Świątynia Jowisza Kapitolińskiego | ||
Model świątyni Kapitolińskiej Jowisza. | ||
Miejsce budowy |
Regio VIII Forum Romanum Kapitol |
|
---|---|---|
Poniższa mapa Rzymu jest ponadczasowa. |
||
Informacje kontaktowe | 41 ° 53 ′ 32 ″ na północ, 12 ° 28 ′ 54 ″ na wschód | |
Lista zabytków starożytnego Rzymu | ||
Świątyni Jowisza Kapitolu (w łacińskiej Aedes Iovis Optimi Maximi Capitolini ) jest jedną z najstarszych budowli sakralnych w starożytnym Rzymie .
Jest to główna świątynia niebiańskiego władcy rzymskiego panteonu , Jowisza . Znajduje się na szczycie Mons Capitolium , czyli Kapitolu , wzgórza, u podnóża którego, zgodnie z historiami założycielskimi miasta, Romulus postanowił zbudować Rzym po ogłoszeniu, że ta wysokość będzie miejscem azylu dla wszystkich wolontariuszy z Lacjum, którzy chcieliby uczestniczyć w powstaniu miasta.
Świątynia ta, zwana Świątynią Bardzo Dobrego i Bardzo Wielkiego Jowisza , była poświęcona Triadie Kapitolińskiej , grupie trzech bóstw utworzonych przez Jowisza , Junę i Minerwę . Dla wygody najczęściej mówi się skrótem o „ świątyni Jowisza ” lub „ świątyni Jowisza Kapitoliny ”. Jego szczątki znaleziono pod Muzeum Kapitolińskim, kiedy powstał nowy pokój, zwany dziś Exedrą Marka Aureliusza . Jest to najważniejsza budowla sakralna starożytnej religii rzymskiej. Otaczały go liczne inne świątynie, klauzury i kapliczki, które określały główną funkcję Kapitolu w starożytności: religijne centrum o najwyższym znaczeniu symbolicznym dla rzymskiego miasta. Spalony kilkakrotnie, w tym raz z tajemniczymi księgami ofiarowanymi Tarquinowi Wspaniałemu przez Sybillię Cumes , za każdym razem był odbudowywany coraz bardziej okazale. Według Filippo Coarelli , jego konstrukcja odzwierciedla wolę władców etruskich (patrz również link etruski ) do przeniesienia politycznego centrum Ligi Łacińskiej do Rzymu przez prestiżową świątynię konkurującą z federalnym sanktuarium Ligi, sanktuarium Jowisza Latiarisa, położony w Nemi (Włochy) w górach Alban .
Świątynia Jowisza Capitoline była przez kilka stuleci największą świątynią nie tylko w Rzymie, ale i we Włoszech.
Zgodnie z tradycją literacką Tarquin Starszy wyraziłby chęć zbudowania świątyni poprzez walkę z Sabinami i zapoczątkowałby jej fundamenty. Ale większość jego budowy byłaby wykonana przez Tarquina Wspaniałego , który prawie by ją ukończył.
Świątynia została zbudowana w miejscu, w którym znajdują się inne miejsca kultu i sanktuaria z czasów królewskich, takie jak Sanktuarium Jowisza Férétréena; niektóre z tych starych miejsc kultu zostały włączone do nowej świątyni. Według Liwiusza konieczne było więc przystąpienie do ceremonii prowadzonej przez wróżby, aby poprosić bogów wcześniej ustanowionych na wzgórzu o pozwolenie na ich przeniesienie. Według legendy tylko bogowie Terminus i Juventas odmówili przeniesienia i dlatego zostali zintegrowani ze świątynią Jowisza. Odmowa Terminusa została zinterpretowana jako pozytywny znak, ponieważ był bogiem punktów orientacyjnych, granic i świętych granic.
Poświęcenie świątyni odbywa się według Liwiusza 13 września 509 pne. J.-C., pierwszego roku Republiki Rzymskiej, a na jej czele stoi Marcus Horatius Pulvillus . Jeśli weźmiemy pod uwagę, że faktycznie zaczęło się to w VI wieku pne. AD data jego faktycznego poświęcenia jest kwestionowana, ponieważ zbiega się ona odpowiednio z założeniem Republiki Rzymskiej: w ten sposób sanktuarium to nie jest już ucieleśnieniem miejskiej pracy królów, ale jest świątynią konsekrowaną przez rzymskich urzędników. Data 509 byłaby ustalona a posteriori przez rzymskich historyków starożytności, aby nie przypisywać zbytniego uznania ostatnim etruskim władcom Rzymu. Według Dionizego z Halikarnasu świątynia została konsekrowana w 507 roku pne. AD, od początku poświęcony triadie kapitolińskiej.
Wydaje się, że świątynia bardzo wcześnie zyskała sławę w całym Lacjum. W 495 pne. AD, według Liwiusza, Latynosi ofiarowują świątynię złotą koronę w podziękowaniu za uwolnienie 6000 łacińskich jeńców wziętych przez Rzym.
Te fundamenty świątyni, wykonane w capellaccio , świadczył o zdecydowanie kolosalnego przedsięwzięcia w ciągu kilku dziesięcioleci. Jego prymitywna dekoracja została powierzona etruskiemu rzemieślnikowi , pół-legendarnemu Vulce .
Plan podium ma prawie czworokątny kształt, około 60 x 60 m - choć te wymiary są przedmiotem dyskusji wśród specjalistów. To przedstawił architekturę i plan aerostyle ( kolumnady szeroko rozstawione, dając wrażenie lasu przewiewnym) z „Etrusco-Italic” typu (w ten sposób prezentując podium z czołowego schody, plan nie peripterous ale peripteral sine-postico. , une cella triple), świadectwo kulturowego ucisku i wpływu tego ludu na Rzym w czasach królewskich i archaicznych. Jego dekoracja, dach, płaskorzeźby i rzeźby z terakoty, których wiele fragmentów zostało odkrytych, są również uznawane za dzieło rzeźbiarza Véiès , Vulca, podobnie jak grupa posągów Apollo de Véiès .
Ze względu na swoje wymiary i skalę budowli, świątynia Jowisza Kapitoliny była niewątpliwie najważniejszą budowlą sakralną w młodym rzymskim mieście. Każde bóstwo miało swoją salę kultową, Juno Reine po lewej stronie, Minerva po prawej, a Jowisz pośrodku. Dekoracja z terakoty obejmowała, jako akroterion wierzchołkowy, kwadrygę na czele z Jowiszem. Oryginalne posągi kultowe, wykonane tą samą ręką, również zostały wykonane z terakoty. Wśród rzeźb na frontonie starożytne źródła przywołują pomnik Summanusa , innego boga burz i piorunów.
Oryginalną dekorację świątyni odkryto w 2014 roku podczas prac wykopaliskowych, co pozwoliło również na udokumentowanie wyglądu i architektury pierwszej fazy budowy. Większość stolarki świątynnej i jej dachu (gzyms, okap, antyfiksy, kapitele kolumn) pokryto bogatą polichromią, geometryczną dekoracją z terakoty, według systemu zdobień „ Rzym-Veii-Velletri ”. Budynek ze względu na swoją wielkość i dekorację był prawdopodobnie dość wczesnym wzorem dla architektury sakralnej środkowych Włoch. Ostatnie wykopaliska udokumentowały ważny etap renowacji wystroju około IV wieku, wraz z wymianą niektórych uszkodzonych elementów. Uszkodzone zestawy zakopano przed podium.
Świątynia Jowisza Capitoline, jako sanktuarium suwerennego boga rzymskiego panteonu, jest ściśle związana z rytuałami zwycięstw wojennych, triumfami. Tradycja upamiętniania zwycięstw militarnych na Kapitolu sięga zgodnie z tradycją literacką Romulusa, który założył tam świątynię Jowisza Férétréana w celu schronienia pozostałości opime ( spolia opima ) zabranych na Acron , króla Caeniny , i poświęcony Jowiszowi. Zgodnie z tradycją miejsce to zostało wybrane, ponieważ zajmował je dąb uważany za święty. Według Plutarcha Romulus rzeczywiście wyciął dąb, ale aby zrobić ekspozycję godną spolia opima , którą chce na nim umieścić.
Według Liwiusza pierwotnie nie był to budynek, ściśle mówiąc, ale templum , wydzielona i zainaugurowana przestrzeń, którą Romulus poświęca, aby móc zdeponować tam łupy. Ta ceremonia ustanowiona przez Romulusa powtórzyłaby się tylko dwukrotnie w całej historii Rzymu. Po raz pierwszy w 437 pne. AD, kiedy Aulusowi Corneliusowi Cossusowi udało się powalić z konia w jednej walce króla Veiesa Larsa Tolumniusa i uderzyć go w ziemię. Biorąc w posiadanie swój lniany napierśnik jako trofeum, ściął głowę przeciwnika i paradę z głową na szczycie szczupaka, powodując odwrót wrogów. Następnie Cossus poświęcił całą kolekcję pokonanego wroga świątyni Jowisza Férétréena, połączonej ze świątynią Jowisza Kapitolińskiego. Te pozostałości były nadal widoczne w czasach Augusta. Drugi raz miał miejsce w 222 pne. J. - C., kiedy Marcus Claudius Marcellus przywiózł łupy zdobyte na Viridomarosie , królu Insubres . Jednak historyczność epizodu 437 pne. AD jest wątpliwa, status prawny Cossusa w czasie poświęcenia, prosta trybuna wojskowa , nie jest a priori zgodny z przebiegiem ceremonii. To w tej świątyni Jowisza Férétréeana, połączonej ze świątynią Jowisza Capitoline, kapłani Fétiaux , odpowiedzialni za wypowiedzenie wojny wrogom Rzymu, składają swoje narzędzia rytualne, w tym berło i nóż, których używa się podczas ofiar.
W rzeczywistości świątynia Jowisza Capitoline była przez całą swoją historię kulminacją wszystkich wojskowych ceremonii triumfalnych armii rzymskiej. Wszyscy zwycięscy generałowie, którym przyznano triumf, zakończyli przebieg świętej procesji wielką ofiarą złożoną Jowiszowi na Kapitolu, po wspięciu się na Via Sacra i przekroczeniu pomerium , Forum i wjechaniu na clivus capitolinus ze swoimi armiami i nagrody wojenne zdobyte podczas udanej kampanii.
W 179 pne J.-C.jego ściany i kolumny ponownie pokryto sztukaterią, a na drzwiach umieszczono kopię dedykacyjnego napisu świątyni Lares Permarini autorstwa Lucjusza Aemiliusza Regillusa . Wkrótce potem jego cella została wyłożona mozaiką. W142 pne J.-C.jej sufit był złocony.
Ponadczasowy plan starożytnego Kapitolu | |
---|---|
|
Pierwsza świątynia spłonęła 6 lipca 83 pne J.-C.Z posągiem Jowisza i książek Sibylline które były oferowane Tarquin Superb przez Sybilli z Cumae i były trzymane w kamiennej skrzyni, ale skarbca świątyni położono na bezpieczeństwo w Préneste przez Marius młodszych .
Sylla podejmuje się odbudowy świątyni. Według Pliniusza Starszego kazał sprowadzić do Rzymu korynckie kolumny z białego marmuru z Olimpu w Atenach . Ale wydaje się, że te kolumny nie zostały użyte, ponieważ monety są datowane43 pne J.-C., reprezentujący świątynię z kolumnami doryckimi . Większa część odbudowy przypada Q. Lutatiusowi Catulusowi , wyznaczonemu w tym celu przez Senat . Prace ciągnęły się dalej, z powodu trudności ekonomicznych i pewnych opozycji politycznych Juliusz Cezar próbował odsunąć Lutacego Catulusa od odpowiedzialności za pracę. Catulus poświęca nową świątynię w r69 pne J.-C.. Ale nowy posąg Jowisza zostanie ukończony dopiero w okolicy65 pne J.-C.. Imię Katulusa, które zostało wyryte nad wejściem do świątyni i pozostało tam do69 kwi J.-C., data, w której Senat uchylił jego imię i nazwisko, aby umieścić imię Cezara po śmierci dyktatora. To nazwisko ostatecznie nie zostanie umieszczone, a znak pozostanie bez nazwy.
Piorun, który często uderzał w Kapitol, prawdopodobnie uszkodził samą świątynię.
Auguste odrestaurował go wielkim kosztem, prawdopodobnie w okolicy26 pne J.-C., ale bez podawania swojego nazwiska. W Dziejach Igrzysk Świeckich z17 pne J.-C. wspomnieć o tym trzy razy.
Dalsze obrażenia od wyładowań atmosferycznych odnotowano w 9 pne J.-C. i w 56 kwi J.-C..
W 69 kwi J.-C., druga świątynia spłonęła, gdy Kapitol, na którym schronił się Tytus Flawiusz Sabinus , prefekt Miasta i starszy brat Wespazjana , został zaatakowany przez partyzantów Witeliusza .
Druga świątynia spłonęła 80 kwi J.-C. a nowy został zbudowany przez Domicjana, chociaż wydaje się, że prace rozpoczęły się już w 80. Jego oddanie miało miejsce prawdopodobnie w 82 kwi J.-C.. Swoją świetnością przewyższał poprzednią świątynię. Był to sześciokąt z korynckimi kolumnami z białego marmuru pentelowego, materiału używanego w żadnej innej rzymskiej budowli. Jego drzwi były pokryte złotem, a dach złotymi dachówkami. W tej świątyni prawdopodobnie wzniesiono cztery kolumny z brązu wykonane z mównic łodzi zdobytych w Ancjum i które Domicjan zainstalował na Kapitolu . Jego fronton zdobiły płaskorzeźby, a wierzchołek i szczyty posągami, podobnie jak w poprzednich świątyniach.
Zniszczenie świątyni rozpoczęła się w V -tego wieku, kiedy Stylicho nakazał wyrwać złotem, które zdobi drzwi. Genseric usunął połowę złotych płytek. W571 kwi J.-C., Narsès ukradłby posągi lub większość z nich. W XVI -tego wieku, Caffarelli budowali swoje pałace na jego ruinach.
Świątynia została zbudowana zgodnie z architekturą etruską , z trzema celami, ponieważ była poświęcona triadie kapitolińskiej , centralna cella była poświęcona Jowiszowi, lewa Juno, prawa Minerva.
Budowla zorientowana na osi północ-południe mierzyła około 53 na 63 metry, co było imponującym rozmiarem. Pozostałości fundamentów pozostają w różnych miejscach, w tym w centralnym rdzeniu Nowego Muzeum Kapitolu i we wschodnim narożniku fasady. Ściany są cappellaccio , wulkanicznych tuf ekstrahowano z gór rzymskich, materiałów wykorzystywanych w okresie Archaicznej ( VII p i V th wieku BC. ). Pokryto go drewnem i wyłożono płytami z terakoty.
Podczas odbudowy Domicjana kolumny zostały zbudowane z marmuru pentelickiego , dach pokryty złoconą płytą z brązu i drzwi ze złotymi ostrzami. Pozostałości stylobatu i fragmenty kolumn zachowały się w obecnym Palais des Conservateurs .
Część środków przeznaczonych na odbudowę i utrzymanie świątyni pochodziła od społeczności żydowskiej Cesarstwa, zobowiązanej za panowania Domicjana do płacenia specjalnego podatku fiscus judaicus .
W centralnej celli został umieszczony pierwszy posąg Jowisza, dzieło etruskiego artysty Vulca de Veies . Posąg Jowisza był ubrany w drogocenne tkaniny, a twarz pomalowana na czerwono, piorun trzymany był w prawej ręce. Chryselephantine posąg , podobnie jak Zeusa w Olimpii , została wzniesiona pod Domicjana .
W bocznych celach umieszczono posągi Junony i Minerwy.
Na dachu świątyni znajdowała się początkowo terakota, przedstawiająca Jowisza zwycięskiego w swojej kwadrydze . Ta grupa mogłaby być również dziełem Vulca de Veies (według Pliniusza Starszego ). Nad frontonem zostały zbudowane attyki, które podtrzymywały środkowy rydwan Jowisza z brązu . Po bokach umieszczono Minerwę i Marsa.
W Flamena Dialis (kapłanów odpowiedzialnych za kult Jowisza) celebrować kult „ Jupiter Optimus Maximus «: dosłownie» Jupiter , najlepszy i największy ”. W rzeczywistości istnieje kilka form mocy Jowisza, w tym grzmoty i błyskawice; w przypadku świątyni Jowisza Kapitoliny jest to władca bogów, największy z heliopolitów, którego celebrujemy, szczyt triady kapitolińskiej (obejmującej także Junonę i Minerwę ). Z tego powodu świątynia ta zawsze była przedmiotem szczególnej uwagi potęgi rzymskiej.
Wrażenie artysty dotyczące Kapitolu z pierwszymi świątyniami
Model Rzymu w skali - fragment Kapitolu i Świątyni Jowisza
Model symulujący wysokość świątyni Jowisza w stosunku do fundamentów odkrytych podczas wykopalisk
Schemat przedstawiający położenie świątyni w Muzeach Kapitolińskich
Błąd odniesienia: <ref>istnieją tagi dla grupy o nazwie „a”, ale nie <references group="a"/>znaleziono pasującego tagu