Międzyrządowa platforma naukowo-polityczna dotycząca różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych

Międzyrządowa platforma poświęcona bioróżnorodności i usługom ekosystemowym pionowo = Artykuł ilustrujący organizację Historia
Fundacja 2012
Rama
Akronim (w)  IPBES
Rodzaj Komitet , organizacja międzyrządowa , organizacja ochrony przyrody
Siedzenie Bonn ( Niemcy )
Język język angielski
Organizacja
Założyciele UNESCO , Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska , Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa , Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju
Prezydent Robert Watson (od2016)
Prezydent Robert Watson
Organizacja nadrzędna Program Ochrony Środowiska ONZ
Stronie internetowej www.ipbes.net

Międzyrządowej Platformy Science-Polityka różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu (w języku angielskim  : Międzyrządowy Science-Policy Platform na różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu , IPBES ) to międzynarodowa grupa ekspertów w dziedzinie różnorodności biologicznej . Przewodniczy mu przez cztery lata Robert Watson z Wielkiej Brytanii, który jest przedstawicielem regionu Europy Zachodniej i innych stanów, mianowany na to stanowisko wluty 2016.

Wielodyscyplinarne, główne misje IPBES polegają na wspieraniu rządów i wzmacnianiu zasobów krajów wschodzących w kwestiach różnorodności biologicznej, pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).

Ten mechanizm współdziałania i koordynacji w zakresie różnorodności biologicznej jest wynikiem inicjatywy zapoczątkowanej w 2005 r. przez ONZ.
Ogłoszony w 2010 roku „  IPCC na rzecz bioróżnorodności” został oficjalnie utworzony w dniu21 kwietnia 2012przez 94 rządy. Pierwsze spotkanie odbyło się na początku 2013 roku .

Każde państwo członkowskie ONZ może uczestniczyć w tym procesie, a delegaci chcą również „aktywnego udziału społeczeństwa obywatelskiego” w tym procesie. Na koniec 2015 r. członkami były 124 państwa.

Misje

IPBES, pod egidą Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP), Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) gra interfejs i rola popularyzacji naukowej między ekspertyzami naukowymi a rządami w kwestiach związanych z bioróżnorodnością i ekosystemami usługowymi. Ten styk nauka-polityka ma na celu ochronę i zrównoważone wykorzystanie różnorodności biologicznej, stanowiąc podstawę długoterminowego dobrobytu człowieka i zrównoważonego rozwoju.

Ma również na celu wzmocnienie zdolności krajów, zwłaszcza w krajach wschodzących i rozwijających się. Platforma wspiera działania odbywające się w ramach wielostronnych porozumień dotyczących różnorodności biologicznej, takich jak Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD) czy Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES).

Poza płaszczyzną nauka-polityka, prace naukowe IPBES dotyczą również całego społeczeństwa, takiego jak organizacje pozarządowe i sektor prywatny. Platforma opracowała zatem kilka sposobów angażowania podmiotów zaangażowanych w kwestie różnorodności biologicznej.

Platforma ma również na celu katalizowanie funduszy na wsparcie ocen wiedzy o różnorodności biologicznej oraz identyfikację głównych luk w istniejącej wiedzy. Prace te można wykorzystać do ukierunkowania badań naukowych na potrzeby wiedzy zidentyfikowane przez decydentów.

Jest to w pewnym sensie odpowiednik Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) ds. różnorodności biologicznej; Te dwie struktury również będą musiały ze sobą współpracować, ponieważ istnieją strukturalne i funkcjonalne powiązania między bioróżnorodnością i klimatem , a zmianą klimatu i pochłaniaczami dwutlenku węgla .

Zarządzanie

Struktura i procedury IPBES są w dużej mierze inspirowane przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) .

Zgromadzenie Plenarne

Zgromadzenie Plenarne jest organem decyzyjnym IPBES. Składa się ze wszystkich państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych, które przystąpiły do ​​Platformy, oraz obserwatorów. Obserwatorami mogą być przedstawiciele wielostronnych porozumień środowiskowych (np. Konwencji o różnorodności biologicznej czy Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu pustynnienia), organizacji naukowych, organizacji pozarządowych, przedstawiciele sektora prywatnego lub przedstawiciele społeczności tubylczych i lokalnych, którzy zajmują się tematem adresowane przez Platformę.

Zgromadzenie Plenarne spotyka się raz w roku.

Gabinet

Biuro składa się z 10 członków (2 przedstawicieli z każdego regionu Organizacji Narodów Zjednoczonych), tj. 1 przewodniczącego, 4 wiceprzewodniczących i 5 innych członków. Biuro nadzoruje zadania administracyjne i finansowe Platformy.

Obecnym Prezesem IPBES jest Robert Watson , wybrany na Czwartej Sesji Plenarnej IPBES i były Przewodniczący Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Zastępuje Abdula Hamida Zakriego.

Prezydencje IPBES:

Prezydent Kraj Mandat
Robert Watson Wielka Brytania 2016-
Abdul Hamid Zakri Malezja 2013-2016

Multidyscyplinarna grupa ekspertów

Multidyscyplinarna Grupa Ekspertów (GEM) składa się z 25 członków (5 z każdego regionu Organizacji Narodów Zjednoczonych), naukowców z różnych dyscyplin, od nauk biologicznych po nauki ekonomiczne i społeczne. Członkowie mają dwuletni mandat. GEM nadzoruje kwestie naukowe i techniczne, a także wybiera ekspertów, którzy tworzą różne grupy robocze IPBES. Odgrywa zatem kluczową rolę we wdrażaniu programu prac IPBES.

Z 8 stycznia w 1 st lutego 2012, przeprowadzono konsultacje pod egidą ONZ, IHDP, rządu japońskiego oraz Diversitas w celu określenia kryteriów wyboru naukowców do GEM (podział regionalny, równowaga między dyscyplinami naukowymi, unikanie konfliktu interesów , itp.). Na konsultacje odpowiedziało 136 krajów.

Według FRB „  kwestia regionalna była mocno w negocjacjach: większość krajów zgadza się, że równowaga regionalna w organach zarządzających powinna opierać się na podziale uwzględniającym biogeografię . Jednak to podejście wymagające bardziej dogłębnej refleksji, biorąc pod uwagę kilka czynników (liczba krajów w regionie, populacja, bogactwo różnorodności biologicznej), kraje skłaniałyby się ku rozwiązaniu tymczasowemu opartemu na wydziale ONZ, aby szybciej rozpocząć pracę  .

Początkowo, ze względu na brak istniejącego globalnego mechanizmu opartego na skalach biogeograficznych i eko-krajobrazowych, w 2012 r. delegaci zebrani w Panama City postanowili rozpocząć od tymczasowej multidyscyplinarnej grupy ekspertów, której członkowie zostali powołani do pierwszego IPBES. plenarna (początek 2013 r.).

Na początku 2016 roku członkami GEM są:

Sekretarka

Sekretariat IPBES znajduje się w Bonn w Niemczech, w Mieście Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zapewnia ogólne funkcjonowanie IPBES na co dzień oraz zapewnia wsparcie techniczne grupom eksperckim i zadaniom pracującym nad realizacją programu prac. Obecnym sekretarzem wykonawczym jest francuska Anne Larigauderie.

Historia procesu

Początki

W kierunku międzynarodowego mechanizmu wiedzy naukowej na temat różnorodności biologicznej

Stworzenie Platformy

Państw członkowskich

(W styczeń 2016)

Stanowisko i działania Francji

Francja oficjalnie wspiera tworzenie IPBES od 2005 roku.

Program prac 2014-2018

Ramy koncepcyjne analityczne IPBES zostały przyjęte na II sesji plenarnej IPBES (IPBES 2), w Grudzień 2013. Służy jako punkt odniesienia dla prac Platformy, opisując różne wizje złożonej natury różnorodności biologicznej, usług ekosystemowych, dobrostanu człowieka i relacji między tymi różnymi elementami. Przyjęcie ram pojęciowych umożliwia przyjęcie wspólnej terminologii, niezbędnej w kontekście prac o takim znaczeniu jak IPBES.

Program prac na lata 2014-2018, również przyjęty podczas IPBES 2, ma 4 główne cele:

  1. Budowanie potencjału i wiedzy na styku nauka-polityka, w tym praca z lokalnymi i tubylczymi systemami wiedzy;
  2. Wzmocnienie płaszczyzny współpracy nauka-polityka na poziomie subregionalnym, regionalnym i globalnym; z 3 celami cząstkowymi: a) Opracowanie przewodnika na temat przeprowadzania i integracji ewaluacji na wszystkich poziomach ( aktualizacja na rok 2016 ); b) tworzenie subregionalnych/regionalnych ocen różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych (planowane na 2018 r.); c) sporządzenie globalnej oceny bioróżnorodności i usług ekosystemowych (do 2018 r.).
  3. Wzmocnienie relacji nauka-polityka w kwestiach tematycznych i metodologicznych dotyczących a) zapylania, zapylaczy i produkcji żywności (zakończone w 2015 r.); b) degradacja i rekultywacja gruntów (do końca 2018 r.), inwazyjne gatunki obce i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej (do 2018 r.); c) analiza scenariuszy i modelowanie bioróżnorodności i usług ekosystemowych (zakończone w 2015 r.) na podstawie szybkiej oceny i przewodnika; d) tworzenie narzędzi wsparcia polityki i porad dotyczących różnych konceptualizacji wartości różnorodności biologicznej i korzyści, jakie natura zapewnia człowiekowi (do 2018 r.) na podstawie wstępnego przewodnika i oceny.
  4. Publikuj IPBES i oceniaj jego działanie.

Aktualne grupy eksperckie

Do tej pory wyselekcjonowano blisko tysiąc ekspertów do grup pracujących nad przygotowaniem „rezultatów”, w tym 39 francuskich. Eksperci są nominowani przez państwa członkowskie IPBES i zainteresowane strony (np. organizacje pozarządowe lub instytuty badawcze), przy czym eksperci nominowani przez interesariuszy nie mogą reprezentować więcej niż 20% grupy . Te zespoły zadaniowe pracują nad zagadnień przekrojowych (objętych Celem 1 programu prac). Opracowują dokumenty na wniosek Zgromadzenia Plenarnego i doradzają innym grupom w zakresie ich specjalizacji. Długość ich mandatu może być różna; niemniej jednak oczekuje się, że 3 utworzone do tej pory zespoły zadaniowe będą działać do końca bieżącego programu prac. Grupy eksperckie są tworzone, gdy Zgromadzenie Plenarne wyrazi zgodę na rozpoczęcie przygotowania produktu, w tym ocen IPBES. Jego mandat różni się w zależności od zakresu wymaganych prac. Obecne zespoły i grupy ekspertów to:

  1. Grupa zadaniowa ds. budowania zdolności. W szczególności zespół opracował listę priorytetowych potrzeb w zakresie budowania zdolności, która została przyjęta na posiedzeniu plenarnym, opracował testowany program stypendialny, wymiany i szkolenia oraz zorganizował forum budowania zdolności, aby dopasować potrzeby w zakresie budowania zdolności do zasobów.
  2. Grupa zadaniowa ds. integracji rdzennych i lokalnych systemów wiedzy. Zespół ściśle współpracuje z grupami ekspertów przygotowujących oceny w celu lepszego włączenia tej wiedzy do ich pracy, przygotował również „podejścia i procedury pracy z rdzennymi i lokalnymi systemami wiedzy”, które zostaną przedłożone na posiedzeniu plenarnym do zatwierdzenia w 2016 roku.
  3. Zespół zadaniowy ds. wiedzy i danych. Zespół pracuje m.in. nad kwestiami zarządzania danymi wykorzystywanymi w pracy IPBES lub nad opracowaniem wspólnych wskaźników do wykorzystania we wszystkich ocenach IPBES.
  4. Grupa ekspercka ds. opracowania przewodnika po przeprowadzaniu i integracji ewaluacji na wszystkich poziomach. Niniejszy przewodnik dotyczy aspektów praktycznych, metodologicznych, koncepcyjnych i tematycznych, które należy wziąć pod uwagę podczas przeprowadzania ewaluacji. Wymagana jest ewolucja w oparciu o zdobyte doświadczenia i dobre praktyki zidentyfikowane podczas realizacji programu prac.
  5. Grupa ekspercka do przygotowania raportu scopingowego globalnej oceny bioróżnorodności i usług ekosystemowych. Raport scoping zostaną zaprezentowane na 4 th  plenarna IPBES do zatwierdzenia.
  6. Grupy eksperckie do przeprowadzania ocen regionalnych. Uruchomienie czterech ocen regionalnych zostało zatwierdzone przez Zgromadzenie Plenarne w 2015 r., w wyniku czego powstały cztery grupy eksperckie: Afryka, Ameryka, Azja-Pacyfik oraz Europa i Azja Środkowa. Ewaluacje te planowane są na 2018 rok.
  7. Panel Ekspertów ds. Szybkiej Oceny Zapylaczy, Zapylania i Produkcji Żywności. Ocena została sfinalizowana w 2015 roku i zostanie przedłożona do akceptacji na posiedzeniu plenarnym w 2016 roku.
  8. Panel Ekspertów ds. Oceny Degradacji i Rekultywacji Gruntów. Ocena rozpoczęła się w 2015 r. i ma zostać przedstawiona na posiedzeniu plenarnym w 2018 r.
  9. Grupa ekspertów do opracowania przewodnika i szybkiej oceny narzędzi wspomagania decyzji i metod analizy scenariuszy i modelowania bioróżnorodności i usług ekosystemowych. Ocena została sfinalizowana w 2015 roku i zostanie przedłożona do akceptacji na posiedzeniu plenarnym w 2016 roku.
  10. Grupa ekspertów do opracowania przewodnika i oceny narzędzi i metod wspomagania decyzji dotyczących różnych konceptualizacji wartości bioróżnorodności i korzyści, jakie natura zapewnia człowiekowi. Przewodnik został ukończony w 2015 r. Sprawozdanie dotyczące ewaluacji zostanie przeanalizowane przez Zgromadzenie Plenarne w 2016 r., które będzie musiało zdecydować, czy rozpocząć prace, czy też nie.
  11. Grupa ekspertów ds. opracowania katalogu narzędzi i metod wspomagania decyzji.

Oceny

W ramach programu prac na lata 2014-2018 planowane są następujące ewaluacje, które będą przedmiotem naborów na ekspertów z zainteresowanych rządów i zainteresowanych stron:

  1. Globalna ocena różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych;
  2. Ocena tematyczna dotycząca inwazyjnych gatunków obcych i ich kontroli;
  3. Ocena tematyczna dotycząca zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej;
  4. Ocena metodologiczna różnych konceptualizacji wartości różnorodności biologicznej i korzyści, jakie przyroda zapewnia człowiekowi.

Paryż 2019

Z 29 kwietnia w 4 maja 2019, platforma spotyka się w Paryżu, aby opublikować pierwszy globalny raport oceniający bioróżnorodność i usługi ekosystemowe. Raport ten opiera się na 15 000 opracowań naukowych i raportów rządowych. Opublikowano dnia6 maja 2019, ogłasza poważny alarm dotyczący utraty bioróżnorodności , twierdząc, że „zdrowie ekosystemów, od których jesteśmy zależni, podobnie jak wszystkich innych gatunków, degraduje się szybciej niż kiedykolwiek” oraz że „milion gatunków zwierząt i roślin – to znaczy jeden na osiem - prawdopodobnie zniknie w najbliższej przyszłości ” .

Stopień zniszczenia natury

Od 1970 r. wzrost liczby ludności (ludność świata wzrosła z 3,7 miliarda do 7,6 miliarda) oraz rozwój technologiczny spowodowały wzrost produkcji rolnej i bioenergii. Spowodowało to utratę nienaruszonych ekosystemów, głównie w tropikach, gdzie występuje największa bioróżnorodność na naszej planecie. W latach 1980-2000 na całym świecie utracono około 100 milionów hektarów lasów tropikalnych, głównie z powodu wzrostu hodowli bydła w Ameryce Łacińskiej (około 42 milionów hektarów) i plantacji w Azji. który jest używany do oleju palmowego. Spowodowało to zmniejszenie o co najmniej 20% średniej liczebności lokalnych gatunków od 1900 r. i wpłynęłoby na rozmieszczenie 47% nielatających ssaków lądowych oraz jedną czwartą zagrożonych ptaków.

Nawet przy umiarkowanych zmianach klimatu (wzrost temperatury o 1,5 do 2 stopni Celsjusza) większość gatunków odnotuje zmniejszenie powierzchni swojego siedliska. Raport szacuje, że przy wzroście temperatury o 2°C 5% gatunków będzie na skraju wyginięcia. Przy ociepleniu 4,3 ° C odsetek ten wzrasta do 16% gatunków.

Co najmniej jedna czwarta światowej powierzchni lądowej (28%) jest tradycyjnie w posiadaniu, zarządzaniu, użytkowaniu i zajmowaniu przez ludy tubylcze. Obszary te obejmują około 40% obszarów oficjalnie chronionych i 37% na tak zwanych obszarach „dziewiczych”, które w związku z tym zostały poddane bardzo niewielkiej interwencji człowieka.

Przyroda zarządzana przez ludy tubylcze i społeczności lokalne degraduje się wolniej niż inne terytoria. Jednak 72% lokalnych wskaźników opracowanych i wykorzystywanych przez ludy tubylcze i społeczności lokalne informuje o degradacji przyrody i wkładu, jaki wnosi przyroda, który umożliwia im przetrwanie.

Zagrożone taksony zwierząt

Spośród 8 milionów wymienionych gatunków zwierząt (z czego 5,5 miliona to owady) aż 1 milion jest zagrożonych wyginięciem, w tym 40% płazów, 33% gatunków raf koralowych, 33% ssaków morskich, 10% owadów. Rasy domowe nie są oszczędzone, ponieważ 560 ras ssaków domowych (10%) zniknęło, a kolejne 1000 jest zagrożonych. Obecne tempo wymierania gatunków jest dziesiątki lub setki razy wyższe niż średnia z ostatnich 10 milionów lat, co czyni obecny okres szóstym masowym wymieraniem w historii życia.

Zdrowie

Zanikanie różnorodności biologicznej jest również objawem schorzeń wpływających na zdrowie człowieka. Na przykład co roku do globalnych wód wyrzuca się od 300 do 400 milionów ton metali ciężkich, rozpuszczalników, toksycznych szlamów i innych odpadów przemysłowych. Ponadto natura inspiruje badania medyczne: 70% leków przeciwnowotworowych jest inspirowanych naturą. Zmniejszenie bioróżnorodności prowadzi do utraty molekuł, które są przydatne lub potencjalnie przydatne dla ludzi.

Oceany i wędkarstwo

Ponad 55% obszaru oceanicznego jest eksploatowane przez rybołówstwo przemysłowe. 90% zawodowych rybaków na małą skalę (30 milionów ludzi) odpowiada za 50% światowych połowów. Od 1870 roku zniknęło 50% raf koralowych.

W 2015 r. 33% morskich zasobów rybnych w 2015 r. było eksploatowane na poziomie biologicznie niezrównoważonym; 60% było w pełni eksploatowanych, a 7% niedostatecznie eksploatowanych.

Przewidywany spadek biomasy ryb do końca stulecia, w scenariuszach globalnego ocieplenia, szacuje się na 3 do 25% według prognoz niskich i wysokich.

Lasy

Przemysł leśny zatrudnia około 13 milionów ludzi na całym świecie. Od lat 90. las skurczył się o 50% (nie licząc lasów, które dostarczały drewna lub do celów rolniczych). Lasy namorzynowe straciły ponad 75% swojej powierzchni.

Wirtualne warsztaty na temat bioróżnorodności i pandemii

IPBES opublikował (tylko w języku angielskim ) 29 października 2020 r. raport przygotowany po warsztatach internetowych, w kontekście globalnego kryzysu zdrowotnego. Streszczenie niniejszego raportu zostało przetłumaczone przez obywateli i udostępnione bezpłatnie tutaj .

Uwagi i referencje

  1. Journal of the Environment , „The” IPCC „różnorodności biologicznej ujrzał światło dzienne w 2010 roku”, 2009.
  2. Komunikat prasowy FRB, powstaje IPBES! , Panama, 21.04.2012
  3. [1] Strona IPBES na stronie Fundacji Badań nad Bioróżnorodnością
  4. admin , „  Informacja prasowa: IPBES wybiera nowe biuro i Sir Robert Watson na przewodniczącego  ” , na temat IPBES (dostęp 12 marca 2016 r. )
  5. Broszura IPBES przygotowana przez Fundację Badań na rzecz Bioróżnorodności
  6. Jaya Sinnathamby, Wyniki globalnej ankiety oceny IPBES PDF, 12 stron
  7. benaboki , „  Obecni członkowie Parlamentu Europejskiego  ” na ipbes.net (dostęp 10 lutego 2016 )
  8. Tela Botanica - Marie PICARD & Grégoire DUCHÉ , „  Przemówienie Prezydenta CHIRAC z okazji międzynarodowej konferencji „Biodiversity: science and governance”, UNECO, Paryż, styczeń 2005  ” , na temat Tela Botanica (dostęp 10 lutego 2016 r. )
  9. „  Specjalne międzyrządowe i wielostronne spotkanie na temat międzyrządowej platformy naukowo-politycznej w zakresie bioróżnorodności i usług ekosystemowych  ” ,Listopad 2008(dostęp 16 marca 2010 )
  10. Artykuł w gazecie światowej ] (2008 11 13)
  11. News-Środowisko, Bioróżnorodność: Oficjalny start IPBES przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 1 st grudnia 2010
  12. Pierwsza sesja IPBES, 3-7 października 2011, siedziba UNEP, Nairobi, Kenia ( Podsumowanie )
  13. Kandydaci na gospodarzy sekretariatu IPBES: Niemcy (Bonn, patrz wniosek miasta Bonn ), Korea Południowa (Seul), Francja (Paryż, patrz oficjalne zgłoszenie , Indie (lokalizacja nieokreślona), Kenia (Nairobi).
  14. Super User , „  Członkowie Platformy  ” na ipbes.net (dostęp 10 lutego 2016 r. )
  15. FRB, [Busan 2010: w kierunku ipBes!] ( komunikat prasowy FRB)
  16. (en) "  Wynik w Pusan; protokół ze spotkania w Pusanie; Dokument UNEP  ” .
  17. Po długich negocjacjach zatwierdzono nowy organ naukowy ONZ do monitorowania biosfery „IPCC na rzecz bioróżnorodności” Revue Nature; online 12 czerwca 2010 | Natura | doi: 10.1038 / aktualności.2010.297
  18. Artykuł w Dzienniku Le Monde; Powstanie globalna sieć bioróżnorodności 12.06.10
  19. FRB, 2013. Sześć pytań do międzynarodowej ekspertyzy na temat bioróżnorodności i usług ekosystemowych: propozycja Francji dla IPBES , lipiec 2013, FRB, Paryż
  20. UNEP (2012) Wynik nieformalnego warsztatu eksperckiego na temat głównych zagadnień związanych z opracowaniem ram koncepcyjnych dla Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych , przygotowanych przez Sekretariat UNESCO
  21. Protokół 2 TH  spotkania IPBES-IPCC - Dni FRB „Scenariusze różnorodności biologicznej w czasach zmian klimatycznych”, 1 st październik 2015
  22. Decyzja IPBES-3/3: Procedury tworzenia produktów Platformy
  23. "  Komunikat prasowy: Niebezpieczny upadek natury: „Bezprecedensowe” i coraz szybsze wymieranie gatunków | IPBES  ” , na www.ipbes.net (dostęp 9 maja 2019 r. )
  24. „  Podgląd globalnej oceny IPBES | IPBES  ” , na www.ipbes.net (dostęp 29 kwietnia 2019 )
  25. Pierre Le Hir, „  Bioróżnorodność: jeden na osiem gatunków zwierząt i roślin jest zagrożony zniknięciem w krótkim czasie  ”, Le Monde ,6 maja 2019( przeczytaj online , skonsultowano 7 maja 2019 r. ).
  26. Futura , „  Bioróżnorodność: do miliona gatunków jest zagrożonych wyginięciem według ONZ  ” , na temat Futury (dostęp 29 kwietnia 2019 r. )

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne