autorstwa Eugène Bénet ; inne, takie jak Poilu au repos Étienne Camus , również zostały wyprodukowane w kilkuset egzemplarzach. Pomniki te są dotowane przez państwo, częściowo finansowane przez gminy, ale częściej abonament publiczny stanowi znaczną część kwoty niezbędnej do podniesienia pomnika.
Przestrzeń pomnika niekiedy nie jest ograniczona lub jest po prostu konkretyzowana ogrodzeniem, podsumowanym w postaci wirtualnego ogrodzenia. Ogrodzenie to najczęściej materializują żywopłoty (krzaki, krzewy), niski mur, metalowe kraty (czasem z pocisków odzyskanych na polu bitwy) z małą bramą, łańcuchy wsparte na pachołkach lub na muszlach. Pociski te nadają pomnikowi charakter wojenny, ale jednocześnie przypominają, że konflikt był wojną technologiczną mobilizującą front wewnętrzny i udział kobiet w wysiłkach wojennych w przemyśle zbrojeniowym . Przypominają też o intensywnym użyciu artylerii, która była główną przyczyną śmierci żołnierzy. Ogrodzenie wyznacza święty obwód, który przywodzi na myśl pole honoru, a którego efekt niekiedy wzmacnia monumentalna klatka schodowa .
Tablice pamiątkowe umieszczono także w innych miejscach uczęszczanych przez ofiary, takich jak szkoły, kościoły, ratusze, zakłady pracy (na większości stacji we Francji można zobaczyć tablicę z listą robotników kolejowych, którzy zginęli w czasie dwóch wojen światowych), miejsc, w których uległ. W wielu domach wdowy wojenne stworzyły przestrzeń utrwalającą pamięć o swoich mężach, którzy zginęli na wojnie: zdjęcie z dekoracjami, oprawione w stożki, służy również jako pomnik zmarłych.
Niektóre gminy decydują się na wzniesienie muru tworzącego monumentalną stelę , drzwi, kolumnę (nawiązującą do antycznego motywu kolumny obywatelskiej), filar, posąg, a nawet złamaną kolumnę , pomnik zmarłego pacyfisty wzniesiony w proteście przeciwko ta „Cholerna wojna”. Inni decydują się na pamiątkowy witraż , zwykle w swoich kościołach.
Zrujnowane Niemcy nie mają środków publicznych na wzniesienie pomników ku czci milionów poległych w wojnie 1914-18. Początkowo to kościoły najczęściej podejmowały inicjatywę zbierania funduszy i posiadały listy z nazwiskami wyryte na marmurowych tablicach eksponowanych w miejscach kultu. Księgi pamięci znajdują się także w dużych miastach , a na wsiach wiele zbiorowych pomników. Sytuacja zmieniła się w 1933 roku , kiedy pojawiły się pomniki, które wywyższają ducha poświęcenia narodu niemieckiego.
We Francji najpowszechniejszymi ozdobami są korona z liści dębu (lub gałązka dębu), symbol cnót obywatelskich i chwały; wieniec z liści laurowych (lub gałązki laurowej), symbol cnót militarnych; Palma; gałązka oliwna, symbol pokoju; krzyż wojenny z lat 1914-1918 , mniej lub bardziej wyrafinowany do tego stopnia, że czasami jest po prostu zwykłym krzyżem ; urny pogrzebowe ; koguta galusowy ; włochaty hełm . Samo włochatego można przedstawić w biuście lub w rzeczywistych rozmiarach (z jego wyposażeniem, w różnych postawach). Dość często można pokazać cywilów (takich jak owdowiała kobieta i dziecko) pochylających się nad grobem lub trzymających bukiet, jak w Corbie i Guise . Czasami przedstawicielowi cywilnemu można przypisać konkretny znak odnoszący się do regionu lub określonej, ogólnej działalności (np. Pług ciągnięty przez konia ewidentnie przywołujący świat rolniczy), a nawet bardziej precyzyjnie, jako narzędzie ( torf dzida w La Faloise ). W kilku przypadkach wojownik podtrzymuje ciało swojego towarzysza broni. W Wielkiej Brytanii, podobnie jak we Francji, najpowszechniejszymi ozdobami są korona z liści, gałązka oliwna i lokalny odpowiednik włochatego Tommy'ego ; ale także, zwłaszcza w Anglii, święty Jerzy , często ze swoim smokiem, ponieważ jest on patronem żołnierzy i Anglii. W Niemczech zniknięcie imperium i rozpad armii cesarskiej zbiegły się z końcem wojny 1914-18, znikają motywy narodowe; herby wojownika (hełm, miecz) lub chrześcijańskie (krzyż) pozostają.
Rochechouart , ( Haute-Vienne ).
Carvin ( Pas-de-Calais ).
Inskrypcje wyryte na pomnikach mogą mieć charakter patriotyczny ( Si vis pacem, para bellum "Jeśli chcesz pokoju, przygotuj się do wojny", Invictis vici vicuri "Tym, którzy nie zostali pokonani, pokonani, ale zwyciężą". ), Obywatelska ( gmina ... do swoich dzieci, które zmarły do Francji / ojczyzny ) lub pacyfista jak „Unia pracowników sprawi, że pokój na świecie” : cytat Anatole France na pomniku Mazaugues , "przeklęty wojny i jej autorów ” , „ Wojna z wojną - Braterstwo między narodami ” , „ Wojna z wojną ” , „ Braterstwo ludzi ” , „ Przeciw wojnie. Jego ofiarom. Do braterstwa narodów. Niech przyszłość pocieszy ból. „ : Inskrypcja wyryta na pomniku Dardilly'ego , „ Wojna to masakra ludzi, którzy się nie znają na korzyść ludzi, którzy się znają, ale się nie masakrują ” : cytat Paula Valéry'ego na pomniku Saint-Appolinaire lub Nie wieder Krieg („Nigdy więcej”), „Odwaga karmi wojny, ale rodzi je strach” - cytat z Émile Auguste Chartier na pomniku Costaros .
We francuskich regionach dotkniętych walkami pomniki kładą nacisk bardziej na nieszczęścia wojny (ruiny, żałobę, sieroty), jako akt oskarżenia przeciwko niemieckim zbrodniom. W Alzacji-Mozeli napis „martwi dla Francji”, który następuje po liście nazwisk, zostaje zastąpiony bardziej „neutralnymi” formułami („Gmina… swoim dzieciom” lub „Morts pour la Patrie”). Rzeczywiście, pomniki grupują się na tej samej steli nazwiska żołnierzy z wioski, niezależnie od ich umundurowania. Podczas pierwszej wojny światowej , Alzacja-Mozela była Niemcem, zabici wojskowi często nosili niemieckie mundury. Tak było ponownie podczas drugiej wojny światowej , podczas której wielu Alzatczyków i Mosellańczyków zostało przymusowo wcielonych („ pomimo nas ”). Te wioski są często bardziej dotknięte absurdalnością wojny niż inne, widząc, jak ich dzieci zabijają się nawzajem w różnych mundurach.
„Przeciw wojnie. Jego ofiarom. Do braterstwa narodów. "( Dardilly )
„Przeklęta wojna. „( Balnot-sur-Laignes )
Co roku odbywa się tam ceremonia pacyfistyczna. Radosny
„Gmina Magnicourt-en-Comte swoim dzieciom, które zginęły za Francję”
W Wielkiej Brytanii znajdują się pomniki poświęcone Bitwie o Anglię , stoczonej w 1940 roku na niebie kraju. Najważniejsze z nich to Londyn i Capel-le-Ferne w hrabstwie Kent.
Inne kraje europejskieCesarska Rosja :21 czerwca 2011, w obecności premiera Rosji Władimira Poutine'a i premiera Francji François Fillon , zainaugurowano pomnik wojenny poświęcony żołnierzom rosyjskim i oficerom sił ekspedycyjnych wysłanych do Francji w 1916 roku decyzją cesarza Mikołaja II z Rosji . Pomnik ten został wzniesiony na Cours la Reine w Paryżu . Dzieło rosyjskiego rzeźbiarza Władimira Surowcewa przedstawia „młodego oficera z krzyżem św. Andrzeja na piersi obok konia. Właśnie przyjechał do Francji, spogląda w dal, wspomina swój dom, swoich bliskich. To przerwa przed walką ”.
Inne kontynentyNiektóre pomniki lub cmentarze wojskowe zostały zbudowane nie na terytorium kraju, ale bezpośrednio na zagranicznych polach bitew lub w ich pobliżu. Dzieje się tak we Francji w przypadku wielu pomników upamiętniających wojska sojusznicze lub wroga, takich jak niemieckie cmentarze w Normandii lub dalej na północ Beaumont-Hamel Newfoundland Memorial Park , Ossuaire de Douaumont , Notre Dame de Lorette , Memorial des Batailles de la Marne w Dormans , Verdun Memorial , Canadian Vimy Memorial , amerykański cmentarz Neuville-en-Condroz , amerykański cmentarz Romagne-sous-Montfaucon lub amerykański cmentarz Saint-Avold , największego wojska z II wojny światowej cmentarz położony w Europie.
W Belgii Liège , jako pierwsze miasto, które skutecznie przeciwstawiło się najeźdźcom w 1914 roku, zostało wybrane w 1925 roku przez FIDAC (Fédération Interalliée des Anciens Combattants) na miejsce budowy pomnika między sojusznikami, finansowanego ze środków publicznych i prywatnych. subskrypcje w krajach sojuszniczych.
Zobacz artykuł w Wikipedii na temat Pomnika między sojusznikami .
Pomnik bombardowań na Bali w 2002 r
Niektóre pomniki wojenne niosą ze sobą pacyfistyczne przesłanie , albo w tekście („Cholerna wojna!”), Albo w formie, jak np . Pomnik Holokaustu w Berlinie, Mahnmal Bittermark (of) w Dortmundzie , pomniki z Düsseldorfu , Hamburga , Wuppertal The obóz koncentracyjny z Kemma w Niemczech , Albertina Take Wiedeń w Austrii , z ANIANE ( Hérault ) Ausseing ( Haute-Garonne ), balnot-sur-laignes ( Aube ), La Couarde ( Ile de Re ), Dardilly ( Rhône żałobnik z dzieckiem i napis „Przeciw wojnie, jej ofiarom, braterstwu narodów”), Équeurdreville ( Manche , relacja z wojny znajduje się po jednej stronie pomnika), Gentioux ( Creuse , przed pomnikiem stoi posąg z brązu przedstawiający sierotę wyciągającego pięść, na którym widnieje napis „Cursed be war” po liście zabitych żołnierzy), Gy-l 'Bishop ( Yonne ), Mazaugues ( Var , Plogoff ( Finistère , wdowa i sierota), Saint-Martin-d'Estréaux ( Loire ), Riom ( Puy-de-Dôme , upamiętniający straconego na przykład w 1917 r. ) We Francji czy Genbaku Dome (原 爆 ド ー ム), 1996 z Hiroszimy w Japonii .