Aragon Aragó | |
Herb |
Flaga Aragonii |
Administracja | |
---|---|
Kraj | Hiszpania |
Stolica | Saragossa |
Status autonomii | 16 sierpnia 1982 |
Miejsca w Parlamencie | 13 posłów 14 (12 wybranych i 2 mianowanych) senatorów |
Prezydent | Javier Lambán ( PSOE ) |
ISO 3166-2: ES | ES-AR |
Demografia | |
Miły | aragoński, aragoński |
Populacja | 1 329 391 mieszk . (2020) |
Gęstość | 28 mieszkańców/km 2 |
Ranga | 11 th miejsce (2,88%) |
Geografia | |
Informacje kontaktowe | 41° północ, 1° zachód |
Powierzchnia | 4 771 900 ha = 47 719 km 2 |
Ranga | 4 p miejsce (9,4%) |
Znajomości | |
Stronie internetowej | aragon.es |
Aragon ( / ma . ʁ ma . Ɡ ɔ / , w Aragonii i hiszpańskim : Aragonii , w katalońskim : Aragó ) to wspólnota autonomiczna znajduje się w północnej części Hiszpanii . Składa się z trzech prowincji: prowincji Huesca , prowincji Saragossa i prowincji Teruel . Graniczy od północy z Francją , na wschodzie z Katalonią i Walencją , od południa z Kastylią-La Mancha , na zachodzie z Kastylią i Leónem oraz Nawarrą .
Aragon bierze swoją nazwę od dwóch małych pirenejskich rzek, Aragon i Aragon Subordan . Mały okręg , który stał w Jaca w X th century przyjął imię tych rzek przed przeżywa wyjątkowy wzrost w ciągu następnych stuleci.
O powierzchni 47,719.2 km 2 , Aragon stanowi 9,43% ogólnej powierzchni Hiszpanii, co plasuje go na czwartym miejscu wśród hiszpańskich wspólnot autonomicznych i okolicach, po Kastylia i Leon , Andaluzji i Kastylii-La Manchy . Dzieli się na 3 prowincje:
Znajduje się na północny wschód od Półwyspu Iberyjskiego, pomiędzy szerokościach od 39 th i 43 th stopni na północ.
Aragonia graniczy z:
Orografię Aragonii wyznacza oś centralna utworzona przez dolinę rzeki Ebro , graniczącą od północy z podnóżem południowych Pirenejów , a od południa z podnóżem gór Iberyjskich . To także w Aragonii znajdują się najwyższe szczyty tych dwóch systemów górskich, szczyt Aneto i Moncayo .
PirenejePireneje Aragońskie zajmują większą część prowincji Huesca, na północ od Aragonii. Istnieją trzy główne jednostki:
W wysokich Pirenejach obszar osiowy ( Pirineo Axial ) składa się z najstarszych obszarów: granitów , kwarcytów , łupków i starożytnych wapieni . Jest też tutaj, że znajdujemy najwyższe szczyty całych Pirenejach: ten szczyt Aneto (3404 m ) Maladeta szczyt (3309 m ) oraz szczyt Perdiguère (3221 m ). Region Wnętrza Przed Pirenejami ( Prepirineo interior ) składa się z bardziej nowoczesnych skał wapiennych. Znajdziemy najwyższe szczyty, takie jak Mount Perdido (3355 m ), Collarada (2886 m ) i Tendenera (2853 m ).
Główne doliny pirenejskie, utworzone przez rzeki, które je przecinają, to dolina Ansó (rzeka Veral), dolina Hecho ( Aragon Subordan ), dolina Canfranc ( Aragonia ), dolina Tena ( Gállego ) i dolina Ainsa-Benasque ( Ara , Cinca i Esera ).
Depresja Śródpirenejska to depresja orograficzna, której wysokość waha się między 600 a 750 metrów. Berdún Canal jest najbardziej uderzającym przykładem. Rozciąga się od Jaca do Yesa w Nawarrze i jest przecięty przez Aragonię. Ta podłużna depresja jest ograniczona na północy przez Pre-Pireneje Wewnętrzne, Leyre i Orba, a na południu przez Góry Zewnętrzne, Peña Oroel (1769 m ) i San Juan de la Peña (1552 m ). Jej wysokość waha się między 600 a 750 metrów.
Góry Zewnętrzne odpowiadają podnóżom prowincji Huesca i są najbardziej wysuniętą na południe górzystą grupą Pirenejów, zbudowaną głównie z wapieni. Szczyty osiągają tam niższe wysokości, od 1500 do 2000 metrów. Istnieją jednak płaskorzeźby słynące z piękna, takie jak Sierra de Guara , której kulminacją jest Tozal de Guara (2077 m n.p.m. ) i Mallos de Riglos .
System iberyjskiSystem iberyjski częściowo obejmuje prowincje Saragossa i Teruel, na południe od Aragonii. Jest to zespół pasm górskich bez wyraźnej jednostki strukturalnej, który można podzielić na dwie strefy:
Chociaż klimat Aragonii należy do domeny kontynentalnej , łagodzi go ingerencja w klimat śródziemnomorski . Nieregularna topografia powoduje powstawanie różnorodnych mikroklimatów. Od wysokich gór w środkowych Pirenejach na północ, z wiecznymi śniegami i lodowcami, po stepy półpustynne, takie jak Monegros , przechodzące przez obszary o klimacie kontynentalnym, takie jak region Teruel - Daroca . Ten ostatni region jest zachwalany najzimniejszym regionem Hiszpanii: wieś Calamancha zanotowała 17 grudnia 1963 rekord temperatury -30 °C .
Główne cechy klimatu Aragonii to:
Średnie temperatury zależą od wysokości. W dolinie rzeki Ebro zimy są stosunkowo łagodne, choć uczucie zimna potęgują wiatry cierzo , a latem temperatury mogą sięgać 40 °C . W rejonach górskich zimy są dłuższe, a temperatury o 10 °C niższe niż w dolinie.
Aragon jest podzielony między trzy baseny hydrograficzne:
Aragonię dzieli poprzecznie Ebro, najpotężniejsza rzeka w Hiszpanii. Większość rzek Aragonii to dopływy Ebro:
W pobliżu granicy z Katalonii, zbiornik z tej tamy Mequinenza otrzymał nazwę „Sea of Aragon”. Ta ogromna Jezioro ma powierzchnię 1530 km 2 i długości 110 km .
Charakterystyczną cechą hydrografii jest obfitość małych jezior górskich, zwanych w Aragonii ibones . Jeziora te, niezwykłe ze względu na swoją urodę i malownicze krajobrazy, powstały podczas ostatniej epoki lodowcowej . Najczęściej spotykane są na wysokościach powyżej 2000 m .
Walczyć przed skutkami suszy i poprawę nawadniania, kilka kanałów wykopano w Aragonii w końcu XVIII -go wieku, podczas XIX e głównie. Najstarszą i najważniejszą jest Imperial Canal Aragonii , zbudowany pod koniec XVIII th wieku, równolegle nad Ebro przed Zaragoza między Fontellas (Navarra) i Fuentes de Ebro (Zaragoza).
Inne ważne kanały są kanał Aragonii i Katalonii oraz Kanału Bardenas , zbudowany na początku XX -tego wieku pomiędzy Yesa i Gallego . Ostatnia sekcja jest obecnie w trakcie opracowania.
Dorzecze rzeki Ebro.
Łoże rzeki Ebro w Saragossie .
Powódź rzeki Ebro w prowincji Saragossa , 6 lutego 2003 r.
Widok na miasteczko Caspe na skraju „ Morza Aragonii ”.
Blokada z Imperial Canal od Aragon Saragossa.
Od czasu reformy terytorialnej z 1833 roku Aragonia została podzielona na trzy prowincje : prowincję Huesca , prowincję Saragossa i prowincję Teruel . Stolica każdego z nich znajduje się w mieście o tej samej nazwie.
Każda prowincja jest podzielona na komarchów , po 10 w każdej z prowincji Huesca i Teruel oraz 13 w prowincji Saragossa. Każdy powiat dzieli się wówczas na gminę.
Prowincje | Comarch | Gminy | |
---|---|---|---|
Prowincja Huesca 228 566 mieszk . |
Comarques Huesca Alto Gállego , Bajo Cinca , Cinca Medio , Hoya de Huesca , Jacetania , La Litera , Monegros , Ribagorza , Sobrarbe i Somontano de Barbastro . |
Huesca 52 347 mieszk . gminy |
|
Prowincja Teruel 145 227 mieszkańców. |
Comarques Teruel Bajo Martín , Jiloca , Cuencas Mineras , Andorra-Sierra de Arcos , Bajo Aragón , Comunidad de Teruel , Maestrazgo , Sierra de Albarracín , Gúdar- Javalambre i Matarraña . |
Teruel 35 241 mieszk . gminy |
|
Prowincja Saragossa 973 252 mieszk . |
Comarchs Saragossy Aranda , Bajo Aragón-Caspe , Campo de Belchite , Campo de Borja , Campo de Cariñena , Campo de Daroca , Cinco Villas , Comunidad de Calatayud , Ribera Alta del Ebro , Ribera Baja del Ebro , Tarazona y el Moncayo , Valdejalón i Saragossa . * Niektóre gminy w hrabstwach Jacetania , Hoya de Huesca , Monegros i Bajo Cinca . |
Saragossa 675.121 mieszk . gminy |
Autonomiczna społeczność Aragonii obejmuje 1 park narodowy i 4 parki przyrodnicze, a także różne chronione obszary przyrodnicze.
Najstarsze dowody życia ludzkiego w Aragonii pochodzą z epoki lodowcowej, w plejstocenie , około 600 000 lat temu. Populacje te pozostawiły ślady kunsztu aszelskiego . Znaleźliśmy ręczne siekiery z krzemienia i tasaki do kwarcytu . W górnym paleolicie pojawiają się dwie nowe kultury: solutrejska i magdaleńska . Pozostałości épipaléolithique pomiędzy VII TH i V th millennium zatęża Dolna Aragon zajmuje czas pomiędzy VII p i V th Millenium. Znalezione obiekty z okresu neolitu, pierwsza połowa V -go tysiąclecia, w Sierras Exteriores w regionie Huesca iw dolnej Aragonii.
Epoki brązu jest nadal obecny w prowincji Huesca przez dwóch ważnych megalitycznych jąder: podnóża Pirenejów od Sierras Exteriores i wysokich dolinach Pirenejów. Ostatnie okresy końcowej epoki brązu, około 1100 p.n.e. J. - C. charakteryzują się kulturą pól urn. Są to populacje indoeuropejskie , pochodzące z Europy Środkowej, które mieszają się z populacjami śródziemnomorskimi. Kremują swoich zmarłych i umieszczają prochy w urnach pogrzebowych. Przykłady istnieją w Jaskini Maurów w Olvena , Masada del Ratón we Fraga i Cabezo de Monleón w Caspe . Boom w metalurgii charakteryzuje się wzrostem ilości form żeliwnych, które znajdują się w zamieszkałych miejscach.
Epoki żelaza jest lepiej udokumentowana. Działalność handlowa, zwłaszcza z Fenicjanami , Etruskami i Grekami , rozwija i wspiera hutnictwo żelaza. Narzędzia i uzbrojenie są unowocześniane i ulepszane. W VI p współistnieją wieku w Aragon sześć odrębnych grup, należących do grup iberyjskiej , Celtyckich i Aquitaine : the Basques , że Suessétanes się Sédétanes Iacétanes się Ilergetes i celtyberowie citérieurs. Są to wszystkie ziberyzowane, osiadłe grupy osiadłe w stałych wioskach. Najbardziej godne uwagi przykłady można znaleźć w Cabezo de Monleón w Caspe, Puntal we Fraga , Roquizal del Rullo i Loma de los Brunos. System społeczny opiera się na grupie rodzinnej, tworzonej wokół czterech pokoleń. Działalność gospodarcza to głównie rolnictwo i hodowla. Władzę sprawuje król w otoczeniu męskiej populacji, która zbiera się na zgromadzeniu.
Do Rzymian przybyć do II -go wieku pne. AD i łatwo posuwają się do wnętrza Hispania . W pierwszym podziale terytorialnym Hispania, dzisiejsza Aragonia została włączona do miasta Hispania . W I st wieku pne. AD , jest przyłączona do prowincji Tarraconaise . Romanizacja regionu wiąże się z podstawą nowych miast lub refoundation z Celtiberian miastach: Caesaraugusta (Zaragoza), Osca ( Huesca ) lub Augusta Bilbilis ( Calatayud ).
W 197 pne. BC , Sempronius Tuditanus, pretor z Hispania citrieure, musi zmierzyć powstania powszechnego, który powoduje klęskę armii rzymskiej i śmierć pretora. Senat wysyła konsul Cato i armię 60.000 mężczyzn. Jednak ludy regionu, z wyjątkiem Ilergetów, które wynegocjowały z Cato kapitulację, kontynuowały walkę. Bunt rozprzestrzenił się na cały półwysep, przynosząc ciężkie straty armii rzymskiej, której połowa sił zginęła w 188 p.n.e. AD Acidinus Manlius, pretor la Citérieure, konfrontuje się z Celtyberianami w Calagurris w 184 pne. AD , podczas gdy Terentius Varrone pokonuje Suessetańczyków i przejmuje ich stolicę, Corbio.
W I st wieku pne. AD , Aragonia jest sceną rzymskiej wojny domowej , kiedy gubernator Kwintus Sertorius z partii marianistów schroni się w Osca .
W połowie III th century zaczął upadek Cesarstwa Rzymskiego. Między 264 a 266 r. Frankowie i Alamanowie , dwa ludy germańskie, przekraczają Pireneje i docierają do Tarazony , gdzie plądrują. Grupy złodziei, zwane bagaudowie , są grabieży i dewastacji doliny Ebro w V th century.
Roman Hispania Dział II -go wieku.
Teatr rzymski Cezaraugusty , dzisiejsza Saragossa , stolica konwentu juridici , wybudowany za Augusta i Tyberiusza .
Posąg Augusta w pobliżu pozostałości rzymskiego muru Saragossy.
Mozaika Wenus i Erosa, znalezionych w willi Fortunatus w Fraga, zbudowany w IV -go wieku.
Lucernaire rzymski z I st wieku znaleziono Municipium Urbs Victrix Osca , obecny Huesca, wskazując na silne latynizacji doliny Ebro.
W 408, najazd Wandalów , Suevi i Alanów utrudniała Półwyspu Iberyjskiego, ale Tarraconaise pozostał obniżoną Roman. W 459 roku Majorien jest ostatnim cesarzem, który przybywa do Hiszpanii, aby utrzymać Tarrakonaise i Kartagińczyków w Cesarstwie Rzymskim i przygotować ofensywę przeciwko Wandalom Afryki, która kończy się niepowodzeniem. Po nim królowie Wizygotów ostatecznie przejęli kontrolę nad hiszpańskimi prowincjami. Losy Aragonii były wówczas losami królestwa Wizygotów , które trwało do 711 roku, daty podboju półwyspu przez Arabów .
Nazwa „Aragon” pojawia się po raz pierwszy w późnym średniowieczu w 828 roku, kiedy to małe hrabstwo frankońskie , skupione wokół miasta Jaca , przyjmuje nazwę rzeki, która ją przecina, Aragonia , a jej dopływu, Aragonię. Subordán . Powiat Aragon podczas pierwszej połowy IX th wieku, pozostaje w orbicie Karolingów, który jest podłączony przez dolinę Hecho a Somport Przełęczy . Klasztor San Pedro de Siresa , założony w tej chwili znajduje się pod posłuszeństwem benedyktyńskiego : wzrasta jej znaczenie i sprawia, że ośrodek kultury powiatu.
Podczas IX th century Karolingów wpływ ustępuje Iberyjskiego sąsiadów: the king of Pamplona , Iñigo Arista bierze udział w wojnach hrabstwa z rzędu, podczas gdy liczba Aznar II Galíndez poślubia córkę Sancha wali z Huesca, Mohammed al-Tawil . Ekspansja królestwa Nawarry na południe znacznie utrudniła jednak rozwój małego hrabstwa, odcinając jego szlaki do rekonkwisty. Śmierć Galindo II Aznarez bez prawowitego syna powoduje podział swoich ziem: the Sobrarbe przechodzi do córki Toda, która poślubiła Bernard, liczbę Ribagorce , natomiast Aragon odpowiednie wpada w uzależnienie króla Pampelunie García II , który poślubił Andregoto Galindez .
Aragonię uważa się wówczas za szczególne panowanie, „ziemię aragońskich panów”, rządzoną przez hrabiego posłusznego królowi Pampeluny. Pierwszy z nich to właśnie nieślubny syn zmarłego hrabiego. Stopniowo hrabstwo Aragonia rozwija się kulturowo: klasztor San Juan de la Peña , założony przez zakonników, którzy opuścili Saragossę, okupowaną przez Maurów, staje się ośrodkiem kultury chrześcijańskiej zwróconej w stronę ideału rekonkwisty i reintrodukcji Wizygotów obrzęd w liturgii. W 922 roku w dolinie Borau osiedlili się biskupi Aragonii, zwani czasami „biskupami Jaca” lub „Huesca” . Zamieszkują kilka głównych klasztorów, takich jak San Juan, San Pedro czy San Adrián de Sasabe . Sancho Wielki przekazuje w 1015 terytoria Aragonii swemu nieślubnemu synowi Ramirowi . Jego ojciec podzielił swoje majątki między czterech synów w 1135: Ramire odziedziczył Aragonię, której został pierwszym królem. W 1043 jego brat Gonzalo de Sobrarbe i Ribagorce , król Sobrarbe i Ribagorce, został zamordowany i to on odziedziczył jego królestwo.
Klasztor San Pedro de Siresa , centrum kulturalne hrabstwa Aragon.
Klasztor San Adrián de Sasabe , pierwsza siedziba biskupa Aragonii.
Miniaturowy przedstawiciel Ramiro I st , brodaty i Sancho Ramirez , brody, założycieli Domu Aragon (miniaturze pierwszej połowie XII th wieku).
Podział królestwa Nawarry po śmierci Sancho III Wielkiego .
Młody królestwa Aragonii nadal rozwija się w okresie XI -tego wieku. Najpierw integruje region Cinco Villas . W 1076, po śmierci Sancho IV „Szlachetnego” , króla Nawarry, Aragon zaokrąglił swoje granice, zajmując wschodnie terytoria królestwa Nawarry, podczas gdy Kastylia zajęła zachód tego królestwa. Pod panowaniem Sancho I st i Pierre I er , Królestwo kontynuuje ekspansję w kierunku południowym: miasta Huesca , podjęte w 1096 roku, stał się nową stolicą królestwa, podczas gdy twierdze zbudowane są w El Castellar i Juslibol, w celu monitorować muzułmanów Saragossy .
Alphonse I st "THE Waleczny" król od 1104, kontynuując politykę podboju: to chwycił niziny doliny Ebro: Ejea , Valtierra , Calatayud , Tudela a nawet Zaragoza, stolica potężnego TAIFA . Kiedy zmarł, tuż po bitwie pod Fragą , w 1134 roku, arystokraci aragońscy wybrali jego brata Ramiro II , zwanego „Mnichem”, ponieważ wybrał życie religijne. Aby zachować ciągłość dynastyczną, ożenił się z Agnès de Poitiers . W 1137 jego córka Pétronille wyszła za mąż za Raimonda- Berenguera IV , hrabiego Barcelony . Związek ten, który daje początek bytowi Korony Aragonii, zostaje znacznie wzmocniony i prowadzi do podboju królestw Majorki i Walencji . Na Morzu Śródziemnym rozciąga się władza aragońska, a król Aragonii obejmuje również Sycylię i Neapol .
The Crown of Aragon jednak doznał poważnego kryzysu w 1412 roku, po śmierci króla Martin I st "Human" bezdzietnych. Caspe kompromis doprowadził do wyboru Ferdinand de Antequera przez Aragonii szlachty. Ten szlachcic pochodzenia kastylijskiego, z rodziny Trastamare , jest również potomkiem króla aragońskiego Piotra IV poprzez jego matkę, Éléonore d'Aragon. W tej ogromnej jednostce Aragonia jest wtedy królestwem, które ma swoje własne Kortezy, szczególne prawo i określoną delegację królewską. Unia Ferdynanda II i Izabeli Kastylii w 1469 roku w Valladolid doprowadziła do unii dwóch głównych królestw półwyspu, u podstaw powstania współczesnej Hiszpanii.
Rozszerzenie korony Aragon półwyspu iberyjskiej między X E i XIV th wieku.
Rozbudowa koronie Aragon Śródziemnym rodku XV -go wieku.
Srebrne "Aragonés" Ferdynanda II , wybite w 1484 r. w Saragossie.
Historia Hiszpanii - i Aragonii - naznaczona jest w czasach nowożytnych konfliktem między hiszpańskimi instytucjami monarchicznymi, które dążą do centralizacji, a lokalnymi instytucjami średniowiecznymi, które dążą do zachowania osobliwości i lokalnych przywilejów. Ten konflikt wybuchł po raz pierwszy w 1592 roku, w następstwie zaburzeń doświadczanych przez Aragon między 1590 i 1591. Na Cortes de Tarazona , Philippe II postanowił przekształcić instytucje Aragonii, nawet gdyby ich nie tłumić: król wybrał wicekrólem (nawet jeśli nie jest Aragończykiem) i sędzia Aragonii , delegacja królestwa traci kontrolę nad podatkami, nadzór nad terytorium i mianowanie przedstawicieli miast, sąd przechodzi pod kontrolę króla .
17-ci wiek był okresem spadku instytucji Aragonii. Ale to także okres intensywnej pracy historycznej, która prowadzi do powstania ważnej literatury historiograficznej i prawniczej królestwa. Aby wesprzeć ten wysiłek, w 1601 r. utworzono archiwa Królestwa Aragonii , podczas gdy stanowisko aragońskiego kronikarza zyskało na znaczeniu, z ludźmi takimi jak Jerónimo Zurita . Mnożą się kroniki specjalne: Información de los sucesos de Aragón od 1590 do 1591 oraz Alteraciones populares de Zaragoza del año 1591 autorstwa braci Argensola . Podobnie, Historia de las cosas sucedidas en este Reyno przez Antonio de Herrera jest skazany na spalenie przez poselstwa.
Podczas wojny o sukcesję Aragon stanął po stronie dziedzica Habsburgów, arcyksięcia Karola Austrii , przeciwko wyznaczonemu spadkobiercy, Filipowi V de Bourbon . Po bitwie pod Almanzą w 1707 r. Filip V zniósł prawa aragońskie i przyjął różne środki: te zmiany, które doprowadziły do dekretów Nueva Planta , przekształciły Aragonię w prostą prowincję królestwa.
W XIX TH i XX th stulecia historia Aragon nie wyróżnia się od reszty Hiszpanii. Okupacja francuska i wojna o niepodległość spowodowały znaczne zniszczenia w Aragonii. Saragossa, dwukrotnie oblegana, w 1808 i 1809 r. , została całkowicie zrujnowana. Później wars karlisty w XIX th wieku, są echem w Aragonii. W Karliści w poszukiwaniu partyzantów, zaproponować ponowne ustanowienie Aragonii wolności dzierżawy.
Z administracyjnego punktu widzenia Aragonia została podzielona w 1822 roku na cztery prowincje: Saragossa , Huesca , Teruel i Calatayud . Ta ostatnia została zniesiona po reorganizacji administracyjnej w 1833 r. Ta utrata znaczenia odzwierciedla masowy exodus ze wsi , który spowodował emigrację aragońskich chłopów do ośrodków miejskich Saragossy, Huesca , Teruel i Calatayud , ale także do dużych miast. takich jak Madryt i Barcelona.
Atak na Saragossę , styczeń Schudolski (1845).
Epizod oblężenia Saragossy: napaść na klasztor Santa Engracia, 8 lutego 1809 r. przez Louis-François Lejeune.
Herb rządu politycznego Aragonii, podczas liberalnego triennale 1820-1823.
Na początku XX -go wieku, Aragon pozostaje jednym z najbiedniejszych regionów Hiszpanii. Jako taki, staje się jednym z głównych punktów ożywienia gospodarczego zapoczątkowanego pod dyktaturą Primo de Rivery . Anarchosyndykalizm opracowany tam jednak znacznie, do punktu popełnienia twierdze Związku CNT i FAI . W przeciwieństwie do innych regionów anarchizmu, takich jak Katalonia, jest to anarchizm chłopski, w którym dominuje kwestia reformy rolnej . W związku z tym powstanie republiki w 1931 roku cieszyło się szerokim poparciem w miastach i na wsi. W czerwcu 1936 pojawił się przed hiszpańskim parlamencie jest projekt statutu autonomii Aragonii , na wzór statutu Basków i Katalonii , który będzie podstawą kolejnych żądań autonomii na koniec XX -go wieku.
Wybuch wojny w Hiszpanii po próbie zamachu stanu w lipcu 1936 r. uniemożliwił jednak kontynuację tego projektu autonomii. Od pierwszych dni wojny Aragonia została podzielona na dwie części: zachodnia połowa, ze stolicami prowincji Saragossa i Téruel, wpadła w ręce nacjonalistów . Pod wpływem popularnych milicji anarchistycznych i komunistycznych Aragonia była w latach 1936 i 1937 miejscem jednej z pierwotnych anarchistycznych prób zarządzania, w ramach Regionalnej Rady Obrony Aragonii . W latach 1936-1939 kilka najważniejszych bitew miało miejsce w prowincjach aragońskich: Belchite , Téruel i wreszcie Ebro . Po ofensywie aragońskiej w 1939 r. cała Aragonia znalazła się pod władzą Franco.
W latach 60. Aragon cierpiał z powodu exodusu ze wsi i znacznego niżu demograficznego na obszarach wiejskich. W celu rewitalizacji regionu Saragossa korzysta z planu rozwoju w ramach krajowych biegunów rozwoju ( Polos de Desarrollo ).
Herb Regionalnej Rady Obrony Aragonii.
Terytorium administrowane w Regionalnej Radzie Obrony Aragonii.
W ramach przemian demokratycznych Aragonia stała się w 1978 roku wspólnotą autonomiczną . Regionalist uczucie rośnie i staje się widoczna na scenie politycznej, zwłaszcza w czasie demonstracji w dniu 23 kwietnia 1978 roku z udziałem ponad 100.000 ludzi na ulicach Saragossy. 10 sierpnia 1982 r. król i przewodniczący rządu promulgowali ustawę organiczną o statucie autonomii Aragonii , przegłosowaną przez Kortezy Generalne . 7 maja 1992 roku specjalna komisja Cortes d'Aragon sporządziła tekst mający na celu zreformowanie statutu autonomii. Wchodzi w życie w tym samym roku, po zatwierdzeniu przez Kortezy Aragonii i Kortezy Generalne. W 1996 roku nowa reforma rozszerzyła uprawnienia gminy. Zmiany te prowadzą do całkowitej rewizji, która prowadzi do nowego statutu , zatwierdzonego większością głosów w 2007 roku.
W latach 90. Aragonia zaczęła czerpać korzyści ze wzrostu gospodarczego „hiszpańskiego cudu” . Infrastruktura została znacznie ulepszona: budowa linii dużych prędkości, która łączy Madryt z granicą francuską przez Madryt - Calatayud - Saragossa - Barcelona , autostrady "Mudéjar" , portów lotniczych Saragossa i Huesca-Pireneje . Rozwijają się duże projekty technopoli , takie jak park technologiczny Walqa w pobliżu Huesca. Wreszcie w 2008 r . w Saragossie odbyła się międzynarodowa wystawa . Pod względem rozrywki projekt Gran Scala jest jednym z najważniejszych w toku.
Pałac Aljafería , siedziba obecnego Cortes d'Aragon .
Fluvi, maskotka Expo 2008 w Saragossie
Wieża Ciśnień, wybudowana na Expo 2008 w Saragossie.
Pociąg regionalny na stacji Saragossa-Delicias AVE .
A-23 na północ od Teruel, w kierunku Saragossy.
Według spisu z 1991 r. Aragonia liczyła 1 221 546 mieszkańców, czyli 3,10% całkowitej populacji Hiszpanii. Spis z 1996 r. liczył 1 187 546 mieszkańców, co oznacza spadek o ponad 30 000 mieszkańców. Dziś, według spisu z 2010 r., liczba ta wynosi 1 345 419 mieszkańców. Ale populacja Aragonii stanowi obecnie nie więcej niż 2,86% całkowitej populacji Hiszpanii.
Odsetek cudzoziemców stanowił w 2006 r. 8,25% ogółu ludności gminy i jest zbliżony do średniej krajowej (9,27%).
1787 | 1857 | 1887 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Populacja | 623 055 | 880 643 | 912,197 | 912 711 | 952 743 | 997,154 | 1,031,559 | 1,058,806 |
Odsetek | 5,96% | 5,69% | 5,19% | 4,90% | 4,77% | 4,66% | 4,36% | 4,07% |
1950 | 1960 | 1970 | Dziewiętnaście osiemdziesiąt jeden | 1991 | 1996 | 2001 | 2006 | |
Populacja | 1,094,002 | 1 105 498 | 1 152 708 | 1 213 099 | 1 221 546 | 1 187 546 | 1 199 753 | 1 277 471 |
Odsetek | 3,89% | 3,61% | 3,39% | 3,21% | 3,10% | 2,99% | 2,92% | 2,86% |
Populacja jest nierównomiernie rozłożona, około 50,12% Aragonczyków, czyli 675.121 osób, mieszka w Saragossie, jedynym mieście w gminie, które przekracza 100 000 mieszkańców. Ta koncentracja ludności aragońskiej w stolicy jest stosunkowo niedawna, ponieważ w 1950 r. stolica ważyła tylko 24% ludności społeczności. W wyniku exodusu ze wsi populacja terytorium Aragonii jest niezwykle niska. Z gęstością 25,2 mieszk./km 2 Aragonia zajmuje czwarte miejsce wśród społeczności o najniższej gęstości zaludnienia w Hiszpanii, po Kastylii-La Manchy , Estremadurze i Kastylii i León .
Ranga | Miasto | Województwo | Populacja |
---|---|---|---|
1 | Saragossa | Saragossa | 675 121 |
2 | Huesca | Huesca | 52,347 |
3 | Teruel | Teruel | 35,241 |
4 | Calatayud | Saragossa | 21 717 |
5 | Utebo | Saragossa | 17,999 |
6 | Ejea de los Caballeros | Saragossa | 17 344 |
7 | Monzon | Huesca | 17 115 |
8 | Barbastro | Huesca | 17.080 |
9 | Alcaniz | Teruel | 16 291 |
10 | Fraga | Huesca | 14 539 |
Zgodnie z artykułem 11 statutu , cztery instytucje sprawujące władzę polityczną to Kortezy Aragonii , Prezydium Aragonii , Generalna Delegacja Aragonii i Aragonia Sprawiedliwości .
Parlament Aragoński lub Cortes d'Aragon ma władzę ustawodawczą. 67 deputowanych reprezentuje lud aragoński: 18 deputowanych z prowincji Huesca , 14 deputowanych z prowincji Teruel i 35 deputowanych z prowincji Saragossa. Spośród swoich członków wybierają Prezydenta Aragonii , Biuro i Stałą Delegację.
Deputowani odpowiadają za głosowanie nad ustawami i budżetem. Kontrolują działania Delegatury Generalnej.
Główne obecne strony to PP de Aragón , PSOE-Aragón , Podemos , Ciudadanos , PAR , CHA i IUA . Siedziba Kortezów znajduje się od 1986 roku w Pałacu Aljafería w Saragossie.
Prezydentem Aragonii jest socjalista Javier Lambán .
Siedziba Prezydencji znajduje się w budynku Pignatelli, dawnym Real Casa de la Misericordia w Saragossie.
Generalna Deputacja Aragonii lub Rządu Aragonii ( Diputación General de Aragón ) jest organem wykonawczym wspólnoty autonomicznej. Obejmuje Zgromadzenie i Przewodniczącego Delegacji Generalnej .
Obecną delegację utworzono w 1983 r., po zatwierdzeniu statutu autonomii. Jej siedziba znajduje się w Real Casa de la Misericordia w Saragossie.
Justiciary of Aragon ( Justicia de Aragon ) jest instytucją średniowiecznym rodowodzie, pojawiły się w królestwie Aragonii w XIII -tego wieku, aby pośredniczyć między szlachtą i króla. Pojawił się ponownie w 1982 roku, po zatwierdzeniu nowego statutu, jest odpowiedzialny za obronę praw i wolności obywateli przed ewentualnymi nadużyciami ze strony administracji wspólnoty autonomicznej, jak np. Rzecznik Praw we Francji. Jego działalność orzecznicza pozostaje jednak ograniczona, ponieważ nie może wydać wyroku ani zastosować środków przymusu. Może przekazywać administracji zalecenia i informacje.
Jest wybierany przez co najmniej 60% deputowanych Cortes d'Aragon na okres 5 lat.
Jej siedziba znajduje się w Pałacu Armijo w Saragossie.
Herb prąd Aragonii składa się z czterech kwartałów i jest potwierdzona po raz pierwszy przez pisemne zeznania w 1499 r Ta herbu, wniesioną na bieżąco w XIX th century, które zostały zapomniane, jest potwierdzone jako oficjalny herb przez Royal, Akademia Historyczna w 1921 r.
Pierwsza ćwiartka jest reprodukcja Sobrarbe herb , które znajduje się na końcu XV XX wieku i upamiętnia Według tradycji legendy królestwa Sobrarbe . Druga ćwiartka, która reprezentuje krzyż Íñigo Arista , jest dodatkiem aragońskiego króla Piotra IV ceremoniału : oparty na anachronicznej interpretacji, która czyni ten krzyż symbolem religii chrześcijańskiej pierwszych królów Asturii, Nawarry i Aragonii, on dodał go do herbu królów Aragonii. Trzecia ćwiartka to krzyż Alcoraz , czyli krzyż św. Jerzego, w którym znajdują się cztery głowy Maurów, potwierdzony po raz pierwszy na pieczęci Piotra III Aragońskiego , datowanej na 1281 r. i przypominający według legendy bitwa, w której Peter i st , a jego syn, przyszły Alfonso i st Waleczny , zajęte miasto Huesca . Czwarty obszar, zwany „ bary Aragonii ” lub „królewski znak Aragon” jest najstarszym heraldyczne godła Aragon, sięga przynajmniej do drugiej połowy XII th wieku (patrz swój legendarny początek w Guifred owłosionej ). Te „pręty” widoczne są również w trzeciej ćwiartce herbu Hiszpanii .
Pierwsze historyczne świadectwo herbu Aragonii. Wydrukowany w Saragossie w 1499 roku przez Pablo Hurusa .
Herb Sobrarbe .
Krzyż Íñigo Arista , króla Pampeluny.
Krzyż Alcoraz lub krzyż św. Jerzego z czterema głowami Maurów.
“ Bary Aragonii ”.
Godło Aragonii
Obecna flaga została zatwierdzona w 1984, na mocy artykułu 3 Statutu Autonomii Aragonii. Wykorzystuje cztery „belki aragońskie” ułożone poziomo. Po lewej stronie dodano herb Aragonii.
HymnHymn aragoński został sformalizowany w 1989 roku. Do muzyki aragońskiego kompozytora Antóna Garcíi Abrila łączy on starożytną aragońską tradycję muzyczną z popularnymi elementami w nowoczesnej koncepcji. Teksty napisali aragońscy poeci Ildefonso Manuel Gil , Ángel Guinda , Rosendo Tello i Manuel Vilas : starają się podkreślić wartości wolności, sprawiedliwości, rozumu, prawdy, powitania…
Dzień AragoniiAragon Day obchodzony jest 23 kwietnia i upamiętnia St. George , patrona Królestwa Aragonii od XV -go wieku. To święto państwowe potwierdza artykuł 3 Statutu Autonomii Aragonii z 1984 roku. Ten dzień jest okazją do oficjalnych uroczystości, takich jak wręczenie Nagrody Aragonii przez rząd aragoński czy kompozycja dywanu z kwiatów reprezentujących Aragończyków. flaga, Plac Aragon w Saragossie.
W większości Aragonii obecnie używanym językiem pozostaje kastylijski , który jest oficjalnym językiem wspólnoty autonomicznej, a także państwa hiszpańskiego. W północnej części Aragonii mówi się po aragońsku, podczas gdy we wschodniej, zwanej La Franja , mówi się po katalońsku .
Statut autonomii nie rozpoznaje żadnego oficjalnego charakteru do Aragonii i Katalonii języków w Aragonii. Jednak ustawa o dziedzictwie kulturowym Aragonii z 1999 r. uznała ich specyfikę i wzmocniła ich ochronę. Po zatwierdzeniu ustawy o językach Aragonii z 2009 r. i przy wsparciu prezydenta Marcelino Iglesiasa , aragoński i kataloński zostały uznane za języki specyficzne dla Aragonii, ale nie za języki urzędowe. Tak więc testamenty i umowy małżeńskie mogą być legalnie sporządzone w dowolnym z trzech języków używanych w społeczności.
kastylijskiKastylijski jest nadal jedynym językiem urzędowym w Aragonii. Lokalny dialekt, zwany „aragońskim kastylijskim”, ma swoje własne cechy. Większość z nich pochodzi po prostu z języka aragońskiego, zwłaszcza w intonacji i słownictwie. Z drugiej strony, Kastylijczyk z Skraju Aragońskiego charakteryzuje się większą liczbą katalanizmów.
aragońskiW średniowieczu tradycyjnym językiem używanym na większości terytorium był aragoński. Niemniej jednak wiadomo z XV -go wieku silny proces Castilianization i zasadniczo pozostaje na obszarach wiejskich i północnych i szczątkowo przez wpływ wywarł na kastylijski. Aragoński jest uważany przez Unię Europejską za język mniejszości zagrożony zniknięciem: dlatego stara się wywierać presję na Generalną Deputację Aragonii , aby promować jego używanie.
Patués , wypowiedziane w dolinie Benasque , to dialekt przejściowy między katalońskim i Aragonii.
katalońskiNa Skraju Aragońskim , położonym we wschodniej części regionu, tradycyjny język jest odmianą zachodniego katalońskiego , którego użycie jest częściowo zachowane w życiu codziennym. Ten lokalny język przechodzi jednak szybką i rosnącą standaryzację katalońskiego przez telewizję i radio.
Kwestia „katalońskiego” tego języka używanego na obrzeżach Aragonii – a co za tym idzie, kwestia „katalońskiego” jej mieszkańców – jest przedmiotem niezwykle żywych debat. Zwolennicy „katalońskiego” upierają się przy podobieństwach do znormalizowanego katalońskiego, podczas gdy ich przeciwnicy widzą w tym języku tylko odmianę aragońskiego, silnie zainspirowaną sąsiednimi dialektami katalońskimi.
Ogrodnictwo targowe w dolinie rzeki Ebro umożliwiło rozwój warzyw i owoców szeroko stosowanych w lokalnej kuchni, takich jak cebula ze Sources de l'Ebre. Karczoch , podczas świąt Bożego Narodzenia, jest przygotowany z sosie migdałowym oparte i orzeszkami pinii. Ogórecznika Zaragoza wykorzystywane w produkcji Crespillo ogórecznika, bardzo rozpowszechnionej w regionie Somontano de Barbastro . Wśród owoców najbardziej znana jest brzoskwinia, która posiada DOC w Bas-Aragon , pod nazwą brzoskwinia Calanda . Słynne są również kasztany z Huesca .
Aragon karmienia jagnięcina jest również specjalne oparte na tradycji owiec regionu. Jest chroniony specjalnym DOC. Jest zwykle przygotowywany jako pieczeń. Lamb, jak kurczak, mogą być podawane z chilindrón sosem ( Cordero lub pollo al chilindrón ), wykonane z pomidorów, czerwonej papryki i czosnku. Kurczak a la pepitoria ( pollo en pepitoria ) jest przygotowywany z soków z mięsa kurczaka zmieszanych z żółtkiem na twardo i sproszkowanymi migdałami.
Aragonii wędliny również kilku specjalności, takich jak budyń z ryżu ( Morcilla de arroz ) Graus kiełbasy ( Longaniza de Graus ) i boutifarre ( butifarra ). Jednak najbardziej znaną specjalnością pozostaje szynka Teruel .
Wśród najbardziej znanych dań aragońskich znajdziemy migas de pastor , danie pochodzenia chłopskiego, rodzaj gulaszu z twardego chleba smażonego z boczkiem, chorizo, papryką, cebulą i czosnkiem. Tradycyjnie podaje się go z jajkiem sadzonym. Chireta jest rodzajem haggis wykonane z jagnięciny flaków ( chireta oznacza „skóra ustawiony na” w Aragończyków) szyte i wypełnione ryżu, do której dodaje się grasica , płuca i serca z owcą całość gotowane gotowana.
Chociaż Aragonia jest daleko od morza, z ryb przygotowuje się kilka lokalnych specjałów. Dorsz czosnkowy arriero ( bacalao al ajoarriero ) przygotowywany jest z solonego dorsza, smażony na patelni z pomidorem i czosnkiem. Zjełczała sardynka ( sardina rancia ), często używana w tapa , jest sardynką macerowaną podczas peklowania. Ryby rzeczne, takie jak pstrąg, można podawać po aragońsku ( truchas a la aragonesa ) lub po Teruel ( truchas a la turolense ).
Wśród serów najbardziej znany jest queso de Tronchón , wytwarzany na wzgórzach Maestrazgo w Tronchón. Znane sery znajdują się również w Alcañiz , Samper de Calanda , Hecho , Biescas , El Burgo de Ebro czy Gistaín .
Desery są zazwyczaj po prostu przygotowywane. To właśnie w Catalayud powstają desery Frutas de Aragón , przygotowywane z macerowanych owoców i gotowane w syropie, a następnie pokrywane czekoladą, aby nadać im wygląd cukierków. Najczęściej używane owoce to jabłko, gruszka, arbuz, morela, wiśnia, figa, śliwka i pomarańcza. Girlanda , podobny do tourron , jest wykonany z migdałów i karmelu. Pavé del Pilar ( adoquín del Pilar ) to duży karmel, ważący około 500 gramów, wypełniony wizerunkiem Matki Boskiej z Pilar na białym tle, a wnętrze zawiera słowa popularnej aragońskiej pieśni . Ciasta sercowe ( tortas de alma ) wytwarzane są w prowincji Teruel. Są to małe placki z ciasta wypełnione anielskimi włosami i aromatyzowane anyżem lub moskatelem . Istnieją inne tradycyjne wypieki, takie jak koka , warkocz Almudévar ( Trenza de Almudévar ), węzły Jaca ( lazos de Jaca ).
Wreszcie, kilka win aragońskich korzysta z DOC: wina Somontano , Campo de Borja , Cariñena i Calatayud . Oliwa z oliwek z Bas-Aragon i Sierra de Moncayo jest również chroniona apelacją.
Crespillo z ogórecznika .
Kurczak w pepitorii , podawany z pieczonymi grzankami z chleba i frytkami.
Sos chilindrón , odpowiedni do kurczaka ( pollo al chilindrón ) lub jagnięciny ( cordero al chilindrón ).
Talerz sardynek z rancia .
Pavé du Pilar ( doquín del Pilar ), karmel o wadze około 500 gramów owinięty wizerunkiem Matki Boskiej z Pilar .
Obszary win DOC w Aragonii.
Aragon ma teraz dwa lotniska:
Istnieje również kilka lotnisk:
Wspólnota autonomiczna jest odpowiedzialna za utrzymanie wszystkich dróg Generalnej Delegatury Aragonii , dróg trzech delegacji prowincjonalnych i gmin aragońskich. Stanowi to około 10 700 km , z czego około połowa należy do Delegatury Generalnej, 2200 km do państwa i 3000 km do delegatów prowincjalnych.
Delegacja Generalna podjęła poważny wysiłek w zakresie renowacji dróg w latach 90. i 2000. W ten sposób podjęła się budowy pierwszej płatnej autostrady należącej do wspólnoty autonomicznej, między El Burgo de Ebro i Villafranca de Ebro . Celem było połączenie N- II , z AP-2 , N-232 i A-222 , w celu utworzenia piątej obwodnicę Quinto cinturón (Z-50) wokół Zaragoza.
Nazwa | Rodzaj | Nazwa Użytkownika | Sekcja aragońska | km |
---|---|---|---|---|
Autovía del Nordeste | Autovia | AP-2 E 90 | LP Soria - Alfajarín i Fraga - LP Lérida | 164 |
Autopista del Nordeste | Autopista | AP-2 E 90 | Alfajarín - LP Lérida | 120 |
Autovía Huesca-Lleida | Autovia | A-22 | Wariant Monzón | 11,4 |
Autovía Mudejar | Autovia | A-23 E 7 | LP Castellón - Nueno | 315 |
Autopista Vasco-aragonesa | Autopista | AP-68 E 804 | LP Navarre - Saragossa | 54,8 |
Autovía del Ebro | Autovia | A-68 | El Burgo de Ebro - Figueruelas | 37,3 |
Autopista Aragonesa 1 | Autopista Autonomica | ARA-A1 | Villafranca de Ebro - El Burgo de Ebro | 5,3 |
Linia dużych prędkości Madryt-Saragossa-Lleida przecina Wspólnotę Autonomiczną od 2003 roku. W Aragonii szybkie pociągi AVE zatrzymują się na stacjach Calatayud i Zaragoza-Delicias . Od 2008 roku linia została ukończona do Barcelony i Perpignan . Planowane są projekty rozbudowy w kierunku Huesca (stacja Plana de Uesca), chociaż utrzymanie dużej prędkości na tym odcinku nie jest możliwe.
Jednocześnie realizowany jest projekt renowacji linii Saragossa-Teruel w celu włączenia jej do dużego projektu kantabryjsko-śródziemnomorskiego LGV, między Santander a Walencją . Praca obejmuje zmianę rozstawu , całkowitą elektryfikację linii oraz jej podwojenie.
Oryginalnym elementem aragońskiej sieci kolejowej pozostaje międzynarodowy dworzec Canfranc , duży dworzec otwarty w 1928 r. na linii Pau-Canfranc . Po wypadku kolejowym w 1970 r. na stacji niemal całkowicie zamarła i tak już słaba aktywność.
PKB Aragon stanowi około 3% całkowitego PKB Hiszpanii. PKB na mieszkańca był w 2008 roku o 26 107 € , co stawia Aragon w 5 th miejsce, powyżej średniej z Hiszpanii i Unii Europejskiej.
Tradycyjna gospodarka Aragonii należy do sektora podstawowego, w którym dominują zboża i uprawy paszowe, uzupełnione znaczną hodowlą owiec. Do najbardziej znanych aragońskich produktów należą jagnięcina z Aragonii, wina z Somontano , szynka z Teruel, oliwa z oliwek z dolnej Aragonii, brzoskwinia z Calanda i migdały. Nazwy pochodzenia rozwijają się, aby zagwarantować jakość produktów. Ta gospodarka przeszła głębokie zmiany w XX th Century, w którym odnotowano wzrost sektorów przemysłu i usług - w szczególności działań związanych z usługami, handlem i turystyką.
Firma Opel (Groupe PSA) ma fabrykę w pobliżu Saragossy, w Figueruelas . Istnieją inne ważne firmy w dziedzinie energetyki, takie jak elektryk Endesa, który ma elektrociepłownię w Teruel, papiernia, SAICA znajduje się w Saragossie i Burgo de Ebro i ICT Ibérica, również w Burgo de Ebro, lub drewno, z Cellą. Jednak to miasto Saragossa najbardziej skorzystało na rozwoju regionu i dziś skupia różne firmy, takie jak Pikolín, Sabeco, Inditex, BSH czy Chocolates Lacasa .
Kompleks PLAZA , w pobliżu lotniska w Saragossie, pozwala miastu stać się ważnym ośrodkiem logistyki i transportu towarów. Walqa Technology Park , niedaleko Huesca, jest również ważnym technopol , która skupia ponad 60 firm w dziedzinie informacji, biotechnologii i odnawialnych źródeł energii. Turystyka, szczególnie sportowa, korzysta z korzystnych warunków w Aragonii. Ośrodki narciarskie w Pirenejach, takie jak Aramón Formigal i Candanchú, korzystają z ulepszonej infrastruktury, a także z autostrady Saragossa-Somport . Turystyka kulturalna korzysta również z wpływów sztuki mudejar , bardzo obecnej w Huesca, Saragossie, a zwłaszcza w Teruel, które zostało objęte ochroną UNESCO jako Światowe Dziedzictwo Ludzkości pod tytułem Sztuki Aragonii Mudejar .