Przestarzały | 1851 - 1864 |
---|---|
Lokalizacja | Chiny południowe i środkowe |
Wynik | Zwycięstwo dynastii Qing |
Cesarstwo Chińskie Wielka Brytania Cesarstwo Francuskie |
Niebiańskie Królestwo Wielkiego Pokoju (buntownicy Taiping) |
Cesarz Xianfeng
|
Hong Xiuquan
|
2 000 000 do 5 000 000 mężczyzn | 1 000 000 do 3 000 000 mężczyzn |
Nieznany | Nieznany. |
Chińskie wojny domowe
Bitwy
Powstanie Jintian - Yong'an - Centrala Changsha - Wuchang - Nanking I - Żegluga Zachodnia - Ekspedycja Północna - Żegluga Wschodnia - Obszar Tianjin (1854) - Jezioro Dongting (1854) - Lianzhen (1855 ) - Wuhan (1854-1855) - Wuhu ( 1853 do 1855) - Tongcheng (1855) - Luzhou (1855) - Szanghaj (1860 i 1862) - Anqing (1861) - Suzhou (1863) - Nanking (1864)
Taiping Bunt jest głównym powstanie, które miało miejsce w południe, następnie w centrum Chin , między 1851 i 1864 ; Ten bunt, którego dynastia Qing trwało prawie piętnaście lat do pokonania, bierze swoją nazwę od królestwa, że rebelianci założyli w południowej i środkowej Chin, Taiping Tian Guo , albo „ niebiańskie Królestwo Wielkiej Peace ” ( chiński uproszczony :太平天国 , tradycyjny chiński :太平天國 , pinyin : ), od którego pochodzi nazwa Tàipíng ( „Wielki Pokój”).
Ta wojna domowa sumie jest powszechnie uważany za jednego z najgroźniejszych konfliktów w całej historii.
Założyciel ruchu, Hong Xiuquan (1814-1864), który czytał religijne broszury przekazywane przez misjonarzy , nazywał siebie młodszym bratem Jezusa Chrystusa. Ogłosił reformę rolną po zdobyciu Nanking w 1853 r. , w której wprowadził daleko idące reformy społeczne, takie jak porzucenie poligamii ; równość płci , jednak towarzyszy ścisły rozdział między kobietami i mężczyznami; porzucenie starego zwyczaju bandażowania kobiecych stóp; zakaz aranżowanych małżeństw, hazardu, niewolnictwa, tortur, prostytucji; zniesiono własność ziemi prywatnej; żywność, odzież i inne dobra codziennego użytku były gromadzone w publicznych magazynach i rozdzielane wśród ludności zgodnie z jej przez przywódców wojskowych; opium The tytoń i alkohol były również obecnie zakazane.
Chińska historiografia komunistyczna uważa, że ruch Taiping zapowiada rewolucję komunistyczną poprzez jej aspekty społeczne i egalitarne koncepcje ; szczególnie dostrzegamy zbliżenie z ideologią marksistowską ( zbieg okoliczności , bo nie było kontaktu między jej teoretykami z Europy a Chińczykami).
Wielkie bunty chłopskie, poprzedzone lub towarzyszące rozwojowi tajnych stowarzyszeń, zaznaczają historię Chin. Na ogół są one konsekwencją kryzysu żywnościowego lub poważnych trudności gospodarczych, często związane z klęskami żywiołowymi (przelewem na Jangcy Jiang lub Żółtej Rzeki . Chińczycy widzą w takich katastrof znak, że dynastia traci " mandat niebios. ( Tianming ), co następnie legitymizuje jego obalenie.
Tak więc koniec dynastii Han był naznaczony buntem Żółtych Turbanów , koniec dynastii Song przez bunt Fang Xi , a koniec dynastii Yuan przez Sektę Białego Lotosu .
W połowie XIX -go wieku, w bardzo trudnych warunkach, te bunty rosną, z kilku powodów. Po pierwsze, od XVIII -tego wieku, Chiny mają rosnącą populację; około 1850 roku liczył ponad 410 milionów mieszkańców. Jednocześnie powierzchnie uprawne nie mogą się z trudem powiększać, co prowadzi do rosnącej biedy i pogłębia klęski głodu . Ponadto w 1842 r. Wielka Brytania nałożyła na Chiny bardzo surowe sankcje finansowe po pierwszej wojnie opiumowej , co doprowadziło chiński rząd do zwiększenia obciążeń podatkowych, a roczny rabunek gotówki związany z handlem opium jest ogromny i rośnie z każdym rokiem. Prowadzi to do wzrostu kosztu pieniądza, którym płaci się podatki i czynsze, co de facto generuje gwałtowny wzrost kosztów utrzymania.
Do tego trudnego kontekstu gospodarczego i społecznego dochodzą klęski żywiołowe: straszliwy głód w Syczuanie w latach 1839-1841, głód w Hunan w 1851 roku, powodzie Yangzi Jiang w 1849 roku. W 1851 i 1855 roku z jego kory wypływa Żółta Rzeka, tonąc tysiące ludzi i pomagając sprowokować bunt Nian . Nawet jeśli klęski żywiołowe nie są główną przyczyną, panuje absolutna bieda; w 1833, misjonarz opisał sytuację w Jiangxi w ten sposób : „Nędza jest taka, że ludzie sprzedają żony i dzieci, i jeść korę drzewa . ”
Wreszcie, politycznie, dynastii Manchu z Qing wpadł do wielkiej kompromitacji. Jego niezdolność do szybkiej pomocy ofiarom klęsk żywiołowych, połączona z porażką w obliczu Zachodu i całkowicie zdegradowaną sytuacją ekonomiczną, pokazuje wszystkim, że Qing straciło resztki legitymacji, jakie im zostało, i że Niebo odebrało im mandat. . . Rząd jest dodatkowo zdezorganizowany przez nagromadzenie problemów, z którymi nie może sobie poradzić.
Symboliczną postacią tej rewolty jest przywódca Taiping, Hong Xiuquan (1813-1864), z chłopskiej klasy społecznej oraz z mniejszości etnicznej na południu, Hakkas . Imię, które otrzymał po urodzeniu, brzmiało Hong Huoxiu, którego zmienił po swoich wizjach w 1837 roku. W 1836 roku spotkał misjonarza kongregacyjnego Edwina Stevensa (in) , którego tłumacz, kantoński chrześcijanin imieniem Liang Afa, dał mu dziewięć broszury zatytułowane „Dobre słowa na wezwanie naszych czasów” ( Quanshi liangyan ), które sam napisał na temat wiary chrześcijańskiej. Hong Xiuquan ich nie czyta, ale je przechowuje. Po raz trzeci nie udało się egzaminy służbie cywilnej z cesarskiego Chin w 1837 roku poważnie zachorował i został zabrany urojenia; ma wizje dwóch mężczyzn, z których jeden ma złotą brodę, a drugi jest jego bratem, którego nie potrafi zinterpretować.
Po czwartym i ostatnim niepowodzeniu w shengyuanie , w 1843 r. , egzamin wstępny pierwszego stopnia do służby publicznej (zdanie go dałoby mu status uczonego i umożliwiłoby mu regularne utrzymanie od części władzy) Hong Xiuquan, rozgoryczony porażką, czyta w końcu broszury, które zostały mu przekazane w 1836 roku i nagle nadaje sens wizjom, które miał w 1837 roku. Dla niego oznaczają one, że „jest w rzeczywistości drugim synem Bóg religii chrześcijańskiej i że ma misję walki z dominacją zła, którą identyfikuje dopiero znacznie później, pod koniec 1849 roku , jako mandżurska dynastia Qing.
Pod koniec 1844 roku jeden z jego pierwszych uczniów, Feng Yunshan, zaczął głosić kazania i stworzył Bai Shangdi Hui , „Towarzystwo czcicieli Boga”, które zsyntetyzowało Stary Testament i tradycje chińskich tajnych stowarzyszeń, uzyskując w ten sposób uzyskanie przystąpienie mniejszości Hakka , Zhuang i Yao w prowincji Guangxi w południowych Chinach.
W rzeczywistości, w latach czterdziestych i na początku lat pięćdziesiątych, Guangxi wstrząsały klęski głodu, zamieszki, przemyt , a całą prowincję przecinały liczne tajne stowarzyszenia; Do różnic etnicznych między populacjami Han a lokalnymi mniejszościami dodano podział społeczny . Oddalenie Pekinu, stolicy, uczyniło Guangxi miejscem sprzyjającym buntom.
Stopniowo gromadź w Towarzystwie czcicieli Boga wielu przybyszów skromnego wydobycia, aw szczególności górników pracujących w kopalniach srebra na górze Thistle, w regionie Yong'an, na południu Guilin. Jesienią 1847 roku Hong Xiuquan i Feng Yunshan mieszkali w Thistle Mountain i pisali teksty o swojej nowej religii.
W 1848 roku grupa miała dwóch nowych członków, którzy odegrali ważną rolę: najpierw Yang Xiuqing (przyszły król Wschodu), Hakka jak Hong Xiuquan, który późną wiosną 1848 wpadł w trans i został wówczas „rzecznikiem prasowym”. Boga Ojca”; oraz Xiao Chaogui (przyszły król Zachodu), chłop, który ze swojej strony staje się „rzecznikiem Jezusa” . Wreszcie w listopadzie 1849 roku żona Hong Xiuquana urodziła syna Tiangui Fu , któremu porzucił tron Królestwa Niebieskiego na krótko przed ostateczną katastrofą.
Poniższa mapa pozwala zlokalizować prowincje okupowane podczas największej ekspansji przez bunt Taipingów:
Widzimy również Szanghaj , Tianjin i Pekin , zaznaczone na mapie Jingshi (co oznacza „stolicę”), trzy miasta zagrożone przez Taiping.
Obszar kontrolowany przez Taiping może wydawać się stosunkowo mały (trzy razy większy od Francji): w rzeczywistości obejmuje prowincje, które należą do najbardziej żyznych i najludniejszych w Chinach.
Przybycie do Nanjing jest kluczową datą dla ruchu Taiping, ponieważ od tej daty organizowane jest „Królestwo Niebieskie”: Hong Xiuquan ustanawia „System Agrarny Niebiańskiej Dynastii”; opracowuje dziesięć „Niebiańskich Przykazań” i stanowi system jednocześnie polityczny, religijny i społeczny. Ruch przyjął, po zdobyciu Nanjingu, ścisłą organizację i hierarchię, która dała mu początkową siłę i odróżniła go od wielu buntów z przeszłości.
Wprowadzone reformy są radykalne: zniesiono niewolnictwo , poligamię i bandażowanie kobiecych stóp zakazane. Po raz pierwszy w historii kraju ustanowiono równość płci (ale także ich rygorystyczny rozdział). Cała ziemia jest rozdzielona równo pomiędzy wszystkich mieszkańców. Zbiory, żywność, ubrania, materiały i pieniądze są zbierane, a następnie równo rozdzielane.
Religia zajmuje ważne miejsce w „Królestwie Niebieskim”. Firma Taiping przedstawia również niektóre cechy sekty , takie jak obowiązek uczęszczania na nabożeństwa, co tydzień dla dorosłych, codziennie dla dzieci, czy też silna hierarchia, centralizacja decyzji i zwrot wszelkich nadwyżek towarów i pieniądze do Skarbu Państwa. Te sekciarskie cechy, które można znaleźć wśród Taipingów, nie są zaskakujące, jeśli weźmiemy pod uwagę wpływ, jaki miały na nich tajne stowarzyszenia z Guangxi. Jako znak buntu Taiping wyciąć matę którego portu została nałożona na Chińczyków Han w XVII th wieku przez Qing (pochodzenie Manchu) pod karą śmierci. Pozwalają rosnąć włosom, stąd nazwa „długowłosi buntownicy” ( cháng máo fěi ).
Chociaż Taiping w przeważającej mierze obejmuje chłopów, a także innych ludzi z ubogich środowisk, takich jak górnicy zhuang , obejmuje również kilku bardziej wykształconych ludzi; uczestniczą w ruchu z powodu uczuć antymandżurskich, a nie z powodu walki społecznej.
Jedną z trudności napotykanych przez rząd Qing w zwalczaniu buntu Taipingów jest niemal jednoczesne istnienie pewnej liczby innych buntów, które zmuszają go do czerpania z jego ostatecznych rezerw (osłabionych ponadto przez dwie wojny opiumowe ), zarówno militarnych, jak i wojskowych. finansowych, aby poradzić sobie z tymi równoczesnymi kryzysami. Najważniejsze z tych buntów to bunt Nian w północnych Chinach, bunt Panthay w Yunnan i bunt Dunganów w chińskim Turkiestanie .
W szczególności rewolta Nian stanowiła poważny problem dla Qing: wybuchła prawie w tym samym czasie, co rewolta Taipingów, której był północnym odpowiednikiem , i miała kawalerię, której brakowało w Taiping, co umożliwiło im Odeprzyj walkę, odetnij linie komunikacyjne z Qing do prowincji okupowanych przez Taiping. W obliczu szybkiej skoordynowanej akcji między Taipingami i Nian, rozproszenie sił Qing na tak rozległym terytorium doprowadziłoby do jeszcze bardziej niebezpiecznej sytuacji dla reżimu. Prowincje, których dotyczy bunt Nian, to rzeczywiście Shandong , Jiangsu , Henan i Anhui , to znaczy obszar sąsiadujący z obszarem zajmowanym przez samych Taipingów i kontrolujący dostęp z innych miejsc.
W rzeczywistości Nians pomaga Taipingom podczas wyprawy do Pekinu w Czerwiec 1853 ; Podobnie wyprawa wzmacniająca Taiping zLuty 1854otrzymuje znaczące wsparcie od Nian. Ale między Taiping i Nian nie dochodzi do formalnego sojuszu: Taiping, nasyceni swoim niebiańskim pochodzeniem, rzeczywiście wykazują pewną arogancję wobec przywódcy Nian, Zhang Lexinga .
Dopiero po śmierci Yang Xiuqinga , a następnie odejściu Shi Dakai w 1857 roku, Li Xiucheng , bardziej pragmatyczny i mniej zainteresowany wymaganiem posłuszeństwa od Nian, nawiązał prawdziwy związek z Nian. Sojusz ten trwał jednak tylko do 1861 r. ze względu na trudne stosunki z Zhang Lexingiem.
Rząd dynastii Qing zdaje sobie sprawę ze skali buntu Taipingów, a imperialni starają się zebrać armie, aby go powstrzymać. Brak wykwalifikowanych generałów Qing - co można tłumaczyć innymi trwającymi rewoltami , takimi jak rewolta Nian , a następnie rewolta Panthay - jest jednak hamulcem w walce z Taipingami.
Jednym z głównych przywódców armii cesarskiej jest Zeng Guofan (1811-1872), który w 1853 roku otrzymał od Qing zlecenie utworzenia armii i kierowania operacjami. Armia ta, nazwana Armią Xiang , była początkowo ukonstytuowana i finansowana na miejscu, jako milicja samoobrony właścicieli ziemskich. Inny człowiek, Li Hongzhang , zakłada milicję w swojej prowincji Anhui , której sukcesy w walce z Taipingami przyciągają uwagę Zeng Guofana. Ta "Armia Anhui" ( Huai Jun ) odgrywa wówczas znaczącą rolę, ponieważ Li Hongzhan później uczynił ją bazą armii Beiyang , pierwszej nowoczesnej armii chińskiej.
Armia Xianga, której początkowo zadaniem była tylko walka z Taipingami w Hunan , szybko okazała się skuteczna i była stopniowo wykorzystywana przez rząd Qing zamiast regularnej armii kraju. Miał do 360 000 ludzi i odegrał kluczową rolę w odbiciu Nanking w 1864 roku.
W latach 1853 - 1854 „niebiańskie królestwo Wielkiego Pokoju” dążyło do ekspansji na północ i zachód. Przybywa „północna armia” TaipingówPaździernik 1853w rejonie Tianjin , około stu kilometrów od Pekinu, ale nie można wziąć stolicy z powodu mrozu nadchodzącej zimy pekińskiej i braku jedzenia. W 1854 został pokonany przez wojska Qing dowodzone przez generała mongolskiego Sengge Rinchena , a resztki armii zostały zmiażdżone w marcu 1855 , po ostatecznym oporze w Lianzhen, niedaleko Canal Grande . Lin Fengxiang, generał Taiping, zostaje zabity przez Sengge Rinchena.
Poza ofensywą Taipingów na Pekin, która zakończyła się poważnym niepowodzeniem i nie została powtórzona, lata 1854 i 1855 naznaczone były walkami na innych frontach, w Hunan lub na przebiegu Yangzi Jiang . Podobnie jak na północy, walki te oznaczały również zatrzymanie natarcia Taipingów. Więc25 lipca 1854 r, Qing odnieśli ważne zwycięstwo nad jeziorem Dongting w Hunan, które po raz kolejny uratowało Changsha .
W latach 1854 i 1855 toczyły się też nierozstrzygnięte bitwy na środkowej części biegu Jangzi, wokół Wuhan , która została dwukrotnie zdobyta i dwukrotnie przegrana. Podobnie Wuhu , położony na Upstream Yangzi Jiang z Nanjing, była przedmiotem zaciętej walki i rąk do rąk osiem razy między 1853 a 1855 r .
W Październik 1855Qing wygrała także bitwę pod Tongcheng , która uniemożliwiła Taipingom kontrolowanie Hunan. Wreszcie wListopad 1855, Luzhou zostaje przejęte przez Qing po 22-miesięcznym oblężeniu; Taiping, który go bronił, wyczerpany i głodny, zostaje zmiażdżony.
Królestwo Hong Xiuquan zatrzyma się. Marsz na północ w praktyce kończy się po zdobyciu Nanjing. Stopniowo ruch, który rozrósł się, szybko zmniejszał kontrolowane przez siebie terytoria. Wyprawy przeciw Pekinowi nie powiodły się, w szczególności ze względu na chłopów z północy, którzy nie przyłączyli się do buntu, oraz z powodu braku silnego sojuszu z buntem Nian .
Podane zasady nie są już przestrzegane przez najwyższą pozycję w hierarchii. Hong Xiuquan i przywódcy Taiping praktykują poligamię, która została zakazana. Stosowanie zasad jest brutalnie praktykowane: palaczom opium ścina się głowy, a ich głowy wiesza się na ścianach w klatkach; Xiao Chaogui , król Zachodu, skazany jest na sąd i egzekucję swoich rodziców za wspólne mieszkanie, w sprzeczności z wcześniejszym prawem TaipingMarzec 1855, który zakazywał w tamtym czasie jakichkolwiek związków między mężczyzną a kobietą, nawet w związku małżeńskim.
Co więcej, od 1853 r. Hong Xiuquan przestał aktywnie angażować się w prowadzenie biznesu: mówiono nawet o „niewidzialnym” przywódcy . Ta zmiana kierunku ruchu jest korzystna dla Yang Xiuqinga, „Króla Wschodu” i „Doradcy Wojskowego”; w rzeczywistości łączy on uprawnienia głównodowodzącego armii Taipingów i premiera, dzięki tytułowi „Pana 9000 lat”. Hong Xiuquan panuje obecnie tylko dzięki pisemnym proklamacjom skoncentrowanym głównie na kwestiach religijnych, z jego „Pałacu Króla Niebios” w Nanjing.
Chłopstwo, tak bronione na początku buntu, jest stopniowo zapominane: na przykład przywódcy żyją w luksusie, a idee bezklasowego społeczeństwa i równości kobiet i mężczyzn, tak silne na początku, są gwałcone przez establishment z zaznaczonym hierarchii , w której prawo do posiadania kilku żon stała się ważnym znakiem władzy.
Walki wewnętrzne i „masakra w Tianjing”Jedność ruchu zostaje zachwiana, gdy sami przywódcy Taiping angażują się w wewnętrzne walki. W 1856 r. w Nanjing drugi z Hong Xiuquan, Yang Xiuqing , który chciał przejąć władzę, został uśmiercony przez Wei Changhui , „króla Północy” i Qin Riganga , pospiesznie przywołany, jak również Shi Dakai, Hong Xiuquan, aby udaremnić manewry Yang Xiuqinga. Po tym morderstwie następuje masakra przez Wei Changhui żołnierzy, którzy pozostali lojalni wobec Yang Xiuqing. Wei Changhui i Qin Rigang sami zostali zamordowani wkrótce potem, na rozkaz Hong Xiuquan, za próbę zamordowania Shi Dakaia również po jego powrocie. To wydarzenie jest niewątpliwie punktem wyjścia do rozpadu sprawy Taipingów, nękanej teraz podejrzliwością jej przywódców wobec siebie.
Ta seria morderstw znana jest jako „ Masakra w Tianjing ” ( Tianjing , „Stolica Niebios”, stąd Nanking) i wyznacza główny punkt zwrotny, dziesiątkując naczelne dowództwo Taipingów i definitywnie rozbijając jedność ruchu.
Ten rozpad został jeszcze bardziej zaakcentowany, w następnym roku, w 1857 , przez odejście Shi Dakai , „króla boków” ( Yi Wang ), na południowy zachód, gdzie sam wyruszył na wojnę. Odejście Shi Dakai w towarzystwie stutysięcznej armii następuje po śmierci jego żony i dzieci, zmasakrowanych podczas zamachu stanu przez Wei Changhui, a także nieufności, jaką teraz okazuje Hong Xiuquan.
Ostatecznie, Hong Rengan (1822-1864), kuzyn Hong Xiuquan, dołączył do Taiping w 1859 na prośbę Niebiańskiego Króla. Ożywił ruch na jakiś czas swoimi nowoczesnymi pomysłami, których niestety z trudem mógł zrealizować. Wręcz przeciwnie, został odsunięty na bok wiosną 1861, pod naciskiem dwóch skorumpowanych braci Hong Xiuquan, Hong Renfy i Hong Rendy , na korzyść młodego syna Hong Xiuquan, Hong Tianguifu .
Wewnętrzne kłótnie trwale zdezorganizowały królestwo Taiping i wyeliminowały pewną liczbę najlepszych generałów. Pęd zostaje przerwany, a kwestia rozszerzenia królestwa na Pekin nie jest już na porządku dziennym. Po stronie Qing nieefektywne armie na początku były wspierane przez armię Xianga i armię Anhui. I wkrótce ludzie Zachodu porzucają swoją neutralność .
Wsparcie Zachodu, od około 1860 r., uzyskano od imperialistów, głównie z Francji i Wielkiej Brytanii . Te dwa kraje początkowo pozostały neutralne w tym wewnętrznym konflikcie, ponieważ prowadziły również drugą wojnę opiumową przeciwko rządowi Qing i patrzyły z sympatią na „chrześcijańskiego” Taipinga. Ale po misjach obserwacyjnych z 1854 r. (w których stwierdzono, że trudno jest uporać się z Taipingami i fantazyjnym charakterem ich chrześcijaństwa), a zwłaszcza po zakończeniu drugiej wojny opiumowej ( 1856 - 1860 ), zakończonej traktatem z Tiencinu w 1858 r., a następnie w konwencji pekińskiej w 1860 r. ustały przyczyny dystansowania się od rządu Qing. Konwencja Pekińska rzeczywiście przyznaje Francji, Wielkiej Brytanii i Imperium Rosyjskiemu wielkie korzyści handlowe i terytorialne ( Hongkong dla Anglików, część Mandżurii dla Rosji).
Brytyjczycy swoją decyzję o nie pozostawaniu neutralnym opierają na czterech punktach:
Ta zachodnia pomoc tłumaczy się wreszcie także faktem, że Taipingi kilkakrotnie próbowali (1860, 1862) zająć miasto Szanghaj , którego port, otwarty dla mieszkańców Zachodu, był dla nich niezbędny jako główny punkt dostępu w Chinach.
Niepowodzenie Taiping przed Szanghajem w 1860 r. , a następnie niemożność odzyskania kontroli nad górnym biegiem Yangzi Jiang , wyznacza nową fazę wojny: Taiping rzeczywiście nie kontrolują całego Yangzi, podczas gdy ta rzeka jest centralna oś ich królestwa. Jednocześnie zrazili Zachód, grożąc Szanghajowi, co doprowadziło do sfinansowania przez kupców miejskich od 1856 r. oddziału 5000 chińskich myśliwców, wrobionych i szkolonych na Zachodzie przez europejskich i amerykańskich ochotników, wkrótce nazwanych „ Armia zawsze zwycięska”. ”. Jej dowódca, Frederick Townsend Ward , amerykański awanturnik z jasną wizją tego, jaka powinna być skuteczna armia, dowodził nią znakomicie aż do śmierci w 1862 roku . Osiągnięte sukcesy są tak liczne i tak regularne, że po drugim nieudanym ataku Taipingu na Szanghaj, w styczniu, nadano jej nazwę „Armia zawsze zwycięska”.Luty 1862(Obrońcom pomaga również trwający 58 godzin opady śniegu, którym towarzyszy temperatura -12 °C , która zaskakuje Taiping). Po śmierci Warda, brytyjski kapitan Charles Gordon , wówczas 29 lat , objął dowództwo oddziału i wkrótce awansował do stopnia podpułkownika. Będzie też ważnym graczem w ostatecznym zwycięstwie nad Taipingami.
W Anqing (w) the . następuje bardzo poważna porażka5 września 1861 r : Taiping są ciężko pobici przez armię Xianga.
„Królestwo Niebieskie” zostaje następnie rozbite, stając twarzą w twarz z „zawsze zwycięską armią”, która odbiła Suzhou w 1863 r., oraz z armią Xianga, która oblegała Nanjing w następnym roku: kiedy w tym mieście zabrakło żywności, Hong Xiuquan stara się jeść dzikie zioła i umiera na zatrucie pokarmowe,1 st czerwiec 1864. 19 lipca 1864 r, po długiej pracy nad podważaniem , Zeng Guofan wysadza „wschodni” wał miasta, a oddziały Qing wdzierają się do Nanjing, miażdżąc Taiping w krwawych walkach ulicznych, w których zginęło ponad 100 000 osób.
Ale odzyskanie Nanking nie oznaczało końca wojny domowej, jednak bandy setek tysięcy byłych Taipingów nadal walczyły, aż Sierpień 1871, gdzie generał Li Fuzhong (李福忠), dowodzący resztkami armii Shi Dakai , zostaje ostatecznie zmiażdżony przez Qing. Tylko wtedy pokój naprawdę powróci do tej części Chin.
Przeciwstawne armie to z jednej strony armia Taipingów, w przeciwieństwie do regularnej armii chińskiej ( Zielony Sztandar i Ośmiu Sztandarów ), potem i przede wszystkim armia Xiang , podniesiona i wyszkolona przez generała „Qing” Zeng Guofana , potem armia Anhui, wychowywany i szkolony przez Li Hongzhanga , a wreszcie od 1860 roku „ zawsze zwycięska armia ”.
Organizacja korpusu armii Taiping była następująca:
Organizacja ta, posługująca się cyfrą „5”, odzwierciedla organizację założoną na wsi, opartą na „jednostkach rodzinnych” zrzeszających 5 razy 5 rodzin : w rzeczywistości każda rodzina musiała wnieść wkład do armii Taipingów, wysyłając żołnierza; korpus stanowił zatem siłę wojskową odpowiadającą 13156 rodzinom.
Te korpusy armii zostały umieszczone w armiach różnej wielkości. Poza głównymi armiami Taipingów, zorganizowanymi według powyższych zasad, były też tysiące zwolenników Taipingów, którzy tworzyli oddziały nieregularne.
Całkowita liczba mężczyzn walczących w armii Taipingów jest trudna do oszacowania, a ponadto różniła się w zależności od okresu, ale szacunki wynoszą od jednego do trzech milionów ludzi. Główne współczesne źródło pochodzi od Ling Shanqinga, urzędnika Taiping, według którego „112 armie powstania Taiping liczyły w sumie 3 085 021 mężczyzn, oficerów, bojowników, służących i sekretarzy” ; trzy miliony ludzi, których mogły objąć siły Taipingów, wydają się zatem liczbą maksymalną.
Bardzo niezwykłą cechą Armii Taiping była duża liczba kobiet, które się w niej znajdowały, rzędu stu tysięcy, które walczyły w „Kobiecej Armii Taiping”.
Struktura etnicznaEtnicznie armia Taiping została początkowo utworzona głównie z dwóch grup: Hakka , podgrupa ludności Han ( 客家 ; pinyin : kèjiā , dosłownie: „rodziny gości”) i Zhuang ( chiński : 壯族 ; chiński uproszczony : 壮族 ; pinyin: Zhuàngzú ), grupa etniczna spoza Han.
Te dwie grupy były mniejszościami w porównaniu z dominującą populacją Han w południowych Chinach. Nie jest zatem przypadkiem, że Hong Xiuquan i inni książęta Taiping byli Hakką.
Jak sugeruje ich nazwa „rodzin gości”, Hakka byli postrzegani jako niedawni imigranci, często narażeni na kpiny i wrogość ze strony większości Han. Jako nowi przybysze często uprawiali tylko najbiedniejszą ziemię. To dlatego Hakkowie historycznie wykazywali znacznie większą skłonność do buntu niż inne populacje Han.
Jeśli chodzi o Zhuang, to jest to rdzenna ludność pochodzenia Tai , która stanowi największą nie-Han populację w Chinach. Stopniowo, na przestrzeni wieków, społeczności Zhuang przyswajały kulturę Han. Można to zrobić bez większych trudności, nawet jeśli język używany przez Zhuang nie ma nic wspólnego z chińskim, ponieważ kultura Han tego regionu świadczy o wielkiej różnorodności językowej, którą łatwo przystosowuje.
Jednak pewne napięcia między Hanem i Zhuangiem były nieuniknione, co czasami prowadziło do buntów ze strony Zhuangów.
Struktura społecznaSpołecznie i ekonomicznie Taiping pochodzili prawie wyłącznie z klas niższych. Wielu żołnierzy z południowego Taipingu było byłymi górnikami, zwłaszcza pochodzącymi z Zhuang . Bardzo niewielu Taipingów, nawet wśród ich przywódców, wywodziło się z cesarskiej biurokracji . Praktycznie żaden z nich nie był właścicielami ziemskimi, a właściciele ziemscy byli często mordowani na terenach zajętych przez Taipingów. W tym wojska Taiping było bardzo blisko do Armii Ludowo-Wyzwoleńczej w XX th wieku .
GeneralicjaWkrótce okazało się, że generałowie Taiping wykazali się wyższymi umiejętnościami wojskowymi niż większość generałów Qing.
Głównymi generałami Taipingów byli:
Na czele wszystkich sił zbrojnych Taipingów stał „doradca wojskowy” (軍師). Był to przede wszystkim Yang Xiuqing , a następnie, po zamachu na tego ostatniego w 1856 roku i odejściu Shi Dakai w 1857 roku, stanowisko doradcy wojskowego pozostało niezajęte.
Regularna armia składała się z co najmniej dwóch milionów ludzi, słabo wyszkolonych, słabo opłacanych, słabo wyposażonych i więcej – w przypadku armii Zielonego Sztandaru , złożonej prawie wyłącznie z Hansa , w przeciwieństwie do 8. Chorągwie mandżurskie – mało zmotywowane do walki o Dynastia mandżurska, która pokazała swoją niekompetencję i zepsucie.
Armia Xiang wystawiany około 360.000 ludzi w 1860 roku; jednak cesarz Qing szybko zdaje sobie sprawę ze swojej wyraźnej wyższości nad Zielonym Sztandarem , a nawet nad mandżurskimi „Sztandarami”, i konsekwentnie zwiększa swoje pole działania, początkowo ograniczone do Hunan , aby rozszerzyć je na inne prowincje zamiast zwykłych armia.
Wreszcie „ Armia zawsze zwycięska ”, bardzo mała z pięcioma tysiącami ludzi, ale bardzo skuteczna i regularnie z powodzeniem konfrontująca siły Taipingów dziesięciokrotnie liczniejsze. Ale mała armia Warda była szkolona i wyposażona na Zachodzie i miała najlepsze dostępne uzbrojenie; zdyscyplinowany i mobilny, wspierany był przez flotyllę kanonierek i środków transportu.
Dopiero po ustanowieniu ich stolicy w Nanjing, w 1853 roku, Taipingowie ogłosili edykt zatytułowany „Rząd rolny dynastii niebiańskiej”, określający kompletny program reorganizacji społeczeństwa, a nie tylko rolnictwa. Większość z poniższych działań pojawia się w tym programie, który określa również organizację i administrację, jaka ma być wprowadzona w miastach i na wsi:
Ale całe to prawodawstwo okazuje się niezwykle nieskuteczne, a ponadto stosowane brutalnie i bezkrytycznie. Wszystkie wysiłki są właściwie skoncentrowane na wojsku, a administracja cywilna jest bardzo uboga. Nowe zasady są wprowadzane w głównych miastach, ale bez większych obaw należy je stosować na wsi, którą Taiping bardzo źle kontrolują.
Pod zwierzchnictwem „Króla Niebios” (天王), Hong Xiuquan , terytorium jest podzielone między wodzów prowincji zwanych królami (王, Wang ).
Początkowo jest tylko pięciu: królowie czterech punktów kardynalnych i król Stron ( Yi Wang ). Wśród wodzów prowincji mianowanych w ten sposób we wczesnych dniach królestwa Taiping, dwóch, król zachodu Xiao Chaogui i król południa, Feng Yunshan zginęło w akcji w 1852 roku. Król wschodu, Yang Xiuqing , został następnie zamordowany przez króla Północy Wei Changhui podczas masakry w Tianjing we wrześniu-Październik 1856, po czym król Północy, Wei Changhui, sam zostaje zamordowany. Po tej masakrze król Stron , Shi Dakai , ostatecznie opuścił Taiping w towarzystwie swojej armii.
Hong Xiuquan mianuje wtedy nowych szefów kuchni. To są :
Co do najstarszego syna Hong Xiuquan, „młodego księcia” Hong Tianguifu , zastąpił go na kilka miesięcy przed śmiercią Hong Xiuquan. Jest wykonywany w miesiącuPaździernik 1864.
Hierarchia w królestwie celestialnymHierarchia tytułów w królestwie celestialnym składa się w następujący sposób:
Wszystko to jest wysoce skodyfikowane i odzwierciedlone w atrybutach władzy, do jakich uprawniony jest każdy poziom tej hierarchii. Przykładem są pieczęcie, do których uprawnieni są różni dostojnicy królestwa: wielkość jest ściśle hierarchiczna, od największej (króla niebieskiego) do najmniejszego, a także ich materiał (np. pieczęć złota dla królów, pieczęć srebrna dla markiz na końcu drewnianymi pieczęciami).
Tytuły również wyraźnie odzwierciedlają moc każdego z nich: Hong Xiuquan jest „Władcą dziesięciu tysięcy lat”, Yang Xiuqing jest „Władcą dziewięciu tysięcy lat”, a pozostali królowie są „Władcami pięciu tysięcy lat”. . Znaczenie podane tytułów znajduje odzwierciedlenie w fakcie, że Taiping noszącej nazwę Wang (jeden z najczęściej w Chinach), co oznacza „król”, są zobowiązani, aby dodać do „ klucza ” do sinogram Wang (王). Spośród pies, 犭 ( quǎn ) (pies), aby uniknąć wszelkich dwuznaczności, przynajmniej wizualnie. Ale także odzież: Hong Xiuquan ma prawo do dziewięciu smoków, Yang Xiuqing ośmiu, a pozostali królowie tylko czterech. W palanquins : że z Tian Wang , niebiańskiego króla Hong Xiuquan, prowadzi przez 64 mężczyzn, że króla East Yang Xiuqing przez 40 mężczyzn, następnie 32 dla innych królów, potem 16, 8 lub wreszcie 4, w zależności od ranga . Wielkość haremów jest bezpośrednio związana z rangą; dwa najważniejsze to Hong Xiuquan i Yang Xiuqing. Swoją rolę pełnią również ozdoby drzwi: dwa smoki i feniks na bramie pałacu Niebios, smok i feniks na bramie króla wschodu (Yang Xiuqing), smoka i tygrysa dla pozostałych królów, słoń dla kanclerzy , lampart na chmurze dla generałów, lampart na górze dla pozostałych oficerów… Pojęcie egalitarnego społeczeństwa zaczyna więc obowiązywać dopiero dość nisko w hierarchii.
Administracja miastaW bardzo dużych miastach, takich jak Wuchang i Nanjing , separacja płci jest ściśle przestrzegana: mężczyźni mieszkają w jednym budynku, kobiety i dzieci w drugim. Mężczyźni i kobiety gromadzą się w tych budynkach w grupach po 25 osób (tzw. guan ), zgodnie z wykonywanym zawodem. Tak więc istnieje guans z murarzy , stolarzy , krawców , czy nawet młynarzy , piekarzy , a nawet sos sojowy twórcy . Są też guany „zbiorowego zainteresowania” dla zawodów takich jak lekarze , strażacy , a nawet przedsiębiorcy pogrzebowi .
Małe sklepy sprzedające mięso, ryby lub herbatę są podzielone według płci klientów (jeden sklep dla klientów, drugi dla klientów); Policja Taiping zapewnia, że zasada jest stosowana. W Nanjing ludność reaguje na różne sposoby: podczas gdy niektórzy trzymają się nowego systemu, inni ukrywają się lub uciekają, powodując na przykład niedobór lekarzy, tak wielu uciekło z miasta.
Wyspecjalizowane agencje rządowe, w zależności od sześciu ministerstw państwowych (Ministerstwa Nieba, Ziemi, Wiosny, Lata, Jesieni i Zimy), pełnią szereg kluczowych funkcji: obsługa arsenałów (amunicji i prochu), budowa okrętów wojennych, produkcja odzieży dla Niebiański Dwór, zapasy wody, oleju, soli itp.
W dziedzinie inżynierii cywilnej i wojskowej budowa domów, a nawet pałaców ma drugi priorytet: większość wysiłku poświęca się fortyfikacjom miast, które są budowane lub ulepszane.
W rzeczywistości wdrażanie administracji Taipinga okazuje się szczególnie brutalne. Chiński uchodźca, który uciekł z królestwa Taiping, wyjaśnia powody swojej ucieczki:
„Mieszkańców ostrzegano, że zostaną skazani na śmierć, jeśli nie poddadzą się w ciągu trzech dni. (…) Około połowa populacji złożyła. (…) Zebrani w 25-osobowe grupy mieszkańcy musieli następnie śpiewać hymny; w przypadku pomyłki, winni zostali uderzeni rękojeścią noża. (…) Budzik jest o 3 nad ranem do prac domowych; dla tych, którzy nie mają siły, są bici, czasem na śmierć. "
Administracja kampaniąOrganizacja kampanii jest zupełnie inna:
Przede wszystkim mniejsze znaczenie zainteresowanych populacji nie pozwala na ustanowienie rozdzielenia różnych branż. Co więcej, większość mieszkańców wsi to chłopi, uprawiający i tak ten sam zawód.
Organizacja nie opiera się więc już na guan z zawodu, ale na „rodzinach”:
W szabat każdy kapral zabiera do kaplicy swoją rodzinę i czterech innych, za których jest odpowiedzialny. Tam w kaplicy rozdziela się mężczyzn i kobiety. Sierżanci następnie wygłaszają kazania, podczas gdy rodziny słuchają, po czym śpiewają hymny .
W całych Chinach ziemia jest podzielona równo, biorąc pod uwagę jakość rolniczą ziemi, klasyfikowana według plonów na dziewięć kategorii; każdy mężczyzna i kobieta w wieku piętnastu lat i więcej otrzyma równy udział, do którego zostanie dodana połowa udziału za każde dziecko poniżej piętnastego roku życia. Każda rodzina w każdej jednostce musi mieć pięć kurczaków i dwie maciory. W morwy drzewa musi rosnąć blisko ścian, dzięki czemu kobiety mogą podnieść jedwabniki, aby ubrania. Każdy kapral zapewnia, że każda rodzina otrzymuje to, czego potrzebuje: ubrania, inwentarz, pieniądze. Wszystko, co nie zostanie w ten sposób rozdzielone, wraca do państwowej kasy. Sierżanci sprawdzają rachunki kapralów i przedstawiają je przełożonemu. Wreszcie podczas narodzin, ślubów lub śmierci każda rodzina otrzymuje prezent.
Istotną cechą administracji Taiping zdefiniowaną przez „Reżim Agrarny Niebiańskiej Dynastii” jest akumulacja uprawnień przez różnych urzędników Taiping: ich atrybuty są w rzeczywistości polityczne, wojskowe, ekonomiczne, religijne, a nawet sądowe. Organizacja Taiping jest zatem w istocie organizacją totalitarną .
WalutaJuż w 1853 roku, po zdobyciu Nanjingu, biło Królestwo Niebieskie, emitując monety o średnicy od 25 mm do 56 mm . Na awersie widnieje napis 太平天囯 (pinyin: Taiping Tianguo , „Niebiańskie Królestwo Wielkiego Pokoju”), a na odwrocie napis 聖 寶 (pinyin: Sheng Bao , „Święty Skarb”).
Zamiast tradycyjnego znaku 國 ( guó , „kraj”) wymienionego w chińskiej walucie, niebiańskie królestwo decyduje się na użycie ideogramu nieco innego – ale znaczącego – znaku, który jest otoczony przez królewską granicę. Znak ten bardzo przypomina uproszczony znak 国, który od tego czasu jest promowany przez Chińską Republikę Ludową.
Te miedziane monety mają niewielką wartość, dlatego konieczne jest związanie ich w naszyjnik z 1000 monet, warty srebrnego lianga (uncja czystego srebra).
Ponadto w 1861 r. państwo Taiping zaczęło emitować banknoty denominowane w taelach ; banknoty te, o znacznych rozmiarach (18 cm × 31 cm ), są zadrukowane tylko z jednej strony. Żołnierze są hojnie opłacani w tej walucie, która w 1864 roku straciła prawie całą swoją wartość.
Chociaż pozornie chrześcijańskie, „niebiańskie królestwo Wielkiego Pokoju” było uważane za heretyckie przez większość głównych gałęzi chrześcijaństwa .
Założyciel ruchu, Hong Xiuquan, wielokrotnie i bezskutecznie próbował zdać egzamin do służby cywilnej z Shengyuan .
W 1843 r., po ostatecznym niepowodzeniu na egzaminach, Hong Xiuquan w końcu ustanowił powiązanie między, z jednej strony, religijnymi broszurami przekazanymi mu przez kantońskiego misjonarza Liang Afa w 1836 r. (które w końcu przeczytał za namową swojego przyjaciela). Li Jingfang), a z drugiej strony dziwne wizje, które nawiedzały go podczas kryzysu delirium, który dotknął go w 1837 roku: miał wtedy wizję mężczyzny w kapeluszu z podniesionym rondem, w czarnej sukience i z długą złotą brodą, która sięgała mu do pasa. Ten człowiek, który nazywał siebie swoim ojcem, dał mu długi miecz, zwany „Śniegiem w chmurach”, a także złotą pieczęć, i z pomocą młodszego mężczyzny, do którego „nazywał go Hong Xiuquan”. starszego brata”, nauczył go walczyć z Yan Luo, królem piekieł i jego demonami.
Oświecony jego chrześcijańskimi lekturami, nagle rozumie, że brodaty mężczyzna był Bogiem, że młodszy był Jezusem, a on sam jest młodszym bratem Jezusa. Wreszcie, później, pod koniec 1849 lub na początku 1850, zdał sobie sprawę, że demony to nikt inny jak Qing i ich słudzy.
Hong Xiuquan i jego kuzyn zostali ochrzczeni zgodnie z rytuałem zapisanym w broszurze „Dobre słowa na wezwanie naszych czasów”.
Następnie stworzył bardzo dosłowną interpretację Biblii, która wkrótce dała początek „teologii jedności”, przez którą odrzucił doktrynę Trójcy Świętej . Zgodnie z tą teorią, tylko Bóg Ojciec jest Bogiem, a Jezus Chrystus jest tylko „starszym bratem” Hong Xiuquan w tym systemie wierzeń.
Zastępca Hong Xiuquan, Yang Xiuqing , przybiera później tytuł „Pocieszyciela” i „Wiatru Ducha Świętego”, co – jak zgadza się Hong Xiuquan – oznacza, że Yang Xiuqing jest nie tylko rzecznikiem Boga Ojca, ale także Świętym Duch . Jednak autentyczność jego wiary jest niepewna.
Opierając się na swoich lekturach i objawieniach, które miał, Hong Xiuquan dodaje trzecią Świętą Księgę do pierwszych dwóch ( Starego i Nowego Testamentu ), aby utworzyć Biblię Królestwa Niebieskiego. Pisze również adnotacje zarówno do Starego, jak i Nowego Testamentu.
Zachodnie misje obserwacyjne i „chrześcijaństwo” TaipingW latach 1853-1854 Brytyjczycy, Francuzi i Amerykanie, chcąc ustalić swoją opinię na temat Taipingów i określić politykę swoich krajów wobec nich, wysłali do Nanjing kilka misji obserwacyjnych:
W Kwiecień 1853, pierwsza misja brytyjska, kierowana przez pełnomocnika Sir George'a Bonhama, popłynęła z Szanghaju do Nanjing na pokładzie HMS Hermes . Kapitan HMS Hermes uważa ich za „inteligentnych, zdeterminowanych i zdeterminowanych, ale także uprzejmych i pogodnych” . Jednak pismo Yang Xiuqinga, żądające poddania Wielkiej Brytanii Królestwu Niebieskiemu, skutkuje kategorycznym odrzuceniem Sir George'a Bonhama i natychmiastowym powrotem do Szanghaju.
W Listopad 1853to francuski minister M. De Bourboulon udaje się do Nanking na pokładzie Cassini . François De Plas, dowódca „ Cassini” , zauważył: „Mieszkania są pospolite, a żywność i ubrania są przechowywane w magazynach publicznych. Złoto, srebro i przedmioty drogocenne przechowuje Skarb Państwa. Nie możesz niczego sprzedać ani kupić” . Konkluzje raportu pana De Bourboulona dla francuskiego ministra spraw zagranicznych są znacznie korzystniejsze niż jego brytyjskiego kolegi: „Siła tego ruchu rewolucyjnego obiecuje nie mniej niż radykalną transformację Chin na poziomie społecznym. religijne ” . Taipingowie mają za to „siłę swojej organizacji, swoją taktykę i siłę moralną” .
Stany Zjednoczone, w osobie sekretarza stanu Marcy'ego , rozważały uznanie Taiping za de facto rząd Chin; pierwsza misja obserwacyjna, powierzona Humphreyowi Marshallowi, wraca do Nanjing na pokładzie Susquehanna , latem 1854 roku.10 lipca, są bardzo niekorzystne dla Taipingu. H. Marshall rzeczywiście pisze do Marcy: „Qing są skrajnie skorumpowane, niekompetentne, ignoranckie i zarozumiałe. Ale rebelianci nie mają pojęcia, czym jest rząd. Zadowalają się walką o władzę” . Druga misja obserwacyjna prowadzona przez Roberta McLane'a (następcy Humphreya Marshalla) przybywa do Nanjing, aby ponownie ocenić celowość wspierania Taipingów. Jego wniosek jest tak samo negatywny, jak Humphrey Marshal. R. McLane wypowiadał się przeciwko idei uznania rządu Taipingów, ponieważ „Taipingowie nie podpisaliby się pod zobowiązaniami istniejącego traktatu między Chinami, Wielką Brytanią, Francją i Stanami Zjednoczonymi. Taiping byłby trudniejszy do opanowania niż Qing” . WListopad 1854powie: „Jestem przekonany, że powinienem zajmować się cesarzem z dynastii Qing” .
Wreszcie w Czerwiec 1854Brytyjczycy wysyłają nową misję oceniającą do Nanjing, kierowaną przez Sir Johna Bowringa , na HMS Rattler ; zadaje Taipingowi trzydzieści pytań religijnych, na które Taiping udzielają zaskakujących odpowiedzi. Wśród pytań zadawanych przez Brytyjczyków Yang Xiuqingowi znajdujemy: „Czy Bóg objawia się tobie i jak?”. ” , na co Yang Xiuqing odpowiada: „Bóg przemawia do nas przez moje złote usta” . I znowu: „Ile żon może mieć mężczyzna? „ Odpowiedź Yanga brzmi: „O liczbie konkubin decyduje niebo” . A przede wszystkim Taipingowie z kolei zadają Brytyjczykom pięćdziesiąt pytań, które świadczą zarówno o dryfowaniu ich wiary, jak io ich nieznajomości chrześcijaństwa praktykowanego na całym świecie. Oto niektóre z zadawanych pytań:
Choć nie jest to zasadniczy punkt, który popycha ich do ostatecznego poparcia reżimu Qing, te dwa kwestionariusze wymienione z Yang Xiuqingiem prowadzą jednak Brytyjczyków do negatywnej opinii o reżimie Taipinga. Kwestionariusz Taiping, napisany przez Yang Xiuqing, został w całości zachowany w Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Jeśli chrześcijaństwo praktykowane przez Taipingów ma takie zaspy, to niewątpliwie rozwinęło się w środowisku zamkniętym, bez kontaktu z otoczeniem:
„Dobre słowa nawołujące do naszych czasów”, napisane przez Liang Afa, które służyły jako podstawa nauczania religii Hong Xiuquan, zostały ponownie przeczytane przez misjonarza na prośbę samego Liang Afa. Zawierają jednak wiele błędów (co było wówczas powszechne ze względu na trudności w tłumaczeniu).
Systematyczne odwoływanie się do mistycyzmu dominuje w życiu religijnym wodzów Taiping, podczas sesji mediumistycznych , które gromadzą m.in. rzecznika Boga Ojca ( Yang Xiuqing , którego również Hong Xiuquan uważa za Ducha Świętego ), rzecznik Jezusa Chrystusa ( Xiao Chaogui ) i młodszego brata Jezusa Chrystusa (sam Hong Xiuquan); nie może to nie wywołać silnej zmiany w doktrynie, zwłaszcza że Taiping nie mają kontaktu z misjonarzami, którzy mogliby ich oświecić. W związku z tym pytania Yang Xiuqinga wskazują na pytania bez odpowiedzi, które ich dotyczą. O ile pytania te zostały napisane przez Yang Xiuqinga, uzasadnione jest, w świetle wydarzeń z 1856 roku , zastanowienie się, czy celem Yang nie było udowodnienie, że Hong Xiuquan mylił się w niektórych swoich twierdzeniach. własna moc podczas sesji medialnych.
Wpływ tajnych stowarzyszeńPraktykując religię monoteistyczną, Taiping odrzucają wszystko, co mogłoby być użyte do kultu fałszywych bogów: świątynie buddyjskie, a także wizerunki i posągi Buddy są niszczone, podobnie jak wyobrażenia taoistyczne. Posunęli się tak daleko, że w 1856 roku całkowicie zniszczyli słynną porcelanową pagodę Nanjing , która była dumą miasta.
Ale doktryna rozwinięta przez Hong Xiuquan jest przede wszystkim odrzuceniem konfucjanizmu, którego propagowanie jest zabronione; jednak waga kultury konfucjańskiej jest taka, że powstańcy nie są w stanie wykorzenić wszystkich jej aspektów. Hong Xiuquan przygotował egzaminy umożliwiające dostęp do służby cywilnej i sam jest przesiąknięty kulturą konfucjańską, co odzwierciedlają jego zasady i edykty, które przywołują wiele reguł konfucjańskich (poprzedzonych po prostu: „Ogólnie mówimy, że…”, a już nie :„ Mistrz powiedział: ”, lub„ Mencjusz powiedział: ”.
Jednak największy wpływ – poza chrześcijaństwem – wywierany na Taiping, ma wpływ tajnych stowarzyszeń na ruch triad ; wśród najbardziej znanych z tych towarzystw związanych z triadami znajdujemy na przykład Tiandihui (towarzystwo nieba i ziemi), Sanhehui (towarzystwo Trzech Harmonii), Sandianhui (towarzystwo Trzech Punktów), a także Jianghuhui , które staje się słynny Gelaohui (społeczeństwo Starsi i Weteranów), do którego Mao Zedong będzie odwoływać się przed Japończyków w 1936 roku w połowie XIX -go wieku, przedsiębiorstwa te znajdują się w każdej miejscowości Guangxi . Ich wpływ na ruch Taiping jest znacznie mniej znany i badany niż wpływ chrześcijański, ale bardzo realny.
Główne oznaki tego wpływu zostały zbadane i ujawnione przez Xie Xingyao w 1935 roku i Jian Youwena w 1962 roku. Zasadniczo są to następujące aspekty psychologii Taipingu:
Co więcej, założyciel Towarzystwa Czcicieli Boga, będący początkiem ruchu Taiping, Feng Yunshan , król Południa, sam był związany z tajnym stowarzyszeniem. Jest jednak głównym architektem początkowej organizacji Taiping.
Rewolta Taipingów była również poprzedzona ruchami triad w Guangxi w 1820 roku, następnie w 1832 i wreszcie w 1836 roku.
Co najmniej jedno tajne stowarzyszenie połączy się z Taiping (w 1858); jest to Jinqianhui ("Gold Mint Company").
Do ostatecznego niepowodzenia Taipingu przyczyniło się wiele różnych przyczyn.
Pierwszą przyczyną jest niewątpliwie ich ignorancja i niezrozumienie świata zewnętrznego, aw szczególności Zachodu; tę ignorancję i nieporozumienie potęgowała niezdolność Hong Xiuquana do otaczania się kompetentnymi doradcami. To na polu wojskowym okaże się to najbardziej penalizujące: Taiping nie będzie miał pomysłu na modernizację. Tylko Hong Rengan nawiązał kontakt z mieszkańcami Zachodu na tyle, by wpaść na ten pomysł, ale za późno. Zapewniłoby to im przewagę w dziedzinie wojskowej; przeciwnie, to właśnie Qing wraz z armią Xianga i „zawsze zwycięską” armią (wspieraną w tym przypadku przez Zachód) stanowią armie wyposażone w nowoczesną broń. Ale arogancja pokazana przez Taipingów odegrała również fundamentalną rolę w przepychaniu Europejczyków po stronie Qing: Taiping rzeczywiście wywarł bardzo zły wpływ na Brytyjczyków i Amerykanów podczas misji obserwacyjnych w 1853 r. -1854, w szczególności pokazując ich wolę nieratyfikowania traktatów podpisanych przez Chiny, jeśli dojdą do władzy. Z drugiej strony ich upór w atakowaniu Szanghaju zakończył się umieszczeniem Zachodu w obozie Qing.
Ponadto Taipingowie okazali się niezdolni do szybkiego zawarcia trwałego i zorganizowanego sojuszu z rewoltą Nian , niezbędnego sojuszu do zdobycia Pekinu, poprzez zapewnienie im kawalerii, której im brakowało, Taipingom pozbawionych koni, rzadko spotykanych na południu Chin.
W zupełnie innej dziedzinie Taiping przywiązywali zbyt dużą wagę do religii, a tym bardziej mistycyzmu, ze szkodą dla realistycznej i pragmatycznej polityki i administracji; zaowocowało to zestawem niezwykle rygorystycznych praw, zwłaszcza w dziedzinie obyczajów; te prawa mogły być równoważone przez te, które głoszą równość osób. Niestety szybko okazało się, że wysocy dygnitarze Taiping nie mają zamiaru stosować prawa zwyczajowego.
Ten silny „dryf” w porównaniu z dobrymi początkowymi intencjami był połączony z coraz poważniejszymi walkami o władzę; Wyczuwalne już przez Amerykanów podczas ich misji obserwacyjnej w 1854 r. doprowadziły do masakry w Tianjing, która definitywnie osłabiła Taiping, prowadząc ich odtąd do niepowodzenia.
Wreszcie dla Mao Zedonga niepowodzenie buntów chłopskich było spowodowane brakiem „właściwej hegemonii” proletariatu i partii komunistycznej.
Pierwsza konsekwencja buntu Taipingów jest przede wszystkim demograficzna: całkowita liczba ofiar jest znaczna, szacuje się, że zabitych jest od 20 do 30 milionów, co niewątpliwie czyni z niej najbardziej wyniszczającą wojnę domową w historii kraju. Jednak oprócz zgonów spowodowanych samą wojną, poprzedzające ją klęski żywiołowe i mniejsze bunty, które wybuchły w tym samym czasie ( Nian , Dungan , Panthay , Miao ) przyniosły dodatkowe straty: ostatecznie ludność Chin musiałaby wzrosła z łącznie 410 milionów w 1851 roku, na początku buntu Taiping, do zaledwie 350 milionów w 1873 roku.
Ruchy ludnościowe spowodowane wojną doprowadziły do przewrotów demograficznych; niektóre regiony były opuszczone, nie tylko z powodu śmiertelności, ale także z powodu masowej ucieczki ludności w kierunku łagodniejszych miejsc: populacja Nanjing zmniejszyła się w ten sposób z 900 000 mieszkańców do prawie zera; Hangzhou rozrosło się z 2 075 000 mieszkańców w 1784 roku do 621 000 zaledwie sto lat później; w Anhui, spośród siedmiu miast wymienionych przed i po buncie, ubytek populacji wahał się od 40% do 88%.
Z drugiej strony, regiony lub miasta chronione przed wojną gwałtownie wzrosły: brytyjskie ustępstwa w Szanghaju wzrosły z pięciuset mieszkańców w 1853 r. do dwudziestu tysięcy w 1854 r., osiągając pięćset tysięcy w 1862 r.
Kolejne porażki tradycyjnych armii chińskich (zarówno Zielonego Sztandaru, jak i Ośmiu Chorągwi Mandżurskich), przeciwko Zachodowi przeciwko wojskom chłopskim, oraz sukcesy zawsze zwycięskiej Armii , armii Xiang i Armii Anhui ( Huai Jun). ) skłoniły rząd Qing do całkowitej przebudowy i modernizacji armii kraju. Reforma ta była jednak długa i trudna, o czym świadczy fiasko wojny chińsko-japońskiej w latach 1894-1895, w której armia i flota Beiyang , chociaż zmodernizowana przez Li Hongzhanga , została pokonana przez armię i flotę japońską. wydajny.
Inne pośrednie konsekwencje towarzyszyły zakończeniu tej wojny domowej: rzeczywiście, niektórzy ocaleni przekroczyli granicę i służyli jako nieregularni ( Czarne Pawilony ) w Annam . Paradoksalnie, walczyli obok chińskich żołnierzy cesarskich podczas wojny francusko-chińskiej ( 1881 - 1885 ), zwłaszcza podczas oblężenia Tuyen Quang .
Ta rewolta dała również początek początkom nacjonalizmu bardziej wyraźnego niż rewolty z przeszłości. Ten „protonacjonalizm” był ponadto skierowany nie tylko przeciwko zagranicznym mocarstwom, które upokorzyły Chiny podpisując „ nierówne traktaty ”, odrzucone przez Taipingów, ale także przeciwko samej dynastii Qing, z której pochodzi Manchu, która podpisała je później bycie pokonanym. Niepowodzenia regularnej armii osłabiły też wpływ dynastii Qing na cały aparat wojskowy.
System Taiping zainspirował ruchy, które nastąpiły po nim: Sun Yat-sen , Guomindang i ruch 4 maja (1919) znalazły tam wzór dla swoich własnych programów. Został również uznany przez chińskiego komunizmu jako ważny krok, ponieważ egalitarnego systemu Taiping przypominał chiński komunizm XX th wieku.
W każdym razie, bez względu na skalę niepowodzenia we wdrażaniu reform, rewolta Taipingów, propagując radykalne reformy społeczne oparte na równości, utorowała drogę do zmian chińskiego społeczeństwa w kierunku jego bolesnej modernizacji. Mao Zedong powiedział w 1949 roku: „Przed pojawieniem się chińskiego komunizmu, Hong Xiuquan był pierwszym chińskim spojrzeć na Zachód do prawdy . ”