Węże
WężeKrólować | Animalia |
---|---|
Gałąź | Chordata |
Subembr. | Kręgowce |
Klade | Zauropsyda |
Klasa | Gady |
Zamówienie | Squamata |
Te węże (na Łacińskiej SERPENTES ) tworzące podrzędu z SERPENTES (wym „serpentèces”) są gady mięsożernych podłużny korpus i bez widocznych elementów. Jak wszystkie łuskonośne , są to kręgowce owodniowe, charakteryzujące się powłoką pokrytą łuskami , zachodzącą na siebie i chronioną grubą warstwą zrogowaciałą oraz termoregulacją zapewnianą przez trzy mechanizmy: ektotermię , poikilotermię i bradymetabolizm . Rzadziej też nazywa się ich Ofidianami (od greckiego ὄφεις / ópheis ).
Węże mają rozwidlony język , pozbawione powiek oczy, przegubową czaszkę i ruchome szczęki, które ułatwiają połykanie zdobyczy. Dzielą zniknięcie nogach z dwoma innymi grupami czworonogów kręgowców : amphisbenes , innych gadów i gymnophiones , które należą do grupy płazy .
W czasie swojej długiej ewolucji, sięgającej okresu kredowego , węże udoskonaliły kilka sposobów poruszania się bez nóg , a także system chwytania zdobyczy, co umożliwiło im podbijanie najbardziej zróżnicowanych biotopów i zajmowanie prawie wszystkich klimatów, nawet najbardziej ekstremalnych. z wyjątkiem klimatów polarnych i subpolarnych.
Nazwa wernakularna „wąż” pochodzi od łacińskiego serpens , co oznacza „zwierzę, które pełza”, imiesłów czasu teraźniejszego od czasownika Serpre , „ciągnąć się”. Związany z nim grecki odpowiednik to czasownik ἕρπω / herpô (stąd określenia herpetologia , herpetolog i herpetofobia ), który ma to samo znaczenie. Osłabienie początkowego gwizdka , skutkujące aspiracją, jest cechą starożytnej greki. Określenia greckie i łacińskie są połączone z indoeuropejskiego korzenia ° serp- która jest niewątpliwie rozszerzenie ° Ser „iść, płynąć” (root który znajduje się w nazwie surowicy ).
Kolejność Węży pojawia się w dziesiątym wydaniu dzieła Systema naturae przyrodnika Linneusza, opublikowanego w 1758 roku . W swoim eseju o klasyfikację Natural gadów opublikowanych w roku 1800, przyrodnika Brongniart określa cztery rzędy gadów: Chelonia (żółwie), SAURIA tym jaszczurki i krokodyle, batrachia (batrachia) i Ophidia (węże w tym sensie, łącznie ze wszystkich gatunków kopalnych bliżej obecnych węży). Brongniart tworzy podrząd ofidian, opierając się na greckim rdzeniu ὄφεις óphis (od indoeuropejskiego h₁ógʷʰis , węża mitologii indoeuropejskiej), który można znaleźć w terminach ofiofagia , ofiofobia , ofiologia i Ophioglossaceae .
Węże mają ciało podzielone na trzy części: głowę (w której mieszczą się narządy węchowe – worki nosowe , optyka – oczy , statoakustyka – uszy wewnętrzne i receptory smakowe w błonie śluzowej jamy ustnej i gardła), tułów (zawierający celoma i wnętrzności). ) i ogon (część tylna, zasadniczo mięśniowa, zaczynająca się od kloaki ). Są to beznogie gady , choć nie tylko one. Rzeczywiście, amfisbeny i niektóre beznogie jaszczurki, takie jak orwety, również prezentują tę specyfikę. Ich ciało ma kształt cylindryczny i wydłużony, chociaż sylwetka jest bardzo zróżnicowana w zależności od gatunku. Na przykład wąż drzewny Imantodes cenchoa ma smukłą, smukłą sylwetkę, podczas gdy krótkoogoniasty pyton pyton curtus ma bardziej zwarty wygląd.
Wielkość węży jest również bardzo zmienna w zależności od gatunku. Niektóre ślepe węże z rodziny Typhlopidae mogą mierzyć do dziesięciu centymetrów w wieku dorosłym, podczas gdy anakonda zielona ( Eunectes murinus ) i pyton siatkowy ( Broghammerus reticulatus ) konkurują o tytuł największego węża, przy czym ten pierwszy jest cięższy (dorosłe osobniki mogą osiągnąć wagę 250 kg ), a drugi jest prawdopodobnie najdłuższy (o maksymalnej wysokości od 9 do 10 m ). Te zapisy należy jednak traktować z ostrożnością, ponieważ najbardziej imponujące obserwacje pochodzą zazwyczaj sprzed kilkudziesięciu lat i prawdopodobnie zostały z czasem zniekształcone. Bardzo duże gatunki węży żyją głównie w najgorętszych rejonach globu, gdzie wysoka temperatura skutecznie ogrzewa duże ciało i obfituje w zdobycz.
Chociaż przekrój węży jest na ogół cylindryczny, istnieją różnice między gatunkami. Tak więc istnieją cztery główne typy sekcji:
Mexican Burrowing Python ( Loxocemus bicolor ) ma burrowing życia i cylindryczny korpus.
Drymarchon corais ma przekrój trójkątny.
Gabon żmii ( Bitis Gabonica ), podobnie jak inne duże jaszczurczy , posiada spłaszczoną sekcję grzbietowej.
Boa drzewiasty Corallus hortulanus ma część bocznie spłaszczoną.
Istnieje ścisły związek między wielkością i kształtem węża a jego stylem życia. Tak więc węże nadrzewne mają na ogół wydłużone i smukłe ciało, z chwytnym ogonem i bocznie spłaszczonym ciałem, co zapewnia im wystarczającą sztywność, aby mogły przemieszczać się z gałęzi na gałąź. Gatunki kopiące mają cylindryczny korpus, krótki i głowę niewiele różniącą się od ciała. Wreszcie, wiele gatunków o wodnych zwyczajach ma oczy i nozdrza umieszczone na szczycie czaszki, co pozwala im utrzymać je w stanie otwartym, gdy pływają po powierzchni wody.
Pas szkaplerzowy jest zawsze nieobecny w szkielecie węży, jeśli nie u niektórych węży, takich jak Boïdés, u których występują ślady obręczy miednicy (który może służyć jako narząd pobudzający podczas sprzęgania). Kręgosłup składa się z dużej liczby kręgów (160 do 400), które są bardzo dobrze połączone w stosunku do siebie; fałdowania ciała są zatem możliwe dzięki tej strukturze z jednej strony, a z drugiej strony dzięki istnieniu mięśni bocznych, które charakteryzują się tym, że ich przeciwległe przyczepy apofizyczne znajdują się bardzo daleko od siebie (do 30 kręgów szczelinowych) . Usta mogą się rozszerzać, gdy zdobycze, które schwytają, przechodzą. Ten duży otwór w jamie ustnej jest możliwy, ponieważ z jednej strony kwadrat jest wydłużonym prętem, który znajduje się bardzo za neuroczaszką; z drugiej strony obrót kwadratu wokół jego stawu bardzo wyraźnie odsuwa żuchwę (bardzo elastyczną żuchwę, która może poruszać się prawie we wszystkich kierunkach) od górnej szczęki (luźno połączonej z kośćmi czaszki). Ponadto potężny mięsień („żuchwa depresyjny”) rozciągnięty między obszarem skroniowym a tylnym końcem żuchwy pomaga jeszcze bardziej obniżyć tę ostatnią w kierunku brzusznym. Dzięki temu węże są w stanie połknąć ogromną zdobycz: w żołądku pięciometrowego pytona znaleźliśmy lamparta (wcześniej uduszonego). Ponadto gruczoły ślinowe wydzielają wystarczającą ilość śliny, aby ułatwić połykanie zdobyczy poprzez ich smarowanie. Żołądek wytwarza sok bardzo kwaśny zdolny do rozpuszczania nawet zębów. Zauważ, że poniżej 10 °C proces trawienia nie może funkcjonować wydajnie i wąż musi zwracać swoją ofiarę; idealna temperatura do trawienia to 30 ° C . Dlatego wąż stara się osiągnąć tę temperaturę, ogrzewając się na słońcu, na przykład, gdy właśnie się pożywił.
Ciało węży pokryte jest łuskami. Podobnie jak u innych łuskonośnych i inaczej niż np. u ryb , są to pogrubione obszary naskórka, a nie zindywidualizowane łuski. Łuski mogą mieć różne rozmiary, kształty, tekstury i układy, nawet w obrębie jednego gatunku.
Kształt, liczba i układ łusek umożliwiają rozróżnienie różnych gatunków węży. W szczególności charakterystyczne dla gatunku są zwykle różne łuski głowy, a także liczba rzędów łusek grzbietowych (w kierunku szerokości) i liczba łusek brzusznych (w kierunku długości).
Hairy Viper ( atheris hispida ) ma wydłużone, spiczaste łuski.
Tentacle Wąż ( Wąż Czułkowy ) ma dwie wypustki na pysk.
Langaha madagascariensis ma łuski, które tworzą długą mównicę.
Wagi mają kilka funkcji. Po pierwsze, zapewniają mechaniczną ochronę przed zużyciem skóry. Ta ochrona jest szczególnie ważna, ponieważ u tych zwierząt, które poruszają się pełzając, naskórek zużywa się bardzo szybko. Niewątpliwie skale pozwalają również ograniczyć odwodnienie , nawet jeśli ta zdolność jest słabo poznana i być może przeszacowana. Mogą również ułatwić poruszanie się, a gładkie łuski zmniejszają tarcie o roślinność i piasek, a szorstkie łuski ułatwiają trzymanie się. Te węże pysk , jakby rodzaj Heterodon mają rostral zadarty powłokę, która pozwala im kopać. Dodatkowo mogą pełnić funkcję kamuflażu, wydatne łuski umożliwiające przełamanie linii konturów głowy zwierzęcia w oczach ewentualnej ofiary lub drapieżnika.
Niektóre węże, w szczególności wąż Montpellier ( Malpolon monspessulanus ), wąż Moïla ( Ragerhis moilensis ) i różne węże z rodzaju Psammophis polerują łuski grzbietowe i brzuszne dzięki lepkiej cieczy wydzielanej niedaleko nozdrzy. To polerowanie ma prawdopodobnie funkcję ograniczania przezskórnego odparowywania poprzez pokrycie łusek lipidami , ale może być również środkiem komunikacji chemicznej .
Węże mogą mieć dowolny kolor, jaki istnieje. Niektóre węże mają jednolity kolor, podczas gdy inne mają bardzo skomplikowane wzory. Zabarwienie jest ponadto kryterium określania gatunku, chociaż zmienność w obrębie tej samej populacji, a nawet w obrębie tego samego osobnika w różnych okresach jego życia, może być bardzo ważna.
O kolorze decydują przede wszystkim pigmenty zawarte w chromatoforach znajdujących się między skórą właściwą a naskórkiem . Zależy to również od cech fizycznych łusek (naskórek ozdobiony kolcami lub mikroskopijnymi grzbietami), które mogą powodować opalizację i efekt Tyndalla .
Dobry przykład homochromii , wąż Opheodrys aestivus ma prawie jednolity zielony kolor tła.
Z drugiej strony Rhabdophis tigrinus ma złożone wzory.
Lampropeltis getulus ma obrączkowane wzory.
Kolor węży może się zmieniać w ciągu życia tej samej osoby. Tak więc niektóre gatunki mogą zmieniać kolor w ciągu tego samego dnia, jak kameleony , ale inne zmieniają kolor w dłuższej perspektywie. Tak więc kolor młodych osobników może bardzo różnić się od koloru dorosłych.
Kolor węży odgrywa ważną rolę, ponieważ pozwala im zakamuflować się w oczach drapieżników i potencjalnej ofiary. Tak więc węże nadrzewne są zwykle zielone, węże lądowe pasują do podłoża itp.
Młode Rhynchophis boulengeri są szare...
… Podczas gdy dorośli są jasnozielone.
W zależności od rodzaju zębów możemy wyróżnić pięć kategorii węży:
W ostatnich dwóch przypadkach wąż zatruwa ofiarę przed połknięciem; we wszystkich przypadkach jad jest wydalany z gruczołów (które czasami są bardzo duże w porównaniu ze zwierzęciem) przez skurcz mięśni przywodzicieli żuchwy. Jest to również działanie mięśniowe, które powoduje podczas gryzienia prostowanie się poziomych haczyków w spoczynku.
Węże oddychają płucami. Układ oddechowy składa się z zanikowego lub nieobecnego lewego płuca, z wyjątkiem boa i pytonów. Z drugiej strony prawe płuco jest powiększone. To prawe płuco jest trójdzielne, z płucem tchawicy (dodatkowa pojemność oddechowa, która może pomóc wężowi oddychać podczas połykania dużej zdobyczy), unaczynionym płucem oskrzelowym i nieunaczynionym płucem woreczkowym (ta część reguluje równowagę hydrostatyczną węży. wodne). ).
Ogólnie węże mają bardzo słaby wzrok : pole widzenia poruszającego się po ziemi zwierzęcia również jest ograniczone, niektóre węże podczas polowania stoją na ciele; odnajdują drogę w swoim otoczeniu, wąchając zapachy i ruchy powietrza dzięki swoim rozdwojonym językom. Wydajność węchowa jest trudna do oceny, ponieważ często wiąże się z innymi wrażliwościami sensorycznymi: wzrokiem, wykrywaniem feromonów przez konkretny, równy narząd czuciowy w jamie ustnej Squamates: chemowrażliwy narząd Jacobsona . Końce dwudzielnego języka wchodzą do każdej z dwóch wnęk narządu Jacobsona, znajdujących się w podniebieniu. The algorytm stada i niektóre żmije , że grzechotniki , mają tymczasem obrazu termicznego ich zdobyczy. Są wrażliwe na promieniowanie podczerwone i potrafią dostrzec najmniejsze zmiany temperatury.
Słuch, słabo rozwinięty zmysł u węży, zapewnia ucho wewnętrzne, które odbiera wibracje z ziemi w bezpośrednim kontakcie z głową, które są przekazywane przez szczęki do kwadratowej kości , a następnie do kosteczek słuchowych i mózgu. Brak ucha zewnętrznego i bardzo małe ucho środkowe sugeruje, że ich percepcja drgań przenoszonych w powietrzu jest zmniejszona.
Podczas godów samiec owija ogon wokół ogona partnera i wprowadza swój hemipenis do szczeliny kloakalnej samicy. Gody mogą trwać kilka godzin.
Zapłodnienie jest wewnętrzne i opóźnione. Większość węży jest jajorodnych, ale kilka jest jajożyworodnych (żmije we Francji), zwłaszcza w zimnych regionach: jajożyworodność jest prawdopodobnie niezbędną adaptacją, gdy okres letni jest krótki. W ten sposób samica może lepiej regulować temperaturę rozwoju młodych, niż gdyby po prostu składała jaja w ziemi. Długość ciąży jest związana z temperaturą, a więc z czasem trwania udaru słonecznego i waha się od 2 do 4,5 miesiąca. W regionach o klimacie umiarkowanym samice składają jaja późnym latem i czasami nie są w stanie wystarczająco wyżywić się przed hibernacją.
Gody węży Pantherophis obsoletus , różowy hemipenis widoczny pod przednią częścią ogona.
W kłębku żmij lub węży samica zostaje zaatakowana przez kilka samców, którzy zwijają się w kłębek.
Sęki węży, skupiska spotykane szczególnie na początku zimowania , sprzyjające pewnej spójności społecznej i przyszłym kojarzeniom.
Węże, morskie lub lądowe, poruszają się pełzając, to znaczy, że poruszają się całym ciałem. Węże o dużych ciałach (jak grzechotniki) mogą również poruszać się po linii prostej, naprzemiennie przesuwając skórę do przodu i zakotwiczając łuski brzucha, które są zorientowane w kierunku tylnego końca, po czym następuje ruch do przodu wewnętrznej części ciało. W bardziej ciasnych miejscach niektóre gatunki stosują ruchy harmonijkowe lub teleskopowe: wąż zakotwicza swój tylny koniec za pomocą kilku poziomych krzywizn, rozciąga ciało, a następnie ponownie zakotwicza przedni koniec i ciągnie tylną część do przodu. Najbardziej wyspecjalizowaną formą pełzania jest toczenie się na boki lub zygzakiem, które można stosować tylko na miękkich, ciepłych podłożach, takich jak piasek na pustyni. Zwierzę wygina się w kształcie litery S, aby dotknąć piasku tylko w dwóch miejscach, a następnie stopniowo „przesuwa” te dwa punkty kontaktu wzdłuż ciała, do tyłu, poruszając się do przodu: przemieszczenie jest wtedy boczne w stosunku do osi cielesny. Prędkość węży wynosi na ogół maksymalnie około 6 km/h , przy czym mamby są chlubnym wyjątkiem (chociaż zeznania różnią się, potwierdzono, że węże te osiągają prędkość 12 km/h i twierdzi się w mniej weryfikowalny sposób. były one mierzone z prędkością 20 lub nawet 30 km / h ) .
Wszystkie węże są mięsożerne. Węże zazwyczaj wykorzystują dwa rodzaje polowań: albo zasadzki, albo grasują. Wąż powoli zbliża się do swojej ofiary, gdy ją zauważy, a następnie zatrzymuje się w pewnej odległości. Głowa węża odgrywa ważną rolę podczas ataku: to rzuca ją do przodu, kiedy chwytając zdobycz podczas otwierania jego szczęki , a tym samym uderza swoją zdobycz bardzo gwałtownie. Gatunki drzew (takie jak niektóre boa) mają inne podejście: zwisają z gałęzi i spadają na swoją zdobycz. Jak u większości łuskonośnych , połknięcie ofiary o bardzo dużych rozmiarach w stosunku do drapieżnika jest kulminacją ewolucji szczęki: pęknięcie łuku jugalo-kwadrato-jumalnego umożliwiło „wyzwolenie” kwadratowej kości , stają się mobilne w stosunku do czaszki. Kinetyzm wewnątrzczaszkowy przejawia się „poprzez dwa różne procesy: z jednej strony wrodzoną ruchomość kwadratu (streptostylia) w stosunku do puszki czaszki grzbietowo i żuchwy brzusznie; z drugiej strony ruchomość przedniej części dermokrania w stosunku do części zaoczodołowej ” .
Węże mogą połknąć dużą ilość jedzenia za jednym razem i mogą pościć przez wiele dni po tym. Reticulated Python przeżył 2½ roku bez karmienia. Bardzo często wąż pości w niewoli. Stwierdzono, że węże nie żerują w okresie poprzedzającym linienie. Młode węże muszą częściej karmić.
Węże działają na cztery różne sposoby, w zależności od gatunku, aby zadać ostateczny cios: dusiciele duszą swoją ofiarę; większość gatunków zaszczepia jad neurotoksyczny ; te węże minut bezpośrednio łykać zdobycz. Większość węży ma toksyczną ślinę, a także używa zwężenia.
Zabijanie przez zaciśnięcie jest najbardziej prymitywne. Boa , pytony i niektóre węże trzymają swoją ofiarę w szczękach i owijają się wokół niej, ściskając ją, aby ją udusić. Niektóre kobry afrykańskie, takie jak Naja nigricollis i Naja mossambica , a także niektóre kobry azjatyckie plują wężami, to znaczy mogą wyrzucać swój jad na kilka metrów dzięki specjalizacji haczyków jadowych.
Błędnie określane jako zwierzęta "zimnokrwiste", węże są zwierzętami ektotermicznymi , poikilotermicznymi i bradymetabolicznymi . Termoregulacji węży lądowych zapewnia heliothermy , ekspozycją na słońce, które umożliwia ocieplenia krwi lub przez thigmothermia , zdolność do wychwytywania ciepła pod przykryciem przez przewodnictwo cieplne .
Węże linieją regularnie, młode co najmniej raz w miesiącu, dorosłe 3-4 razy w roku. Niektóre pierzenia charakteryzują się również ściśle określonymi okresami porodu (około tygodnia), po okresie hibernacji lub przed zapłodnieniem. Podczas wylinki, zwanej również wylinką , węże szukają odpowiedniego miejsca (wilgotne miejsce sprzyjające odnowie „skóry” i szorstkie podpory do jej oderwania). Porzucają swoją wylinkę (martwą „skórę”) w ciągu kilku minut , uciekając z niej przez szczelinę, która zaczyna się na końcu pyska: najpierw odpada łuska rostralna ocierana o szorstką podporę, a następnie zwierzę stopniowo kurczy swoją boczną mięśnie i wygięcia, aby wydostać się z jego zrogowaciałej pochwy i ułatwić jej odwracanie wzdłuż ciała, centymetr po centymetrze, jak zdejmowana skarpetka. Zdrowy wąż przeniósł się w jednym kawałku ( zrogowaciała warstwa łusek złuszcza się raz) i rezygnuje na swoim miejscu z wysięku, który wiernie odwzorowuje każdy szczegół powłoki (łuski, rysunki, blizny).
Ophiophagy się do chwytania i jeść węże, niektóre ssaki, ptaki i gady są inne drapieżniki stenophagous innych oportunistycznych drapieżników.
Podczas swojej ewolucji „węże były w stanie zajmować prawie wszystkie klimaty, nawet najbardziej ekstremalne, z wyjątkiem klimatów polarnych i subpolarnych oraz wszystkich biotopów, od piaszczystych pustyń po zalane lasy i potoki górskie” .
Wszystkie węże znalezione na Tasmanii są trujące. Ten australijski stan jest domem tylko dla trzech gatunków węży.
W klasyfikacji filogenetycznej, która dziś zastępuje klasyfikację klasyczną, termin gad stał się przestarzały. Zgodnie z klasyfikacją filogenetyczną „ węże” należą do grupy Squamate .
Jednak to herpetolodzy badają węże.
Na świecie zarejestrowano ponad 3500 gatunków węży. We Francji żyje trzynaście gatunków, cztery żmije i dziewięć węży. Prawie 515 gatunków jest trujących . Uwaga: systematyka gadów i łuskonośnych będących w pełnej mutacji, proponowane klasyfikacje mogą różnić się w zależności od źródeł i czasów.
Lista obecnych rodzinWedług The Reptile Database (luty 2017):
Uwaga: stare rodziny Dipsadidae , Natricidae i Pseudoxenodontidae są teraz podrodzinami Colubridae .
Melanophidium khairei , Uropeltidae
Według ITIS : (24 rodziny)
Filogeneza obecnych rodzin łuskonośnych (poza kladem Toxicofera) według Wiens et al. , 2012 oraz Zeng i Wiens, 2016:
Squamata |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Filogeneza obecnych rodzin węży, za Wiens et al. , 2012 oraz Zeng i Wiens, 2016:
Węże |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W kopalne węże są rzadkie, ponieważ ich szkielety są zazwyczaj małe i kruche. Jednak okazy liczące 150 milionów lat, łatwe do zidentyfikowania jako węże, ale ze strukturami szkieletowymi jaszczurek, zostały znalezione w Ameryce Południowej ( Tetrapodophis , skamielina z czterema nogami) i Afryce. Anatomia porównawcza i niedawne badanie w synchrotronu na holotypu z eupodophis descouensi potwierdza, że węże wyewoluowały od jaszczurek lądowych.
Węże bez śladów kostnych kończyn przednich lub tylnych istnieją od co najmniej 85 milionów lat ( Dinilysia patagonica ). Jednak pytony i boa - prymitywne grupy współczesnych węży - mają szczątkowe tylne kończyny : na ich zewnętrznej stronie znajdują się malutkie ostrogi miednicy, które pozwalają im chwytać się podczas godów. Węże nitkowate i ślepuchowate posiadają również resztki miednicy pas z funkcją dotykowego pobudzającego przed kryciem.
Przednie kończyny nie istnieją u wszystkich węży. Jest to spowodowane ewolucją genów HOX, które regulują morfogenezę kończyn . Szkielet osiowy wspólnego przodka węży miał, jak większość czworonogów , regionalne specjalizacje w kręgach szyjnych, piersiowych, lędźwiowych i ogonowych. Na początku ewolucji węży dominowała ekspresja genów Hox działających na szkielet osiowy odpowiedzialny za rozwój klatki piersiowej. Żebra znajdują się wyłącznie na kręgach piersiowych. Kręgi szyjne, lędźwiowe i miedniczne są bardzo nieliczne (obecnych jest tylko 2-10 kręgów lędźwiowych i miednicznych), podczas gdy kręgi ogonowe tworzą znacznie słabiej rozwinięty ogon niż klatka piersiowa. Ten ogon jest nadal dość duży u wielu gatunków i jest zmodyfikowany u niektórych gatunków nadrzewnych i wodnych.
Współczesne węże bardzo się zróżnicowały w paleocenie . Stało się to podczas ewolucyjnego promieniowania ssaków, które nastąpiło po wyginięciu dinozaurów. W colubridés , jeden z najbardziej grup wspólnego węży, szczególnie ze względu na zróżnicowane drapieżnych gryzoni, grupy ssaków, szczególnie bogatym. Istnieje ponad 3500 gatunków węży, rozciągających się od koła podbiegunowego w Skandynawii i na południe po Australię i Tasmanię. Występują na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy), w morzu i do wysokości 4900 mw Himalajach. Nie ma ich na wielu wyspach (takich jak Irlandia, Islandia czy Nowa Zelandia).
Poza grupą węży wiele zwierząt przekształciło się w wydłużoną, pozbawioną nóg formę, która jest idealna do wkradania się w ciasne przestrzenie i polowania na zwierzęta ukryte w norach. Tak więc wiele gatunków zwierząt powierzchownie przypomina węże, nie będąc ich częścią: nazywa się to konwergencją ewolucyjną . Najbardziej klasyczny przykład dotyczy orwetów , grupy jaszczurek, które również straciły nogi i są często masakrowane, ponieważ są niesłusznie uważane za węże. W Amphisbaenians to kolejna grupa beznogich gadów. Oto kilka innych przykładów:
Ślimak ( padalec ), który jest jednym z jaszczurki .
Amphisbene amfisbaena alba (kolejna grupa gadów)
Cecilia ( Ichthyophis longicephalus ), który jest jednym z płazów .
Planarian ( Bipalium sp. ), który jest częścią Plathelminthes .
Wąż węgorz ( Myrichthys ocellatus ), który jest częścią ryb .
Węgorz Moray ( enchelycore schismatorhynchus ), który jest częścią ryb .
Apodid morski ogórek ( Euapta godeffroyi ), która jest częścią szkarłupni .
Nemerta ( Lineus longissimus ), robak.
Co najmniej 421 000 zatruć i 20 000 zgonów jest spowodowanych przez ukąszenia węży każdego roku, a liczby mogą wzrosnąć do 1841 000 zatruć i 94 000 zgonów. Najbardziej dotknięte regiony są w Azji Południowej , w Azji Południowo-Wschodniej i Afryki Subsaharyjskiej .
Wiele węży jest zabijanych przez insektycydy , rozjeżdżanych po drogach (zjawisko znane jako roadkill ) lub na polach przez maszyny, a nawet bezpośrednio przez ludzi z powodu budzącego ich strachu. Ich spadek liczebności można również wytłumaczyć niszczeniem obszarów przyrodniczych, fragmentacją siedlisk i stopniowym zaniechaniem działalności rolno-pasterskiej (wypas, wyrąb), co prowadzi do zamykania ich środowiska życia.
W wielu krajach populacje węży wydają się gwałtownie i gwałtownie spadać (wiele gatunków zniknęło na znacznej części swojego naturalnego zasięgu). Międzynarodowe badanie opublikowane w czerwcu 2010 r., obejmujące pięć krajów, sugeruje niepokojący spadek; z 17 badanych populacji reprezentujących osiem gatunków, w Australii, Francji, Włoszech, Nigerii i Wielkiej Brytanii, jedenaście zostało zniszczonych (do 90% spadku) w ostatnich dziesięcioleciach. Z pozostałych tylko pięć pozostało stabilnych, a jeden nieznacznie wzrósł lokalnie. Wydaje się, że kilka populacji doświadczyło przyspieszonego upadku w 1998 r. (najgorętszy rok od rewolucji przemysłowej, co sugeruje autorom, że zmiany klimatyczne mogą być jedną z przyczyn problemu).
W obliczu tych zagrożeń uruchomiono kilka programów ochrony węży, takich jak Arche de la nature w Le Mans w 2006 roku.
Terrarium nazywane „generalistów” własne rodzaje gadów, czasem płazów, owadów. Ale często terraryści specjalizują się w określonym typie zwierząt, na przykład herpetolodzy terrarofile, którzy specjalizują się w wężach. Moda NAC stworzyła masowe terrarium oparte na handlu obcymi gatunkami trzymanymi w niewoli przez neofitów, którzy nie mają wiedzy na temat biologii gatunku.
Symbolika węża jest jedną z najgłębszych i najbardziej złożonych. Prawie nie ma kultur i mitologii, które nie mają swojego Wielkiego Węża, prawie zawsze morskiego i niejednoznacznego, jeśli nie ambiwalentnego.
Węże i smoki , amfisbeny , bazyliszki , robaki , hydry , chimery , wężowe potwory występują w wielu formach niemal w całym folklorze . Odgrywają dwie główne role: strażnika (legendy o Złotym Runie , św. Jerzego) lub inicjatora ( Fáfnir i Sigurd ).
„Wielki Wąż”, Trimegist, kosmogoniczny lub kosmiczny, nigdy nie przestał nawiedzać ludzkiej wyobraźni, od Ras Shamra do Loch Ness ; krystalizuje lęki, niepokoje, pragnienia, nadzieje . Zauważymy również, że wężowata postać jest często obecna w „halucynacjach”, szamańskich lub nie, wywołanych przez rośliny psychotropowe.
Według legendy węża nie można patrzeć w twarz, jak Słońce, którego wydaje się antagonistą, ponieważ wąż, który ma zespawane powieki, nie mruga ani nie wydaje się nigdy nie spać. W przeciwieństwie do „Pierwotnego Ognia”, jest jednak silnie związany z Ziemią ze względu na swój sposób ruchu.
Zgodnie z tekstem biblijnym na początku wąż nie czołgał się, rozmawiał z Adamem i Ewą, ale to przekleństwo Boże zabrało mu nogi (Rdz 3:14).
Jako chtonian i rywal pierwotnego światła kojarzony jest ze światem umarłych i nocy ; z pewnością także dlatego, że jego dziwnie zimne ciało wydaje się być pozbawione ciepła życia. Ponieważ zna tajemnice życia pozagrobowego i jest postacią cierpliwości, staje się symbolem wszelkiej mądrości i gnozy ; często jest hierofantem zaginionego bohatera (podobnie jak Sigurd i Marduk ). Posiada niepokojącą i tajemniczą wiedzę niezbędną i życiową, zdolną do ujawnienia przyszłości i przeszłości . Jest również kojarzona z Wodą, ponieważ jej łuski zbliżają ją do ryby (poza tym, że podobnie jak wszystkie gady są zjednoczone w przeciwieństwie do ryb) i przez jej pełzanie, które sprawia, że porusza się jak poruszająca się fala . Jest istotą, która bawi się aktualnymi kategoriami, podobnie jak ciało i dieta, które zamieszkuje w wodzie lub na ziemi ; nic więc dziwnego, że kilka mitów obdarzyło go skrzydłami. Wielki Wąż, nosiciel wiedzy, przywołuje innego nosiciela światła, Lucyfera.
W gnostycyzmie symbol Węża nawiązuje do symboliki skóry i tej pierzenia, którą człowiek przechodzi i którą opuszcza, aby się przebudzić, jest ponadto we wszystkich kulturach symbolem Boskiej Wiedzy. Pierzenie Węża symbolizuje także dualizm materii i ducha, a zatem w szczególności duszy i ciała.
Wąż jest również zwierzęciem, które samo się regeneruje, ponieważ w sezonie linieje, zmienia skórę: otrzymuje nową skórę. Stanowi jedno z najstarszych fantazyjnych dążeń do wiecznej młodości, odmłodzonej lub raczej nigdy nie umarłej. W Alchemicy że kamień filozoficzny został złożony w jego podłużnym głowy.
Często wydaje mu się przeciwstawić, Boga, orzeł, symbol Olympian Zeus , który konfrontuje Tyfona , z szatanem , który przeciwstawia biblijnego Boga, Marduk i Tiamat , Thor ryby Jörmungand , Thraetona i Azi Dahaka w Iranie , Apollo i Pythonie , Heraklesa oraz Hydra Lerny , Świętego Jerzego i Smoka .
Wszystkie tradycje mają tytaniczne i latające gady, które łączą siłę fizyczną z inteligencją, podczas gdy inne, poprzez węża i zbawczego bohatera, sprzeciwiają się dominacji ducha nad ciałem lub dominacji człowieka nad naturą lub jej pustkowiem.
Sztuka walki węża symbolizuje wąż: Płynność, prędkości. Ręce (jak głowa węża ) są „wyprostowane i gotowe do ukąszenia”. Koniuszki palców uderzają bezpośrednio w punkty witalne.
NapisyTa często zła symbolika jest częściowo źródłem wielu popularnych i fałszywych wierzeń otaczających węże: legendy o wężach karmiących krowy lub zbliżających się do niemowląt, aby wypić mleko do gardła, posuwając się nawet do włożenia ogona do ust noworodka aby nie płakała, aby ssać śpiącą mamkę; mit o wężach, które hipnotyzują swoją ofiarę.
Chthonian symbol , uparta ludowa wiara chce zrobić z nich zimne, oślizgłe i oślizgłe zwierzęta. W rzeczywistości są to zwierzęta poikilotermiczne , o suchym ciele (ich powłoka jest pozbawiona potu i gruczołów śluzowych) i miękkim (łuski w ciągłości ze sobą).
W starożytnej ikonografii kaduceusz , atrybut Merkurego, nosi dwa węże, podczas gdy laska Eskulapa nosi tylko jednego. Wąż występuje również w przedstawieniach Apolla zabijającego Pytona lub Herkulesa jako dziecko duszące węża lub dorosłego walczącego z Acheloüsem przemienionym w węża. Jednym z najsłynniejszych przedstawień węża w sztuce jest tzw. grupa rzeźbiarska Laokoona , będąca ilustracją epizodu z Iliady, który zainspirował tytuł pracy Lessinga . Meduzy włosów jest utworzona z roi węzeł z żmij, które można znaleźć na tarczy z Perseusza, jej zwycięzcy. Alegoryczne postacie zawiści są również reprezentowane przez włosy węży.
Teksty dostarczały malarzom historycznym materiału do epizodów, w których wąż pojawiał się w widocznym miejscu, zwłaszcza śmierci ukąszonej przez węża Eurydyki i śmierci Kleopatry , która popełniła samobójstwo przez ukąszenie przez bolenie .
W ikonografii chrześcijańskiej wąż jest symbolem niejednoznacznym. Pojawia się w ilustracjach opowiadania o kuszeniu Adama i Ewy ( Nahasz ), gdzie symbolizuje kusiciela, zło, grzech oraz nadejście śmierci. W efekcie staje się atrybutem Lilith . Pojawia się również w przedstawieniach Mojżesza zamieniającego laskę Aarona w węża lub epizodzie węża miedzianego.
Czasami przedstawiany jest św. Jan Ewangelista trzymający kielich z trucizną, która po pobłogosławieniu zamienia się w węże.
Kiedy wąż pojawia się zdeptany (np. przedstawienia Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia , przedstawia zło zmiażdżone przez wiarę, jak w rzeźbionym bestiariuszu katedr, gdzie kojarzy się z ropuchami, ale też, z lustrem, jest jednym atrybutów Roztropności.
Bóg hinduskiego panteonu, Shiva nosi na szyi girlandę z węży. Wąż pojawia się również w przedstawieniach Buddy chronionych przez Nagi.
W modzie wąż był używany w biżuterii, jak królowa Kleopatra, która nosiła go jako diadem, pasek lub na szyi; ta ikonografia jest używana w homonimicznym filmie z 1963 roku z aktorką Elizabeth Taylor . Felietonistka mody Diana Vreeland nosiła go jako klejnot, z rubinowymi oczami. W latach 2010 był używany zarówno w biżuterii luksusowej (projektant Aurélie Bidermann czy marka Bulgari ), jak i gotowym do noszenia ( H&M ).
Przykłady