Nowa Fundlandia Nowa Fundlandia (en) | ||
Mapa Nowej Fundlandii. | ||
Geografia | ||
---|---|---|
Kraj | Kanada | |
Lokalizacja | Zatoka Świętego Wawrzyńca i Ocean Atlantycki | |
Informacje kontaktowe | 48 ° 32 ′ 30 ″ N, 56 ° 07 ′ 30 ″ W | |
Powierzchnia | 115 220 km 2 | |
Żebra | 4800 km | |
Punkt kulminacyjny | Cabox (w) ( Lewis Hills (w) ) (813 m ) | |
Geologia | Wyspa kontynentalna | |
Administracja | ||
Województwo | Nowa Fundlandia i Labrador | |
Demografia | ||
Populacja | 479 538 mieszk . (2016) | |
Gęstość | 4,16 mieszk./km 2 | |
Miły | Terreneuviens | |
Największe miasto | Nowa Fundlandia św. Jana | |
Inne informacje | ||
Odkrycie | Pre-historia | |
Strefa czasowa | UTC-3: 30 | |
Geolokalizacja na mapie: Kanada
| ||
Nowa Fundlandia ( angielski : Nowa Fundlandia ; Micmac Taqamkuk ; gaelicki szkocki : Talamh en Eisc ) to duża wyspa u wybrzeży Atlantyku w Ameryce Północnej . Jest to część terytorium kanadyjskiej prowincji o Nowa Fundlandia i Labrador ; stolica prowincji, Saint John , znajduje się na wschodnim krańcu wyspy, najdalej na wschód wysuniętym punkcie Ameryki Północnej . Terytorium to stało się prowincją kanadyjską w 1949 roku.
Wyspa jest oddzielona od terytorium Labrador , drugiej połowy prowincji, przez Cieśninę Belle Isle , a od wyspy Cape Breton ( Nowa Szkocja ) przez Cieśninę Cabota . Kontroluje ujście rzeki Świętego Wawrzyńca w kierunku morza, tworząc w ten sposób Zatokę Świętego Wawrzyńca , największe ujście rzeki na świecie.
Francuskim terytorium od Saint-Pierre-et-Miquelon znajduje się w południowej części wyspy.
The Vikings wylądował tam około roku 1000 , a pierwsze badanie w imieniu Imperium Brytyjskiego powstał tam około 1497 roku przez Jean Cabot , włoski, który opuścił Bristol . Brytyjska kolonizacja poczekała do 1610 roku, z gubernatorem Johnem Guyem w Cuper's Cove (obecnie Cupids ) w Conception Bay.
Wybrzeża Nowej Fundlandii są bardzo nieregularne i mają wiele przylądków, zatok i półwyspów. Najważniejsze półwyspy to:
Obszary przybrzeżne, zwłaszcza wschodnia i północno-wschodnia część wyspy, są nękane przez silne wiatry z Północnego Atlantyku, a roślinność jest niska i bardzo rustykalna. Oddalając się od wybrzeża, wkraczasz w borealny las złożony głównie z północnych drzew iglastych, usiany jeziorami, bagnami i torfowiskami. Teren jest pagórkowaty i nie nadaje się do uprawy, z wyjątkiem dolin niektórych rzek, gdzie znajdziemy lepsze tereny i nieco łagodniejszy klimat.
Zachodnie wybrzeże Nowej Fundlandii wyróżnia się nierównym terenem, fiordami i jeziorami otoczonymi wysokimi klifami. To tutaj znajduje się Park Narodowy Gros Morne , jedno z głównych miejsc turystycznych w Nowej Fundlandii.
Krajobrazy Nowej Fundlandii są głęboko naznaczone zlodowaceniem czwartorzędu .
Cofanie się lodowcaW ostatnim maksimum lodowcowym (około 20 000 lat) Nowa Fundlandia jest całkowicie pokryta lodem z Labradoru, a pak lód rozciąga się na Wielkie Ławice na całym szelfie kontynentalnym. 16 000 lat temu obszar Grand Banks na wschód od wyspy został uwolniony od lodu. Około 14 000 lat temu cofnięcie się lodowca w dużej mierze uwolniło Zatokę Świętego Wawrzyńca i kilka małych obszarów przybrzeżnych na północ od niej w Nowej Fundlandii (Zatoka Saint-Georges). 13 000 lat temu większość granicy przybrzeżnej była dostępna, z wyjątkiem półwyspu Świętego Jana i części, gdzie lądolód nadal łączy Labrador i archipelag. Około 12 000 lat temu wszystkie wybrzeża nie są już zamarznięte, ale pokrywa lodowa pokrywa większość lądu wewnętrznego (patrz seria map cofania się lodowców).
Są to wybrzeża, które pod koniec epoki lodowcowej mogły być odwiedzane sezonowo przez rdzennych Amerykanów przez kilka tysięcy lat. Następnie podniesienie się poziomu morza zmieniło linię brzegową i wcześniej uwolniona ziemia zniknęła. Wyzwolenie lodu i topnienie wiecznej zmarzliny tak szybkie, jak mogło być, nie pozwoliły na wykorzystanie wszystkich zasobów, które Beothuk mógł wykorzystać podczas pierwszych kontaktów Europejczyków.
Obecność pokrywy lodowej kontrolowała klimat do 7000 lat temu. Dane z analizy pyłków wskazują m.in. na migrację biomów w holocenie rzędu od 100 do 200 m rocznie. Odrodzenie roślinności leśnej w rejonie Zatoki Świętego Wawrzyńca rozpoczęło się od świerka, topoli, brzozy i sosny między 10 000 a 7 000 lat temu. Roślinność tundry utrzymywała się następnie na szczytach zachodniej i południowo-zachodniej Nowej Fundlandii. Niewielkie fazy ochładzania przerwały ten początek holocenu i zmodyfikowały rozmieszczenie gatunków leśnych.
Formy polodowcowe (fiordy), staw Western Brook, Park Narodowy Gros Morne.
Podniesiony trawnik w kierunku Ferry Gulch i Gros Morne.
Borealny las Parku Narodowego Terra Nova, centralna Nowa Fundlandia (widok z Ochry Hill).
Wylewka, w pobliżu Bay Bulls, Wschodnie Wybrzeże.
Rozległy fiord świadczący o znaczeniu zamarzania podczas zlodowacenia Wisconsin (który w przybliżeniu pokrywa się z tym w Würm w Alpach).
Imponująca rzeźba polodowcowa: Western Brook Pond, Park Narodowy Gros Morne.
Klimat Nowej Funlandii jest oceaniczny ze stosunkowo niską amplitudą termiczną typu umiarkowanego zimnego. W ciągu roku odnotowuje się znaczne opady, od ponad 1400 mm w stolicy St. John's w Nowej Funlandii w południowo-wschodniej części wyspy do 1158 mm w Corner Brook na zachodnim wybrzeżu. Klasyfikacji Köppen jest typu DFB. Zimy są śnieżne na zachodzie, podczas gdy na wschodzie występuje mieszanka deszczu , śniegu i marznącego deszczu , a wszystko to za sprawą licznych sztormów z przylądka Hatteras . Wiosna i jesień są deszczowe i mgliste, a lata są chłodne.
Miesiąc | Sty. | luty | Marsz | kwiecień | może | czerwiec | Lip. | sierpień | wrz. | Październik | Listopad | grudzień | rok |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnia minimalna temperatura ( °C ) | -7,9 | -8,7 | -6 | -2,2 | 1,3 | 5,9 | 10,5 | 11 | 7,5 | 3.4 | −0.1 | -5 | 0,8 |
Średnia temperatura (°C) | -4,3 | -5 | −2,5 | 1,3 | 5,8 | 10,9 | 15,4 | 15,3 | 11,6 | 7 | 3.1 | -1,7 | 4,7 |
Średnia maksymalna temperatura (° C) | -0,7 | -1,4 | 1 | 4,8 | 10.3 | 15,8 | 20,2 | 19,5 | 15,6 | 10,6 | 6,2 | 1,5 | 8,6 |
Opady ( mm ) | 147,8 | 133,6 | 126,4 | 110,4 | 100,9 | 96,9 | 77,9 | 121,8 | 125 | 151,7 | 144,7 | 144,2 | 1 481,3 |
w tym deszcz ( mm ) | 69,3 | 69,2 | 73,6 | 79,6 | 91,4 | 95,3 | 77,9 | 121,8 | 125 | 147,4 | 121,6 | 91 | 1163,1 |
w tym śnieg ( cm ) | 83 | 68,8 | 54 | 26,8 | 7,8 | 1,4 | 0 | 0 | 0 | 4 | 21,5 | 547 | 322.1 |
Liczba dni z opadami | 22 | 19 | 20 | 18 | 17 | 15 | 14 | 15 | 16 | 20 | 20 | 23 |
Fauna wysp jest dość typowa dla północnych regionów Ameryki Północnej.
Fauna morskaSsaków morskich są: żebro wieloryba ( Balaenoptera physalus ), przy czym wieloryba pilotujący ( melas Globicephala ) Minke ( Balaenoptera acutorostrata ) i uszczelka port ( Phoca vitulina ).
Gatunki lądoweNowa Fundlandia jest stosunkowo uboga w ssaki , z zaledwie 14 gatunkami rodzimymi. Beotucks i Mi'kmaqs polowali na karibu . W ciągu ostatnich czterech stuleci ludzie wprowadzili dwanaście gatunków. Do zwierząt kopytnych takich jak lasy karibu ( Rangifer tarandus karibu ) i łosia ( Alces americanus ). Populacja łosia amerykańskiego (łosia) została wprowadzona jako źródło pożywienia, a następnie rosła niemal w niekontrolowany sposób pod nieobecność jakiegokolwiek drapieżnika innego niż człowiek. Istnieje wiele różnych zwierząt, takich jak karibu, łosie czy czarne niedźwiedzie, inne jak piżmaki, bobry i wydry. Albo lisy, rysie i wilki.
Łoś (łoś), Park Narodowy Gros Morne.
Te drapieżniki są reprezentowane przez czarny niedźwiedź ( Ursus americanus ), czerwony lisa ( Vulpes vulpes ), gronostaj ( Mustela erminea ) i norka amerykańska ( Neovison vison ).
Małe ssaki reprezentowane są przez ryjówkę gęgawą ( Sorex cinereus ), zające polarne ( Lepus arcticus ) i zające amerykańskie ( Lepus americanus ), północnoamerykańską wiewiórkę rudą ( Tamiasciurus hudsonicus ), bóbr kanadyjski ( Castor canadensis ), mysz jelenie ( Peromyscus). maniculatus ), nornik polny ( Microtus pennsylvanicus ) i piżmak ( Ondrata zibethicus ). Na przykład w Gros Morne występują dwa gatunki nietoperza: nietoperz brunatny ( Myotis lucifugus ) i nocek północny ( Myotis septentrionalis ).
Zagrożona jest populacja kuny amerykańskiej ( Martes americana atrata ).
Dwie główne formacje roślinne to tundra wyżynna i las borealny .
W Parku Narodowym Gros Morne występuje 711 gatunków roślin naczyniowych, 401 gatunków mszaków ( mchy i wątroba ) oraz 400 gatunków porostów 60% flory występującej na wyspie. Wybrzeża parku składają się głównie ze świerka białego ( Picea glauca ) i jodły balsamicznej ( Abies balsamea ). Równina przybrzeżna nosi wiele torfowisk z Sphagnum z olchy ( Alnus sp.) I niskiej bagno turzyca z tamarack ( modrzew amerykański ). Gleby wilgotne zasiedla również świerk czarny ( Picea mariana ) a lasy o suchej glebie jodła balsamiczna.
Bulwiasta Arethusa ( Arethusa bulbosa ) w pobliżu Western Brook Pond .
Dzban ( Sarracenia purpurea ), mięsożerny gatunek z Tablelands .
Rossolis okrągłolistny ( Drosera rotundifolia ) na Ziemiach Stołowych .
Świerk biały ( Picea glauca ).
Jodła balsamiczna ( Abies balsamea ).
Roślina dzbanowa ( Sarracenia purpurea ), owadożerna roślina, jest kwiatem wybranym przez królową Wiktorię, która chciała zobaczyć ją wygrawerowaną na pierwszym nowofundlandzkim groszku. Pojawiał się do 1938 r. na monetach prowincji, a następnie został wyznaczony jako kwiatowe godło w 1954 r.
Południowo-wschodnie wybrzeże, z kilkoma wyjątkami, jest niedostępne drogą. Główne społeczności na południowym wybrzeżu to Burgeo i Harbour Breton , z których wypływają statki przybrzeżne obsługujące społeczności - małe wioski rybackie - pozbawione dróg.
Główna autostrada Nowej Fundlandii jest przedłużeniem Autostrady Transkanadyjskiej . Jej zachodni kraniec znajduje się w Port-aux-Basques, a kończy w St. John's . Z Port-aux-Basques droga wznosi się na północ, a następnie skręca na wschód, podążając północno-wschodnim wybrzeżem w kierunku Półwyspu Avalon. Główne obsługiwane społeczności to: Port-aux-Basques, Stephenville , Corner Brook , Deer Lake , Grand Falls-Windsor , Gander , Clarenville i St.-Jean .
Pozostałe miasta to: Rocky Harbor , Port au Choix , St. Anthony , Pasadena NF , Springdale , Bishop's Falls , St. Alban's , Grand Bank , Marystown , Bonavista , Bay Roberts , Fortune NF , Placentia (dawniej „Plaisance”), Conception Bay Południowa , Mount Pearl i Portugal Cove .
Kościół anglikański Najświętszego Odkupiciela, Zatoka Hiszpanów, Półwysep Avalon.
Katedra Niepokalanego Poczęcia, Harbour Grace.
Latarnia morska na Przylądku Bonavista (rozpoczęta w 1843 r.), Wschodnia Nowa Fundlandia
Ryan Premises Narodowe miejsce historyczne Kanady, Bonavista
Złom, Półwysep Eastport.
Terytorium Nowej Fundlandii było całkowicie pokryte pokrywą lodową Laurentide w czasie, gdy pierwsi ludzie przekroczyli Cieśninę Beringa. Pokrywa lodowa rozciąga się na południe od obecnych Wielkich Jezior Amerykańskich podczas maksimum lodowcowego (22 000 do 18 000 lat ne ), jest to ostatnie zlodowacenie, zlodowacenie Wisconsin (80 000 do 6000 lat ne ). Front lodowy na końcu Wisconsinian i na początku holocenu zaczął się wycofywać jakieś dwadzieścia tysięcy lat temu. Topnienie pokrywy lodowej Nowej Funlandii kończy się w holocenie.
Pierwsze oznaki okupacji wyspy pochodzą sprzed około 8000 lat i odpowiadają kulturze archaicznych żeglarzy, rybaków i łowców zwierząt morskich sprzed 4000 lat. Około 850 p.n.e. Pne Paleo- Eskimosi zajmowali wyspę przez około 700 lat. Są one następnie wypierane przez Dorsetów i niedawne kultury indyjskie, możliwych przodków Beothuk (patrz także Mały fragment).
Istnieje kilka osad Indian Mi'kmaq w Nowej Fundlandii , pochodzących z czasów po europejskiej kolonizacji. Najważniejszym jest rezerwat rzeki Conne na południu wyspy. Pierwotna rdzenna ludność Nowej Fundlandii, Beothuk , początkowo niewielka, oficjalnie wymarła w 1829 roku z różnych powodów, z których wiele jest związanych z osadnictwem europejskim.
Historia kultur Arktyki (900-1500).
Obiekty Beothuk (kołnierz płaszcza, grzebień kostny), British Museum .
Reprezentacja obozu Beothuk.
Rekonstrukcja archeologiczna Beothuka w muzeum Nowej Fundlandii.
Marsz Maryi , Muzeum Prowincjonalne.
Muzeum Miejsca Beothuk Boyd's Cove.
Południowe wybrzeża były prawdopodobnie najpierw zbadać około roku 1000 przez Leif Eriksson , syn Eryka Rudego , Viking z Islandii . Wikingowie Grenlandii z Þorfinnr Karlsefni próbują kolonizować Nową Fundlandię (przyczółek Straumfjörðr w Winlandii , skandynawskie oznaczenie Nowej Fundlandii lub Nowej Szkocji), o czym świadczą pozostałości Anse aux Meadows ( wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ) i Pointe Rosee ). W 1014 urodził się Snorri, syn Thorfinna Karlsefni i Gudrida, niewątpliwie pierwszy Europejczyk urodzony w Winlandii.
Ta kolonizacja zakończyła się niepowodzeniem, skandynawskie sagi opowiadały o waśniach między kolonizatorami i konfliktach z rdzennymi Skrælingami . Wieś została ewakuowana kilka lat później. Według skandynawskich opowieści, ostatnie wyprawy do Vinlandii odbędzie się XII -tego wieku . Wczesnym XV -go wieku , osady Wikingów na Grenlandii zanikła po, między innymi, z klimatycznym chłodzenia (początek małej epoki lodowcowej ).
Najistotniejszą informacją dotyczącą ewentualnego odkrycia Nowej Fundlandii przez rybaków bretońskich jest statut opactwa Beauport w Paimpol z 1514 roku , w którym wspomina się o sporze między mnichami a mieszkańcami Île de Bréhat o prawa, ustanowiony 60 lat wcześniej (a więc około 1454 r. ) dziesięciny z połowów „zarówno na wybrzeżu Bretaigne, Terre-Neuffre, Islandii jak i gdzie indziej” .
Ku 1472 , portugalski król Alfons V Portugalii i duński Christian I st Danii wspólnie organizuje wyprawę do rozpoznawania starej drogi Wikingowie Vinlandii. Wśród kapitanów tej morskiej ekspedycji są Alvaro Martins Homem i niejaki João Vaz Corte-Real . Statki omijają Irlandię, wypływają z Islandii, przepływają wzdłuż wschodniego wybrzeża Grenlandii, a następnie docierają do Labradoru przed wejściem do ujścia rzeki Świętego Wawrzyńca i omijają wyspę Ziemia-Nowa. Po powrocie João Vaz Corte-Real został mianowany gubernatorem wyspy Terceira na Azorach , w nagrodę za odkrycie „ Terra do Bacalhao ”, krainy dorsza .
Żeglarze bretońscy z Paimpol i Saint-Malo , normańscy żeglarze z Barfleur i Dieppe , wreszcie inni z La Rochelle , Sables-d'Olonne i Kraju Basków wyruszają na połowy dorsza u wybrzeży Kanady i w Zatoce Świętego Wawrzyńca . Wszystkie te załogi spotykają się na dużej wyspie, która może być wyspą Nowej Fundlandii, nazwaną na ówczesnych mapach morskich „Bacalaos Island” (po portugalsku „wyspy dorsza”) w towarzystwie innych portugalskich żeglarzy, irlandzkich, angielskich, weneckich i Holenderski. Hanza monitorowaniu europejskiego rynku dorsza i wzbogacony o ten kwitnie handel mocno trzyma porty Europy Środkowej ( Morza Północnego , Morza Bałtyckiego ). We Francji, na początku XV -go wieku francuski rybaków dziesięciny do króla Francji na „The neufves Pescheries ziemi” . To jest taka sama dla rybaków dorsza rybaków bretońskich, którzy płacą dziesięcinę na sprzedaż dorsza z połowy XV -go wieku.
Wielorybnictwo uprawiali także baskijscy żeglarze . Prawnik z Bordeaux E. Cleirac wskazuje w swojej książce „ Nas i zwyczaje morza” (1647), że na sto lat przed Krzysztofem Kolumbem Baskowie polowali już na wieloryby i ćwiczyli połowy dorsza. Wyjaśnia, że ci baskijscy żeglarze odkryliby nawet dużą i małą ławicę dorsza u Nowej Fundlandii i przeprowadzili rekonesans wybrzeży i wybrzeży Zatoki Świętego Wawrzyńca, również około sto lat przed podróżami Krzysztofa Kolumba.
Adolphe Bellet, zagraniczne doradca handlowy Francji pod koniec XIX -go wieku , powiedział tymczasem, że marynarze baskijski odkryli Nowa Fundlandia około 1350 roku, bez podejmowania go na tyle lub Trading Post kolonię, ale uczestniczy regularnie przez dwa wieki wybrzeży Nowej Funlandii. Pan Bellet ubolewa jednak, że do tej pory nie ma żadnych pisemnych zapisów potwierdzających jego twierdzenie. Dopiero w 1506 roku Normanowie z Dieppe i Honfleur założyli tam swoją pierwszą kolonię.
Nowa Fundlandia od wieków jest wspaniałym regionem do połowu dorsza . Jednak w 1992 roku , z powodu przełowienia , łowiska gwałtownie załamały się , co spowodowało utratę pracy przez 40 000 Kanadyjczyków. W tym samym roku rząd kanadyjski ogłosił moratorium na połowy dorsza u wybrzeży Nowej Fundlandii na jej wodach terytorialnych. Połowy dorsza zostały zakazane w całej Atlantyckiej Kanadzie24 kwietnia 2003 r..
Góry lodowe przenikają aż do portów wyspy. Przez pięć wieków lód Grenlandii nie powstrzymywał ludzi przed eksploatacją najbogatszych łowisk na świecie.
Połów dorszaOd wieków dorsz był obficie poławiany w Kanadzie przez lokalne populacje, a od czasów współczesnych przez Europejczyków (osadników lub nie), którzy uważają go za pokarm z wyboru. W 1968 r. łowisko to osiągnęło rekordowe liczby roczne, spadając ze 150 000 ton w latach 40. do 810 000 ton. Przełowienie powoduje spadek gatunku i zmusiły rząd do ustanowienia kwot połowowych. Od czasu uregulowania połowów dorsza przez władze kanadyjskie, zasoby dorsza z roku na rok znacznie się zwiększały.
Polowanie na fokiOgólną populację fok grenlandzkich w Kanadzie szacuje się na osiem milionów osobników. Według DFO i innych źródeł naukowych około 500 000 fok szarych jest jedną z przyczyn niezdolności do odbudowy zasobów dorsza. Od lat 60. populacja foki szarej stale rośnie w Kanadzie. Z pięciu tysięcy w latach 60. do 500 tysięcy w 2014 roku. Te ssaki żywią się obficie różnymi rybami, zwłaszcza dorszami.
Na foki szare są dotknięte Rybołówstwa i Oceanów Kanady , który oskarża ich o głównych konsumentów dorsza i spowolnić odbudowę zapasów, pozbawiając część Kanady ważnym zasobem gospodarczym. Międzynarodowe przełowienie tego zasobu rybnego z pewnością spowodowało załamanie się zasobów, ale ponieważ od 1992 r. obowiązuje moratorium, nie można już dłużej oskarżać kanadyjskich rybaków o zapobieganie powrotowi istniejących zasobów.
Współczesne wędkarstwoStatek handlowy poławiający dorsza (rycina z 1820 r.).
Hangar do przygotowania dorsza.
Gros Morne i port
Pułapki rybackie na Fogo , małej wyspie w pobliżu Nowej Fundlandii.
Prawie wszyscy Nowofundlandczycy mówią po angielsku. Nowa Fundlandia ma dużą populację pochodzenia irlandzkiego i angielskiego. Kiedyś istniał znaczny podział społeczny i polityczny między katolikami a protestantami, ale obecnie generalnie tak nie jest. Na zachodnim wybrzeżu, w regionie Stephenville , wciąż znajdują się rzadkie wysepki francuskojęzyczne, którymi posługują się potomkowie francuskich rybaków , często Nowofundlandczycy , którzy się tam osiedlili (patrz francuska Nowa Fundlandia ).
Nowa Fundlandia ma bogatą tradycję folklorystyczną, w której muzyka zajmuje ważne miejsce. Tradycyjna muzyka Nowej Fundlandii ma szczególny ton, który wyraźnie pokazuje irlandzkie dziedzictwo celtyckie. Kultura wysp Nowej Fundlandii bardzo różni się od kultury reszty Kanady i, w mniejszym stopniu, od kultury Labradora.