Christian: Saint Stephen | |
Ikona św. Szczepana trzymającego w prawej ręce kadzielnicę symbolizującą diakonat, aw lewej czerwony welon nawiązujący do męczeństwa, na którym spoczywa pyxis . | |
Protodiakra i Protomamęczennik | |
---|---|
Inne nazwy | Stephanos |
Czczony przez |
Cerkiew Prawosławna Kościół Katolicki Kościoły Trzech Soborów Kościoły Luterańskie Komunia Anglikańska |
Impreza |
26 grudnia na Zachodzie 27 grudnia na Wschodzie |
Atrybuty | Dalmatyka , kadzielnica , czerwone płótno, trumna , palma męczeństwa, kamienie ukamienowania itp. |
Święty patron | Diakoni , Kostka Brukowa, Arte della Lana , Serbia , etc. |
Saint- Etienne jest kaznodzieją Żyd I st wieku uważany retrospektywnie jako pierwszego diakona ( protodiakon ) i pierwszego męczennika ( protomartyr ) chrześcijaństwa.
Szczepan jest postacią z Dziejów Apostolskich (Ac), dzieła Łukasza Ewangelisty, które tworzy piątą księgę Nowego Testamentu . Podobnie jak Filip Diakon , Szczepan jest przedstawiony w historii na początku rozdziału 6 Dziejów, w epizodzie znanym jako Institution of the Seven ( Dz 6,1-7 ). Étienne i Philippe to dwaj główni bohaterowie kolejnych trzech rozdziałów. Stephen jest znany jako „Stephen the Protomęczennik” , „(the) protomęczennik Stephen” lub „Stephen protomęczennik”, ponieważ jest uważany przez chrześcijan za pierwszego męczennika. Jest także jednym z uczniów Septuaginty wybranych przez Jezusa Chrystusa .
Jego nazwa pochodzi od greckiej „korony” Στέφανος ( Stefanos ). Występuje w różnych formach w historii języka francuskiego ( Stéphane , Steven , Esteven , Esteban , Estienne ...); wszystkie pochodzą od zlatynizowanego greckiego Stephanusa .
Według historyka Simona Claude Mimouniego relacje odnoszące się do Stefana w Dz 6, 1-8 i 3 podnoszą problemy, „które mogą budzić podejrzenia co do jego historyczności ” .
Szczepan pojawia się w rozdziale 6 Dziejów Apostolskich, gdzie jest przedstawiony jako hellenistyczny Żyd, który rozpoznał w Jezusie Mesjasza i został wybrany wraz z sześcioma innymi „ludźmi dobrej reputacji, Ducha Świętego i mądrości”, aby zostać diakonami odpowiedzialnymi za asystowanie apostołom w korzyść dla społeczności.
„W tamtych czasach, gdy liczba uczniów rosła, helleniści zaczęli narzekać na Hebrajczyków, ponieważ ich wdowy zostały zapomniane w codziennej służbie. Dwunastu następnie zwołało zgromadzenie plenarne uczniów i powiedziało: „Nie jest słuszne, abyśmy porzucili słowo Boże dla służby przy stołach. Szukajcie raczej wśród was, bracia, siedmiu ludzi dobrej reputacji, napełnionych Duchem i mądrością, a powierzymy im tę funkcję. Jeśli chodzi o nas, nadal będziemy zapewniać modlitwę i służbę Słowu. Propozycja ta została zatwierdzona przez całe zgromadzenie: wybrali Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Świętego, Filipa , Prochora , Nikanora , Tymona , Parmenasa i Mikołaja , prozelitę Antiochii; przedstawiali je apostołom, modlili się i kładli na nich ręce. "
- Dz , 6, 1-6
Według Dziejów Apostolskich Szczepan dokonywał „niezwykłych cudów i znaków wśród ludu” (Dz 6:8). Uczony z łatwością doszedł do końca debaty prowadzonej w synagodze Wolności , miejscu kultu potomków Żydów sprowadzonych do niewoli i deportowanych przez Pompejusza , a następnie uwolnionych.
Przed Sanhedrynem Szczepan został skonfrontowany ze świadkami, którzy oskarżyli go o cztery bluźnierstwa : przeciwko Bogu , przeciwko Mojżeszowi , przeciwko Prawu i przeciwko Świątyni Jerozolimskiej , miejscu świętemu. Étienne uwalnia się od tych oskarżeń, podsumowując historię Izraela . Najpierw przedstawia potrójną chwałę Boga chwały ; następnie chwali Mojżesza za jego zapał, cuda i jakość jego dostępu do Boga; dalej chwali Prawo, które pochodzi od Boga, jest przekazywane przez Mojżesza i daje życie; w końcu chwali Świątynię, nakazaną przez Boga i zbudowaną przez Salomona (Dz. 7: 2-50).
Według Simona Claude Mimouni'ego Étienne jest skazany na ukamienowanie za bluźnierstwo nie przeciwko Świątyni, lecz przeciwko Bogu , ponieważ wypowiada Imię Boże , z definicji niewymawialne [w religii żydowskiej] w następującym wyrażeniu: „niebiosa otwarte i Syn Człowieka stojącego po prawicy Boga ” .
Proces i śmierć Jakuba [brata Jezusa] są podobne do tych, które miały miejsce w przypadku Szczepana: w przypadku obu tych dwóch męczenników jest to kwestia bluźnierstwa , potem procesu w Sanhedrynie , a następnie „ ukamienowania” . Relacje z Dziejów Apostolskich mogły być pod wpływem tego wydarzenia, chyba że relacja o egzekucji Jakuba była wzorowana na historii z Dziejów Apostolskich. Komentatorzy podkreślają również pewne podobieństwa między relacją o śmierci Szczepana a relacją o śmierci Jezusa w Ewangeliach , paralele „które nie wynikają z przypadkowego kontaktu: narrator sumiennie wzorował proces Szczepana na procesie Jezusa ”, według egzegety i biblisty Daniela Marguerata .
Ale przemówienie Stefana, używając retoryki, którą Sanhedryn dotychczas trudno było skrytykować, nagle zmienia kierunek, by brutalnie zaatakować zgromadzenie Sanhedrynu. Zapytani jak ludzie ze „sztywnymi szyjami”, „nieobrzezanymi” w sercach i uszach, jego sędziowie rzucają się na Szczepana, wyciągają go poza mury Jerozolimy i ukamienują, egzekucję, której świadkiem jest Saul . Dzieje mówią, że Saul, później nawrócony i stał się apostołem pod imieniem Paweł , przechowuje ubrania morderców, a następnie aprobuje to morderstwo.
Nikt nie wątpi, że Łukasz [redaktor Dziejów ] przywołuje tutaj tradycję odnoszącą się do Szczepana i że on ją zmodyfikował. Ale w jakiej proporcji przepisał go? ; Ponieważ przeprowadzenie procesu nie wydaje się zbytnio zgodne ze sceną linczu , niektórzy postulują dwie konkurujące ze sobą tradycje (źle) zebrane przez narratora.
Chociaż miejsce jego ukamienowania nie jest wymienione w Dziejach Apostolskich, archeolodzy i dominikanie Louis-Hugues Vincent i Felix-Marie Abel wspominają starożytną tradycję, która ustala miejsce męczeństwa Stefana na miejscu Bazyliki św. na północ od Bramy Damasceńskiej (zwanej przez krzyżowców Bramą św. Szczepana, na północ od Starego Miasta w Jerozolimie ). Wspominają też nowszą tradycję, która wynika z XII th wieku podczas zniknięcia Bazylice św Szczepana i zdobyciu Jerozolimy przez wojska Saladyna w 1187 r Bramy Damasceńskiej (słaby punkt obudowy ufortyfikowanego) są niedostępne dla pielgrzymów lokalni przewodnicy faworyzują konkurencyjne lokalną tradycję, która rozwiązuje miejsce tortur w grocie przyległej klasztor prawosławny, który znajduje się poniżej Lions Gate na wschodzie (z kolei nazwał Porte de Saint -Étienne od XVI th wieku).
Data śmierci Stefana nie jest znana, a historycy zajmujący się tym tematem są podzieleni: niektórzy opowiadają się za 31. lub 32.; inni opowiadają się za 36, a nawet 39.
Pisma po Dziejach Apostolskich czynią ze Stephena cudotwórcę . W szczególności św. Augustyn w La Cité de Dieu opowie szereg cudów dokonanych przez protomęczennika , historie, które można znaleźć u wielu średniowiecznych hagiografów , zwłaszcza Jacques'a de Voragine , Jeana de Mailly'ego i Vincenta de Beauvais . Tak jest w przypadku kwiatów, które składano na ołtarzu św. Szczepana, a następnie aplikowano chorym, którzy cudownie się uzdrowili. Tak też jest z Panią Patronią, ciężko chorą, która pewnego dnia konsultuje się z Żydem, który daje jej pierścionek z kamieniem, który musi nosić. Jednak talizman nie poprawia jego stanu. W desperacji Patronia schroni się w kościele Saint-Étienne, do którego gorąco błaga. Pierścień ześlizguje się na ziemię i zostaje uzdrowiona.
Rękopis z Monte Cassino zawiera tekst Vita fabulosa sancti Stephani protomartyris (ok. 1000), donoszący, że Stefan jest synem Antiocha i Perpetui, bezpłodnej pary. Uprowadzony w Jerozolimie w dniu jego narodzin przez diabła, który zastąpił go w kołysce małym demonem, został powierzony przez szatana biskupowi Julianowi, który go adoptował, nazwał go Natanaelem i wychował na syna przed wyświęceniem go na diakona . Jako dorosły Étienne wraca do swojego pierwszego domu i znakiem krzyża wypędza demona, który zajął jego miejsce.
„Pobożni ludzie pochowali Szczepana i urządzili mu piękny pogrzeb” (Dz 8:2). Postać Szczepana zajmuje wielkie miejsce dla pierwszych wspólnot chrześcijańskich i odgrywa ważną rolę w postępującym oderwaniu się od judaizmu i powstawaniu chrześcijańskiego antyjudaizmu , stąd rozwój literackich tradycji wynalazczości i przekładu jego relikwii . Tradycje te w dużej mierze podążają za modelem zachodnich narracji standardowych, zapożyczając z klasycznych toposów hagiograficznych.
Chrześcijańska tradycja V th wieku przywołuje wygląd Gamaliela Starszego Lucien ksiądz, proboszcz Cafargamala (Kfar Gamali, prądu Beit Jamal ) na3 sierpnia 415rabin wskazał, gdzie znajdowała się jego relikwia, która wówczas znalazłaby się w tym samym grobowcu, co jego syna Abibasa, a także Nikodema . Wazon z czerwonymi różami obok głowy św. Szczepana identyfikuje ciało męczennika.
Biskup Jan z Jerozolimy następnie uroczyście przystępuje do przeniesienia ciała męczennika do kościoła na Górze Syjon w Jerozolimie, w dniu26 grudnia 415, rocznica śmierci Stephena. Biskup Juvenal , następca Jana, rozpoczyna budowę w Jerozolimie bazyliki przeznaczonej do gromadzenia szczątków św. Szczepana.
Prace wznowiono w 438 r. pod przewodnictwem cesarzowej Eudoksji ( Eudocji ), żony Teodozjusza II . Szczątki męczennika zostają przeniesione do nowej bazyliki, która zostanie ukończona dopiero dwadzieścia lat później, podczas uroczystości poświęcenia przez św. Cyryla , patriarchy Aleksandrii, być może15 maja 439. Obecna bazylika została zbudowana na miejscu starej książki przez dominikanów w późnym XIX -tego wieku.
Już w 416 r. relikwie męczennika zostały przewiezione na Minorkę i do Afryki (zwłaszcza Hippo) przez Paula Orose'a . Średniowieczna tradycja przywołuje translację relikwii męczennika w Rzymie przez papieża Pelagiusz II w końcu VI XX wieku . Mówi się, że szczątki św. Szczepana i św. Wawrzyńca są zamknięte w marmurowej skrzynce otoczonej mocnymi żelaznymi bramami w Konfesji pod głównym ołtarzem bazyliki Saint-Laurent-hors-les-Murs .
Święto Wynalezienia relikwii św. Szczepana, czyli św. Stefana Lata, obchodzono 3 sierpnia . Został usunięty z kalendarza rzymskiego przez Jana XXIII .
Wykopaliska prowadzone w Bejt Jamal przez Andrzeja Strusa odsłoniły w 2003 roku kamienny architraw lub nadproże z tabula ansata, na którym widniał napis " DIAKONIKON STEPHANOU PROTOMARTYROS " . Diakonikon jest mała kaplica przeznaczona dla obiektów religijnych i umieszczone pod nadzorem diakona. Napis świadczy o wieku tej tradycji.
Katedra św Sens : rzeźba św Szczepana na molo centralnego portalu fasady zachodniej (koniec XII th wieku).
Katedra w Metz : posąg św. Szczepana, portal Matki Boskiej .
St. Jacques i St Stephen , przez Marx Reichlich (koniec XV th century).
Stefan jako dalmatyk diakona trzymający księgę w prawej ręce, dłoń w lewej i zwieńczony trzema kamieniami, tymi jego kary (ołtarz Carlo Crivelli , 1476).
Saint Stephen jest obchodzony przez Kościół Katolicki na 26 grudnia , a przez Kościołów chrześcijańskich Wschodu na 27 grudnia , i znowu na 2 sierpnia (tłumaczenie z jego relikwiami) przez Kościół katolicki, a także przez chrześcijańskich Kościołów Wschodu.
Uważany jest za świętego także przez Kościoły anglikańskie i luterańskie oraz Kościół Wschodu .
Jego święto, 26 grudnia , jest świętem państwowym w Niemczech , Austrii , Irlandii , Włoszech , Wielkiej Brytanii , Luksemburgu, a także w Mozeli , Alzacji , Katalonii i kilku szwajcarskich kantonach .
Kościoły Stefana są wyjątkowo liczne we wszystkich krajach Europy. Zwłaszcza we Francji, gdzie protomęczennik nadał swoje imię miastu Saint-Étienne w Loarze i siedemdziesięciu dwóm innym francuskim gminom, nie wspominając o formach prowansalskich, takich jak Saint-Estèphe czy Saint-Estève .
Pod jego opieką znajduje się wioska Saint-Ail w Meurthe-et-Moselle .
Étienne nadał swoje imię katedrom w Vienne , katedrom Sens , Metz , Châlons , około piętnastu innym katedrom we Francji i wielu kościołom.
Jego imię nosi jeden z dzwonów katedry Notre-Dame de Paris .
We Florencji jest od średniowiecza patronem Arte della Lana , „korporacji wełny”, a jego posąg pojawia się w jednej z nisz Orsanmichele .