V Republika (Francja)

Republika Francuska
Piąta Republika

Od 4 października 1958
( 62 lata, 9 miesięcy i 20 dni )


Flaga 		Herb
Waluta Wolność, równość, braterstwo
Hymn Marsylia
Aktualne terytoria V th  Rzeczypospolitej. Ogólne informacje
Status Jednolita półprezydencka republika konstytucyjna
Tekst podstawowy 1958 konstytucja58
Stolica Paryż
Języki) Francuski
Religia Żaden urzędnik ( 1905 Act ) katolicyzm The protestantyzm luterański i reformowany i judaizm są ujmowane w Alsace-Moselle . Katolicyzm jest uznawany w Gujanie .
Gotówka Frank francuski (1958-2001)
Frank pacyficzny (od 1958)
Euro (od 2002)
Strefa czasowa UTC+1 (UTC+2 latem)
Domena internetowa .Fr
Kod telefoniczny +33
Demografia
Ludność (1958) 44563043  inhab .
• 1 st styczeń 2020 67848156  inhab .
Historia i wydarzenia
4 października 1958 Prezentacja nowej konstytucji
1 st styczeń 1960 Wejście do obiegu nowego franka
1 st lipca 1962 Zatwierdzenie w referendum niepodległości Algierii
28 października 1962 Zatwierdzenie w referendum wyborów prezydenta w wyborach powszechnych
17 sierpnia 1967 Ustanowienie partycypacji pracowników w owocach ekspansji biznesowej
26 maja 1968 Umowy Grenelle po wydarzeniach z maja 1968 roku .
Październik 1973 Pierwszy szok naftowy  : początek rosnącego bezrobocia
17 stycznia 1975 r. Prawo zasłony dotyczące aborcji
9 października 1981 Zniesienie kary śmierci
sierpień-grudzień 1982 Ustawy Auroux dotyczące prawa pracy
1 st grudzień 1988 Wejście w życie minimalnego dochodu integracyjnego (RMI)
20 września 1992 Referendum w sprawie traktatu z Maastricht  : utworzenie europejskiego rynku wewnętrznego
24 września 2000 r. Zatwierdzenie w referendum skrócenia kadencji prezydenckiej z siedmioletniej na pięcioletnią
1 st styczeń 2002 Wprowadzenie do obiegu euro , wspólnej waluty europejskiej
23 lipca 2008 Zakaz odbywania więcej niż dwóch kolejnych kadencji prezydenckich
Prezydent
1959 - 1969 Charles de Gaulle
1969 Alain Poher
( aktorstwo )
1969 - 1974 Georges Pompidou
1974 Alain Poher
( aktorstwo )
1974 - 1981 Valéry Giscard d'Estaing
1981 - 1995 François Mitterrand
1995 - 2007 Jacques Chirac
2007 - 2012 Nicolas Sarkozy
2012 - 2017 François Hollande
Od 2017 Emmanuel Macron
Parlament
Górny pokój Senat
Komora dolna Zgromadzenie Narodowe

Poprzednie podmioty:

Piąta Republika , lub V th  Republika , jest republikański ustrój polityczny w życie we Francji od4 października 1958. Zastąpił IV Rzeczpospolitą , która powstała w 1946 roku . Oznacza zerwanie z parlamentarną tradycją Republiki Francuskiej w dążeniu do wzmocnienia roli władzy wykonawczej . Reguluje ją Konstytucja4 października 1958Zatwierdzony przez znaczną większością głosów w referendum w sprawie28 wrześniaPoprzedni. Została założona przez Charlesa de Gaulle'a , który został wybrany jej pierwszym prezydentem .

Ten reżim jest zakwalifikowany jako semi-prezydencki na mocy uprawnień przyznanych Prezydenta Rzeczypospolitej . Centralną rolę tego ostatniego ugruntowuje legitymacja wynikająca z jego wyboru w powszechnych wyborach bezpośrednich , ustanowionych w referendum w 1962 r. , a także dostosowanie czasu trwania jego mandatu do mandatu Zgromadzenia Narodowego od 2002 r.

Utrzymująca się przez 62 lata, 9 miesięcy i 20 dni , V Republika jest najbardziej stabilnym po III Republice (1870-1940) republikańskim reżimem francuskim .

Ustanowienie

Wstępny projekt Michela Debré

Kryzys majowy 1958 , wywołany puczem w Algierze prowadzonym przez część armii, doprowadził do dojścia do władzy generała Charlesa de Gaulle'a . Powołany na Prezesa Zarządu dnia1 st czerwiec 1958uzyskał od parlamentu, dwa dni później, upoważnienie do przystąpienia do prac nad projektem nowej konstytucji. . Podczas gdy Konstytucja z 1946 roku została przygotowana przez wybrane w tym celu Zgromadzenie Ustawodawcze, Konstytucja z 1958 roku została sporządzona pod zwierzchnictwem rządu przez zespół kierowany przez Michela Debré ( Strażnika Pieczęci i przyszłego premiera ). Projekt jest następnie zatwierdzany w referendum (82,60% „Tak”) w dniu28 września 1958i staje się Konstytucją z 4 października 1958, często nazywaną Konstytucją V Republiki .

Prawnicy argumentowali, że powstanie V Republiki odbyło się zgodnie z procedurą niekonstytucyjną i należy je uznać za zamach stanu  : w rzeczywistości IV Republika nie przewidywała możliwości zmiany konstytucji w drodze referendum. Ogólnie jednak  uważa się , że korzystanie z „  suwerennego prawa ludu do samostanowienia ”, wyrażonego na tę okazję w referendum, ma pierwszeństwo przed tekstem konstytucyjnym.

Na mocy ustawy konstytucyjnej z 3 czerwca 1958 r. Sejm zażądał, aby projekt Konstytucji respektował pięć zasad. „Tylko powszechne prawo wyborcze jest źródłem władzy”, co de facto wykluczyło ideę izby społeczno-zawodowej złożonej z delegatów organizacji pracodawców, związków zawodowych i stowarzyszeń, której to projektu bronił de Gaulle w swoim przemówieniu w Bayeux w 1946 r. Tekst musi również respektować zasadę podziału władzy i odpowiedzialności rządu przed parlamentem, charakterystyczną cechę systemu parlamentarnego . Należy zagwarantować niezawisłość władzy sądowniczej i wreszcie „uporządkować stosunki Republiki z narodami z nią związanymi”.

V Republika przyznaje większe uprawnienia Prezydentowi Republiki niż poprzedni reżim. W swoim przemówieniu przed Radą Stanu w dniu 27 sierpnia 1958 r. Michel Debre mówi, że jego rząd „przywróci system parlamentarny  ” i powiedział „nawet kusi, by powiedzieć, że chce ustanowić, ponieważ z wielu powodów Republice nigdy nie udało się go ustanowić”. . Wskazuje, że „Prezydent Republiki musi być zwornikiem naszego systemu parlamentarnego”, czyli skutecznym arbitrem zdolnym interweniować w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania władz publicznych, gdy jest to zagrożone. Za pomocą „własnych kompetencji”, czyli uprawnień dyskrecjonalnych, niepodlegających kontrasygnacie ministerialnej (główna innowacja Konstytucji z 4 października 1958 r. ), może utorować drogi rozwiązania konfliktu zagrażającego funkcjonowaniu społeczeństwa. władze. W tym sensie „Prezydent Rzeczypospolitej, jak powinien być, nie ma innej władzy niż żądanie innej władzy”. Ten wzmocniony arbitraż prezydencki jest częścią projektu racjonalizacji parlamentaryzmu kierowanego przez Michela Debré i mającego na celu umożliwienie rządowi wypełniania jego misji nawet w przypadku braku stabilnej i zdyscyplinowanej większości parlamentarnej. Rzeczywiście, „ponieważ we Francji stabilność rządu nie może wynikać przede wszystkim z ordynacji wyborczej, musi ona przynajmniej częściowo wynikać z uregulowań konstytucyjnych, a to daje projektowi decydujące wyjaśnienie i uzasadnienie historyczne”. Jednak fakt większości i rozległa koncepcja, że ​​kolejni piastujący urząd prezydencki będą mieli swoje uprawnienia, głęboko zmieni równowagę reżimu.

Ponadto uchwalony w 1958 r. tekst wprowadził nowość w sposobie wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, wybieranego wcześniej przez zebranie Zgromadzenia Narodowego i Senatu . Przypomniano pamięć o żmudnych wyborach z 1954 r., kiedy to posłowie i senatorowie zgodzili się na kandydaturę René Coty'ego aż trzynaście głosów .

Konstytucja zatem początkowo powierza zadanie wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej kolegium liczącemu około 80 000  elektoratów (deputowanych, senatorów, radnych generalnych, burmistrzów i delegatów rad gmin). Ten system jest używany tylko raz,21 grudnia 1958, na elekcję Charlesa de Gaulle'a .

Ku wyborowi prezydenta w powszechnych wyborach bezpośrednich

W 1962 r. prezydent de Gaulle zorganizował referendum, aby ponownie zmodyfikować sposób wyboru prezydenta Rzeczypospolitej. Wprowadził zasadę swojego wyboru w powszechnych wyborach bezpośrednich . Pierwsze takie głosowanie odbyło się w 1965 r. i zakończyło się ponownym wyborem generała.

Ten wybór Prezydenta Rzeczypospolitej w powszechnych wyborach bezpośrednich, w połączeniu z pojawieniem się faktu większości, głęboko modyfikuje funkcjonowanie instytucji: pojawiają się pojęcia „prezydencja władzy” i „  kohabitacja  ”. Wybrany w powszechnych wyborach bezpośrednich, to znaczy bezpośrednio przez lud, Prezydent Rzeczypospolitej cieszy się legitymacją demokratyczną w konkurencji z legitymacją Zgromadzenia Narodowego.

Wybór prezydenta w wyborach powszechnych prowadzi do personifikacji władzy. Sprzyja temu obowiązek wyboru między dwoma kandydatami w drugiej turze. Większościowy głos w wyborach parlamentarnych zachęca partie do budowania przedwyborczych sojuszy, które mają być reprezentowane w Zgromadzeniu Narodowym i potwierdza polaryzację życia politycznego. Rozwiązanie uznaniowe wzmacnia autorytet prezydenta i dyscyplinę parlamentarną. Kumulacja tych zasad sprzyja prezydencyzacji reżimu. Występuje tylko częściowo w innych demokracjach europejskich.

Jednak polaryzacja życia politycznego nie jest w pełni ukształtowana do końca prezydentury François Mitterranda , który inauguruje przemianę na czele reżimu. Zjawisko to stoi w sprzeczności z początkową wolą generała de Gaulle'a, który zamierzał położyć kres przewadze partii, jak podsumowuje to naukowiec Bastien François  : „Niech „ reżim partyjny” ugruntuje się w zaprzeczeniu , taki jest nieprzewidziany los naszych instytucji” .

Równowaga sił: nowe praktyki

V th Rzeczypospolitej jest parlamentarny z silną systemu elektroenergetycznego prezydencki: the wykonawczy współpracuje z ustawodawcę w ramach elastycznego systemu podziału władzy. W przeciwieństwie do reżimu prezydenckiego (jak w Stanach Zjednoczonych czy Meksyku, gdzie te dwie mocarstwa są ściśle oddzielone), we Francji każde mocarstwo wywiera na siebie środki nacisku:

Większość francuski Konstytucyjny uzna V th Rzeczypospolitej jest parlamentarny reżim monistyczne ponieważ Artykuł 20 przewiduje, że rząd jest odpowiedzialny przed Parlamentem (a dokładniej przed Zgromadzeniem Narodowym , które zgodnie z art 49 i 50, jest tylko jednym z dwie izby, aby móc obalić rząd), natomiast Prezydent RP pełni jedynie funkcję arbitrażową ( art. 5 ) bez możliwości odwołania premiera . Rzeczywiście, zgodnie z artykułem 8 , głowa państwa może zakończyć funkcję szefa rządu tylko "po przedstawieniu przez niego dymisji rządu" .

Niemniej jednak niektórzy konstytucjonaliści, za Maurice Duverger , uważali, że V Republika znała tryb funkcjonowania zbyt nietypowy w porównaniu z innymi współczesnymi reżimami parlamentarnymi, w szczególności ze względu na wpływ wywierany, w istocie bardziej niż słuszny, przez głowę państwa na władzy wykonawczej. Duverger rozwinął następnie kategorię „reżimów półprezydenckich”, w których połączyłyby się trzy kryteria: odpowiedzialność rządu przed parlamentem, wybór głowy państwa w powszechnych wyborach bezpośrednich oraz zatrzymanie przez głowę państwa. kontrasygnata ministerialna. V Republika sąsiadowałaby wówczas z Republiką Weimarską , Finlandią , Portugalią , Austrią , Irlandią .

Pod kierownictwem Charlesa de Gaulle'a i ze względu na sytuację kryzysową, w którym V th Rzeczypospolitej została nawiązana, Prezydent Rzeczypospolitej samego siebie jako dyrektora naczelnego. To na wyraźną prośbę głowy państwa premier Michel Debré zrezygnował w kwietniu 1962 roku . Następnie został zastąpiony przez Georgesa Pompidou , który nie był wybieralnym urzędnikiem, ale byłym współpracownikiem generała de Gaulle'a . Ten dążenie do wzmocnienia uprawnień Prezydenta RP daleko wykraczających poza jego wyłączną funkcję arbitrażową, zostało potwierdzone jesienią 1962 r. wraz z nowelizacją artykułu 6 Konstytucji, ustanawiającą wybory prezydenckie w powszechnych wyborach bezpośrednich. Dlatego w czasach konsystencji Prezydenckim i większości parlamentarnej The V th Rzeczypospolitej przyjmuje formę dwuwarstwowego systemu parlamentarnego , w którym premier jest odpowiedzialny również w rzeczywistości, ale nie w prawo, do szefa państwa, który może go zachęcić zrezygnować (tak było np. w przypadku Jacques Chaban-Delmas , Pierre Mauroy , Édith Cresson , Michel Rocard i Jean-Pierre Raffarin ). Formalnie nigdy nie dochodzi do odwołania premiera przez prezydenta.

Jednak większość francuskich konstytucjonalistów uważa, że ​​tak zwane reżimy „półprezydenckie” stanowią jedynie podwariant rodziny reżimów parlamentarnych, ponieważ rząd jest za nie odpowiedzialny przed parlamentem. Ultra-mniejszość w doktrynie, konstytucjonalistka Marie-Anne Cohendet , na przykład, nazwała je „dwuprzedstawicielskimi reżimami parlamentarnymi”.

Kiedy większość parlamentarna i prezydencka są antagonistyczne ( kohabitacja ), rząd nie jest już powiązany z prezydentem, a jedynie z parlamentem, z którego czerpie swoją legitymację . Wracamy do monistycznej lektury Konstytucji, chociaż głowa państwa zwyczajowo zachowuje prawo do kontroli „  obszaru zastrzeżonego  ” (spraw zagranicznych i wojskowych), który następnie staje się „obszarem wspólnym” (tj. dlatego dwóch szefów władzy wykonawczej występuje razem na międzynarodowych szczytach). Poza tym, zgodnie z artykułem 20 , rząd swobodnie określa i prowadzi politykę narodu. Do tej pory istniały trzy okresy wspólnego pożycia  : pierwsze dwa za kadencji François Mitterranda , w latach 1986-1988, następnie w latach 1993-1995, a trzeci za prezydentury Jacquesa Chiraca w latach 1997-2002. stosunkowo marginalny w historii reżimu (łącznie dziewięć lat). Konstytucja z 1958 r. pozostawia wystarczającą swobodę interpretacji, aby władza pozostała tam tak stabilna, jak w okresie zgodności większości prezydenckiej i parlamentarnej, nawet jeśli współpraca między głową państwa a szefem rządu nie zawsze przebiega bez zakłóceń (o czym świadczą m.in. Odmowa prezydenta Mitterranda podpisania rozporządzeń w sprawie14 lipca 1986 r.).

Uprawnienie

Prezydent Republiki

Wybór

Prezydent jest wybierany w powszechnych wyborach bezpośrednich od czasu reformy konstytucyjnej z 1962 roku . Od czasu referendum w sprawie pięcioletniej kadencji prezydenckiej na wniosek Jacquesa Chiraca w 2000 r. Prezydent republiki jest wybierany na pięć lat, w przeciwieństwie do siedmiu lat wcześniej. Od wejścia w życie ustawy konstytucyjnej z dnia 23 lipca 2008 r. nie może sprawować więcej niż dwóch następujących po sobie mandatów.

W przypadku wystąpienia wakatu w mocy , funkcje Prezydenta Republiki Francuskiej są traktowane przez Prezesa Senatu , do którego doszło w 1969 roku , w związku z rezygnacją Charles de Gaulle i w 1974 roku , ze śmiercią Pompidou. , obaj następnie zastąpiony przez Alaina Pohera .

Uprawnienie

Wybór Prezydenta Rzeczypospolitej w powszechnych wyborach bezpośrednich daje mu znaczną legitymację polityczną. Jednak w ciągu cesjonariuszy konstytucji prezydent z uprawnieniami że zerwanie z czysto honorowego roli, który został przydzielony w III è Rzeczpospolitą i IV th Rzeczypospolitej .

Rzeczywiście, Konstytucja 4 października 1958 przewiduje, że prezydent ma z jednej strony uprawnienia wyłączone z kontrasygnaty ministerialnej, a z drugiej strony podlegające kontrasygnacie:

W przypadku uprawnień zwolnionych z kontrasygnowania:

  • powołać na funkcje Prezesa Rady Ministrów ,
  • zakończenia funkcji Prezesa Rady Ministrów po złożeniu przez niego dymisji rządu ( art. 8 ust. 1 lit. C), zgodnie ze zwyczajem ustalonym przez pierwszych Prezydentów Rzeczypospolitej,
  • zorganizować referendum ( art. 11 , C) na wniosek rządu lub wspólnie przez oba zgromadzenia,
  • rozwiązać Zgromadzenie Narodowe ( art. 12 , C),
  • a w pewnych okolicznościach poważnego i bezpośredniego zagrożenia (atak na integralność terytorium, niezależność Narodu, przerwanie prawidłowego funkcjonowania władzy publicznej itp.), ten ostatni może przyznać uprawnienia wyjątkowe ( art. 16 ), które pozwalają mu połączyć wszystkie uprawnienia (wykonawcze, sądowe, ustawodawcze) w celu położenia kresu zagrożeniu. Artykuł ten ma zastosowanie pod warunkiem spełnienia określonych warunków przewidzianych w tekstach (opinia Prezesa Rady Ministrów, przewodniczących Zgromadzenia Narodowego , Senatu i Rady Konstytucyjnej ) oraz warunków wskazanych powyżej.
  • objąć Radę Konstytucyjną przed ogłoszeniem ustawy (art. 61 oraz powołanie trzech jej członków i wybór jej przewodniczącego, art. 56 , C).
  • zwrócić się do Rady Konstytucyjnej o zbadanie konstytucyjności umowy międzynarodowej (art. 54, C)

W przypadku uprawnień podlegających kontrasygnacie ministerialnej:

  • powoływania i kończenia funkcji członków rządu ( art. 8 ust. 2 , C),
  • promulgować ustawę ( art. 10 , C),
  • podpisuje dekrety i rozporządzenia ( art. 13 ust. 1 , C),
  • powołać na stanowiska cywilne i wojskowe ( art. 13 ust. 2 , 3 i 4, C),
  • skorzystać z prawa łaski ( art. 17 , C),
  • otwieranie i zamykanie nadzwyczajnych sesji parlamentu ( art. 30 , C),
  • dokonać rewizji Konstytucji drogą parlamentarną lub w drodze referendum ( art. 89 , C).

Inne uprawnienia prezydenta:

  • zgodnie z art. 15 Konstytucji jest szefem sił zbrojnych, tradycyjnie prerogatywą od 1791 r., jest dziś wyłącznym autorytetem w sprawach odstraszania nuklearnego.
  • zgodnie z art. 9 przewodniczy Radzie Ministrów; jako gwarant niezawisłości władzy sądowniczej przewodniczy Krajowej Radzie Sądownictwa ( art. 65 ). Wreszcie, z mocy prawa, przewodniczy radom i wyższym komisjom obrony narodowej ( art. 15 ).
Lista prezydentów V th Rzeczypospolitej

Konstytucja jest promulgowana w dniu 4 października 1958 (po zatwierdzeniu przez referendum 28 września 1958).

Ostatni Prezydent IV th Republiki , René Coty , prezydent pozostaje pod V -tego Rzeczypospolitej4 października 1958 do 8 stycznia 1959, ale zgodnie z konwencją nie jest uważany za pierwszego prezydenta tego nowego reżimu.

Jego następcą był ostatni przewodniczący IV th Republiki, generała de Gaulle'a, którego osobowość i fakt, że dostał pełnomocnictw Zgromadzenia2 czerwca 1958 ukrywać na tym etapie tworzenia nowych instytucji funkcje urzędującego prezydenta.

  1. Charles de Gaulle  :8 stycznia 1959 - 28 kwietnia 1969. ten21 grudnia 1958Jest on pierwszym prezydentem wybrany w ramach V th Rzeczypospolitej i uzyskał 78,51% głosów w wyborach powszechnych pośredniego (kolegium elektorów). W kolejnych wyborach prezydenckich, pierwszych w powszechnych wyborach bezpośrednich, został ponownie wybrany w drugiej turze19 grudnia 1965z 55,20% oddanych głosów, pokonując François Mitterranda . Zrezygnował po niepowodzenie referendum w27 kwietnia 1969.
  2. Georges Pompidou  :20 czerwca 1969 - 2 kwietnia 1974(zmarł za kadencji). Zostaje wybrany 58,21% głosów oddanych w wyborach15 czerwca 1969przeciwko Alainowi Poherowi (31% wstrzymujących się).
  3. Valéry Giscard d'Estaing  :27 maja 1974 r. - 21 maja 1981. Zostaje wybrany w drugiej turze wyborów19 maja 1974 r.z 50,81% oddanych głosów (12% wstrzymujących się) przed François Mitterrandem .
  4. François Mitterrand  :21 maja 1981 - 17 maja 1995 r.. Uzyskał 51,76% głosów oddanych w drugiej turze wyborów10 maja 1981 r.(14% wstrzymujących się) przeciwko Valéry'emu Giscardowi d'Estaing . Został ponownie wybrany dnia8 maja 1988z 54,01% oddanych głosów (15,8% wstrzymujących się), pokonując Jacquesa Chiraca . Jest pierwszym prezydentem, który został dwukrotnie wybrany w powszechnych wyborach bezpośrednich.
  5. Jacques Chirac  :17 maja 1995 r. - 16 maja 2007 r.. Został wybrany z 52,64% oddanych głosów7 maja 1995 r.i pokonuje Lionela Jospina (20,34% wstrzymujących się). Został ponownie wybrany dnia5 maja 2002 r.z 82,21% oddanych głosów (20,29% wstrzymujących się) pokonując Jean-Marie Le Pena .
  6. Nicolas Sarkozy  :16 maja 2007 r. - 15 maja 2012. Został wybrany 53,06% głosów oddanych w drugiej turze wyborów6 maja 2007 r.(przeciwko Ségolène Royal ) (16,03% wstrzymujących się). Jest jedynym prezydentem V Republiki, który pod koniec swojej kadencji miał tylko jednego premiera .
  7. François Hollande  :15 maja 2012 - 14 maja 2017 r.. Został wybrany 51,64% głosów oddanych w drugiej turze wyborów6 maja 2012(przeciw Nicolasowi Sarkozy'emu ) (19,65% wstrzymujących się). Jest pierwszym prezydentem V Republiki, który zrezygnował z kandydowania na drugą kadencję.
  8. Emmanuel Macron  : od14 maja 2017 r.. Zostaje wybrany 66,10% głosów oddanych w drugiej turze wyborów7 maja 2017 r.(przeciwko Marine Le Pen ) (25,44% wstrzymujących się). Jest najmłodszym prezydentem w historii Republiki Francuskiej, mając 39 lat na początku swojej kadencji.

Rząd

Do rządu należy „określanie i prowadzenie polityki Narodu”, zgodnie z postanowieniami artykułu 20 Konstytucji z 1958 roku.

Pozycja rządu w układzie sił

Rząd jest odpowiedzialny (a może obalić) do Parlamentu Europejskiego. W przypadku większości prezydenckiej u władzy rząd zazwyczaj kieruje się (bez formalnego obowiązku) wytycznymi sugerowanymi przez Prezydenta RP, ale w odwrotnym przypadku określanym mianem „kohabitacji” (tj. obecność większości w zgromadzeniu partii, której wybory polityczne są inne niż wybory urzędującego prezydenta) ukonstytuowany rząd określa ogólną politykę państwa bez uwzględniania orientacji prezydenta. Prezydent pozostaje jednak gwarantem poszanowania Konstytucji.

Lista aktualnych departamentów rządowych Chronologia rządów V th Rzeczypospolitej

Kalendarium władzy wykonawczej V Republiki Francuskiej

Parlament

Kompozycja

Parlament składa się Zgromadzenie Narodowe , składający się z 577 członków i Senatu , składający się z 348 senatorów .

Deputowani są wybierani na okres pięciu lat w bezpośrednich wyborach powszechnych w dwóch rundach po stanowisku, z wyjątkiem roku 1986, w którym odbyły się wybory parlamentarne przez proporcjonalną reprezentację w departamentach.

Senatorowie wybierani są na sześć lat w wyborach pośrednich przez „wielkich elektorów” (deputowanych, radnych generalnych, radnych wojewódzkich i delegatów rad gmin).

Senat odnawiany jest o połowę co trzy lata. Przed przyjęciem ustawy n °  2003-697 z dnia30 lipca 2003 r., mandat senatorów trwał dziewięć lat, a odnawianie odbywało się o trzecie co trzy lata, aż do 2008 r. włącznie.

Umiejętności

Dziedziny kompetencji parlamentu są wymienione w art. 34 Konstytucji. Inicjatywa ustaw wraca jednocześnie do rządu ( projekt ustawy ) i Sejmu ( projekt ustawy ). W drodze ustawy ta ostatnia ustala wszystkie zasady dotyczące:

  • prawa obywatelskie i podstawowe gwarancje przyznawane obywatelom w celu korzystania z wolności publicznych; wolność, pluralizm i niezależność mediów; ograniczenia nakładane przez Obronę Narodową na obywateli w ich osobie i ich majątku;
  • Narodowość , stan i ilość osób, z małżeńskich ustrojów, na spadków i darowizn;
  • Ustalanie przestępstw i wykroczeń oraz kar za nie stosujących; postępowanie karne; amnestia; tworzenie nowych porządków sądownictwa i statutu sędziów;
  • Podstawa, stawka i metody poboru wszelkiego rodzaju podatków; system emisji walut.
  • Reżim wyborczy zgromadzeń parlamentarnych, zgromadzeń lokalnych i organów przedstawicielskich Francuzów mieszkających poza Francją oraz warunki wykonywania mandatów wyborczych i funkcji wyborczych członków zgromadzeń parlamentarnych władz lokalnych;
  • Tworzenie kategorii placówek publicznych;
  • Podstawowe gwarancje udzielane cywilnym i wojskowym urzędnikom państwowym;
  • Nacjonalizacje firm i przeniesienia własności firm z sektora publicznego do prywatnego.

Parlament określa również podstawowe zasady:

  • Ogólnej organizacji Obrony Narodowej;
  • Swobodna administracja władz lokalnych, ich kompetencje i zasoby;
  • Edukacja ;
  • Ochrona środowiska;
  • Ustroju własności, praw rzeczowych oraz zobowiązań cywilnych i handlowych;
  • Prawo pracy, prawo związkowe i ubezpieczenie społeczne.

Ponadto Parlament głosuje:

  • Ustawy o finansach, które określają środki i opłaty państwa na warunkach iz zastrzeżeniami przewidzianymi w ustawie organicznej.
  • Ustawy o finansowaniu ubezpieczenia społecznego, które określają ogólne warunki jego bilansu finansowego oraz, biorąc pod uwagę prognozy dochodów, określają jego cele wydatkowe, na warunkach iz zastrzeżeniami przewidzianymi w ustawie organicznej.
  • Prawa programowe, które określają cele działania państwa.
  • Wieloletnie kierunki finansów publicznych, które określają ustawy programowe. Są one częścią celu zbilansowania rachunków sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Każdy przedmiot, który wymyka się z tego pola kompetencji, podlega domyślnie władzy wykonawczej .

Stosunki między dwoma zgromadzeniami ustawodawczymi

Konstytucja przewiduje tryb arbitrażu między Zgromadzeniem Narodowym a Senatem. W przypadku braku porozumienia między obydwoma zgromadzeniami, Prezes Rady Ministrów (w przypadku ustawy zaproponowanej przez rząd) lub przewodniczący obu zgromadzeń (w przypadku ustawy zaproponowanej przez Sejm) mogą wystąpić o utworzenie wspólnego komisja . W przypadku niepowodzenia tej komisji premier może zwrócić się do Zgromadzenia Narodowego o wydanie ostatecznego orzeczenia.

Inne narządy

Rada gospodarcza, społeczna i środowiskowa

Rada Gospodarcza, Społeczna i Środowiskowa (CESE) to francuskie zgromadzenie konstytucyjne złożone z przedstawicieli społecznych (pracodawców, związków zawodowych, stowarzyszeń).

EKES pełni funkcję doradczą, fakultatywną lub obowiązkową w ramach procesu legislacyjnego.Zgromadzenie to umożliwia reprezentowanie na szczeblu krajowym organizacji zawodowych i komunikację między różnymi podmiotami gospodarki. Jej siedziba znajduje się w Palais d'Iéna w Paryżu.

Obrońca praw

Zastosowanie i ewolucja instytucji

Monitorowanie przestrzegania przepisów konstytucji

Konstytucja z 1958 r. powołała Radę Konstytucyjną odpowiedzialną za kontrolę zgodności ustaw z Konstytucją oraz prawidłowość operacji wyborczych. Możliwości skierowania do tego organu będą coraz liczniejsze, rozciągnięte od 1974 r. na parlamentarzystów, a od 2008 r. na wszystkich obywateli (Priorytetowe pytania o konstytucyjność).

Niektóre z ostatnich ważnych decyzji Rady Konstytucyjnej obejmują:

  • unieważnienie pewnej liczby przepisów ustawy o finansach na 2013 r. przegłosowanych przez socjalistyczną większość w parlamencie, dotyczących poszanowania równości podatników i zdolności składkowych podatników oraz ochrony podatników przed mocą wsteczną ustaw;
  • unieważnienie kont z kampanii prezydenckiej ustępującego prezydenta UMP Nicolasa Sarkozy'ego w 2012 roku za nieprzestrzeganie kodeksu wyborczego.

Zmiany w Konstytucji

Należy rozróżnić dwie sytuacje:

  • albo parlament jest inicjatorem rewizji, a ratyfikacja musi nastąpić w drodze referendum;
  • albo władza wykonawcza jest u podstaw, a Prezydent Republiki ma wybór między:
    • ratyfikacja w referendum
    • ratyfikacja przez Kongres, spotkanie deputowanych i senatorów, którzy muszą głosować nad projektem większością trzech piątych głosów.

Polityka francuska od 1958 r.

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Wybrany na prezydenta 21 grudnia 1958 , jego mandat rozpoczął się dopiero 8 stycznia 1959 . Pomiędzy 04 października 1958 , a 8 stycznia 1959 roku , ostatni prezes IV -go Republiki , René Coty , prezydent pozostaje w pierwszych miesiącach V th Republiki ale umownie nie jest uważany za pierwszego prezydenta tego nowego reżimu.

Bibliografia

  1. wezwał również przez krótki czas starego franka z lat 1958-1959, a następnie nowego franka „od 1960 do 1963 roku.
  2. używać wyłącznie Nowej Kaledonii , Polinezji Francuskiej oraz Wallis i Futuna .
  3. Euro pojawiło się w 1999 roku, ale w okresie przejściowym z frankiem euro oficjalnie stało się wspólną walutą 1 stycznia 2002 roku.
  4. wynik referendum za przyjęciem Konstytucji V th Rzeczypospolitej (1958) .
  5. "  Michel Debré. Przemówienie przed Radą Stanu, 27 sierpnia 1958 r.  ” , na stronie mjp.univ-perp.fr (konsultacja 23 czerwca 2020 r . ) .
  6. Dulong, s.  15 .
  7. Bastien François , ubóstwo V th Republic , Paryżu, Denoël, 2001, s.  68 .
  8. Art. 12 Konstytucji.
  9. Dokładna Dalloz, 13 th  edition, Louis Favoreu P. Gaia, strona Richard Ghevothian ?.
  10. Christian Ambrosi i Arlette Ambrosi , La France 1870-1990 , Masson, coll.  „Sto lat historii”,1994, 468  s. , rozdz.  18 ( „dobrobytu gospodarczego i słabość polityczna IV th Rzeczypospolitej (1952/58)”)
  11. Przypomnienia prawa publicznego Dubouis Louis i Gustave PEISER, 18 th  edition, DALLOZ.
  12. Liczba delegatów różni się w zależności od liczby mieszkańców gmin: od 1 do 15 delegatów w gminach poniżej 9000 mieszkańców; cała rada gminna (od 29 do 69 delegatów ) w gminach liczących od 9 000 do 30 000 mieszkańców; dodatkowi delegaci w gminach powyżej 30 000 mieszkańców, według stawki jeden delegat na 1000 mieszkańców powyżej 30 000. Zobacz stronę internetową Senatu .

Zobacz również

Bibliografia

  • Michel Lascombe , prawa konstytucyjnego V th Republic , Paryż: L'Harmattan, 2006 [1]
  • Damon Mayaffre , Przemówienie prezydenckie w ramach V th Rzeczypospolitej. Chirac, Mitterrand, Giscard, Pompidou, de Gaulle , Paryż, Presses de Sciences Po, 2012, 384s.
  • Przegląd uprawnień. V th Rzeczypospolitej , Seuil,2008
  • Frédéric Monera, Idea Rzeczypospolitej a orzecznictwo Rady Konstytucyjnej , Paryż: LGDJ, 2004 Fnac.com - lgdj ;
  • Reformatorzy konstytucyjni lat 30. XX wieku. Początki V th Republic / Stéphane Pinon (cena Zgromadzenia Narodowego). Praca publikowana przez LGDJ editions inPaździernik 2003.
  • Dokumenty, które należy stosować w historii rozwoju Konstytucji 4 października 1958 /4 tomy / Komitet Narodowy publikacji prac przygotowawczych instytucji V th Rzeczypospolitej, reż. Didier Maus - La Documentation Française, Paryż. Na stronie Documentation Française Dokumentacja francuska
  • Jean-Jacques Chevallier , Guy Carcassonne i Olivier Duhamel , Historia V Republiki 1958-2009 , edycje Dalloz.
  • Główne francuskie kryzysy polityczne 1958-2011 pod redakcją Gérarda Courtois, Le Monde / Perrin, 2011.
  • Delphine Dulong, Socjologia instytucji politycznych , La Découverte, 2012
  • Jean-François Sirinelli , Życie i przetrwanie V Republiki. Esej o fizjologii politycznej , Odile Jacob, 2018, 240 s.
  • Thomas Legrand i Francis Warzala, Opowieść o V th Rzeczypospolitej , arena, BD, 2018, 170 str.
  • Arnaud Teyssier , La V e République (1958-1995): Od de Gaulle'a do Chiraca , Paryż, Pigmalion, 1995 (przedruk 1996).
  • Arnaud Teyssier, Historia polityczna V th Rzeczypospolitej: 1958-2011 , Paryż, Perrin, 2011

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne