יהוה to Tetragrammaton ( starogrecki : Τετραγράμματον / Tetragrammaton , "słowo złożone z czterech liter " ), teonim bóstwa Izraela , złożony z liter yōḏ ( י ), he ( ה ), wāw ( ו ), he ( ה ) i przepisał JHWH na język francuski .
Występujący prawie 7000 razy w całej Biblii hebrajskiej i prezentowane jako „właściwej nazwy” z Elohim z judaizmem , może to wynikać z trójliterowy korzenia w języku hebrajskim : היה (HYH, „być”). Uważany za najwyższą świętość jest zadeklarowana niepojęty przez niektórych badaczy z powodu interpretacji trzeciego przykazania ( „nie wymawiać imienia Boga nadaremno”) do III th wieku , jest podstawiony w modlitwach lub czytanie Tory przez Adonai ( po hebrajsku : אדני "mój Pan") przez HaElohim (hebr. אלוהים "Bóg") i przez HaSzem ( hebr . השם "Imię") w kontekście świeckim.
W niektórych chrześcijańskich przekładach Biblii zapisywano ją czasami jako „Jahwe”, „Jahwe”, „Jehowa” lub „Jehowa”. Od czasu opublikowania Biblii Olivétana w 1535 r. większość przekładów protestanckich zachowuje termin „Pan”. Niektóre katolickie tłumaczenia Biblii używają wokalizacji, takich jak „Yawheh” lub „Yahweh”; od 2001 roku Kościół Katolicki opowiadał się za nieużywaniem już wokalizacji, a zamiast tego używaniem słowa równoważnego „ Dominus ” w języku ojczystym lub po francusku „le Seigneur”.
Pierwsze wyraźne wystąpienie czteroliterowego imienia znajduje się w Genesis 2: 4 (pierwszy rozdział używa „Elohim”). Nazwa pojawia się wówczas ponad 1400 razy w Torze (153 wystąpienia w Księdze Rodzaju , 364 w Księdze Wyjścia , 285 w Księdze Kapłańskiej , 387 w Księdze Liczb i 330 w Księdze Powtórzonego Prawa ), prawie 2700 w księgach prorockich i nieco mniej niż 1300 razy w Pismach .
Forma JHWH odpowiadałaby nietypowej odmianie czasownika w stosunku do przyczynowej formy hebrajskiego niedoskonałego rdzenia tryliteralnego היה , HYH („być, stać się, przybyć, powoduje stać się”). Taka była już opinia średniowiecznych gramatyków żydowskich , popierana przez Barucha Spinozy .
Najwcześniejsza znana epigraficzna wzmianka o tetragramie to imię teoforyczne , to znaczy „noszące [imię] Boga”, datowane na 820 pne. AD na steli Tel Dan . Bardziej wyraźny napis, datowany na 810 p.n.e. AD , znaleziono na steli Meszy .
Według Jewish Encyclopedia (1906), tetragram występuje 5410 razy w Tanach . Zdarzenia te są rozdzielone następująco: 1419 w Torze , 2696 w Prorokach ( Nevi'im ) i 1295 w Pismach ( Ketuvim ). Dla Douglasa Knighta (2011) tetragram został napisany 6828 razy w wydaniach Kittel i Stuttgart. Słowniku BDB oznacza łącznie 6,518 zdarzeń.
W pismach hebrajskich imię Boże pojawia się prawie 7000 razy.
Do Żydów nałożyć zakaz wymawiania Tetragramu, opartej na trzecie przykazanie : „Nie będziesz wzywał imienia Jahwe Boga twego nadaremno” (Wj 20, 7). Naczelny rabin Lazare Wogue , tłumacz Tory, precyzuje: „Jeśli chodzi o święty tetragram, wiemy, że judaizm, od niepamiętnych czasów i we wszystkich bez wyjątku sektach, powstrzymywał się od wymawiania go w jego prawdziwej formie: rabbanici lub faryzeusze powiedzieli Adônaï , Samarytanie Shima ”. Kiedy tetragram jest wpisany w Pismach Hebrajskich, inne słowa są zastępowane ustnie, najczęściej Adonai ( אדני , „mój Pan”), ale czasami Elohim („Moce”). To podstawienie wyjaśnia punkty samogłoskowe używane w kilku transkrypcjach Pięcioksięgu w zależności od tego, czy czytać Adonai, czy Elohim . W rozmowie najchętniej używa się HaSzem („Imię”, por. Kpł 24:11 ). W szkole też mówimy „Elo q im”. Podczas błogosławieństw, w synagodze lub przy rodzinnym stole, uczestnicy witają wymowę słowa „Adonai” formułą „ Baroukh Hou lub Baroukh Shemo ” ( „Błogosławiony [być] – On i Błogosławiony [być] Jego Imieniem” ).
Dokładna wymowa tetragramu nie jest możliwa, co ma sens, biorąc pod uwagę jego zakaz. Z drugiej strony Imię zapisane jest za pomocą spółgłosek, które są stałe. Taki proces nazywa się „Quetiv Quéré”. Wskazuje, że używa się nazwy zastępczej, aby nie wymawiać nazwy zabronionej.
Mówiąc o wymowie, na przykład Joel M. Hoffman utrzymuje, że tetragram nigdy nie był używany. Inni Hebraizerzy opierają się m.in. na imionach teoforycznych i na rozdziałach Pięcioksięgu zawierających Tetragram, a także na fragmencie zwanym potocznie „Snem Izajasza”, którego prozodia i asonanse w „O” i „OR” sugerują wymowę fonologicznie związane nazwa podstawienie, używane w czasie pisania tekstu, przed zakazem wskazany przez liczbę theophoric nazwami złożonych z tetragramu ogólnie uważa się za jedną z najstarszych w korpusie biblijnym napisane po VIII TH wiek p.n.e.
Zakaz posuwa się tak daleko, że modyfikuje numerację hebrajską . Jest to typ dziesiętny ; litera jud ( י ) reprezentuje liczbę 10. Od 11 do 19 włącznie liczby są zapisywane według wzoru „10 + n ”: 11 = 10 + 1, 12 = 10 + 2 i tak dalej. Jednak podążając za tym diagramem, liczby 15 i 16 zostałyby utworzone przez dwie litery tetragramu: yod ( י ) i he ( ה ) dla 15 (10 + 5) oraz yod ( י ) a waw ( ו ) dla 16 (10 + 6). Numeracja jest zatem modyfikowana: litera thet (ט), która nie jest częścią Tetragramu i ma wartość 9 , zastępuje jod (10). Zapisano liczbę 15 (9 + 6) טו , a zapisano 16 (9 + 7) טז . Dlatego używamy numeracji z thet , określając Tu Biszwat i Tu Beaw świętami Szewat 15 i Aw 15 .
Zakaz wymawiania imienia własnego Boga dotyczy nie tylko Żydów, ale także pierwszych chrześcijan, którzy być może nigdy nie znali jego wymowy. W liturgii chrześcijańskiej oraz w późniejszych odpisach Septuaginty, a następnie Wulgaty tetragram zastępuje się słowami Kurios ( po grecku Kύριος ) i Dominus (po łacinie) „Pan”. Jednak w swoim Prologu Galeatus , przedmowie do ksiąg Samuela i Królów, Hieronim ze Stridonu mówi, że napotkał Imię w archaicznych znakach w greckich zwojach. Hieronim przywołuje także ignoranckich Greków, którzy podjęli się transkrypcji imienia Bożego, podczas gdy on sam przywraca je po łacinie przez Dominusa, ale także przez transkrypcję Adonai .
Średniowiecze i renesansTransliteracja „Jehowa” od końca XIII th wieku : jest to spowodowane disputateur katalońskiego Ramón Martí , w swojej książce Pugio Fidei „, niektórzy chrześcijanie, którzy czytają Biblię w wersji oryginalnej czytać YHWH stosując wokalizacji kadencji Adonai , że to znaczy interkalując swoje trzy samogłoski „ĕ”, „ō” i „to”, a tym samym uzyskał imię Jehowa „. Hipoteza ta pojawia się ponownie w renesansowym ezoteryzmie , kiedy Johannes Reuchlin teoretyzuje o związku między Tetragramem a imieniem Jezus. W swoim De verbo mirifico stwierdza, że imię Jezusa w transkrypcji na hebrajski daje pentagram YHSVH lub IHSUH, cztery litery tetragramu YHVH lub IHUH, w którego sercu umieścił piątą, Sh : ש ( goleń ). Zgodnie z tą hipotezą ta dodatkowa spółgłoska umożliwiłaby wymówienie nazwy. To wtedy czytało Jehoszua , to znaczy Jezusa . Teoria ta nie jest podtrzymywana przez specjalistów języka hebrajskiego. Marcin Luter , sam tłumacz Biblii, zdyskwalifikował ją już, wyjaśniając, że rzekome podobieństwo między Jehową a Jehoszuą wymagałoby nie tylko dodania spółgłoski ( shin ) do Jehowy, ale także usunięcia innej ( ayin z Jehoszua ).
Okres współczesnyNaukowo brzmiące słowo „Jehowa” jest historycznie i teologicznie wątpliwe. Dla André-Marie Gerarda ta wersja „nie należy do żadnego języka… oprócz języka Racine'a i Victora Hugo ! „Przez długi czas zapomniane, transkrypcja” Jehowa „jest opuszczony na początku XIX -go wieku przez specjalistów po pracach niemieckiego lingwisty Wilhelm Gesenius , który zastępuje transkrypcję” Jahwe ". Jednak ta hipoteza pozostaje popularny w XIX th wieku w literaturze francuskiej i dla lingwistów jak Paul Joüon wczesnego XX th century .
pozycja katolickaW następstwie Gesenius, katolicyzm stosowane korzystnie Jahwe transkrypcji (lub „Jahwe” w języku francuskim) w całym XX th century.
Forma ta została zastosowana w wydaniach Biblii, takich jak Jerozolima Biblii , Biblia narodów (który używa «Jahwe») oraz Crampon Biblia (który używa «Yawheh»).
Filolog André Lemaire zauważył w 2001 roku: „Na ogół wahamy się dzisiaj między dwiema wokalizacjami: Yahwoh i Yahwéh. W przypadku większości tłumaczeń przyjmiemy tutaj konwencjonalną wokalizację Yahwéh ”.
W dniu 28 marca 2001 The Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów zalecał w dokumencie dotyczącym tradycje liturgiczne pt Liturgiam Authenticam że „imię Boga Wszechmogącego wyrażoną w Liście do Hebrajczyków w tetragrammatonu i języku łacińskim słowem Dominus Czy teraz tłumaczone w języku narodowym przez równoważne słowo.
W dniu 29 czerwca 2008 r. w dyrektywie o „Imieniu Boga” opublikowanej w recenzji opublikowanej w jej przeglądzie Notitiae (en) ta sama Kongregacja prosi konferencje biskupów o usunięcie transkrypcji „Jahwe” z liturgii z szacunku dla wykorzystanie społeczności żydowskiej; wreszcie w październiku 2008 r. odbył się Synod Biskupów o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła, przywołując zarówno „szacunek dla Imienia Boga, (...) Tradycję Kościoła, (...) Naród żydowski i (...) względy filologiczne ”zwracają się do katolików, aby nie wymawiali już imienia Boga, mówiąc„ Yavhé ”i zastąpili wyrażenie równoważne Dominus, co przekłada się na francuski przez „Pan”. W 2011 roku w swojej książce Jezus z Nazaretu papież Benedykt XVI przyjął ten zwyczaj, transkrybując tetragram bez wokalizacji.
Protestanckie przekłady BibliiWiększość francuskojęzycznych Biblii protestanckich oddaje tetragram jako „Pan”, za Pierrem Robertem Olivétanem ( 1509-1538 ), kuzynem Jeana Calvina , który jako pierwszy przetłumaczył Biblię na francuski z oryginalnych tekstów hebrajskich, aramejskich i greckich. . Rozumowanie Olivetana polegało na powiązaniu tetragramu z rdzeniem czasownika „być” ( hebr. HWH, obecnie HYH), czasownika używanego do przedstawiania Boga w wielu fragmentach Biblii, z których najbardziej znanym jest opis objawienie Boga do Mojżesza blisko z płonącego krzaka i jego „ja jestem tym, który jestem”. To oliwtańskie „znalezisko”, jak nazywają je niektórzy komentatorzy, jest dynamicznym tłumaczeniem, które odzwierciedla głębokie znaczenie hebrajskiego terminu, z którym łączy się kilka tekstów Starego i Nowego Testamentu . Oliveti Biblia , znany jako „wersja Oliveti-Synodale”, pozostanie tekst odniesienia w francuskiej protestantyzmu do publikacji Biblii od Davida Martina (1707), Jean Ostervald (1744) i Louis Segond (1880 i 1910)) które wszyscy używają „Olivétan znaleziska”.
Ekumeniczne przekłady BibliiW Ekumenicznym Przekładzie Biblii (TOB), który łączy wysiłek specjalistów głównie katolickich i protestanckich, ale także prawosławnych (zwłaszcza dla Starego Testamentu), tetragram jest tłumaczony jako „PAN” wielkimi literami.
Wyjaśnienie tetragramu jest podane przez Biblię w Wj 3:13-14 podczas epizodu Płonący Krzew , kiedy Mojżesz prosi Boga, aby dał sobie imię. Odpowiedź udzielana jest w dwóch etapach. Przede wszystkim Bóg odpowiada: " Eyeh Asher Eyeh ", teologiczna gra słów, dla której istnieje kilka tłumaczeń, ale która zawiera dwukrotnie czasownik "być". Następnie, pod naciskiem Mojżesza, sam Bóg wypowiada tetragram: „JHWH”, który pochodzi od tego samego czasownika „być”.
Relacja biblijna została przetłumaczona w następujący sposób przez Biblię Jerozolimską :
[13] „Mojżesz rzekł do Boga: 'Oto idę znaleźć Izraelitów i powiem im: 'Bóg waszych ojców posłał mnie do was'. Ale jeśli powiedzą mi: „Jak ma na imię?”, to co im powiem?” [14] Bóg powiedział do Mojżesza: " Ja jestem tym, który jest [ Ehyeh Asher Ehyeh אֶֽהְיֶה אֲשֶׁר אֶֽהְיֶה ]". Powiedział: „Oto, co powiecie Izraelitom: Zostałem posłany do was”. "
To właśnie w następnym wersecie ( Wj 3,15 ) Bóg wypowiada tetragram przed Mojżeszem .
Według tradycji żydowskiej jest to raczej odmowa objawienia, w koncepcji apofatycznej . Ten biblijny fragment przygotowuje tabu nazwy, jednocześnie „spekulując” na jej temat.
Wyrażenie Ehyeh Asher Ehyeh może być oddane po francusku przez Jestem tym, który jest , lub przez Jestem tym, który jestem (w tłumaczeniu Louis Segond , co również tłumaczy się przez Wiecznego ) lub nawet przez Jestem tym, kim będę być w TOB . Przez rabinat Biblia przekłada się Being niezmienne , co Henri Meschonnic żalu , który wykrywa w nim zanieczyszczenia greckiego „Theos” z Septuaginty .
Powtarzające się użycie czasownika „być” w tej formule i jego ponowne pojawienie się w Tetragramatonie, a także różnorodność tłumaczeń, które z niego wynikają, zdaniem Xaviera Tilliette'a nie omijają samej filozofii „magnetyzowania” . Eyeh Asher Eyeh może być postrzegane jako „zdumiewające oświadczenie, z którego przechodzi się Nazwa par excellence, nazwa wymówienia”. To tutaj, w objawieniu na Górze Horeb , Bóg Abrahama łączy się z Bogiem filozofów.
Pytanie z Wj 3,14 rodzi się od średniowiecznego chrześcijaństwa do „metafizyki wyjścia” badanej przez Stephena Gilsona i do boskiej „suwerennej wolności” zdefiniowanej przez Luigiego Pareysona .
Tomizm widzi w eyeh Asher eyeh wyraz „akt bycia” i tłumaczone przez Ja jestem Tym, który jest , który pochyla formułę do ontologii . Étienne Gilson , czyniąc to tłumaczenie swoim własnym, pisze: „Jest tylko jeden Bóg, a tym Bogiem jest Byt, taki jest kamień węgielny całej filozofii chrześcijańskiej, i to nie Platon., nawet Arystoteles, ale Mojżesz zapytał to ". Z kolei Ernst Bloch , przychylny przekładowi Jestem tym, który będę , proponuje „utopijną” wizję pewnego rodzaju „Boga-Exodusu”, poruszającego się bezustannie, w nieustannym stawaniu się „współistniejącym z ludzkością”.
Według gematrii wartość tetragramu wynosi 26: 10 (yōḏ) + 5 (he) + 6 (wāw) + 5 (he) = 26.
Założenie dokładnej wymowy tetragramu i jego efektów mocy, a nawet efektów „magicznych”, w dużym stopniu napędzało produkcję literacką. Mit Golema stworzonego przez Maharala Praga jest jedną z wielu odmian, spopularyzowana w dzisiejszych czasach przez Gustav Meyrink za powieść , golema .
Adversary , powieść detektywistyczna Ellery Queen , proponuje „czytanie” czterech zbrodni na wzór „czytania” Tetragramu. W porównywalnym rejestrze „Śmierć i kompas”, opowiadanie Jorge Luisa Borgesa w zbiorze Fictions , przedstawia serię morderstw pomyślaną zgodnie z Tetragramem i przerywaną przez „Pierwsza litera imienia została wyartykułowana”,” Druga litera Imienia została wyartykułowana ”… Każda z liter Tetragramu jest przyporządkowana do jednego z czterech punktów kardynalnych. Aleph , tego samego autora, pośrednio podejmuje tematy „mocy” imienia Bożego.
Yah Mo B Tam (w) to piosenka R & B z James Ingram i Michaela McDonalda . Został napisany przez Ingram, McDonald, Rod Temperton i wyprodukowany przez Quincy Jones . Według Michaela McDonalda, oryginalny tytuł brzmiał: Jahwe, bądź tam .