Języki semickie | |
Region | Afryka Północna , Róg Afryki , Bliski Wschód , Malta , Sahara , Sudan , |
---|---|
Klasyfikacja według rodziny | |
|
|
Kody języków | |
ISO 639-2 | tydzień |
ISO 639-5 | tydzień |
IETF | tydzień |
W językach semickich to grupa języków używanych od starożytności do Bliskim Wschodzie , w Afryce Północnej i Rogu Afryki . Stanowią jedną z gałęzi rodziny języków chamito-semickich - znanych również jako afroazjatyckie lub afrasian - rozpowszechnionych od północnej połowy Afryki po Bliski Wschód. Pochodzenie i kierunek ekspansji geograficznej tych języków pozostaje niepewne, od Azji po Afrykę lub od Afryki do Azji. Języki te są od 1781 r. Nazywane „semickimi”, od biblijnego imienia Sema , syna Noego .
Języki semickie, akadyjskie i ugaryckie są udokumentowane od ponad czterech tysiącleci. Najstarsze dokumenty akadyjskie, zapisane pismem klinowym , pochodzą z drugiej połowy trzeciego tysiąclecia pne. AD i archeologia potwierdzają dokumenty pisane w języku akadyjskim do początku naszej ery.
Kilka języków semickich to języki urzędowe lub administracyjne: arabski (359 mln osób w 2017 r.), Amharski (ponad 90 mln), hebrajski (8 mln), tigrinia (6,75 mln) i maltański (400 tys. Osób). Inne języki semickie są używane w Etiopii , Erytrei , Dżibuti i Somalii oraz na Bliskim Wschodzie ( np. Języki neoaramejskie ).
Języki semickie charakteryzują się między innymi przewagą korzeni tryliterowych oraz zastosowaniem spółgłosek krtaniowych , gardłowych i emfatycznych .
Przymiotnik „antysemickie” pochodzi od nazwy zwyczajowej „ antysemickie ”, użyte po raz pierwszy w Europie pod koniec osiemnastego th century przez historyk niemiecki filolog August Ludwig von Schlözer . Konstruuje ten termin na podstawie imienia Sema , syna Noego, którego spotyka się w Biblii w Księdze Rodzaju, a zwłaszcza w rozdziale 10, wersecie 31, który mówi: „אֵלֶּה בְנֵי־שֵׁם לְמִשְׁפְּחֹתָם לִלְשֹׁנֹתָם בְאַרְצֹתָם לְגוֹיֵהֶם” i jest przetłumaczony na „בְנֵי־שֵׁם לְמִשְׁפְּחֹתָם לִלְשֹׁנֹתָם בְאַרְצֹתָם לְגוֹיֵהֶם” To są potomkowie Sema według ich rodzin i języków, według ich terytoriów i według ich ludów. "
Język w XIX -tego wieku , wspierany azjatyckich języków semickich. W XX th i XXI th stulecia nowe hipotezy przedstawiła afrykańskiego pochodzenia języków semickich, których rodzina jest częścią szerszej grupy języki afroazjatyckie .
Dla orientalistów z XIX th wieku , jako Niemiec Theodor Nöldeke (1836-1930), języki semickie wywodzą się z języka hipotetyczny protosemickich . Dla nich ten język ojczysty narodził się na Bliskim Wschodzie , zanim rozprzestrzenił się na Bliski Wschód, a następnie w Afryce .
W 1998 roku Mc Call wysyła przeciwną hipotezę o afrykańskim pochodzeniu protosemityzmu.
W 2004 roku lingwiści Ehret, Keita, Newman i Bellwood utrzymują, że protosemityzm wywodzi się z Afryki i że po prawdopodobnych migracjach z Sahary pod koniec neolitu pojawił się na Bliskim Wschodzie około -4000 .
Starożytne miasto Ebla zostało odkryte w 1964 roku na stanowisku Tell Mardikh w Syrii. W 1974 roku z ruin pałacu z wczesnej epoki brązu (-2400 / -2225) wydobyto 42 tabliczki z pismem klinowym . W 1975 roku odkopano 17 000 tabletek. Badanie tych tabliczek przedstawia archaiczny język, którego pewne cechy morfologiczne przypominają język akadyjski i którego leksykon wydaje się być powiązany z hebrajskim i aramejskim.
Języki semickie East dominują na początku II th tysiąclecia przed naszą erą. AD , w Mezopotamii . Akadyjski to ogólny termin, który sprzeciwia się sumeryjski , język semicki nie mówi się w Dolnej Mezopotamii. Akadyjski kwitnie w dwóch dialektach, babilońskim i asyryjskim . Archeologia dostarcza dokumenty klinowe napisane między -2500 a początkiem ery chrześcijańskiej.
Zachodnie języki semickie , od Syrii po Jemen, stopniowo dostarczają tekstów pisanych. Teksty w proto- kanaanejskiej terminie od -1500 i świadczą o zastosowaniu języka semickiego Zachodniej w tym czasie. Tabliczki napisane w języku ugaryckim zostały odkryte w północnej Syrii, pochodzące z -1300 . Mniej więcej w tym czasie aramejscy koczownicy wyruszyli na syryjską pustynię.
W I st tysiącleciu pne. AD , ponieważ alfabet rozprzestrzenił się szeroko, dostępna staje się cała seria innych języków: aramejski i starożytne języki południowoarabskie . W tym okresie system deklinacji, wciąż żywy w Ugaryckim, wydaje się zanikać, dając początek semickim językom północnego zachodu. Fenicjanie rozprzestrzenili Kananejczyka na znaczną część Morza Śródziemnego, a jego kuzyn, hebrajski, stał się językiem literatury religijnej wraz z Torą i Tanachem . Po podbojach imperium asyryjskiego aramejski staje się lingua franca Żyznego Półksiężyca, wypierając wszystkie inne języki, zwłaszcza akadyjski i fenicki , podczas gdy hebrajski pozostaje językiem liturgicznym . Mniej więcej w tym czasie pojawiły się teksty napisane w Geez , pierwsze pisemne pojawienie się języków etiosemickich .
Języki semickie dzielą się na dwie główne gałęzie o różnym znaczeniu: wschodnią i zachodnią . Ten ostatni jest zdecydowanie największy i jako jedyny zawiera języki, które wciąż żyją.
Główna różnica między wschodnim a zachodnim semityzmem dotyczy systemu werbalnego. Rzeczywiście, czasownik w zachodnim semicku używa przedrostków do wyrażenia niespełnionego aspektu i przyrostków dla aspektu dokonanego . W obu przypadkach wschodnio-semicki używa przedrostków.
Zachodni semityzm również dał początek rodzajowi określonemu i alfabetowi (por. Poniżej).
Ta gałąź ma tylko jeden język, akadyjski, znany dzięki inskrypcjom klinowym Mezopotamii ( -3000 ), w części dzisiejszego Iraku . Jest to język, który wyparł język sumeryjski . Starożytne teksty napisane w języku akadyjskim wyróżniają Enuma Elish i Epos o Gilgameszu .
Pochodzą z niego dwa dialekty: asyryjski w północnej Mezopotamii i babiloński na południu. Ten ostatni język był używany w szczególności przez Amenophisa IV ( Echnatona ) do komunikowania się z jego wasalami kananejskimi i syryjskimi w listach Amarna z XIV wieku przed erą chrześcijańską, których fotografowaną kopię można zobaczyć obok.
Język eblaicki jest archaiczny język semicki używany w III th tysiąclecia pne. AD , w starożytnym mieście-państwie Ebla . Na miejscu znaleziono około 17 000 tabliczek zapisanych pismem klinowym (80% sumeryjskiego pochodzenia, 20% nadaje się do używania blaïte).
Chociaż zbliżony do akadyjskiego, język ten ma również cechy charakterystyczne dla zachodniego semickiego. Dlatego nie wiemy, w jakiej kategorii go umieścić.
Istnieją dwie zachodnie grupy: północna i południowa. Wyróżnia się je przede wszystkim utworzeniem liczby mnogiej rzeczowników: zewnętrzna dla północy (przez dodanie przyrostka ), zerwana dla południa (przez wewnętrzną modyfikację samogłosek).
Północno-zachodni semickiTa gałąź obejmuje cztery grupy językowe.
AmorytaAmoryty oznacza język pierwszą połowę II th tysiąclecia przed naszą erą. BC Jego pierwszymi mówcami byli koczownicy. Ten język może być spokrewniony z ugaryckim.
UgaryckieOugaritic pojawia się przed Kananejczykami, w pobliżu starożytnego miasta Ugarit , na północ od wybrzeży fenickich (patrz także Ras Shamra ). Został on napisany w mowie i piśmie klinowym wokół XIV TH i XIII -go wieku pne. AD , zanim miasto zostało splądrowane.
Języki kananejskieJęzyki kananejskie obejmują
Fenicjanie i punicy byli w V wieku używani przez rolników z basenu Morza Śródziemnego.
Początkowo wszystkie te języki były pisane alfabetem fenickim.
Języki kananejskie zostały wyparte przez aramejski .
AramejskiAramejski pojawił się około -850 w Syrii (poświadczone od XI -tego wieku w północnej Mezopotamii i rozpowszechniona w dziesiątym przy założeniu Aramejczyka królestw, takich jak Bit-Adini bit zamanı itp) oraz z VI th wieku był wykorzystywany jako lingua franca , od Egiptu do Afganistanu. Tylko Grecy rywalizowali z aramejskim na Bliskim Wschodzie. Na przykład lingua franca Żydów w czasach Jezusa była aramejska. Było to zatem mistrzem semickich językach VI th wieku do VII th century podboju arabskiego.
Starożytny język aramejski (zwany także imperialnym lub nawet przedchrześcijańskim) jest znany z wielu papirusów, dokumentów i niektórych ksiąg Starego Testamentu. Różni się od języków kananejskich tym, że zachowuje samogłoskę â (która stała się ô w języku kananejskim).
Do czasu Jezusa (niedawny) język aramejski wyewoluował w różne formy regionalne. Rozróżniamy zachodni aramejski ( Palestyna ), w tym nabatejski (wokół Petry ) i wschodni aramejski, w tym syryjski i mandejski .
Obecnie nadal istnieją dialekty aramejskie: neoaramejski zachodni , środkowy neoaramejski (czyli Turoyo ) i neoaramejski wschodni (którego Sureth ).
Południowo-zachodni semickiGrupę tę odróżnia od grupy północnej zachowanie odmiany nominalnej i uogólnienie łamanej liczby mnogiej.
ArabJęzyk arabski, który jest dziś prezentowany w postaci współczesnego standardowego arabskiego , obejmuje stan językowy zwany klasycznym arabskim oraz różne stany języka dialektycznego, które razem tworzą dialektalny arabski .
Lista krajów arabskich umożliwia geograficznie zlokalizować te dialekty. Hassaniya mówi się w południowej części Maroka , w Mauretanii , a koczownicy z Senegalu . Maghrebu Arabskiego jest używany z Maroka do Libii, jego warianty są w marokańskim arabskim , w Algierii arabski i tunezyjskiej arabskiego , każdy z tych dialektów mieć różne słowniki, ale zrozumieć siebie nawzajem. Również w Afryce Północnej mówi się również po arabsku Libii , egipskim arabskim , sudańskim arabie , w pobliżu południowego dialektu Egiptu i czadyjskim arabskim .
Na Morzu Śródziemnym mówiono kiedyś po andaluzyjskim i sycylijskim arabsku , który przeszedł do maltańskiego , jednego z rzadkich dialektów arabskich zapisywanych alfabetem łacińskim i od lewej do prawej. Maltański pozostaje pod silnym wpływem języka sycylijskiego , włoskiego i angielskiego , który jest drugim językiem urzędowym tego kraju.
Wśród dialektów arabskich używanych w Azji wyróżnia się syro-libańsko-palestyński arabski i arabski z krajów Zatoki Perskiej , ale także judeoarabski .
Najstarsze teksty w języku arabskim, napisane w alfabecie pochodzącym z Nabatean , data z IV -go wieku naszej ery. Ludy południowych Arabów posługiwały się pismem safaickim .
Języki południowoarabskieJęzyki południowoarabskie mają dwie powiązane, ale odrębne grupy:
Grozi im jednak zniknięcie, jedynym językiem urzędowym tych dwóch krajów i językiem religii jest arabski.
Język południowoarabski wyróżnia się zastosowaniem dwóch form czasu przeszłego : orientacyjne i łączące .
Języki etiosemickieJęzyki semickie Etiopii i Erytrei tworzą gałąź znaną jako etiosemicki, afrosemicki lub etiopski. Najstarszą znaną formą tych języków jest Ge'ez (lub Ge'ez ), który oddzielił się od języków południowoarabskich na początku ery chrześcijańskiej. Został po raz pierwszy napisany alfabetem południowoarabskim, zanim opracowano alfabetyczny język Ge'ez, umożliwiający jednoczesną notację samogłosek ze spółgłoskami. Geez wymarł około roku 1000, ale nadal istnieje jako język liturgiczny.
W Rogu Afryki współistnieje dziś kilka języków semickich , ale niekoniecznie są one bezpośrednimi potomkami Geez. W Erytrei dominującymi językami są Tigrigna i Tigray . W Etiopii dominującym językiem jest dziś język amharski , którego pochodzenie jest niejasne, ponieważ jego składnia dość mocno różni się od innych języków semickich.
Nie można mówić o językach semickich bez dopisania na alfabetach adnotacji pozwalającej na ich transkrypcję. Rzeczywiście, najsłynniejszy z nich (alfabet fenicki) jest bezpośrednim przodkiem alfabetu hebrajskiego, arabskiego, greckiego i łacińskiego. To mało powiedziane na temat jego sukcesu w ciągu ostatnich 34 stuleci.
Aby uzyskać więcej informacji, zobacz następujące szczegółowe artykuły:
Alfabet protozynajski oparty na egipskich hieroglifach
Wszystkie języki semickie mają wspólną cechę polegającą na budowaniu słów na trójliterowym rdzeniu utworzonym z trzech spółgłosek niosących podstawowe znaczenie leksemu, który je integruje.
Ze względu na wspólne pochodzenie języków semickich łączy ich wiele słów i korzeni. W poniższej tabeli wymieniono niektóre z tych podobieństw.
Akadyjski | Aramejski | Arab | hebrajski | francuskie tłumaczenie |
---|---|---|---|---|
zikaru | dikrā | ḏakar | zåḵår | męski |
maliku | malkā | malik | mĕlĕḵ | Król |
imeru | ḥamārā | ḥimār | ḥămōr | osioł |
Nie jest to oczywiście uogólnienie, ale wyjaśnia, że od najwcześniejszej starożytności więzi pokrewieństwa między hebrajskim, aramejskim i arabskim zostały szybko ustanowione.
Wiele języków semickich stało się językami liturgicznymi używanymi w ceremoniach religijnych. Tak więc hebrajski jako żywy język został wyparty przez aramejski i prawdopodobnie wymarł około roku 200 ne. AD .. Przetrwał jedynie jako języka liturgicznego, a dopiero w XIX th century, że hebrajski używany w Izraelu został przebudowany przez Eliezer ben Jehuda oparte na liturgicznej hebrajskim i S'również inspirujących z arabskiego.
Znajomość tych języków jest szczególnie potrzebna egzegetom chrześcijaństwa , islamu i judaizmu .
Oto lista niektórych semickich języków liturgicznych i odpowiadających im grup religijnych.
(Oszacowanie liczby obecnych użytkowników najczęściej używanych języków semickich.)