Termoregulacji jest zbiór mechanizmów, które pozwala na organizację lub systemu w celu utrzymania temperatury żądanej. Jest wynikiem wytwarzania i utraty energii cieplnej .
W świecie żywym odróżniamy organizmy homeotermiczne od organizmów poikilotermicznych . Poikilotermy to organizmy, których temperatura wewnętrzna zmienia się wraz z temperaturą otoczenia, w przeciwieństwie do homeoterm, które posiadają skuteczną termoregulację, pozwalającą na kontrolowanie ich temperatury. Termoregulacja zachodzi poprzez termolizę (utratę ciepła) i termogenezę (wytwarzanie ciepła).
Życia to złożone zjawisko, którego podstawa jest zestaw reakcji chemicznych i zjawisk fizycznych. Jednak temperatura ma duży wpływ na reakcje chemiczne (patrz artykuł Termochemia ):
Wiele zjawisk fizycznych zależy również od temperatury, takich jak adsorpcja i desorpcja , osmoza , pojęcie fazy .
Ważna jest temperatura wewnętrzna: w rzeczywistości temperatura powłoki zewnętrznej ( skóry i mięśni powierzchniowych) może bardzo różnić się od temperatury krwi.
Jak każda regulacja fizjologiczna, termoregulacja obejmuje czujniki, centra integrujące i efektory. Rozróżniamy mechanizmy termogenezy (przyrost ciepła), od termolizy (utrata ciepła). Jednak u ludzi najpotężniejszą formą termoregulacji pozostaje termoregulacja behawioralna: zakładanie lub zdejmowanie odzieży, zmiana postawy, poruszanie się, schronienie itp.
Gdy termoregulacja nie utrzymuje „normalnych” warunków temperatury wnętrza ciała, mówimy o:
Gdy temperatura wewnątrz ciała jest normalna, mówimy o normotermii .
Możemy zauważyć, że:
Jednak w wodzie biegunów, w mniej ekstremalnych temperaturach niż na powierzchni, spotykamy zwierzęta ektotermiczne (ryby, kryl ).
Walkę o utrzymanie wewnętrznej równowagi termicznej można prowadzić albo według prawa Bergmanna (redukcja masy ciała w krajach gorących, wzrost w krajach zimnych), albo według Allena (rozciąganie kształtów w krajach gorących, skracanie w krajach zimnych) lub obie jednocześnie.