2000 Francuskie referendum konstytucyjne

Referendum na pięcioletnią kadencję prezydencką

Sposób głosowania

24 września 2000

Rodzaj wyborów

Referendum

Organ wyborczy i wyniki

Zarejestrowany

39 941 192,

Wyborcy

12 058 688,

30,19%

Oddane głosy

10 118 348,

Głosy puste i nieważne

1,940,340

Tak (ponad 75%)
Tak (między 72,5 a 75%)
Tak (od 70 do 72,5%)
Tak (od 50 do 70%)

Czy zgadza się Pan z projektem ustawy konstytucyjnej ustalającej kadencję Prezydenta Rzeczypospolitej na pięć lat?

tak

73,21%

Nie

26,79%

Referendum konstytucyjnego na prezydenckim pięcioletnią kadencję w Francji odbywa się na24 września 2000.

Przedstawiona w formie ustawy konstytucyjnej przy poparciu głowy państwa Jacquesa Chiraca i premiera Lionela Jospina reforma ma na celu skrócenie kadencji Prezydenta Republiki Francuskiej poprzez zastąpienie siedmioletniej kadencji ustanowionej we Francji w 1873 roku, do pięcioletniej kadencji .

Chociaż początkowo był do niej wrogi, Jacques Chirac postanowił rozwiązać ten problem Czerwiec 2000zaakceptować złożenie rachunku w tej sprawie. Naciskał w tym kierunku jego poprzednik Valéry Giscard d'Estaing , z którego jednak tylko raz nie podtrzymał idei odnawialnego mandatu. Ze swojej strony szef socjalistycznego rządu, który odmówił wznowienia debaty o pięcioletniej kadencji w pełnym trzecim wspólnym pożyciu , popierał ten krok od kampanii prezydenckiej w 1995 roku .

Po przyjęciu tekstu przez Sejm Prezydent RP opowiada się za zorganizowaniem referendum w sprawie zwołania Kongresu ( Zgromadzenia Narodowego i Senatu ). Duża część klasy politycznej opowiada się wówczas za „tak”. I odwrotnie, skrajna prawica, część prawicy i centroprawica, a także niektóre osobistości lewicy opowiadają się za utrzymaniem siedmioletniej kadencji. Jedną z głównych obaw przeciwników pięcioletniej kadencji jest powstanie reżimu prezydenckiego .

Wezwany do odpowiedzi na pytanie: „Czy zgadza się Pan z projektem ustawy konstytucyjnej ustalającej kadencję Prezydenta RP na pięć lat?” „ Decyduje głos wyborcy na” tak „w znacznej większości (73,2% oddanych głosów), ale w kontekście wstrzymującym się (69,8% zarejestrowanych) i zaślepką lub nieważnych głosów (16,1% wyborców) zapisy.

Zastosowane po raz pierwszy po wyborach prezydenckich w 2002 r. Pięciolecie oznaczałoby, zdaniem wielu konstytucyjnych ekspertów, zwiększenie „prezydentury” reżimu, która rozpoczęła się wyborem prezydenta w powszechnych wyborach bezpośrednich . Tendencja ta wynikałaby z głosowania w 2001 r. Nad odwróceniem kalendarza wyborczego - wybory prezydenckie odbywają się tuż przed wyborami parlamentarnymi, a nie odwrotnie, aby zapewnić Prezydentowi RP spójną większość w Zgromadzeniu Narodowym - i wzmocnienie wynikającego z tego faktu większościowego .

Kontekst i wyzwania

Siedmioletnia kadencja obowiązuje od 1873 roku

Siedmioletni termin powstał we Francji przez prawie 20 listopada 1873 roku , na początku III RP , ze względu na okoliczności. Chodzi o wybór kompromisu z monarchistami w okresie niepewności co do przyszłości reżimu republikańskiego. Środek ten ma zatem zastosowanie w pierwszej kolejności do marszałka Patrice de Mac Mahon , prezydenta republiki z rangi legitymistów .

Ten czas trwania mandatu prezydenckiego obejmuje ustawa konstytucyjna z25 lutego 1875i przez Konstytucję z dnia27 października 1946ustanowienie Czwartej Republiki . Siedmioletnia kadencja pozwala wówczas Prezydentowi Republiki występować jako stała postać, z dala od walk politycznych.

Stabilność, jaką zapewnia siedmioletnia kadencja prezydenta zapewnia zachowanie siedmioletniej kadencji w Konstytucji RP4 października 1958, który został przyjęty w niespokojnym kontekście i przy okazji referendum w sprawie wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej w powszechnych wyborach .

Powtarzające się pytanie o pięcioletnią kadencję

Spośród 14 zmian w Konstytucji V Republiki, które miały miejsce przed referendum konstytucyjnym w 2000 r., Żadna nie dotyczyła długości kadencji prezydenta i żadna nie została poddana pod referendum na podstawie art. 89 Konstytucji .

Jednak przejście z kadencji siedmioletniej do pięcioletniej było popierane przez niektórych polityków pod koniec drugiej kadencji generała de Gaulle'a , w szczególności ze względu na dominującą rolę głowy państwa w V Republice.

W 1973 roku, dokładnie sto lat po przyjęciu siedmioletniej kadencji, prezydent Georges Pompidou zaproponował pięcioletnią kadencję za pośrednictwem parlamentu, ale ostatecznie zrezygnował z przedstawiania swojego projektu ustawy konstytucyjnej przed Kongresem Parlamentu , obawiając się, że nie zgromadzi większości. z 3/5 wymaganych.

Podczas gdy w okresie pięciu lat - z niemniej jako alternatywny nieodnawialnej siedmioletniej perspektywie - pojawił się w jego 45 -tego wniosku kampanii w 1981 roku socjalista François Mitterrand nie zmniejsza długość głowy państwa mandatu podczas jego prezydentury. Komitet Konsultacyjny dla rewizji konstytucji , konsultacje w 1993 roku, siedem broni odnawialną kadencję, choć jej członkowie są zgodni w tej kwestii.

Debata została wznowiona po prezydenturze Mitterranda

Prezydencja Mitterranda, która trwa czternaście lat (dwa siedem lat ), jest ogólnie uważana za zbyt długą. Podczas kampanii prezydenckiej w 1995 r. Kandydat socjalistów Lionel Jospin włączył pięcioletnią kadencję do swojego programu i wypowiedział następującą odpowiedź, która stała się sławna, podczas debaty między rundami : „Lepiej pięć lat z Jospinem niż siedem lata z Jacques Chirac ; trwałoby to bardzo długo ” . Kandydat gaullisty, nie wypowiadając się jednak przeciw, wskazuje, że „debata nie jest aktualna” . O idei ustanowienia nieodnawialnej siedmioletniej kadencji wspominają również Édouard Balladur i Jean-Marie Le Pen .

Na początku trzeciego wspólnego pożycia , które rozpoczęło się w 1997 r., Premier Lionel Jospin nie chce wznawiać debaty, podczas gdy Jacques Chirac niechętnie wprowadza pięcioletnią kadencję, obawiając się „ prezydenckiej ” reżimu.

Opinia publiczna w dużej mierze została pozyskana podczas pięcioletniej kadencji

Jak wspomniał były prezydent republiki Valéry Giscard d'Estaing na swojej trybunie w Le Monde du11 maja 2000opinia publiczna w dużej mierze popiera pięcioletnią kadencję prezydencką. Rzeczywiście, w przeciwieństwie do lat 80., kiedy połowa ankietowanych była temu przeciwna, sondaże wskazują, że ponad 70% Francuzów opowiada się za ustanowieniem pięcioletniej kadencji. Głównym powodem jest to, że siedmioletni okres jest postrzegany jako zbyt długi; i odwrotnie, argument o ograniczaniu wspólnego zamieszkiwania nie odbija się echem wśród populacji.

Ale choć na szczycie pożądanych zmian konstytucyjnych, skrócenie kadencji prezydenta nie jest traktowane priorytetowo w stosunku do innych tematów (zwłaszcza ekonomicznych) i pożądane są inne zmiany instytucjonalne (wzmocnienie decentralizacji , głosowanie proporcjonalne do wyborów , senatorowie). wybierani w powszechnych wyborach na żywo , ograniczenie wielu stanowisk dyrektorskich , granica wieku do 70 lat uprawniająca do kandydowania w wyborach). Ogólnie obserwatorzy zauważają, że Francuzi są zadowoleni z „hybrydowego” charakteru systemu V Republiki i wydają się przywiązani do pewnego dualizmu w ramach władzy wykonawczej .

Klasa polityczna również w dużej mierze opowiedziała się za skróceniem kadencji Prezydenta Republiki do pięciu lat.

Inicjatywa reformy konstytucyjnej

Wsparcie ze strony Valéry Giscard d'Estaing i Lionela Jospina

W 1999 roku, w imię „nowoczesności” , Valéry Giscard d'Estaing , Prezydent Rzeczypospolitej od 1974 do 1981 roku i zwolennikiem pięcioletnią kadencję długi czas, bezskutecznie wzywa Jacques'a Chiraca, aby zmniejszyć czas trwania mandatu prezydenckiego i zastosować ten środek do siebie, przeprowadzając przedterminowe wybory prezydenckie w następnym roku.

Plik 9 maja 2000Jeden tydzień przed Jacques Chirac jest pięć lat w Pałacu Elizejskim, dawnego centrum - tuż głowę podnosi państwowych do Zgromadzenia Narodowego wniosek dotyczący konstytucyjnego prawa mającego na celu ustanowienie pięć - odnawialną kadencję tylko raz. Dwa dni później11 maja, Publikuje w jednym z Świat trybuna „A teraz, na pięciolecie!” " , W którym wspomina o opinii publicznej, która teraz " masowo nabyła " tę zmianę, a także o quasi-jednomyślności klasy politycznej w tej sprawie.

Lionel Jospin mówi, że jest gotowy do głosowania za pięcioletnią kadencją, która jego zdaniem pozwoliłaby na przyjęcie „bardziej demokratycznego rytmu” , jeśli Jacques Chirac zamierza podjąć tę inicjatywę, jednocześnie wskazując, że nie chce, aby środek był stosowany do obecnej kadencji prezydenta. Plik19 maja, szef rządu zwraca się o „ostateczne przyjęcie tej reformy przed końcem roku” . Le Monde wyjaśnia:

„Mieszkając w Matignon od trzech lat, Lionel Jospin od dawna jest zagorzałym obrońcą modernizacji życia politycznego. Premier powstrzymał się jednak od otwarcia tej debaty, aby nie pogarszać konkubinatu. Ofensywa Valéry'ego Giscarda d'Estaing otwiera drogę. […] Dwadzieścia lat później pan Jospin zapewnia, że między byłym prezydentem, który grał „sam na sam”, a nim samym nie było „milczenia”. Ale przyznaje, że „wykorzystał okazję” stworzoną w ten sposób. "

Opozycja, a następnie wiec Jacques Chirac

W trakcie swojej kariery politycznej Jacques Chirac wielokrotnie zmienia zdanie na temat pięcioletniej kadencji. Najpierw popiera projekt reformy konstytucyjnej, którego pragnął Georges Pompidou. Podczas kampanii prezydenckiej w 1981 roku zmienił zdanie i opowiedział się za „nieodnawialną” siedmioletnią kadencją . W 1984 roku okazał się otwarty na zmiany, zanim podczas pierwszego wspólnego pożycia stwierdził, że debata nie jest aktualna, obiecując „skrócenie” kadencji głowy państwa w perspektywie wyborów prezydenckich w 1988 roku .

Chociaż nie wyraził w zasadzie żadnego sprzeciwu podczas debaty prezydenckiej w 1995 r., Ale odrzucił kwestię „nieaktualną” , stał się zaciekłym przeciwnikiem pięcioletniej kadencji podczas swojej prezydencji, powołując się na „ryzyko ustanowienia prezydenckiej reżim , ryzyko przygody instytucjonalnej " w 1997 r., a następnie " ryzyko całkowitego zablokowania instytucji " w roku następnym. Podczas serwisowania14 lipca 1999odpowiadając na prośby Valéry'ego Giscarda d'Estaing, oświadczył: „Ta pięcioletnia kadencja, w takiej czy innej formie, byłaby błędem i dlatego jej nie zatwierdzę” . Następnie zostaje oskarżony o bycie sędzią i partią.

Ale w Maj 2000po inicjatywach Valéry'ego Giscarda d'Estaing, Élysée dało do zrozumienia, że Jacques Chirac „rozważa i konsultuje” . Sekretarz generalny Pałacu Elizejskiego Dominique de Villepin i były premier Alain Juppé wezwali go następnie do zaakceptowania tej zmiany i nie rezygnacji z tego tematu w miarę zbliżania się wyborów prezydenckich w 2002 roku . Dla Nicolasa Sarkozy'ego utrzymanie 7-letniej kadencji prezydenckiej stanowiłoby przeszkodę w jego ponownym wyborze: „W 2002 r. Będziesz miał 69 lat. Pod koniec siedmioletniej kadencji będzie to 76 lat. Ludzie robią matematykę: nie będziesz mógł zostać ponownie wybrany. „ Polityczni komentatorzy zauważają, że chociaż sondaże niekoniecznie wskazują faworyta w możliwym pojedynku z Lionelem Jospinem w 2002 roku, a ta reforma może sprawić, że będzie wyglądał tak nowocześnie, jak zostawił jego przeciwnik.

Lionel Jospin, który bardzo wcześnie opowiedział się za propozycją byłego Prezydenta Republiki, wykorzystuje zapowiadany przez Głowę Państwa okres refleksji, aby ogłosić, że 19 maja 2000, że jeśli ten ostatni nie podejmie szybkiej inicjatywy na rzecz pięcioletniej kadencji, jego rząd „będzie opowiadał się za zbadaniem” projektu ustawy z następnego miesiąca. To oświadczenie wzbudza krytykę ze strony prawicowej opozycji, Philippe Séguin mówiący o „szantażu i bardzo ciekawym sposobie postępowania” . Podczas gdy centrysta François Bayrou potępia „impas Chiraca / Jospina” , François Hollande , pierwszy sekretarz Partii Socjalistycznej (PS), formacji Lionela Jospina, próbuje uspokoić sytuację, podkreślając brak „konkurencji” między dwoma członkami kadry kierowniczej dane liczbowe.

Wreszcie 5 czerwca 2000niespełna rok po ponownym wyrażeniu swojej niechęci do zmiany kadencji Prezydenta Republiki Jacques Chirac rozpoczyna reformę pięcioletniej kadencji, wyjaśniając, że „[siedem lat] to długo i prawdopodobnie za dużo długo biorąc pod uwagę współczesne wymagania demokracji ” . Zapewnia, że nie zmienił zdania, ale był czujny wobec możliwości przewrotu w instytucjach V Republiki: „Byłem pewien, że [Georges Pompidou] nie chce zmieniać instytucji. Później zawsze trochę się bałam ukrytych motywów ” . W swoich wspomnieniach w 2011 roku twierdzi, że stanął po stronie opinii publicznej i nie ustąpił Valéry'emu Giscardowi d'Estaingowi ani Lionelowi Jospinowi.

Prezydent RP nie podtrzymuje jednak idei mandatu odnawialnego raz i decyduje się na „suchą” pięcioletnią kadencję, czyli bez jakiejkolwiek innej modyfikacji instytucji: projekt jest więc dokładnie taki sam jako że proponowane przez Pompidou w 1973. Mimo to do niego, aby podjąć decyzję w sprawie procedury ratyfikacyjnej, nie ogłosić swoją decyzję, ale wyraża swoje preferencje dla gospodarstwa o referendum zamiast do zwołania Kongresu. parlamentu w Wersal .

Ratyfikacja przez parlament i ogłoszenie referendum

Przedstawienie rachunku

Po ukończeniu 31 maja 2000W swoich konsultacjach z urzędnikami politycznymi i konstytucyjnymi Jacques Chirac nie chce opuszczać Parlamentu - aw szczególności Valéry Giscard d'Estaing, swojego historycznego rywala - z inicjatywy zmiany konstytucji. Opowiada się zatem za ustawą konstytucyjną przedstawioną przez Lionela Jospina „w imieniu” Prezydenta Republiki. Z politycznego punktu widzenia wybór ten pozwala dwóm figurom władzy wykonawczej wykorzystać genezę reformy.

Plik 7 czerwca 2000The Rada Ministrów uchwala projekt ustawy zawarty w poniższym jednym artykule:

„ Artykuł 6 Konstytucji :„ Prezydent Republiki jest wybierany na pięć lat w wyborach powszechnych ”. "

Zgodnie z wolą głowy państwa, pomysł Valéry'ego Giscarda d'Estainga dotyczący ustanowienia odnawialnej pięcioletniej kadencji po kolei zostaje w ten sposób odrzucony.

Tekst przekazany Zgromadzeniu Narodowemu przez Strażnika Pieczęci, Minister Sprawiedliwości Élisabeth Guigou , jest przedmiotem debaty w izbie niższej w dniu14 i 15 czerwca, A następnie w Senacie na29 czerwca.

Recenzje i głosy izb

Część prawicy i centrum (w szczególności François Bayrou ) socjalistów , Zielonych i komunistów domaga się innych zmian konstytucyjnych niż jedyne skrócenie kadencji prezydenta, zwłaszcza w kwestiach parlamentarnych lub parlamentarnych. do decentralizacji . Jednak premier odmawia wywołania kryzysu politycznego, działając wbrew woli Jacquesa Chiraca, który w swoim przemówieniu wygłosił5 czerwcawykluczył jakąkolwiek poprawkę do projektu i jakąkolwiek inną modyfikację Konstytucji. Biuro polityczne jego partii, Wiec dla Republiki (RPR), zatwierdziło wówczas ideę „suchej” pięcioletniej kadencji, ze względu na „szacunek dla architektury” instytucji. Lionel Jospin oświadczył następnie, że „w obecnym kontekście dodanie innych reform do pięcioletniej kadencji potępiłoby nas - biorąc pod uwagę stanowisko zajęte przez Prezydenta Republiki - bez reform ani pięcioletniej kadencji” .

Odnosząc się do tej decyzji Prezydenta, ekspert ds. Konstytucji Dominique Rousseau pisze: „Jedyną pewnością jest to, że pięcioletnia kadencja nie będzie„ sucha ”. Nikt nie może poważnie wierzyć, nawet jeśli politycznie uważa się za zobowiązanego do powiedzenia tego, że można poruszyć przepis Konstytucji bez poruszania innych, a tym samym całego systemu. "

Plik 29 czerwca 2000, pięćdziesiąt jeden dni po złożeniu w Zgromadzeniu Narodowym projektu ustawy Valéry'ego Giscarda d'Estainga i dwadzieścia dwa dni po przyjęciu projektu, tekst przedstawiony przez rząd jest poddawany pod głosowanie w pierwszym czytaniu, bez zmian i na identycznych warunkach , przez obie izby parlamentu. Zgromadzenie Narodowe przyjęło projekt ustawy konstytucyjnej w dniu20 czerwcaprzez 466 głosami za, przy 28 przeciw i dziewięciu wstrzymujących Senat na29 czerwcaprzez 228 głosów , 34 Przeciw i ośmiu wstrzymujących .

Wybór referendum przez Jacquesa Chiraca

Dlatego zgodnie z art. 89 Konstytucji projekt musi zostać zatwierdzony w drodze referendum lub na posiedzeniu parlamentu w Kongresie , gdzie wymagana jest większość 3/5 oddanych głosów.

Klasa polityczna jest podzielona na ten temat: większość prawicowych postaci - jak Jean-Louis Debré , przewodniczący grupy RPR w Zgromadzeniu Narodowym czy Alain Madelin , przywódca Liberalnej Demokracji - głosuje za referendum, powołując się na Gaullistę. ducha instytucji, podczas gdy przewodniczący obu izb parlamentu (RPR Christian Poncelet z ramienia Senatu, socjalista Raymond Forni ze strony Zgromadzenia Narodowego) i wielu wybranych przedstawicieli lewicy wzywają do zwołania Kongresu, powołując się na ryzyko bardzo wysoki wskaźnik abstynencji, jeśli jest o to proszony przez ludzi.

Wreszcie 6 lipca 2000, Jacques Chirac ogłasza referendum w sprawie 24 wrześniaoświadczając przy tej okazji, że ma nadzieję, iż narzędzie to „stanie się bardziej regularnym zastosowaniem, poprzez bezpośrednie konsultowanie się z narodem [będącym] u źródła Piątej Republiki” . W szczególności w celu walki z wstrzymaniem się od głosu przewidziano zwołanie głosowania w tym samym czasie, co inne wybory, w szczególności wMarzec 2001(w celu połączenia go z wyborami samorządowymi , jak zasugerował François Hollande ) lub przezMarzec 2002(wraz z wyborami parlamentarnymi propozycja RPR szybko odrzucona przez Elizejskie).

Reakcje i pozycje

Instrukcje dotyczące głosowania

Jacques Chirac deklaruje, że jeśli Francuzi zatwierdzą pięcioletnią kadencję, „to bardzo dobrze” , a jeśli zagłosują na „nie”, „to też bardzo dobrze” . Lionel Jospin określił później to stanowisko jako „niezrozumiałe” i wyjaśnił je faktem, że prezydent obawiał się „niewątpliwie machiny wojennej przeciwko niemu” .

„Liczba mnoga” lewicowa większość jest na ogół na rzecz reform. Partia Socjalistyczna (PS), przy czym Partia Lewicy Radykalnej (PRG) oraz Obywatelski Ruch (MDC) są tym bardziej łatwo na rzecz pięcioletnią kadencję figurującego w 110 propozycji François Mitterranda w 1981 roku Jacques. Delors i Michel Charasse to wyjątek, który wypowiada się przeciwko redukcji mandatu prezydenta. Ze swojej strony Zieloni , wrogo nastawieni do reżimu prezydenckiego, nie wydają poleceń głosowania. Głosem swojego krajowego sekretarza Roberta Hue , Francuska Partia Komunistyczna (PCF) potępia „fałszywe referendum” i opowiada się za „ofensywnym wstrzymaniem się od głosu” : chociaż co do zasady nie jest wrogo nastawiony do pięcioletniej kadencji (Robert Hue zdziwił się, że zbierając się tam po obronie nieodnawialnej siedmioletniej kadencji) partia domaga się ważniejszej reformy instytucji, w szczególności ograniczenia mandatów wyborczych i wprowadzenia reprezentacji proporcjonalnej.

W prawicowej opozycji biuro polityczne RPR opowiada się za reformą konstytucyjną. Unia na rzecz Demokracji Francuskiej (UDF), pod przewodnictwem François Bayrou i Liberalna Demokracja (DL) przez Alain Madelin również głównie bronić „tak”, pomimo strachu przed „presidentialization” reżimu. Partia Łowiectwa, Rybołówstwa, Przyrody i Tradycji (CPNT) opowiada się za głosem pustym lub nieważnym , oceniając, że „dwa lata więcej lub mniej w przypadku kadencji prezydenckiej” ma niewielkie znaczenie.

Ale słychać kilka głosów sprzeciwu. W ten sposób przewodniczący izby wyższej Christian Poncelet , przewodniczący grupy RPR w Senacie , Josselin de Rohan , były premier centrowy Raymond Barre i były prezes UDF François Léotard, wyrażają swoje poparcie dla siedmioletniego semestr. Podczas gdy wielu prawicowych parlamentarzystów niechętnie popiera „tak” i ubolewa nad nagłym poparciem dla propozycji „VGE-Jospin”, zastępca RPR Aube François Baroin ma za zadanie przekonać swoich kolegów o zasługach zmiany konstytucji, powołując się na argument ograniczenia ryzyka wspólnego pożycia, jakie ma powstać w okresie pięcioletnim.

Mówiąc szerzej, prawicowi liderzy są podzieleni co do ich koncepcji instytucji. Podczas gdy Alain Juppé chwali „suchą” pięcioletnią kadencję, były premier Édouard Balladur i były przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Philippe Séguin chwalą zasługi reżimu prezydenckiego . Na centroprawicy członkowie UDF i DL gromadzą się wokół Pascala Clémenta przeciwko „poważnej reformie, która głęboko zmieniłaby równowagę instytucjonalną” . Wśród tych obrońców siedmioletniej kadencji dominuje przede wszystkim wrogość do ewentualnego pojawienia się reżimu prezydenckiego.

„Nie” otrzymuje również znaczące wsparcie ze strony Rassemblement pour la France (RPF), w skład której wchodzą gaullista Charles Pasqua , Philippe de Villiers czy Lionnel Luca . Po skrajnej prawej stronie Front Narodowy Jean-Marie Le Pena (FN) i Narodowy Ruch Republikański (MNR) Bruno Mégreta potwierdzają swoje przywiązanie do siedmioletniej kadencji: lider frontu uważa, że referendum jest „bezużyteczne”, a pięć - kadencja roku „Zasadniczo zmień układ sił” w sposób „nie bardziej demokratyczny” .

Ze skrajnej lewej strony Lutte Ouvrière (LO) i Rewolucyjna Liga Komunistyczna (LCR) wzywają do wstrzymania się od głosu.

Główne argumenty

Na korzyść „tak”

Główne argumenty wysuwane przez zwolenników reformy konstytucyjnej są następujące:

okres pięcioletni jest lepszy od okresu siedmioletniego, który jest zbyt długi i stanowi dziedzictwo monarchii;
skrócenie okresu trwania mandatu prezydenckiego stało się konieczne w społeczeństwie coraz bardziej medialnym i w świecie, w którym niewiele demokracji korzysta z siedmioletniej kadencji;
jest to najlepszy sposób na zakończenie wspólnego pożycia , którego Francja doświadczyła trzykrotnie od 1986 r., przy czym trzecie wspólne pożycie rozpoczęło się zaledwie dwa lata po wyborze Jacquesa Chiraca na Prezydenta Republiki;
zmiana ta umożliwi przejście do reżimu prezydenckiego , potencjalnie bez premiera, ograniczając w ten sposób „prezydencką nieodpowiedzialność” .

Na korzyść „nie”

Przeciwnicy pięcioletniej kadencji argumentują w szczególności, że:

pięcioletnia kadencja prezydenta jest zbyt krótka, aby przeprowadzić znaczną liczbę reform;
pięcioletnia kadencja podważa ducha i instytucje V Republiki;
jest to środek ograniczający możliwość wspólnego pożycia.

Wieś

Minimalna debata i brak zainteresowania wyborców

Powszechnie uważa się, że wyborcy nie są pasjonatami kampanii. Odczucie to potęguje podejście referendum: instytut sondażowy CSA zauważa, że liczba respondentów zainteresowanych referendum wzrosła z 49 proc.Maj 2000na 34% na trzy tygodnie przed wyborami, ten dociera następnie na ostatnie miejsce obaw Francuzów. Ten brak zainteresowania ilustruje rekordowa liczba wstrzymujących się od głosu w głosowaniu ogólnokrajowym.

Na tydzień przed głosowaniem dziennikarz Gérard Courtois zauważa w Le Monde :

„Sprawa została wysłuchana: Francuzów nie interesuje referendum w sprawie ustanowienia pięcioletniej kadencji prezydenckiej 24 września. Na razie wszystkie sondaże wskazują, że prawie dwie trzecie z nich nie zamierza podróżować. […]

Żaden z trzech mężczyzn [Valéry Giscard d'Estaing, Lionel Jospin i Jacques Chirac], a w szczególności dwaj obecni szefowie zarządu, nie uznali jeszcze za przydatne zwracanie się bezpośrednio do Francuzów podczas kampanii w celu wyjaśnienia stawki. poważnie. […]

Czy pięcioletnia kadencja doprowadziłaby do wzmocnienia władzy prezydenta i przywrócenia mu odpowiedzialności za bardziej stabilny okres? Czy w tym przypadku oznaczałoby to unicestwienie premiera, skoro wszystko umocniło jego rolę przez piętnaście lat? Czy przywróciłoby to rolę parlamentu, czy jeszcze bardziej osadziłoby go w zależności od prymatu prezydenta? Tyle zasadniczych pytań, które być może zainteresowałyby Francuzów, gdyby zostały postawione. "

Następnie Lionel Jospin uzna, że „nie było prawdziwej debaty” i że nie zajęto się konsekwencjami, które mogą wyniknąć z pięcioletniej kadencji.

Sondaże przedwyborcze

Sonda ultradźwiękowa	Daktyle	Rozmiar próbki	tak	Nie	Nie wyrażaj zamiaru głosowania	Wstrzymanie się od głosu, puste lub nieważne
Ipsos	Lipiec 1999		83%	17%	-
Ifop	11-12 maja 2000	965 os.	75%	16%	9%	-
OTÓŻ TO	23-24 maja 2000	1000 os.	81%	19%	-	48%
Ifop	8-9 czerwca 2000	932 os.	82%	18%	-	58%
OTÓŻ TO	15-17 czerwca 2000	1000 os.	83%	17%	-	56%
OTÓŻ TO	7 lipca 2000	1000 os.	88%	12%	-	58%
OTÓŻ TO	29 sierpnia 2000	1000 os.	82%	18%	-	57%
Ipsos	Wrzesień 2000		82%
Sofres	Wrzesień 2000		76%
OTÓŻ TO	Wrzesień 2000	1000 os.	76%

Wyniki

Na poziomie krajowym

„Czy zgadza się Pan z projektem ustawy konstytucyjnej ustalającej kadencję Prezydenta Rzeczypospolitej na pięć lat?” "

Wybór	Głosy	%
Dla	7,407,697	73,21
Przeciwko	2,710,651	26,79

Ważne głosy	10 118 348,	83,91
Głosy puste i nieważne	1,940,340	16.09
Całkowity	12 058 688,	100,00
Wstrzymało się	27 882 504,	69,81
Zarejestrowany / Uczestnictwo	39 941 192,	30.19

Tak 73,21%			Nie 26,79%
▲
Bezwzględna większość

Według działu

Analiza

Głosowanie na „tak” daje procent oddanych głosów znacznie niższy niż te, które przyznano w ostatnich sondażach przedwyborczych.

Wstrzymującym się (69,8% wyborców) i biuletyny biały lub zerowy (16,1% wyborców) osiągnie rekordowy poziom wyborów krajowych we Francji.

Konsekwencje i konsekwencje

Wejście w życie

Plik 28 września 2000The Rada Konstytucyjna ogłasza wyniki i sprawia, że kilka uwag na temat procedury ratyfikacyjnej i gospodarstwa głosowania.

Jak dotąd jest to jedyna zmiana konstytucji poddana pod referendum na podstawie art. 89 Konstytucji V Republiki .

Ustawę konstytucyjną dotyczącą czasu trwania mandatu Prezydenta Rzeczypospolitej ogłasza Prezydent Republiki w dniu 2 października 2000i opublikowany w Dzienniku Urzędowym Republiki Francuskiej następnego dnia. Wystąpił po raz pierwszy pod koniec wyborów prezydenckich w 2002 roku : pod koniec swojej siedmioletniej kadencji (1995-2002) Jacques Chirac został ponownie wybrany i został pierwszym prezydentem Republiki Francuskiej, który pełnił obowiązki pięcioletni termin.

Odwrócenie kalendarza wyborczego

Profesor prawa konstytucyjnego Didier Maus wskazuje w 2000 roku: „Jeżeli oba wybory - prezydencki i parlamentarny - odbędą się w tym samym czasie, można osiągnąć pewną harmonię. […] Ale pozostaje pytanie: jakie będą decydujące wybory? Widzieliśmy, że moglibyśmy rządzić bez Prezydenta Republiki, ale nie bez większości parlamentarnej. Czy zatem mamy zamiar przywrócić (osiągnąć) sytuację harmonii, czy też utrwalić to, co mamy dzięki zdecydowanemu systemowi parlamentarnemu? Dla mnie logiką pięcioletniej kadencji jest większość popierająca prezydenta. Krótko mówiąc, Prezydent ma większość parlamentarną. […] Krótko mówiąc, nie widzę, jak pięcioletnia kadencja wzmocni uprawnienia Zgromadzenia. Kluczowymi wyborami będą wybory prezydenckie. "

Tak więc, gdy tylko zostanie przyjęta pięcioletnia kadencja, politycy wzywają do zmiany „kalendarza wyborczego”, tak aby wybory parlamentarne odbywały się po wyborach prezydenckich (a nie odwrotnie), w celu nadania Prezydentowi mandatu. Republika spójną większością parlamentarną i tym samym ograniczają współżycie. Rozwiązania Zgromadzenia Narodowego dokonane po wyborach prezydenckich (w 1981 i 1988 r.), Które dały głowie państwa większość, ilustrują tę ideę.

W 2001 roku Parlament zagłosował za tym odwróceniem. Prawo organiczne15 maja 2001zmienia przepisy ordynacji wyborczej , zastępując formułę „uprawnienia Zgromadzenia Narodowego wygasają w pierwszy wtorek kwietnia piątego roku po jego wyborze” przez „uprawnienia Zgromadzenia Narodowego wygasają w trzeci wtorek czerwca piąty rok po wyborze ” . W tekście stanowiącym, że reforma dotyczy Zgromadzenia Narodowego wybranego w 1997 r., Odnotowano odwrócenie kalendarza: w 2002 r. Wybory parlamentarne odbywają się po wyborach prezydenckich.

Ta decyzja o poprzedzeniu wyborów prezydenckich i parlamentarnych o kilka tygodni wydaje się całkowicie sprzeczna z życzeniami wyrażonymi przez prezydenta Pompidou w jego projekcie reformy z 1973 r. Z jego powodów w tekście tym rzeczywiście określono, że „pożądane” jest zmniejszenie prezydenckiej mandatu do pięciu lat, nie wiążąc jednak daty wyborów prezydenckich z datą wyborów do Zgromadzenia Narodowego, co podważałoby samego ducha instytucji i równowagę władzy publicznej ” .

Ostatecznie wydaje się, że odwrócenie kalendarza wyborczego osiągnęło swój cel: tuż po wyborach prezydenckich w latach 2002, 2007, 2012 i 2017 wybory parlamentarne, ze wzmocnionym efektem większości głosów, spowodowały, że Zgromadzenie Narodowe uzyskało większość posłów. z partii nowo wybranej głowy państwa.

W opinii wielu prawników specjalizujących się w prawie konstytucyjnym to uwydatnienie „ faktu większości ” dodatkowo zwiększa prymat nad Parlamentem Prezydenta Republiki Francuskiej - zapoczątkowany jego wyborem w bezpośrednich powszechnych wyborach - ale także jego zaangażowanie - od czasów legislacyjne są potwierdzeniem jego nazwiska - w codziennej praktyce rządowej.

Reforma konstytucyjna z 2008 roku

W swoim proponowanym prawie konstytucyjnym 9 maja 2000Valéry Giscard d'Estaing zaproponował pięcioletnią kadencję z możliwością jednokrotnego odnowienia. O ile ten środek wzbudził szerokie poparcie opinii publicznej (45%) w porównaniu z pięcioletnim okresem odnawialnym bez ograniczeń (17%), Jacques Chirac był temu przeciwny, pogrzebując pomysł. Osiem lat później pożądana przez prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego i przyjęta przez Kongres reforma konstytucji podejmuje ten krok.

Bibliografia

Załączniki

Uwagi i odniesienia

Uwagi

Ustawa konstytucyjna z 1973 r. Dotycząca pięcioletniej kadencji zawiera dwa następujące artykuły:
- Artykuł 1 st : „ Artykuł 6 akapit pierwszy Konstytucji otrzymuje brzmienie:„ Prezydent jest wybierany na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich. "" ;
- Artykuł 2: „Artykuł 1 powyżej wejdzie w życie w pierwszych wyborach prezydenckich, które nastąpią po ogłoszeniu niniejszej ustawy konstytucyjnej” .

Bibliografia

„ Referendum w sprawie pięcioletniej kadencji ” , na stronie conseil-constitutionnel.fr (konsultowano 21 stycznia 2021 r . ) .
„ Ustawa konstytucyjna z 1973 r. W pięcioleciu ” , na mjp.univ-perp.fr ,2002(dostęp 24 stycznia 2021 ) .
Olivier Duhamel : „ Od Komitetu Vedel w komisji Balladura ” francuskiego Urzędowym prawa konstytucyjnego , edycja specjalna n o 22008, s. 9-18 ( czytaj online ).
Jean-Michel Lamy, „ Komitet Doradczy decyduje o utrzymaniu odnawialnej siedmioletniej kadencji ”, Les Échos ,16 lutego 1993( czytaj online ).
„ Instytucje: powrót do ducha V th Rzeczypospolitej ” Les Echos ,20 lutego 1995( czytaj online , konsultacja 20 listopada 2020 r. ).
Olivier Duhamel, Le Quinquennat , Paryż, Presses de Sciences Po, pot. „Biblioteka Obywatelska”,2008, 3 e ed. , 144 str. ( ISBN 978-2724610772 , czytaj online ) , rozdz. 8 („Nieodnawialna siedmioletnia kadencja”).
Solenn de Royer-Dupré , " Quinquennat: w 2000 r., Po pięćdziesięciu dniach przeciągania liny, Giscard d'Estaing i Jospin wykonują Chirac bend " , na lemonde.fr ,23 września 2020 r(dostęp 15 stycznia 2021 ) .
Gérard Courtois, „ Opinia zatwierdzi reformę, ale nie uważa za priorytet ”, Le Monde , n o 17219,6 czerwca 2000, s. 7 ( czytaj online , dostęp: 24 stycznia 2021 ).
„ La course au quinquennat ”, La Dépêche du Midi ,17 maja 2000( czytaj online , sprawdzono 24 stycznia 2021 r. ).
„ Quinquennium: co zdecydowało Chirac ”, La Dépêche du Midi ,5 czerwca 2000( czytaj online , sprawdzono 23 stycznia 2021 r. ).
" " Nie jestem kandydatem do Wybrzeża Elizejskiego " ", Le Monde ,13 lutego 1987( czytaj online , sprawdzono 4 stycznia 2021 r. ).
„ Chronologia pięciolecia ”, La Croix ,19 czerwca 2000( czytaj online , sprawdzono 21 stycznia 2021 r. ).
„ Kadencja pięcioletnia: cztery zmiany Chiraca ” , na leparisien.fr ,24 września 2015 r(dostęp 21 stycznia 2021 ) .
Clarisse Vernhes, „ Ukryte motywy kandydatów Chiraca i Jospina ” , na rfi.fr ,30 maja 2020 r(dostęp 20 stycznia 2021 ) .
Jacques Chirac (we współpracy z Jean-Luc Barré ), Le Temps présidentiel , Paryż, NiL Éditions, coll. "Wspomnienia ( N O 2)"2011, 607 s. ( ISBN 978-2841115198 ).
" " Decyzja, która jest dziś niezbędna, bez kwestionowania naszych instytucji " ", Le Monde ,6 czerwca 2000( czytaj online , sprawdzono 21 stycznia 2021 r. ).
„ Debata na temat pięcioletniej kadencji została właśnie wznowiona z chęcią odniesienia sukcesu przed ostatecznym terminem prezydenckim w 2002 r. ”, L'Humanité ,13 maja 2000( czytaj online , sprawdzono 15 stycznia 2021 r. ).
Solenn de Royer-Dupré , „ Quinquennat: w 2000 roku, po pięćdziesięciu dniach przeciągania liny, Giscard d'Estaing i Jospin wyginają Chiraca ” , na lemonde.fr ,23 września 2020 r(dostęp 15 stycznia 2021 ) .
„ ustawy konstytucyjnej n o 2000-964 z dnia 2 października 2000 r kadencji Prezydenta Republiki ” na assemblee-nationale.fr (dostęp 20 stycznia 2021 ) .
„ Ustawa konstytucyjna dotycząca czasu trwania mandatu Prezydenta Republiki ” , na senat.fr (przegląd w dniu 21 stycznia 2021 r . ) .
" Kadencja pięcioletnia budzi wątpliwości ", Les Échos ,26 maja 2000( czytaj online , sprawdzono 23 stycznia 2021 r. ).
„ Referendum nie interesuje nikogo oprócz ... ”, Le Nouvel Observateur ,13 września 2000( czytaj online , sprawdzono 21 stycznia 2021 r. ).
Gérard Courtois, „ Referendum: debata na temat pięcioletniej kadencji została uniknięta ”, Le Monde ,17 września 2000( czytaj online , sprawdzono 21 stycznia 2021 r. ).
„ Publiczne głosowanie nad całym projektem konstytucyjnym dotyczącym kadencji Prezydenta Republiki ” , na: assemblee-nationale.fr ,20 czerwca 2000(dostęp 21 stycznia 2021 ) .
Clarisse Vernhes, „ Yes to the referendum ” , na rfi.fr ,7 lipca 2000(dostęp 21 stycznia 2021 ) .
„ Kadencja pięcioletnia: lewica zażenowana referendum ”, Les Échos ,20 czerwca 2000( czytaj online , sprawdzono 23 stycznia 2021 r. ).
" " Pokojowa, demokratyczna droga " ", Wyzwolenie ,7 lipca 2000( czytaj online , sprawdzono 21 stycznia 2021 r. ).
" Przyjęcie pięcioletniej kadencji w drodze referendum " , na stronie universalis.fr ,24 września 2000(dostęp 20 stycznia 2021 ) .
„ The French and the quinquennat ” , na ipsos.com (dostęp 20 stycznia 2021 ) .
„ Pięcioletnie referendum ” na ipsos.com ,5 września 2000(dostęp 22 stycznia 2021 ) .
" Decyzja n O 2000-29 REF z dnia 28 września 2000: głoszenie wyników referendum z 24 września 2000 " , na conseil-constitutionnel.fr (konsultowany w dniu 21 stycznia, 2021 ) .
" Decyzja n O 2000-30 REF z dnia 28 września 2000 " , na conseil-constitutionnel.fr (konsultowany w dniu 21 stycznia 2021 ) .
„ Prawo konstytucyjne n o 2000-964 z dnia 2 października 2000 r kadencji Prezydenta Rzeczypospolitej ,” Dzienniku Urzędowym Republiki Francuskiej , n o 229 (2000)3 października 2000, s. 15582 ( czyt. Online , przeglądano 21 stycznia 2021 r. ).
„ ustawa organiczna n o 2001-419 z dnia 15 maja 2001 zmieniające datę wygaśnięcia uprawnień Zgromadzenia Narodowego ” na legifrance.gouv.fr (dostęp 23 stycznia 2021 ) .
„ Rozdział I st : skład Zgromadzenia Narodowego i kadencja posłów - pozycja LO121 ” na stronie legifrance.gouv.fr (dostęp 23 stycznia 2021 r . ) .
Można sądzić, że druga kadencja - i pierwsza pięcioletnia kadencja - Jacquesa Chiraca nadal mieściła się w poprzednich ramach. Skutki pięcioletnią kadencję w codziennej praktyce rządu od 2007 roku, patrz Francis Hamon oraz Michael Troper, prawa konstytucyjnego , LGDJ, Lextenso, Paryż, 36 th Edition, 2015, s. 560-563, ( ISBN 978-2-275-04226-8 ) .
" Prawo konstytucyjne n o 2008-724 z dnia 23 lipca 2008 instytucjonalnych modernizacja V th Rzeczypospolitej " na legifrance.gouv.fr (dostęp 15 stycznia 2021 ) .

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne

Plik poświęcony referendum na conseil-constitutionnel.fr .
Wyniki referendum gminnego na politiquemania.com .