Wyspy Normandzkie Wyspy Normandzkie (w) Wyspy Normandzkie (nrf) | ||||
Zdjęcie satelitarne Wysp Normandzkich i końca Półwyspu Cotentin . | ||||
Geografia | ||||
---|---|---|---|---|
Kraj |
Jersey Guernsey |
|||
Archipelag | Wyspy Brytyjskie | |||
Lokalizacja | Kanał ( Ocean Atlantycki ) | |||
Informacje kontaktowe | 49°20′09″N, 2°20 °05″W′ | |||
Powierzchnia | 198 km 2 | |||
Liczba wysp | 14 | |||
Główna wyspa (y) | Alderney , Jersey , Guernsey , Sark | |||
Punkt kulminacyjny | Les Platons (136 m na Jersey ) | |||
Geologia | Wyspy kontynentalne | |||
Administracja | ||||
Status | Zależności od Korony Brytyjskiej | |||
Demografia | ||||
Populacja | 164 623 mieszk . (2016) | |||
Gęstość | 831,43 mieszk./km 2 | |||
Największe miasto | Św. Helier | |||
Inne informacje | ||||
Odkrycie | Pre-historia | |||
Strefa czasowa | UTC ± 00: 00 | |||
Geolokalizacja na mapie: Wielka Brytania
| ||||
Archipelag Oceanu Atlantyckiego | ||||
Na Wyspach Normandzkich lub Wyspy Normandzkie (w języku angielskim : Wyspy Normandzkie ; w Norman : Wysp Normandzkich ) to grupa wysp położonych w Kanale La Manche , na zachodzie półwyspu Cotentin . Saint Helier , stolica Jersey , znajduje się zaledwie trzydzieści kilometrów od wybrzeża Normandii . Dawniej nazywane Lenur następnie Norman archipelag , są one wyspiarski częścią historycznego Księstwa Normandii i nadal leżą w wyłącznej strefie ekonomicznej z Francji , dostęp z północnego zachodu z brytyjskich wodach terytorialnych pozostających poza ciągłym francuskiej strefy C ', czyli za darmo z dowolnej kontroli.
Tworzą one w obrębie „Wysp Brytyjskich” (w) dwóch stanach, Jersey , lenno bez osobowości prawnej, a zatem suwerenności , i Guernsey , które zależą, jak Wyspa Man , od Korony Brytyjskiej, ale nie są częścią Wielka Brytania , choć odpowiedzialność za obronności i stosunków międzynarodowych spoczywa na rządzie brytyjskim. Znajdowali się pod zwierzchnictwem księcia Normandii , tytuł, który monarchia angielska posiadała od podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę po bitwie pod Hastings w 1066 roku . Ich wielka autonomia gwarantowana tym statutem oznacza, że Wyspy Normandzkie nigdy nie były częścią Unii Europejskiej i są rajem podatkowym .
Wybrzeże normańskie ewoluowało przez tysiąclecia. W czasach Pangei Europa dołączyła do kontynentu północnoamerykańskiego. Stopniowo się od niej oddala, pochłania ją Ocean Atlantycki. W związku z tym wybrzeże Normandii przejdzie przez kilka faz w zależności od regresji i wykroczeń morskich. W czasie plejstocenu poziom morza podniesie się znacznie powyżej obecnego poziomu. 200 000 lat temu poziom Kanału wynosił +15 m NGF (ogólne niwelowanie Francji), jeśli odwołamy się do szkicu stratygraficznego D. Micheleta z wykopalisk archeologicznych w Port-Pignot w północnym Cotentin. Terytorium miasta znajdowało się zatem pod wodą, z wyjątkiem małej wioski La Houlgate. Odwrotnie, linia brzegowa cofnie się o ponad 600 kilometrów od obecnego wybrzeża. 20 000 lat temu rozwój czap lodowych wokół biegunów i głównych lodowców spowodował, że poziom morza spadł o nieco ponad 100 metrów.
To morskie napływanie i odchodzenie stopniowo oddzieliło Wyspy Normandzkie od wybrzeża Cotentin . Jeszcze 8000 lat temu można było chodzić na Guernsey . Dopiero 4000 lat przed naszą erą Jersey , Chausey i Minquiers nie byli już dostępni drogą lądową.
Z tej morskiej transgresji pozostał mit o lesie Scissy, który miał wówczas rozciągać się między Wyspami Normandzkimi a wybrzeżem Cotentin . Wiele skamieniałych szczepów zebrano na wybrzeżu i obecnie znajduje się w Muzeum Thomasa-Henry'ego w Cherbourgu .
Główne wyspy i ich zależności to:
Do tego należy dodać dużą liczbę wysepek i raf, które odkrywane są podczas odpływu .
Z drugiej strony archipelag Wysp Chausey , położony niedaleko Granville , francuskiego miasta w departamencie Manche , nie jest własnością Wysp Normandzkich, ale należy do gminy Granville .
Wyspy Normandzkie były odwiedzane od dolnego paleolitu, o czym świadczą stanowiska Cotte à la Chèvre i Cotte de St Breladre na Jersey. Neolit jest reprezentowany przez wiele struktur megalitycznych, czasem złożonych, co wskazuje na istnienie bardzo zorganizowanej organizacji społecznej. W epoce brązu Wyspy Normandzkie wydają się w pełni integrować z obszarem kulturowym zachodniego Atlantyku. Praktyki pogrzebowe ewoluują, a kurhany ustępują miejsca kremacji urn. Znaleziska archeologiczne z epoki żelaza potwierdzają bliskie kontakty między wyspami, Normandią, Bretanią i południem Wielkiej Brytanii. W Guernsey, Herm i Jersey rozwija się uprawa soli.
Koniec epoki żelaza charakteryzuje się dychotomii dwóch głównych wysp. Na Guernsey istnieje coraz więcej pochówków wojowników, podobnych do tych odkopanych w Normandii . I odwrotnie, na Jersey odkrycia archeologiczne prowadzą do powstania licznych depozytów pieniężnych, składających się z bardzo dużej części monet coriosolitowych .
Po podboju Galów Wyspy Normandzkie zostają zromanizowane. Stanowią one wówczas, podobnie jak w epoce żelaza, uprzywilejowany etap morskich szlaków handlowych. Od -27 czy nawet -80, Jersey , wymienione pod nazwą Lenur na mapie Peutinger , służył jako przekaźnik między Reginca , emporium z Coriosolites służąc Armorican miasto z Condate , a mieliznę zwaną dzisiaj Hengistbury szef , który następnie główny dostęp handlowy na południowym wybrzeżu wyspy Bretanii . W IV wieku wyspy zostały włączone w system obronny Tractus Armoricanus i Nervicanus , o czym świadczy istnienie na Alderney, w zatoce Longis, rzymskiego fortu z końca IV wieku.
We wczesnym średniowieczu, według przekazów hagiograficznych, Wyspy Normandzkie, zwane Wyspami Lenur , stały się miejscem przejścia i osiedlenia się duchownych. Święty Marcoul de Bayeux jest uważany za pierwszego świętego, który wprowadził chrześcijaństwo na archipelag, a jego uczeń, św. Hélier de Tongres, został pustelnikiem na Jersey. Następnie św. Samson przebywał na Guernsey, zanim dotarł do ziemi Dol, a następnie jego kuzyn i następca, św. Magloire , założył klasztor na Sarcq. Na Herm święty Tugdual zbudowałby kaplicę. Przywódca bretoński Judual w towarzystwie świętego Samsona zebrał zwolenników na wyspach przed powrotem do Bretanii. Dwa wieki później św. Gerbold został tam wysłany przez cesarza Karola Wielkiego z misją wynegocjowania pokoju z bretońskim przywódcą Anowaritem
Dane archeologiczne są mniej liczne. Na Jersey teren Île Agois, ze względu na swoje położenie geograficzne i strukturę, był powiązany z pustelniczymi placówkami Bretanii i Wielkiej Brytanii, w szczególności z placówką Skellig Michael w Irlandii. Na Guernsey założenie Grandes Rocques wydaje się bardzo podobne do miejsc bretońskich, takich jak Pen-er-Malo w Guidel . Odkopane tam pozostałości ceramiki są jednak pochodzenia normańskiego. Na innych stanowiskach (Guernsey, Les Ecréhou, Aurigny) odkryte rzadkie fragmenty ceramiki są powiązane z Bretanią , Kornwalią i Merowingami we Francji.
Wikingowie stopniowo osiedlają się na wyspach, których nazwy zmieniają nawet nazwy (nazwa większości kończy się na -ey , staronordyckie ey znaczy „wyspa”), zmieniają też nazwy wysepek, elementów nadmorskich krajobrazów, a także osady wiejskie itp. (na przykład: nazwy wysepek w -hou , Quétivel , La Hougue Bie , Jerbourg, Turgis , itp.). Archeologia odkryła długie domy typu skandynawskiego: jeden w Cobo (Guernsey, 1967), a drugi w Saint-Hélier (Jersey, 1976). Istnieje jednak teoria o anglo-fryzyjskim pochodzeniu niektórych z tych nazw wysp, później reinterpretowana przez Skandynawów, przy czym języki te są bardzo bliskie, hipoteza ta jest dziś kwestionowana.
W 911 Wyspy Normandzkie prawdopodobnie znalazły się pod kontrolą książąt Normandii, na mocy traktatu z Saint-Clair-sur-Epte . W 933 Guillaume Longue-Épée złożył hołd królowi Raoulowi za Cotentin i Avranchin . Seria kart darowizn z lat 20. XX wieku ujawnia, że Jersey i Guernsey są teraz w rękach książąt Normandii i ich wasali.
Chociaż są bardzo blisko Francji , wyspy te nie są dziś francuskie, będąc geograficznie i kulturowo Normanami . Rzeczywiście, są one zależne od królestwa Francji jako ziem Księstwa Normandii do 1204 roku . Od tej daty znajdują się pod koroną brytyjską, po tym jak Philippe-Auguste skonfiskował kontynentalne terytoria normańskie od księcia Normandii i króla Anglii Jana Bezrolnego . Z Księstwa Normandii zachowała się tylko część wyspiarska: dlatego brytyjscy monarchowie noszą tam tradycyjny tytuł księcia Normandii , również jeśli chodzi o kobiety. Wyspy nigdy nie zostały włączone do Wielkiej Brytanii, są to zależności koronne , czyli zależności koronne .
Kościelnych jurysdykcja Biskupa z Coutances sprawował tam aż do 1569 roku . Podczas wojen angielsko-francuskich Wyspy miały prawo do neutralności do 1689 roku , kiedy to porzucił je Wilhelm III Anglii , uzasadniając to porzuceniem faktem, że wyspiarze praktykowali przemyt . Dziś katolicy zależą od angielskiej diecezji w Portsmouth , anglikanów na które z Winchester .
Archipelag był kiedyś przejęty przez Francję, ale już nim nie jest, od czasu traktatu wiedeńskiego z 1815 r. , w którym Francja uznała suwerenność Wielkiej Brytanii nad wyspami, ale nie są one integralną częścią Wielkiej Brytanii.
Wyspy te były jedynymi terytoriami zależnymi korony brytyjskiej zajętymi przez Niemcy ( III Rzeszę ) w czasie II wojny światowej, a Guernsey była sceną Operacji Ambasador . Garnizon niemiecki poddał się władzom brytyjskim 9 maja 1945 roku .
Wracając do władzy w latach 1958-1969, generał de Gaulle prywatnie wyrażał poglądy nieredentystyczne na temat wysp, mówiąc o „oszukanych terytoriach” i nalegając, aby udział wysp w Zgromadzeniu Parlamentarnym Frankofonii był wykluczony z jakiejkolwiek brytyjskiej reprezentacji dyplomatycznej. Z wypowiedziami protestującymi przeciwko status quo w sprawie archipelagu kojarzone są m.in. w wypowiedziach Francuską Kanadę , wyspę „Francji” (dawna nazwa Mauritius ) oraz Seszele .
Te języki regionalne (z wyspy Norman ) nie są już używane przez bardzo małej mniejszości w obrębie populacji, ale Jersey , Guernsey i Sercquiais są częścią dziedzictwa wyspy. Angielski , nakładane na ludność od czasów II wojny światowej, został wyparty francuskich i rodzimych językach (Norman ...), głównie ze względu na wysyłanie dzieci w Wielkiej Brytanii w czasie okupacji wyspy przez Niemców nowoczesnych mediów, instalacja ludności z Wielkiej Brytanii ze względów podatkowych oraz zakazu mówienia po francusku w szkole. Z drugiej strony język normański jest utrwalony w toponimii , pomimo tłumaczenia niektórych apelatywów na angielski. To czasami daje początek mieszanym nazwom, takim jak Bonne nuit bay czy latarnia La Corbière .
Z kolei anglojęzyczni mieszkańcy wysp przyjęli słowa normańskie, takie jak coti , bachîn , true , brancage .
Pojęcie „anglo-norman” oznaczające Normana używanego tradycyjnie na Wyspach Normandzkich jest niewłaściwe, ponieważ anglo-normański jest północnym językiem Oïl używanym w Wielkiej Brytanii do końca średniowiecza.
Każda z tych wysp jest własnością Korony Brytyjskiej . Wspomniane wyżej wyspy i ich zależności są wspólne dla dwóch bailiwick :
W ramach Bailiwick of Guernsey, Sark i Alderney są autonomiczne, każdy z własnym parlamentem i lokalną administracją.
Oba bailiwickie cieszą się autonomią wewnętrzną, z wyjątkiem obrony i dyplomacji. Prawo brytyjskie ma zastosowanie do bailiwicka tylko na wniosek rządu wyspy.
W Stanach Jersey jest 53 członków .
Dwa bailiwick są administracyjnie podzielone na parafie : dwanaście w Jersey, dziesięć w Guernsey, w Alderney i Sark. Były to pierwotnie parafie zależne od biskupów Coutances , za pośrednictwem „dziekana Wysp”. W Jersey i Guernsey parafie cywilne są również dzisiejszymi parafiami anglikańskimi . Obecne parafie katolickie mają inny podział terytorialny.
Od lat 60. te dwie duże wyspy stały się głównymi centrami finansowymi na morzu oraz rajami podatkowymi .
Ponadto prowadzą one politykę zachęcania do bankowości, a także rolnictwa i turystyki. Guernsey wspiera przemysł lekki w większym stopniu niż Jersey.
W przypadku małych wysp główną działalnością gospodarczą jest turystyka . Autonomia w sprawach monetarnych i pocztowych zapewniała pewne dotacje dzięki kolekcjonerom znaczków pocztowych i monet.
Każda wyspa ma swoją oficjalną flagę i herb - nie ma „flagi Wysp Normandzkich”.
Flaga Jersey.
Flaga Guernsey.
Flaga Alderney.
Flaga Hermu.
Flaga Sark.
Istnieją połączenia morskie między archipelagiem a Granville , Barneville-Carteret , Diélette (port Flamanville ) i Cherbourgiem w kontynentalnej części Normandii ; Saint-Malo w Bretanii ; Poole , Portsmouth i Weymouth w Wielkiej Brytanii.
Lotniska znajdują się w Jersey , Guernsey i Alderney .
Alderney, jedna z mniejszych wysp, jako jedyna posiada linię kolejową , która obsługuje tylko kamieniołom i port. Linia ma nieco ponad 2 km długości . Dziś pociąg nadal kursuje, głównie w weekendy latem dla turystów.
Ponadto Jersey, Guernsey i Sark posiadają sieć transportu publicznego.
Poczta dawna jurysdykcja Korona od otwarcia pierwszej poczcie w Jersey w 1794 roku, a zatem stosować brytyjskie znaczki pocztowe od czasu ich powstania w maju 1840. Został on dodany do nich w czasie okupacji niemieckiej od 1940 do 1945 z pozornie znaczki lokalne, ale w rzeczywistości wydawane przez listonoszy z obu wysp w imieniu brytyjskiego urzędu pocztowego , aby poradzić sobie z niemożliwością uzyskania znaczków w Anglii.
Jednak od 1969 r. kompetencja pocztowa została przekazana przez Wielką Brytanię bailiwickom Jersey i Guernsey. Odtąd każdy z tych dwóch bailiwick wydał własne znaczki. Od tego czasu figurki z Guernsey zastąpiły angielskie znaczki na tej wyspie, ale także w Alderney, Sark i Herm.
Liczne badania filatelistyczne skupiały się na stemplach pocztowych i znaczkach angielskich skasowanych na tych wyspach przed 1969 r., aw szczególności w okresie okupacji niemieckiej w latach 1940-1945. Od 1969 r. znaczki brytyjskie nie są już akceptowane.