1931 - 1939
( na emigracji : 1939 - 1977 )
Flaga II Republiki Hiszpańskiej . |
Herb II Republiki Hiszpańskiej . |
Motto | po łacinie : Plus ultra ("Dalej") |
---|---|
Hymn |
Himno de Riego (nieoficjalny) |
Status | Republika parlamentarna . |
---|---|
Stolica |
Madryt (1931 - 1936) Walencja (1936 - 1937) Barcelona (1937 - 1939) |
Języki) | kastylijski |
Religia | Państwem świeckim |
Zmiana | Peseta |
14 kwietnia 1931 | Zniesienie monarchii, proklamacja Rzeczypospolitej. |
---|---|
9 grudnia 1931 | Przyjęcie konstytucji . |
5 - 19 października 1934 | Rewolucja 1934 . |
16 lutego 1936 | Wybory powszechne 1936 i zwycięstwo Frontu Ludowego . |
17 -18 lipca 1936 | Powstanie nacjonalistyczne . |
Lipiec 1936 | Rewolucja 1936 roku . |
1936 - 1939 | Wojna domowa . |
1 st April 1939 | Zwycięstwo frankistów . |
1931 - 1936 | Niceto Alcalá-Zamora |
---|---|
1936 | Diego Martinez Barrio (tymczasowy) |
1936 - 1939 | Manuel Azaña |
(1 ul ) 1931 | Niceto Alcalá-Zamora |
---|---|
(D e ) 1937 - 1939 | Juan Negrín |
1939 | Jose Miaja |
---|
Parlament jednoizbowy | Kongres Deputowanych |
---|
Poprzednie podmioty:
Następujące podmioty:
Drugiej Republiki Hiszpańskiej (w hiszpańskiej Segunda República Española ) lub Drugiej Republiki Hiszpańskiej jest ustrój polityczny , że Hiszpania doświadczyła od 1931 do 1939 roku .
Został ogłoszony po wyborach samorządowych w dniu14 kwietnia 1931. Król Alfonso XIII opuszcza Madryt i udaje się na wygnanie bez abdykacji .
W lipcu 1931 hiszpańska lewica przystąpiła środkami legislacyjnymi do reform społecznych i gospodarczych kraju.
Od 1936 Druga Republika Hiszpańska była rozdarta wojną domową , która zapewniła Franco dostęp do władzy .
15 września 1923, po zamachu stanu w Katalonii rankiem 13 ( pronunciamiento ), generał Primo de Rivera oficjalnie przejął władzę na mocy dekretu królewskiego. WStyczeń 1930, po kryzysie gospodarczym, jednak po pięciu latach względnego dobrobytu gospodarczego i społecznego, król Alfonso XIII poprosił go o rezygnację.
Nastroje republikańskie rozprzestrzeniają się w całym kraju. Latem 1930 r. w San Sebastián podpisano pakt (znany jako Pacto de San Sebastián ), pomiędzy kilkoma republikańskimi politykami i intelektualistami, socjalistami i zwolennikami katalońskiego nacjonalizmu . Ci pierwsi przyznali autonomię Katalończykom, którzy w zamian zgodzili się wesprzeć ewentualną republikańską rewolucję. W Madrycie trzech intelektualistów, doktor Gregorio Marañón , Ortega y Gasset i powieściopisarz Ramón Pérez de Ayala , tworzą „Ruch w służbie Republiki”. Ortega (którego trafna krytyka parlamentu służyła Primo de Rivera), wprowadza tę słynną linię:
„Hiszpanie! Twój stan już nie istnieje! Odbuduj to! Delenda to monarchia! "Ale, co ważniejsze, wielu niezadowolonych oficerów popiera buntowników i nawet przytłoczeni anarchiści przynoszą rozdrażnione współczucie burżuazyjnym przeciwnikom króla. W grudniu przygotowywane jest pronunciamiento . Spiskowcy wydają następujące oświadczenie:
„Namiętna potrzeba sprawiedliwości wypływa z trzewi Narodu. Pokładając nadzieję w Republice, ludzie są już na ulicach. Chcielibyśmy za pomocą środków prawnych rozgłosić życzenia ludzi, ale ten sposób został dla nas zablokowany. Kiedy poprosiliśmy o sprawiedliwość, odmówiono nam wolności. Gdy poprosiliśmy o wolność, zaoferowano nam zaduchowy parlament podobny do tych z przeszłości, oparty na sfałszowanych wyborach, zwoływanych przez dyktaturę, instrument króla, który już naruszył Konstytucję. Nie szukamy rozwiązania ekstremalnego, rewolucji, ale nędza ludzi głęboko nas porusza. Rewolucja zawsze będzie zbrodnią lub szaleństwem, dopóki istnieje Prawo i Sprawiedliwość. Ale zawsze jest sprawiedliwa, gdy dominuje Tyrania. "
Ci republikanie widzieli w głównej idei zniesienia monarchii krok w kierunku modernizacji Hiszpanii . Konsekwencje nie trwały długo, a przede wszystkim garnizon Jaki w Aragonii, dowodzony przez dwóch wzniosłych młodych oficerów, kapitanów Fermína Galána i Garcíę Hernándeza , powstał przeciwko monarchii, zanim spiskowcy w pozostałej części Hiszpanii się poddali. sobie nawzajem słowo. Aresztowani podczas szkolenia swoich ludzi w kierunku Saragossy , obaj oficerowie zostali rozstrzelani za bunt. Te egzekucje wzbudziły wielkie oburzenie.
Gdzie indziej ruch zawiódł; młody Air Force kapitan , Ramón Franco (który stał się bohaterem narodowym przejście South Atlantic w Plus Ultra wodnosamolotów ) wystartował z Cuatro Vientos lotnisku w Madrycie, z zamiarem bombardować pałac królewski, zawahał się i wreszcie spadła ulotek, przed ucieczką do Portugalii . Sygnatariusze Porozumienia z San Sebastian zostali aresztowani. Przed sędziami bronili się, mówiąc, że król naruszył konstytucję, akceptując Primo de Rivera jako dyktatora. Po bezowocnych rozmowach z politykami Alfonso XIII mianował kolejnego oficera premiera, admirała Aznara . Wraz z królem postanowili wydobyć opinię publiczną, organizując wybory miejskie, a nie powszechne, zaplanowane na miesiącKwiecień 1931.
Społeczeństwo hiszpańskie (1930-1936)Hiszpania w latach 30. była krajem daleko w tyle za krajami uprzemysłowionymi i biednymi, z wysokim wskaźnikiem analfabetyzmu i dużymi podziałami społecznymi i ideologicznymi. Konflikty następowały po sobie w tym okresie, a stanowiska polityczne uległy bardzo wyraźnej radykalizacji:
14 kwietnia 1931, republika zostaje ogłoszona w Hiszpanii dwa dni po wyborach samorządowych, które są interpretowane jako porażka monarchistycznego reżimu, nawet jeśli koalicja antymonarchistyczna z 40% nie uzyska większości na całym terytorium, a jedynie w dużych miastach. Obszary wiejskie, gdzie skoncentrowana jest ogromna większość ludności (i często znajdują się pod wpływem kacyków ), głosują częściej na monarchię.
Socjaliści i Republikanie wierzyli, że nadszedł czas: 13 kwietnianakazują wydalenie z monarchii. Są teraz odpowiedzialni za rząd kraju i natychmiast tworzą Rząd Tymczasowy, któremu przewodniczy Niceto Alcalá Zamora .
Wybory samorządowe nie miały na celu zmiany ustroju politycznego państwa. Obowiązująca wówczas Konstytucja z 1876 r. oczywiście nie przewidywała, aby taka konsultacja mogła doprowadzić do upadku monarchii. Jest to powód, dla którego pewna liczba analityków politycznych, generalnie wrogo nastawionych do Republiki, uważała, że proklamowanie jej przez14 kwietnia 1931, co więcej pod presją ulicy Madryckiej, była formą „przewrotu” i „podważania porządku konstytucyjnego”.
Na godzinę przed proklamacją Republiki w Madrycie Francesc Macià proklamował w Barcelonie Republikę Katalońską , której przywódcy nie uzyskali satysfakcji z pierwszego rządu, który musiał zawrzeć transakcję z ministrami Macià , przekształcając Republika Katalońska w Generalitat przywrócona w państwie hiszpańskim.
Król Alfonso XIII, pozbawiony politycznego jasnowidzenia, ale który nie był tyranem, bał się niepokojów; nie chciał (według własnych słów) zachować tronu kosztem wojny domowej i rozlewu krwi. Pchany tą falą antymonarchizmu i zgodnie z zaleceniami najbliższych współpracowników, dobrowolnie udał się na wygnanie, ale „zapomina” abdykować.
Papież Pius XI uznał Republikę Hiszpańską od momentu jej powstania i dał do zrozumienia, że jest gotów rozważyć modyfikację Konkordatu. Dziennik El Debate , który wyrażał stanowisko Kościoła, miał charakter pojednawczy. Jedynie kardynał-prymas Segura, którego autorytet był również mocno kwestionowany w Kościele hiszpańskim, zaprotestował gwałtownie.
Paradoksalnie, Niceto Alcalá Zamora i generał Sanjurjo , dowódca Gwardii Cywilnej, musieli zachęcać przywódców republikańskich do zaakceptowania tej proklamacji, uznanej za normalną, a nawet pożądaną, po pierwsze dlatego, że monarchia zdyskredytowała się i utraciła swoje tradycyjne poparcie.
Kilku byłych ministrów króla, zwłaszcza Miguel Maura i Alcalá Zamora, opowiedziało się za republiką w zeszłym roku, do których dołączyli niektórzy z najbardziej prestiżowych intelektualistów tamtych czasów, w tym José Ortega y Gasset i Miguel de Unamuno . Postawa Sanjurjo, który wkrótce miał rozpocząć swoją Sanjurjadę przeciwko nowemu reżimowi, jest znacząca.
Z kolei od sierpnia 1930 r. Komitet zrzeszający republikanów różnych tendencji, działaczy związkowych z UGT (Ogólnego Związku Robotników), socjalistów, takich jak Indalecio Prieto, katalońskich nacjonalistów, a nawet byłych monarchistów, zawarł „Pakt z San Sebastian”. ”, który przewidywał rychłe wprowadzenie republiki i posunął się do sporządzenia listy możliwych ministrów.
Armia nie była już blokiem monarchistycznym, ponieważ 12 grudnia 1930, w Jaca, w Aragonii , powstanie, które kosztowało życie dwóch kapitanów Galána i Garcíi, członków Sojuszu Wojskowego Republikanów, a także nieudana próba oficerów lotnictwa, w tym Ramóna Franco , młodszego brata przyszłego Caudillo . Nic więc dziwnego, że Guardia Civil i znaczna część armii z łatwością oddały się pod rozkazy nowego reżimu.
Hiszpania inauguruje drugą republikę; pierwszy trwał tylko od 1873 do 1874 roku .
Zintegrowany przez przedstawicieli całej gamy partii republikańskich, Partii Socjalistycznej, a także partii republikańskiej katalońskiej i galicyjskiej. Jego skład przedstawiał się następująco:
Z najwybitniejszymi osobistościami tego rządu; Alejandro Lerroux, Miguel Maura, Manuel Azaña, Indalecio Prieto i Francisco Largo Caballero; wielcy teoretycy nowego reżimu nie są częścią zespołu rządowego. Nie porzucili studiów, medytowania, doradzania. Nazywają się doktor Gregorio Marañón , którego ludzie nazywają „położną Republiki”, a także Ortega y Gasset , autorem Bezkręgowców Hiszpanii , który odnosząc się do tematów drogich pokoleniu 98 , afirmuje że zasadniczym problemem jest dać ludziom kulturę, którą monarchia całkowicie zaniedbała i zeuropeizować naród.
Republika od początku przeprowadziła kilka ważnych reform, dotyczących:
28 czerwca 1931Odbyły się wybory do Kortezów Konstytucyjnych , które dały triumf większości republikanów i socjalistów.
Kortezy sporządzili demokratyczną i autonomistyczną konstytucję, inspirowaną konstytucją weimarską ; nowa konstytucja czyni z Hiszpanii republikę robotniczą wszystkich klas , integralne państwo, zgodne z autonomią gmin i regionów .
Konstytucja została zatwierdzona w dniu 9 grudnia 1931a w debatach sejmowych poważne problemy pojawiły się w dyskusji artykułów dotyczących zniesienia nauczania religii w szkołach i możliwości rozwiązania zakonów. Dyskusja wywołała pierwszy kryzys ministerialny. Katolicy Niceto Alcala Zamora i Antonio Maura rezygnują.
Próbując przyciągnąć do sektorów bardziej umiarkowanych Republikanów, szefem rządu zostaje Manuel Azaña, a prezydentem Republiki Alcala Zamora.
Tak więc dzień po wyborze na prezydenta republiki Niceto Alcalá Zamora mianował Manuela Azańę szefem rządu. Pięćdziesięcioletni Azaña był bez wątpienia kluczowym człowiekiem w nowym reżimie, najbardziej niezwykłym ze względu na swoją kulturę i talenty mówcy, pomimo nieatrakcyjnego wyglądu fizycznego. Miał dobre wykształcenie prawnicze, znał angielski i francuski oraz odbył dwa ważne pobyty we Francji, w latach 1911-12 i 1919-20. Podziwiał instytucje sąsiedniego kraju i marzył o przekształceniu Hiszpanii według tego modelu społeczeństwa świeckiego, rządzonego prawami burżuazyjnej demokracji.
Znając osobiście najbardziej prestiżowych intelektualistów w Hiszpanii, miał manifest Hiszpańskiej Unii Demokratycznej podpisany przez Menéndeza Pidala , Ramóna Péreza de Ayala , Miguela de Unamuno i Américo Castro .
Nowy szef rządu w żadnym wypadku nie był socjalistą i przyznał się do nieznajomości marksizmu, dogmatu PSOE. Wiedział jednak, że do realizacji wymyślonego przez siebie projektu potrzebuje wsparcia socjalistów. Mimo ducha jakobińskiego wiedział też, że współpracę z Katalończykami uzyska tylko dzięki uznaniu ich specyfiki, a nawet narodowości .
Kwestia KościołaSpołeczeństwo świeckie domagało się rozdziału Kościoła od państwa, ale oczywiście w kraju, w którym Kościół katolicki i religia od wieków odgrywały główną rolę, osiągnięcie tego celu było możliwe tylko kosztem delikatnych negocjacji. Trzeba było skorzystać z dobrych usposobień Piusa XI , który potępił zarówno akcję francuską, jak i komunizm, i który właśnie potwierdził swoje obawy społeczne w encyklice Quadragesimo anno (1931).
W przemówieniach nowych ministrów przejawia się duch zemsty na Kościele. Historyk Joseph Pérez uważa, między innymi, że dla szefa rządu, jak dla jego ministra sprawiedliwości Fernando de los Ríos , godzina zemsty wybrzmiała dla „nas, hiszpańskich heterodoksów, duchowych synów wszystkich tych, którzy dla wieki widziały, jak dławiono ich wolność sumienia” . Azaña wybucha,maj 1931bez interwencji kilkanaście klasztorów z Madrytu i Sewilli. Ta agresywna postawa wobec Kościoła, którą można wytłumaczyć ciężkim sporem między Kościołem a wolnomyślicielami intelektualistów, prowadzi do pogłębienia polaryzacji społeczeństwa.
Szkolne pytanieWedług Azañy hiszpańską demokrację można było trwale ustanowić jedynie poprzez podniesienie poziomu kultury i wyeliminowanie powszechnego analfabetyzmu (44% w 1930 według niektórych autorów, aw każdym razie 30%). Już w 1911 roku na konferencji „ Problem hiszpański ” podkreślał istnienie organicznego związku między kulturą a demokracją. Zapewnił, że należy priorytetowo rozwijać szkolnictwo podstawowe, ponieważ około miliona dzieci nie chodzi do szkoły.
Z pomocą dyrektora szkoły podstawowej, Rodolfo Llopisa , natychmiast utworzył 7000 stanowisk nauczycielskich i założył 7000 nowych szkół; jednocześnie podniósł z 20 do 40% bardzo niskie pensje nauczycieli, podczas gdy niemal wszędzie w Europie kryzys gospodarczy był pretekstem do ich obniżenia.
Szeroka opozycjaAle najwyraźniej szkodził interesom, krzywdził przekonania, nadużywał nawyków. A tym bardziej, że zamierzał zaprowadzić porządek w wojsku i na stołach awansowych. W tym celu wyznaczył sobie tekę wojenną, oprócz przewodnictwa w Radzie. Jednoczesna realizacja różnych elementów jej programu skutkuje skupieniem we wspólnej opozycji wszystkich stałych lub okazjonalnych przeciwników nowego reżimu. Debata nad Konstytucją ujawniła skrajną wrażliwość na problemy religijne pielęgnujących tradycję, ale także katolików skupionych w Republice (Alcalá Zamora, Miguel Maura, Claudio, Sanchez Albornoz). Przyjęcie artykułów 26 i 27 spowodowało ustąpienie Alcalá Zamory i Maury z rządu tymczasowego.
W ten sposób szokuje znaczną część hiszpańskiej populacji, zabraniając zborom nauczania od 1 st październik 1.933, podczas gdy zapisali się do nich ponad 350 000 uczniów szkół średnich. Prawo17 maja 1933 którzy uznali kościoły i inne obiekty kultury za własność publiczną, mogli w tej sytuacji również jawić się jako prowokacja w oczach Kościoła.
Pomimo tego strategicznego błędu, Azańa początkowo wydawała się być w stanie odnieść sukces. Koalicja, którą kierował, triumfalnie wygrała wybory do Kortezów28 czerwca 1931. Uzyskała około 265 mandatów, podczas gdy centrum miało tylko 148, a prawica tylko 60. Prawdą jest, że prawica nie miała czasu na „przetrawienie” zmiany reżimu i wielu jego elektorów wstrzymało się od głosu. Ale frekwencja wyniosła 65%, a zwycięstwo lewicy było niewątpliwe.
W Ministerstwie Pracy znaczący postęp poczynił Francisco Largo Caballero , który miał w tej dziedzinie duże doświadczenie, zdobyte w szczególności podczas dyktatury Primo de Rivery. Dzięki kilku ustawom: ustalenie płacy minimalnej, ośmiogodzinny dzień pracy, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne, w ciągu kilku miesięcy uzyskał od Kortezów znaczną poprawę warunków pracy. Uzyskał zgodę na powołanie wspólnej komisji arbitrażowej ds. sporów pracowniczych z zadowalającą reprezentacją pracowników, pod nadzorem inspektorów pracy powołanych przez ministra.
Trzy wybory powszechne (wyniki)Wielkie zwycięstwo koalicji republikanów i socjalistów z udziałem 65% elektoratu. Nowy skład Kortezów oznacza radykalne zerwanie z systemem partyjnym monarchii.
Pierwsze prawdziwie demokratyczne wybory, po raz pierwszy z udziałem kobiet. Wstrzymujących się było wiele na obszarach z anarchistyczną większością, ale znacznie mniej na tych po prawej stronie. Lewica przegrała po pierwsze dlatego, że w sprzyjającym koalicjom ustroju została rozbita, a po drugie, propagandzie podsycanej przez prawicę (przegrupowaną na przełomie CEDA) udaje się minimalizować osiągnięcia republikanów. Udział 67,45% nieznacznie przewyższa poprzednie.
W wyborach wygrywa Front Ludowy, utworzony przez Republikanów, Socjalistów i Komunistów. Chodzi o powrót hiszpańskiej panoramy politycznej, która prowadzi do zwycięstwa pokonanej w 1933 r. lewicy mnogiej. Udział ten jest niewątpliwie najwyższy z dwóch ostatnich, 73%. Były też ostatnimi przed wojną domową.
Kampania toczy się w klimacie przemocy (41 zabitych i 80 osób ciężko rannych), ale wybory są uważane za czyste pomimo pewnych oszustw na szczeblu lokalnym, które pozwalają Frontowi Ludowemu na konsolidację absolutnej większości.
28 czerwca 1931 | Siedzenia | 19 listopada 1933 | Siedzenia | 16 lutego 1936 | Siedzenia | |
---|---|---|---|---|---|---|
LEWO | 265 | LEWO | 99 | LEWO | 288 | |
PSOE (s.c.) | 116 | PSOE (s.c.) | 58 | PSOE (s.c.) | 99 | |
Radykałowie (soc) | 60 | Radykałowie (soc) | 5 | Lewo. Wyd. | 87 | |
Esquerra (kot) | 32 | Esquerra (kot) | 18 | Republika Związku. | 39 | |
Repub. | 27 | Repub. | 5 | Kwadrat (kot) | 36 | |
ORGA (gal) | 16 | ORGA (gal) | 6 | PCE (komunistyczne) | 17 | |
Gauch (rewol.) | 14 | Różne po lewej | 6 | --- | --- | |
--- | --- | PCE (komunistyczne) | 1 | --- | --- | |
ŚRODEK | 148 | ŚRODEK | 131 | ŚRODEK | 56 | |
Radykałowie | 90 | Radykałowie | 102 | Radykałowie | 4 | |
Progresywny | 27 | Progresywny | 3 | Progresywny | 6 | |
PNV (basq) | 14 | PNV (basq) | 12 | PNV (basq) | 11 | |
Różne Republika. | 14 | Lliga (kot) | 14 | Lliga (kot) | 12 | |
Lliga (kot) | 3 | --- | --- | Centryści | 16 | |
--- | --- | --- | --- | Różne centra | 7 | |
DOBRZE | 60 | DOBRZE | 242 | DOBRZE | 137 | |
Rolnicy | 26 | CEDA | 115 | CEDA | 88 | |
Różne prawo | 25 | Rolnicy | 36 | Rolnicy | 11 | |
Niezależny | 4 | Niezależny | 18 | Niezależny | 10 | |
Liberałowie | 4 | Liberałowie dem. | 9 | Konserwanty | 3 | |
Monarchiści | 1 | Konserwanty | 18 | Karlisty | 9 | |
--- | --- | Karlisty | 21 | Monarchiści | 13 | |
--- | --- | Renowacja (monar.) | 23 | Różne prawo | 3 | |
--- | --- | Różne (monar.) | 2 | --- | --- |
Nadejście republiki rozbudziło w robotnikach i chłopach tyle nadziei, że nie powinni się oni zawieść pod groźbą ponownego rozszczepienia tak trudnej do uformowania wspólnoty.
Zajmując się najpilniejszymi, rząd powierza sobie misję sprawiedliwego podziału ziemi i podejmuje się reformy rolnej. Uderza w ścianę; Republikanie – komuniści, socjaliści i liberałowie – nie zgadzają się co do zasad. „Kto jest właścicielem ziemi? Do tych, którzy je pracują? W stanie ? Do rodziny ? Specjalne komisje badają problem lub problemy, klasyfikują grunty, proponują rozwiązania. Powstał Instytut Reformy Rolnej.
Ale reformy idą zbyt wolno, a chłopi krzyczą. Konstytucja Republikańska stanowi, że bogactwo kraju, niezależnie od tego, kto jest właścicielem, jest podporządkowane interesom gospodarki narodowej i może być znacjonalizowane, jeśli wymaga tego potrzeba społeczna. Na mocy tego tekstu fundamentalna ustawa reformy rolnej nakazuje wywłaszczenie ziemi – niektórzy z tych właścicieli wyemigrowali wraz z upadkiem monarchii, aby co roku osiedlać tam pięćdziesiąt tysięcy chłopów. Wtedy państwo udzieli kredytów oraczom, którzy będą mogli organizować się w wspólnoty lub związki producentów. Reforma ta dotyczy tylko latyfundiów.
W ciągu dwóch lat na 90 000 hektarów wywłaszczonej ziemi zainstalowano w ciągu kilku miesięcy pięć tysięcy rodzin. Wynik nie spełnia celów Zleceniodawców. Z drugiej strony płace w rolnictwie rosną, a jednocześnie również bezrobocie.
Państwo staje się właścicielem, a kolonista zmienia tylko szefa.
Caciquism otrzymuje dirigisme. Reforma robotnicza jest kontynuowana tymi samymi metodami. Państwo interweniuje; produkcja i wzrost kosztów życia, będący wynikiem światowego kryzysu gospodarczego, niwelują efekt podwyżek płac. Związki zawodowe i porządek publiczny są w ciągłej kolizji. Powtarzające się strajki nasilają się. Robotnicy i robotnicy, niezadowoleni i rozczarowani, za każdym razem dryfują w kierunku anarchosyndykalizmu.
Statut zatwierdzony przez plebiscyt ludności, a następnie ratyfikowany przez Kortezy, daje Katalonii de facto niezależność. Kraj Basków, Nawarra, Galicja i Aragonia, stymulowane przykładem katalońskim, z kolei przygotują swoje statuty autonomii. Istnieje zatem niebezpieczeństwo rozłamu narodowego, którego nie ukrywamy przed rządem centralnym. Zaraźliwe rozprzestrzenianie się separatyzmu grozi zniszczeniem „jedności narodowej”, która wciąż jest zbyt krucha.
Statuty autonomiiKoniec złudzeń i spacer w przepaść
Prawica, która była zaskoczona upadkiem monarchii, odzyskała i zorganizowała się w 1933 r., kiedy José Maria Gil-Robles zdołał zebrać w CEDA , wokół Acción Española , kilka innych formacji ( prawa Walencja , rolnicy, Republikańska Partia Konserwatywna itp.). W ten sposób założył koalicję wyborczą, której brakowało jednorodności, a udział rolników, partii klasowej, zastawił wszelkie autentyczne zaangażowanie CEDA na rzecz reformy rolnej.
Bartolomé Bennassar pisze: „Wycofanie się socjalistów z rządu Azaña i nieuczestniczenie w gabinetach przejściowych utworzonych na wezwanie prezydenta republiki zada śmiertelny cios republikańskiej lewicy. Pierwsze rozwiązanie Kortezów wPaździernik 1933, po którym nastąpiło duże zwycięstwo prawicy w wyborach 19 listopada, wzmocniony przez przewrotny skutek ordynacji wyborczej. Jak na ironię historii, Azańa, przekonany, że wygra, przeprowadził przy wsparciu PSOE reformę wyborczą, która nadmiernie wzmocniła premię większościową”. Ta ordynacja wyborcza ustanowiła system list dla każdej prowincji Hiszpanii, do której przydzielono pewną liczbę deputowanych, zgodnie z jej populacją. Jeśli lista (koalicyjna lub nie) uzyskała bezwzględną większość (np. 51%), zdobywała 80% mandatów, a pozostałe rozdzielano proporcjonalnie.
Nakazy wstrzymywania się od anarchistów, przyjmujące politykę najgorszego na podstawie tego, że „reakcyjny” rząd ułatwiłby wezwanie do rewolucji, również wywarły znaczny wpływ.
Frekwencja wyniosła ponad 67%. Prawica zdobyła 242 mandaty, w tym 115 dla CEDA, która stała się pierwszą partią Kortezów. Lewica miała tylko 99, w tym 58 dla PSOE. Hiszpańska Partia Komunistyczna uzyskała pierwszego zastępcę. Acción Republicana d'Azaña sama wybrany w Bilbao na liście związków, została laminowana (6 wybrany). Centrum, zdominowane przez radykałów Lerroux , miało 131 mandatów. Po tych wyborach system polityczny Republiki Hiszpańskiej został całkowicie zakłócony, a nazwę bienio negro (es) nadano na okres 1933-1935.
Po wyborach Alcalá Zamora powinien, pomimo swojej wrogości wobec Gil-Roblesa, narzucić obecność CEDA w nowym rządzie, ale wolał, by kierował nim radykalny Lerroux. Ta naturalna sankcja konsultacji zostałaby wówczas przyjęta bez większych trudności. Ale kiedy zrezygnował z i tak spóźnionego wejścia do rządu trzech ministrów CEDA wPaździernik 1934, zostało to uznane przez niektóre sektory za „prowokację” i wywołało ruch rewolucyjny, pokazując, że instytucje republikańskie nie są ani rozumiane, ani akceptowane.
W sferze społecznej spory pracownicze były liczne i ważne w 1934 roku, w którym stracono największą liczbę dni roboczych. Mimo to produkcja rosła, z dodatkiem znakomitych zbiorów zbóż z 1934 r., równych tym z 1932 r., i niewielkiego spadku bezrobocia. Ze swojej strony skrajna lewica zwielokrotniła wstrząsające proklamacje i incydenty.
Widoczne były inne niepokojące znaki. Kilka niedawno utworzonych skrajnie prawicowych grup potwierdziło swoje pragnienie obalenia Republiki przemocą; W tym względzie najważniejszym wydarzeniem była fuzja z grupy Ledesma Ramos i że od Onesimo Redondo, która urodziła JONS (National-syndykalistyczna Offensive Juntas), których wpływ pozostał jednak ograniczony do Starej Kastylii i Madrycie. Wreszcie, co nie mniej ważne,29 października 1933w Theatre de la Comédie w Madrycie José Antonio Primo de Rivera określa aspiracje hiszpańskiej Falangi , ruchu, który właśnie założył w towarzystwie Julio Ruiz de Alda , a który połączył się z JONS wLuty 1934 tworząc FE-JONS.
Syn dyktatora opowiadał się za likwidacją partii politycznych i pod wpływem włoskiego faszyzmu za ustanowieniem reżimu korporacyjnego. La Phalange, który natychmiast starał się przeniknąć do świata pracy i uniwersytetu, był wyraźnie ruchem antyrepublikańskim.
Primo de Rivera i José Calvo Sotelo (lider Bloku Narodowego) wyraźnie zaznaczają, swoimi opcjami i zachowaniem, dystans, jaki dzieli ich od republiki.
We wrześniu i październiku 1934 roku powstania socjalistyczne i anarchistyczne , zaplanowane jako zamach stanu przez ich przywódców, miały miejsce w ponad 20 prowincjach, w tym w Katalonii , Madrycie i kopalniach Asturii . Ten ostatni jest ujarzmiony we krwi przez oddziały afrykańskie dowodzone przez podpułkownika Juana Yagüe . Zrozumienie między lewicą a prawicą wydaje się coraz bardziej niemożliwe: te wydarzenia polaryzują pozycje i jesteśmy świadkami błyskawicznego wzrostu ekstremów.
Po różnych skandalach politycznych, w szczególności w Estraperlo , koalicja rządowa zostaje zerwana. W styczniu 1936 roku , kiedy José María Gil-Robles , przywódca większościowej partii CEDA, poprosił prezydenta Republiki o powołanie go do utworzenia nowego rządu, prezydent Niceto Alcalá-Zamora wolał rozwiązać Kortezy .
Sytuacja prowadzi do ostatnich wyborów do parlamentu na skraju przepaści.
Po tych wyborach Prezydent Republiki ma więc nadzieję, grając na system większościowy, na uzyskanie centroprawicowej większości. Wręcz przeciwnie, warunki, w jakich odbędzie się głosowanie, będą sprzyjać lewicy. Została pobita w 1933 r., ponieważ była podzielona i brakowało jej głosów libertarianizmu. Powstanie faszyzmu, wyrzeczenie się przez Międzynarodówkę Komunistyczną ścisłego stosowania zasady walki klasowej, sprzyjały przegrupowaniu lewicy w całej Europie.
W Hiszpanii, podobnie jak we Francji, rok 1935 upłynął pod znakiem zbliżenia sił „antyfaszystowskich”. 20 października 1935powstaje Front Ludowy , który skupia socjalistów i komunistów, republikańskie grupy lewicowe (Republikańska Lewica i Związek Republikański), kataloński Esquerra i ORGA , galicyjska partia autonomistyczna; jest to koalicja nieco heterogeniczna, ale jej przywódcy zgadzają się również na grę „demokratyczną”. Program ogłoszony w ten sposób15 stycznia 1936 r, pozostaje niezwykle niejasny w swoich zasadach: ożywienie gospodarcze, niższe podatki, autonomia regionalna. Wprowadza jednak jako priorytet środki naprawcze wobec ofiar represji, amnestię za przestępstwa polityczne, przywrócenie na ich stanowiska „czyszczonych” urzędników po powstaniu, odszkodowania dla rodzin ofiar. Te środki awaryjne są ważne. Reformistyczny program Frontu Ludowego niewiele zrobiono, by przyciągnąć tłumy; obietnice amnestii nie mogą pozostawić obojętnym populacji skrajnie uwrażliwionej przez starcia z 1934 roku.
Anarchiści nie mogą ignorować tych zobowiązań i bez względu na ich zastrzeżenia wobec lewicowej koalicji, zniosą zakaz wstrzymywania się. Nawet tak bezkompromisowi libertarianie jak Durruti otwarcie opowiadają się za uczestnictwem w wyborach.
Wydaje się, że prawica nie zdaje sobie sprawy z grożącego jej niebezpieczeństwa. CEDA bez wątpienia uważała się za zbyt silną, a jej ostatnie doświadczenia pokazują, jakie trudności wciąż ma z narzucaniem swojej polityki w kontekście, który jednak jest dla niej korzystny. Z pewnością istnieją sojusze na prawicy i na lewicy, ale te wczesne koalicje nie zawsze są przekonujące i słabo ukrywają opozycję istniejącą między zwolennikami rozwiązania parlamentarnego a autorytarnym reżimem, monarchią lub dyktaturą . Baskowie, pomimo swoich konserwatywnych stanowisk, odmawiają przyłączenia się do większości, która właśnie odmówiła im jakiejkolwiek formy autonomii. Ten nadmiar zaufania ze strony hiszpańskiej prawicy był dla niego śmiertelny. Nadal możemy przyznać, że wstrzymujących się (33%) znacznie spadła w porównaniu z danymi z 1933 roku.
Wynik wyborów 6 lutegozapewnia Frontowi Ludowemu wąskie zwycięstwo i po raz kolejny trudne do zmierzenia z precyzją. Różne obliczenia dają mu zaliczkę w wysokości co najmniej 15 000 głosów, a maksymalnie 840 000, z szacunkami pośrednimi. Oszustwo, na którym skorzystała prawica w większości poprzednich konsultacji, tym razem skorzystała na lewicy, kiedy z tego powodu odwołano dwa zwycięstwa prawicy w prowincji Cuenca i Granada. Kampanie wyborcze, które nastąpiły po tych odwołaniach, przebiegały w takim klimacie, że zwycięstwo Frontu Ludowego w tych dwóch prowincjach wydaje się bardzo podejrzane. Indalecio Prieto , socjalistyczny przewodniczący komisji wyborczej, był bardzo zszokowany wykrytymi tam manipulacjami i nie przebierał w słowach.
Według badań przeprowadzonych przez historyków Manuela Álvareza Tardío i Roberto Villa García z 2017 roku, lokalne oszustwa w wyborach uważanych za czyste czasami pozwalały Frontowi Ludowemu wygrać i zdobyć absolutną większość. Studium to zostało skrytykowane za swoją metodę (uczynienie z konserwatywnej prawicy jednolitym frontem, kiedy tak nie było) oraz za podjęcie tezy frankistowskiej o bezprawności rządu republikańskiego z 1936 r., który został zaktualizowany przez autorów takich jak Pío Moa .
Lewica i skrajna lewica miały , przy wsparciu formacji katalońskiej, 278 mandatów na 473 w Kortezach, co stanowiło komfortową większość, która dawała swoim posiadaczom zwodnicze wrażenie, że są panami kraju. W toku PCE uzyskała tylko 17 mandatów, wobec 99 dla PSOE i 126 dla dwóch formacji „burżuazyjnej” lewicy, republikańskiej lewicy i prawicy. Nie było zatem bezpośredniego „niebezpieczeństwa marksistowskiego”, pomimo teoretycznych stanowisk PSOE popierających tę ideologię. A w kraju anarchiści stanowili siłę co najmniej równą sile socjalistów.
Po prawej stronie (137 miejsc), CEDA pozostaje główną siłą z 88 posłów, a Phalanx z José Antonio Primo de Rivera , po zebraniu tylko 40.000 głosów, nie uzyskania jednego mandatu.
Centrum zostało zredukowane do 56 deputowanych podzielonych na radykałów, postępowców, PNV, Lliga, centrystów i różne ośrodki.
Ponieważ 19 lutego, Manuel Azana utrzymał się ponownie dla niezastąpionego człowieka, utworzył nowy rząd. Tym razem w rządzie nie wchodzi PSOE, które zdobyło partię większościową. W maju Azaña, wybrany na prezydenta republiki, zastępując Niceto Alcalá-Zamorę (odwołany przez Kongres Deputowanych), zaproponował kierowanie rządem Indalecio Prieto; ten ostatni natychmiast się zgodził, ponieważ był przekonany, że sojusz z lewicowymi republikanami pozwoli socjalistom na narzucenie ustawodawstwa, które przyniesie korzyści robotnikom poprzez gospodarkę planową, podczas gdy zbyt szybka rewolucja społeczna wywoła jedynie „socjalizację nędzy” , jednocześnie przyspieszając wąską hiszpańską klasę średnią w kierunku faszyzmu.
Ostatnia szansa, jeśli istniała, na uniknięcie wojny domowej, została utracona z powodu braku udziału PSOE w rządzie. Manuel Azańa wyciągnął przynajmniej częściowo wnioski ze swojej poprzedniej porażki: ledwie na miejscu wydał dekret o amnestii na rzecz skazanych w 1934 r., a następnie przywrócił status Katalonii i zadał cios przyspieszeniu reformy rolnej.
Wśród historyków dyskutuje się o powiązaniach, jakie mogły istnieć między odchyleniem przebiegu wyborów w lutym a wybuchem powstania nacjonalistycznego w lipcu tego samego roku. Dla historyków Javiera Cervery i Juliána Casanovy nie jest możliwe ustalenie związku przyczynowo-skutkowego między warunkami zwycięstwa wyborczego Frontu Ludowego a powstaniem 17 i 18 lipca .
Według profesora Luisa Eugenio Togoresa, autora Historii hiszpańskiej wojny domowej , istnieje pewien związek między nieprawidłowościami w lutowych wyborach a puczem18 lipca, choć według niego to, co prowadzi do zamachu stanu armii, to przemoc, która wybucha po wyborach. Alfonso Bullón, dyrektor studiów historycznych CEU, broni podobnego punktu widzenia: „rząd [Frontu Ludowego] był bezprawny, ponieważ nie potrafił utrzymać porządku”.
Dla historyków Pío Moa , Fernando Paza i Césara Vidala oszustwo wyborcze zdelegalizowało rząd Frontu Ludowego i utorowało drogę do wojny domowej. KłopotyLuty 1936pchnął naród w „tragiczną wiosnę, w której przełamano granice legalności”. Mówi się, że między wyborami lutowymi a powstaniem lipcowym istnieje związek przyczynowo-skutkowy, głównie ze względu na głębokie znaczenie tego faktu. Jeśli doszło do aktów przemocy i oszustw, to dlatego, że w rzeczywistości nie istniały już żadne rządy prawa.
Dezintegracja systemu politycznego tej Hiszpanii pozostawiła miejsce tylko na rozwiązania łatane lub bękartowe. Przywracając autorytet państwa za pomocą dyktatury wojskowej, próbując stworzyć w ramach republikańskich warunki specyficzne dla ustanowienia demokracji parlamentarnej, rozwiązania te nie pozwalają na rozwiązanie podstawowych problemów lub nie uczynić je możliwymi, zwracać się tylko powierzchownie. Ani system zainstalowany przez Primo de Rivera, ani II e Rzeczypospolitej są przeszedł z ich logiką. Pierwszy zamierza utrzymać władzę, ale bez całkowitego przełamania oporu wobec jej dominacji; druga to tylko inicjowanie reform strukturalnych, których nie ma ani środków, ani niewątpliwie chęci do ukończenia.
Klasa polityczna zachowuje więc swoją władzę, a protest społeczny, którego nie można wyrazić w tradycyjnych instytucjach związanych z wiecznie żywym kacyzizmem , skutkuje przemocą. Przywódcy związków i partii politycznych często są przytłoczeni przez swoje oddziały. Państwo Republikańskie, odrzucone jednocześnie przez siły konserwatywne, Kościół, wojsko, oligarchię, które uważają za bezsilne utrzymanie jedności Narodu, i przez siły ludowe, które widzą w nim jedynie ostatniego awatara opresyjnego państwa, musi stawić czoła terroryzmowi, konfrontacjom zbrojnym, rewolucyjnym rozruchom. Asturii rewolucja z 1934 roku i represje, które położy kres tym świadczą o zastosowaniu przymusu jako jedynego sposobu dokonywania zapotrzebowanie społeczne lub triumfu zapewnienie porządku.
Ponieważ zamach stanu Lipiec 1936powoduje upadek państwa republikańskiego. Ale sama skala konfliktu i wywołany przez niego ruch rewolucyjny nadają mu nieprzewidywalne wymiary. Hiszpania staje się miejscem konfrontacji wielkich mocarstw i polem manewru wielkich armii europejskich. Zrodzona wojną dyktatura wojskowa przez lata pozostawała naznaczona sojuszami, nawet jeśli nie uczestniczyła bezpośrednio w globalnej pożodze.
WojnaGłówne konflikty Hiszpanii XIX TH i na początku XX th wieku, walka o konstytucji, wzrost niepokojów pracy i klerykalizm , wojen kolonialnych i regionalizmu zostały wzmocnione podczas II e Rzeczypospolitej i są na początku wojny domowej . Zaczyna się 17 i18 lipca 1936 rprzez wojskowy zamach stanu zorganizowany przez generała Molę z generałem Sanjurjo jako wyznaczonym przywódcą . Franco nie brał udziału w jego przygotowaniach i tylko w ostatniej chwili się do niego zbliżał.
W puczystów nie chcą obalić Republikę, ale rząd Frontu wybrany wLuty 1936. Zamach stanu kończy się niepowodzeniem: powstańcom nie udaje się opanować całego terytorium. Powoduje to jednak upadek rządu w Madrycie.
Ponieważ 19 lipca, zbrojne organizacje robotnicze partii socjalistycznych, komunistycznych i anarchosyndykalistycznych ( milicje konfederacyjne ), a także autonomiści baskijscy i katalońscy sprawują władzę i przejmują obronę Frontu Ludowego. Odtąd naprawdę zaczyna się wojna domowa, która przeciwstawia konflikt zbrojny między nacjonalistami i republikanami oraz wewnętrzne konflikty w obozie republikańskim. Partia Komunistyczna , wspierany przez Sowietów, Walki tyle republikańskie dysydenci (the CNT i Poum ) jako nacjonalistów. Głównie między latem 1936 a wiosną 1937, gdy rozwijała się rewolucja społeczna , niektóre grupy polityczne w strefie republikańskiej popełniały okrucieństwa znane jako czerwony terror , w obliczu których rząd początkowo wydawał się być przytłoczony, zanim stopniowo odniósł sukces. w przywracaniu względnego porządku.
W obozie nacjonalistycznym Franco został wybrany dnia1 st październik 1.936„Szef rządu państwa hiszpańskiego” przez juntę, która szukając następcy Sanjurjo, który zginął w katastrofie lotniczej na początku powstania, wybiera go w szczególności dlatego, że nie jest zbytnio naznaczony jego powinowactwami z jednym lub inne obecne klany nacjonalistyczne. Przypadkowa śmierć Moli da mu wtedy pełną władzę. Wspomagany przez nazistowskie Niemcy i faszystowskie Włochy zdołał operować wwrzesień 1936skrzyżowanie dwóch sektorów zajętych w lipcu przez rebelię, południowej Andaluzji i części północno-zachodniej, oddzielając w ten sposób Kraj Basków od reszty terytorium republiki.
Nie udało mu się zdobyć Madrytu w latach 1936-1937, podbił Kraj Basków w Październik 1937. Wojna następnie skupia się na Aragonii i Katalonii. Barcelona upada26 stycznia 1939 i Madryt dalej 28 marca. 25 lutego 1939, rząd francuski podpisuje w Burgos , umowy Bérard-Jordana , uznając prawowitość Franco do Hiszpanii, podpisując w ten sposób wyrok śmierci Drugiej Republiki i uzyskując hiszpańską neutralność w przypadku wojny . 1 st April 1939, Francisco Franco jest nadawany z Burgos do parte Ultimo (ES) , zwycięstwo prasową stwierdzającą, że armie nacjonalistyczne się osiągnąć wszystkie swoje cele wojskowe i że wojna jest skończona.
Rząd Republiki Hiszpańskiej na emigracji powstał w Meksyku, a po 1946 roku we Francji. W 1946 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ – na nakaz Stalina – zaleciło swoim członkom, by nie przyjmowali państwa hiszpańskiego do swojego grona na tej podstawie, że reżim Franco został ustanowiony przy pomocy sił Osi . Rząd republikański na uchodźstwie traci wiele wpływów po przyjęciu francuskojęzycznej Hiszpanii do ONZ wgrudzień 1955. Został rozwiązany w 1977 r. po wyborach15 czerwca.
Prezydentami tej republiki na emigracji byli Diego Martínez Barrio (1940-1962), Luis Jiménez de Asúa (w latach 1962-1970) i José Maldonado González (w latach) (1970-1977).
Premierzy Juan Negrín (1939-1945), José Giral Pereira (1945-1947), Rodolfo Llopis Ferrándiz (1947), Álvaro de Albornoz y Liminiana (1947-1951), Félix Gordón Ordás (es) (1951-1960), Emilio Herrera Linares (1960-1962), Claudio Sanchez-Albornoz y Menduiña (1962-1971), Fernando Valera Aparicio (es) (1971-1977).
Szesnaście rządów zastąpi się nawzajem w ciągu pięciu lat Republiki Hiszpańskiej. Zobacz chronologiczny wykaz rządów Republiki od 1931 do 1936 .
Symbole nowego reżimuTrzynaście dni po ogłoszeniu Republiki Rząd Tymczasowy promulgowany dekretem, opublikowanym w Gazecie Madryckiej z28 kwietnia 1931, przyjęcie flagi narodowej, która ustanawia pierwsze republikańskie wyróżnienie i której główną cechą jest fioletowy kolor rewolucji, czerwony i żółty to kolory Aragonii. Ta republika jest również utożsamiana z triadą Wolność, Równość, Braterstwo .
Na wybór hymnu Riego duży wpływ miał Manuel Azaña. Przyszły prezydent chciał złożyć hołd, a także do wszystkich liberałów z XIX -tego wieku. Ten hymn był oficjalny od 1820 do 1823 roku podczas Triennale Liberałów. Wiele tekstów w tej muzyce pochodzi z tamtych czasów, aż do kompozycji Antonio Machado . Najbardziej zapamiętaną wersją jest satyryczna, którą śpiewał Gabino Diego w filmie Belle Époque :
„Gdyby księża i mnisi znali bicie, jakie otrzymają, wyszliby z klasztoru wołając wolność, wolność, wolność. "Niektóre sektory hiszpańskiej lewicy do dziś używają symboli republiki. Hiszpańskie flagi konstytucyjne są dość rzadkie na spotkaniach PSOE, gdzie flagi republikańskie są bardziej powszechne.
Republika Intelektualistów (1931-1936)Podobnie jak kartel lewicowy we Francji, Republika jest dla półwyspu aktem chrztu intelektualisty w polityce, którego idealizm dlatego podkreśla. „Czas wielkiego zadania nadszedł dla hiszpańskiego intelektualisty” – zapewnił tam w 1922 roku Ortega Gasset . Niedługo potem Antonio Machado potwierdził wybór nowoczesności kosztem folkloru i przeszłości tym credo: „ if fué toda la España de Mérimée ” ( „cała Hiszpania Mérimée zniknęła” ). Jednak wielu, rozczarowanych gwałtownością walk politycznych, wkrótce znalazło schronienie w swojej wieży z kości słoniowej, z dala od goryczy zaręczyn. Tak więc projekt budowy nowego społeczeństwa hiszpańskiego umarł, zduszony pod wpływem namiętności politycznych.
Dlatego niezależnie od formy przyjętej przez państwo rozkwita wiosna dla życia ducha i sztuki. Odnowa obrazowa, z surrealistą Joanem Miró (1893-1983) - po kubiście Juanie Grisie (1887-1927) - Salvadorem Dalí (1904-1989) i Pablo Picasso (1881-1973). Poetycki rozkwit także z pokoleniem 1927, które pogodziło europejską awangardę i formalną tradycję Złotego Wieku: Jorge Guillén i jego czysty czasownik, Vicente Aleixandre , Pedro Salinas i intymność jego miłosnego dzieła, Luis Cernuda , Rafael Alberti i andaluzyjska wirtuozeria jego pierwszych wierszy, Federico García Lorca (1898-1936) i jego tryskająca inspiracja, czerpiąca ze źródeł tradycji i cygańskiej Granady. Siła ich politycznego zaangażowania prowadzi do nacisku na tych dwóch ostatnich autorów. Alberti toczył rewolucyjną walkę o swoje prace od 1929 roku, kiedy zwrócił się do PCE ; „Poeta na ulicy” recytował tam swoje teksty; dramaturg uczynił z Fermina Galána pierwszą popełnioną sztukę teatru hiszpańskiego, hagiografię męczennika republiki. Klęska republikanów w 1939 r. skłoniła go do emigracji, podobnie jak reszta inteligencji , która znalazła się w rozproszeniu na cztery strony świata. Podobnie Federico García Lorca wybrał walkę o sprawiedliwość u boku „tych, którzy nic nie mają i którym odmawia się aż do spokoju nicości” ; przyniósł im wzbogacenie teatru dzięki wędrownemu zespołowi uniwersyteckiemu La Barraca . Jego egzekucja w Granadzie, jego ojczyźnie, przez wojska Franco, symbolizuje tragiczny bratobójczy ból serca wojny domowej.