Te gruczoły potowe (pot) są przydatki skóry ( wyspecjalizowane organy mikroskopijne ), które wydzielają potu , a dla niektórych z nich, hormony lub feromony .
Histologicznie są to gruczoły zewnątrzwydzielnicze ( nabłonkowe bistratifiés sześcienne), których podstawową funkcją jest pocenie się .
U ludzi istnieją dwa rodzaje gruczołów potowych, które różnią się pochodzeniem embriologicznym, funkcjami, rozmieszczeniem i składem wydalanego potu:
Pot ekrynowy potowych są zdecydowanie najbardziej liczne, 05:57 milionów o przeciętnej gęstości 200 gruczoły / cm 2 . Ich topografia jest niemal wszechobecną z rozkładu na prawie całej powierzchni skóry, o dużej gęstości na poziomie dłoni rąk, na podeszwy stóp (gdzie uzyskania gęstości maksymalnej 600 gruczoły / cm 2 ) i na czole .
Gruczoły te są nieobecne w wargach sromowych mniejszych i łechtaczce u kobiet oraz w żołędzi u mężczyzn.
Każdy z nich to prosty, rurkowaty i spiralny gruczoł, którego zakończeniem jest peleton potowy ( kłębuszki ), który znajduje się w głębokiej skórze właściwej i wyznacza początek tkanki podskórnej.
Gruczoły te składają się z części wydzielniczej i wydalniczej: część wydzielnicza jest nawinięta w skórze właściwej głęboko i rozciąga się w kierunku powierzchni prostoliniowym przewodem wydalniczym. Kanał ten prowadzi do śródnaskórkowego poru, akrosynringium.
Wydzielina ekrynowych gruczołów potowych nazywana jest potem . Ta wydzielina bierze udział w dużej części pocenia się (źródłem potu są również płuca). Pot jest hipotonicznym roztworem wodnym , otrzymywanym z osocza krwi przez filtrację bierną.
Odgrywają ważną rolę w termoregulacji organizmu lub niektórych narządów (m.in. moszny i jąder). Gdy organizm jest narażony na przegrzanie (np. z powodu gorączki , intensywnego wysiłku, intensywnego zewnętrznego ciepła lub zimna lub silnych emocji) wytwarzanie potu pomaga zwilżyć powierzchnię skóry i włosów, co poprzez parowanie ułatwia obniżenie temperatury ciała.
Kolejną funkcją jest nawilżenie naskórka. Pełnią również rolę immunologiczną .
Pot wydzielany przez ekrynowe gruczoły potowe składa się w 99% z wody i elektrolitów , reprezentowanych głównie przez chlorek sodu (nadający potowi lekko słony smak) oraz w mniejszych proporcjach potas , wapń i jony magnezu .
Reszta to związki organiczne. Kwas mlekowy jest głównym związkiem organicznym obecne w pocie. W śladowych ilościach można również wykryć inne kwasy, takie jak kwas octowy , propionowy , masłowy czy moczowy ( mocznik ).
PH potu waha się między 3,8 a 6,5, ściśle związana z ilością kwasu mlekowego z moczem, co spowalnia odtwarzania niektórych bakterii.
W przeciwieństwie do gruczołów apokrynowych ich rozmieszczenie jest bardziej wszechobecne, ich wielkość jest mniejsza, ich przewód wydalniczy uchodzi bezpośrednio do naskórka, a nie do mieszka włosowego, a ich wydzielina jest wodnista.
U ludzi gruczoły te znajdują się pod pachami (w narządzie pachowym ), na skórze wokół odbytu i wokół sutków . W przeciwieństwie do gruczołów ekrynowych, dystrybucja gruczołów apokrynowych jest zatem bardziej ograniczona. Ponadto gruczoły apokrynowe są większe, ich przewód wydalniczy otwiera się na mieszek włosowy, przez który odprowadzana jest ich wydzielina; zawiera lipidy i feromony , związki przekształcane przez mikrobiotę bakteryjną skóry, wytwarzające zapach potu.
Tak więc wydzieliny gruczołów apokrynowych, oprócz podstawowych składników identycznych jak w wodnym pocie gruczołów ekrynowych, zawierają cząsteczki organiczne ( lipidy i białka ), w tym feromony . Dzięki bakteriom w mikrobiocie skóry, które przekształcają te cząsteczki, wydzieliny te powodują typowy „zapach potu”. Ten zapach różni się w zależności od osoby i zależy od rodzaju mikroflory każdego z nich.
Apokrynowe gruczoły potowe są aktywowane dopiero od okresu dojrzewania, pod wpływem układu hormonalnego, a w szczególności androgenów. Gruczoły apokrynowe są zatem częścią drugorzędowych cech płciowych. Komórki gruczołów apokrynowych wyrażają receptory androgenowe (RA).
U zwierząt gruczoły te odgrywają rolę w komunikacji feromonalnej: wzajemne rozpoznawanie, wyznaczanie terytorium i siła przyciągania (seksualna). Popularnym tematem badań jest rola, jaką te funkcje – zwłaszcza te ostatnie – odgrywają u ludzi.
Wydzielanie potu apokrynowego rozpoczyna się w okresie dojrzewania (jest to pot nietrwały). Jego funkcjonowanie jest w szczególności związane z etapami życia narządów płciowych.
W przeciwieństwie do ekrynowych gruczołów potowych, które otwierają się bezpośrednio na powierzchnię skóry, apokrynowe gruczoły potowe są zawsze przyczepione do włosa i otwierają się do lejka (lejka) nad przewodem wydalniczym gruczołu łojowego: mówimy o aparacie mieszkowo-łojowo-apokrynowym.
Nieprawidłowe działanie apokrynowych gruczołów potowych u ludzi jest przyczyną choroby: hydradenitis lub choroby Verneuila.
Niektóre zwierzęta, takie jak psy , mają bardzo mało gruczołów potowych. W czasie upałów tylko za pomocą innych technik mogą usunąć nadmiar ciepła, na przykład poprzez odparowanie śliny na języku (dysząc). W hipopotamy mają specjalnych dławików, podskórne, których wydzielanie zawierają dwa pigmenty, kwas hipposudorique (czerwony) i kwas norhipposudorique (pomarańczowy), absorbując ultrafioletowym A i B, a także mającą właściwości przeciwbakteryjne.