Ustrój parlamentarny

Te systemy parlamentarne są reżimy polityczne konstytucyjne charakteryzujące się równowagi pomiędzy uprawnieniami z gabinetu i tych z parlamentu . Gabinet jest politycznie i zbiorowo odpowiedzialny przed parlamentem lub jedną z izb parlamentu, w zamian za co zwykle może rozwiązać parlament. Prezydencki system , który różni się od niego, charakteryzuje się przeciwnie przez rozdzielenie uprawnień , a zatem braku odpowiedzialności szafki do parlamentu i prawego, w celu rozpuszczenia parlamentu przez siłę wykonawczą.

Geneza systemu parlamentarnego

Podczas Królestwa León w XII -tego  wieku

Pierwsze parlamenty europejskie, w których uczestniczy trzeci stan , burżuazja , pochodzą z 1188 r .: Alfonso IX , król León , zrzesza trzy stany na sądach Leon  (es), w których uznano nienaruszalność miejsca zamieszkania i poczty ., konieczność zwołania przez króla parlamentu w celu wypowiedzenia wojny lub zawarcia pokoju; i gwarantuje wiele praw indywidualnych i zbiorowych. W sądach w Benavente , w roku 1202, zasady ekonomiczne i prawa do królestwa León i jego mieszkańców zostało ustalone.

Szwedzka era wolności, 1718-1772

W 1718 r., Kiedy to państwo wybrało szwedzką władczynię , pretendentka do tronu została zmuszona do rezygnacji z kilku swoich uprawnień. W 1720 r. Jego następca został koronowany dopiero po przyjęciu pierwszego współczesnego tekstu konstytucyjnego, wyznaczającego początek ery wolności , która potrwa do 1772 r. Konstytucja ustanowiła poddanie króla jego prerogatywom i woli Parlamentu, przed którym - i tylko przed nim - odpowiedzialni byli senatorowie, członkowie rządu. Konstytucja narzuciła także królowi poszanowanie wyboru większości parlamentarnej w zakresie powoływania i odwoływania senatorów, a od 1738 r. Parlament bezpośrednio wykonywał tę władzę. Zgromadzenia państwowe odbywały się w regularnych odstępach czasu, zgodnie z rzeczywistym rozporządzeniem. System polityczny został oznaczony przez dwu- układu strony przeciwnej „partię czapek” i „partia kapeluszy”, z regularnym przemienności jednej lub drugiej w rządzie. Postać szefa rządu kształtowała się stopniowo przez urząd Prezydenta Kancelarii, a uprawnienia króla były stopniowo redukowane do tego samego poziomu, jaki ma obecnie brytyjska rodzina królewska . Ten szczególnie nowoczesny i innowacyjny reżim został zniesiony w 1772 r. Przez zamach stanu zaaranżowany przez nowego króla w ramach rewolucji , oznaczającej powrót do monarchii absolutnej .

Parlamentaryzm brytyjski, podstawy teoretyczne

System parlamentarny w Wielkiej Brytanii powstawał stopniowo iw sposób definitywny: model ten szybko stał się punktem odniesienia, modelem systemu parlamentarnego. Proces ten nie ma nic wspólnego z teoriami politycznymi, choć Montesquieu opracował w ramach jego teorii podziału władzy przez obserwację systemu brytyjskiego, jak widział to działa z XVIII th  wieku, ale błędnie, gdyż nadal dołączony wagę do podpisu królewskiego, co już stało się formalnością. Przed jakimkolwiek przypomnieniem historycznym należy zrozumieć, że system brytyjski, taki jaki jest do dziś, jest rodzajem politycznej chimery . Rzeczywiście, w formach nic się nie zmieniło od trzystu lat. Królestwo jest formalnie monarchia absolutna , w którym nic się nie dzieje bez „zgody” władcy, który teoretycznie wciąż posiada te same uprawnienia, które XVIII th  wieku: ministrów , są zobowiązani do królowej, która „rozpuszcza” Parlament i „ wybiera ”pierwszego z nich, wyciągając konsekwencje wyborów. W rzeczywistości pełni teraz tylko jedną symbolicznie ważną rolę personifikacji państwa, której jedynie zapewnia reprezentację, ciągłość i prestiż: premier ( którego funkcja nie jest ani prawnie zdefiniowana, ani zdefiniowana, ani planowana ) odpowiada za realia władzy wykonawczej . Ten system, cała finezja i subtelność, opiera się prawie zasadniczo na konwencjach, innymi słowy na zastosowaniach, których nie ma żaden tekst.

System brytyjski został skopiowany w większości systemów parlamentarnych, ale w skodyfikowanych formach konstytucyjnych. Możemy prześledzić pochodzenie brytyjskiego systemu parlamentarnego do 1215 r., Kiedy król Anglii John Landless był całkowicie bezradny politycznie: ekskomunikowany , musiał błagać papieża o przebaczenie . Przegrywając bitwę pod Bouvines i ryzykując francuską inwazją, został zmuszony, aby zebrać fundusze, poprosić baronów królestwa o to, czego żądali, aby móc zgodzić się na pokrycie wydatków królestwa. To prawo do kontroli jest przodkiem, z pewnością bardzo prymitywnym, ale realnym, demokratycznego przyzwolenia na wydatki publiczne, a tym samym na podatki. Aby przedstawić te warunki w czerni i bieli, król zgodzi się nadać baronom słynną „  Wielką Kartę  ”, która uznaje przywileje Kościoła i miast, a także da Wielkiej Radzie uprawnienia do wyrażania zgody na podatki, a co ważniejsze. The prawo do składania petycji . Ta wielka karta to także projekt konstytucji gwarantujący pewne prawa, takie jak prawo do niepodlegania arbitralnym aresztowaniom czy potępieniu.

W 1332 r. Jeden Decyduje, że rycerze i burżuazja zasiądą w drugiej izbie: Izbie Gmin obok pierwszej, w której zasiada szlachta, zwanej Izbą Lordów . Prawo do składania petycji ustanawia w skrócie sposób wywierania nacisku na króla, wyrażając zgodę na przekazanie mu żądanych przez niego budżetów w zamian za zatwierdzenie petycji przedstawionych przez izby. Jest przodkiem władzy ustawodawczej. Niemniej jednak król pozostaje posiadaczem prawa do podejmowania zarządzeń , nie wykonywania prawa lub jego zawieszania, a kiedy nie potrzebuje pieniędzy, parlament nie ma już środków nacisku. Zatem Charles I st panował jedenaście lat bez zwoływania parlamentu. Kiedy to się w końcu stanie, parlament zażąda zniesienia władzy króla do zwoływania i rozwiązywania parlamentu. W rzeczywistości parlament był wtedy rodzajem zgromadzenia ogólnego, nie był stały.

Po przerwie dyktatury Cromwella (1650-1658), następnie Restauracji (1680) i Chwalebnej Rewolucji (1688), w 1689 roku sporządzono Deklarację Praw , która potwierdzała osiągnięcia Republiki Cromwella i rewolucji. Ta deklaracja praw zawiera podstawowe zasady współczesnego parlamentaryzmu: prawo jest ponad królem; król musi podlegać prawu. Dlatego nie można go zawiesić ani znieść bez zgody Parlamentu (art. 4). Parlament jest suwerenny w kwestiach gromadzenia pieniędzy i utrzymania armii, a jego członkowie cieszą się całkowitą swobodą wypowiedzi (art. 8). Musi być często montowany (art. 13). Odtąd ten proces będzie nieunikniony. Od 1707 r. Ustawy uchwalane przez parlament nadal będą podlegały podpisowi króla, ale w rzeczywistości jest to prawie automatyczne. Król otacza się doradcami. Ten zespół jest przodkiem współczesnego rządu. Początkowo zatrudnia ich i zwalnia, jak mu się podoba: są odpowiedzialni karnie przed Parlamentem, ale nie politycznie . Rzeczywiście, kiedy minister popełnia przestępstwo, zostaje odwołany przez karnej procedurze oskarżenia , zainicjowanego przez Parlament. Ale to tylko środek karny: minister musi złożyć rezygnację, ponieważ popełnił przestępstwo.

Potem nastąpił decydujący rozwój w związku z nadejściem dynastii Hanoweru . Ci królowie niemieckiego pochodzenia nie mówili po angielsku, więc król polegał na swoim szefie rządu, aby zapewnić sobie królewskie wpływy. Robert Walpole (1676-1745), pierwszy lord skarbu, kanclerz skarbu i szef Izby Gmin, będzie więc pierwszym szefem rządu w Anglii . Zaczyna się zejście w kierunku monistycznego parlamentaryzmu, od odpowiedzialności karnej do politycznej.

Dziesiąty szef rządu, Lord North (1732-1792), będzie odpowiedzialny za trudne zarządzanie amerykańską wojną o niepodległość . Klęska Yorktown postawi go w tarapatach. Rządowi będzie groził akt oskarżenia w drodze głosowania w parlamencie. Aby uniknąć postępowania karnego, North zrezygnował ze swojego rządu (1782). On to zrobi jako pierwszy. Premier zostaje odwołany przez parlament bez rzeczywistej interwencji króla.

Jest to główny wynalazek wniosku wotum nieufności , jednego z filarów współczesnego parlamentaryzmu. Rzeczywiście, od tego momentu aspekt karny będzie stopniowo zapomniany na rzecz zaufania politycznego. Stopniowo rząd, co prawda mianowany przez króla, jest powoływany tylko dlatego, że cieszy się zaufaniem Parlamentu. Dlatego jest przed nim odpowiedzialny i jest jego emanacją. Król przestaje istnieć politycznie: mianuje przywódcę partii dominującej, bo jest oczywiście wykluczone, że postąpi inaczej. Wykonywanie swoich teoretycznych uprawnień groziłoby wywołaniem nierozerwalnego kryzysu politycznego . Wielka Brytania przeszła z dualistycznego systemu, w którym głowa państwa, król, mógł odwołać swojego ministra, który jest odpowiedzialny zarówno przed nim, jak i przed parlamentem, do monistycznego systemu parlamentarnego, w którym w praktyce premier odpowiada tylko przed parlamentem. .

[styl do sprawdzenia]

Monokameryzm i bikameryzm

Monokameralizm

Jednoizbowy jest system z pojedynczą komorą parlamentu. Od dawna uważano to za znak rozpoznawczy prawdziwie republikańskiego reżimu, chociaż było też kilka królestw, takich jak Nowa Zelandia , Dania i Szwecja , które zniosły izbę wyższą swojego parlamentu, tworząc jednoizbową legislaturę. Ta jedna izba, wybierana w bezpośrednich wyborach powszechnych w reżimach przedstawicielskich , znajduje się na ogół w centrum konstytucyjnego funkcjonowania ustroju parlamentarnego. Państwa charakterystyczne dla uciekania się do tego systemu, takie jak Szwecja , Tunezja , Dania i Portugalia , Chiny czy Mongolia , to państwa unitarne, które opowiedziały się za słabą decentralizacją.

Dwuizbowość

Dwuizbowości jest natomiast system organizacji politycznej, która dzieli parlament w dwóch oddzielnych pokoi: jedna komora górna i dolna komora , lub w przypadku Francji, pierwszą komorę i drugą. System ten ma na umiarkowane działanie izby niższej lub pierwszej komory, wybierany w bezpośrednich wyborach, a więc bezpośrednio reprezentuje obywateli, poddając wszystkie swoje decyzje do badania górnego domu lub drugiej komory, na ogół wybierany przez wyborach pośrednich. I pielęgnacja , podobnie jak we Francji czy Wielkiej Brytanii, mieć znacznie bardziej stabilny i konserwatywny skład polityczny.

Państwa, które opowiedziały się za dwuizbowością, generalnie postępowały zgodnie z charakterystyką organizacji swojego terytorium. Tak więc Hiszpania i Włochy, a ostatnio Belgia , mają izbę wyższą, która ma reprezentować na szczeblu krajowym interesy ich potężnych regionów, podczas gdy we Francji jest Senat, którego członkowie są wybierani przez przedstawicieli wielu władz lokalnych . W przypadku landów , dwuizbowości jest istotne: w Niemczech, Federalna Rada składa się z przedstawicieli różnych samorządów państw stowarzyszonych (od 3 do 6 przedstawicieli w zależności od wagi demograficznej państwa), a że podmioty federalne z Federacji Rosyjskiej są reprezentowane w Radzie Federacji , z dwoma doradcami na temat. Są jednak wyjątki: Ukraina , państwo wysoce zdecentralizowane , zdecydowała się na system jednoizbowy.

Stosunki między dwiema izbami różnią się w zależności od kraju: we Francji i Niemczech izba wybierana w wyborach bezpośrednich systematycznie wygrywa w sprawach decyzyjnych nad izbą reprezentującą terytoria, podczas gdy we Włoszech obie izby mają ściśle równoważne uprawnienia . Każde państwo ma zatem swój własny system parlamentarny, którego funkcjonowanie zależy po części od jego organizacji terytorialnej i konstytucyjnych wyborów reprezentacji obywateli. Sama kwestia kontroli i równowagi w samym Parlamencie pojawia się, gdy mamy do czynienia z reżimem jednoizbowym lub dwuizbowym oraz po przeanalizowaniu uprawnień obu izb i utrzymywanych przez nie relacji. Nie ma zatem modelu jednoizbowego systemu parlamentarnego, tak jak nie ma modelu dwuizbowego.

Jedynymi dwoma państwami na świecie, które nie mają parlamentu na początku 2016 r., Są Arabia Saudyjska i Watykan , dwie absolutne monarchie o boskim prawie .

Monizm i dualizm

Rozróżniamy ustawę konstytucyjną o parlamentarnym dualistyczny lub Orleanizm parlamentaryzmu monistycznej  : Tier parlamentarna jest zdefiniowany przez fakt, że rząd jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem, że albo twarz do obu komór, jak w we Włoszech czy w III e Rzeczypospolitej ) lub niższy sam dom, jak Hiszpania czy Polska , a nie przed Głową Państwa.

I odwrotnie, w dualistycznym systemie parlamentarnym rząd jest politycznie odpowiedzialny zarówno przed parlamentem, jak i przed głową państwa. Tak jest w przypadku Litwy , gdzie rząd musi ustąpić z chwilą wyboru parlamentu lub Prezydenta Republiki . Portugalia zdecydowała się na system mieszany. Zasada jest taka, że rząd odpowiada tylko przed parlamentem , ale Konstytucja stanowi, że może zostać odwołany przez Prezydenta, jeśli jest to konieczne dla prawidłowego funkcjonowania instytucji demokratycznych.

Reżim monistyczny

W monistycznym lub klasycznym reżimie parlamentarnym głowa państwa odgrywa bardzo minimalną rolę polityczną, jego status jest przede wszystkim honorowy, a przede wszystkim jest symbolem i gwarantem jedności narodowej.

Rząd jest odpowiedzialny tylko do Parlamentu (stąd nazwa monistą parlamentaryzm) i szefa rządu nie może być odwołany przez głowę państwa, nawet jeśli w niektórych krajach moc powoływania jest formalnie w dłoniach.

Parlamentarny tier pojawiło się w Europie w XIX th  wieku i jest obecnie parlamentarna typ systemu zdecydowanie najbardziej rozpowszechnione Worldwide. W krajach takich jak Wielka Brytania , w Holandii lub Belgii , upływ dualistą parlamentarny monistycznej parlamentarnej miała miejsce podczas XIX th  wieku, bez problemów (z wyjątkiem w Anglii w 1834 roku) i ostatni znalazł się zakorzenione w systemie politycznym poprzez wprowadzenie powszechnego i przekształcanie natury wyborach i roli partii politycznych na początku XX -go  wieku w szczególności. Jednocześnie francuska ewolucja w kierunku parlamentaryzmu monistycznego jest zarówno bardziej brutalna, jak i późniejsza: następuje po kryzysie 16 maja 1877 r., Czyli dwadzieścia dziewięć lat po przyjęciu powszechnych wyborów męskich . pojawił się szczególny francuski reżim monistyczny, z przewagą i nieuchwytnością parlamentu, słabą władzą i legitymizacją władzy wykonawczej. Występuje także m.in. w Japonii , Indiach , na Haiti i w Kanadzie .

W czasie, gdy zanikają dualistyczne reżimy parlamentarne i rozwijają się monistyczne reżimy parlamentarne, Carré de Malberg ostro krytykuje dualistyczny reżim i wyraża pragnienie ustanowienia „dualizmu funkcji” związanego z „monizmem obowiązków”, systemem w którym rząd, którego nominacja przypadałby samemu głowie państwa, mógłby zrównoważyć władzę ustawodawczą.

Odpowiedzialność polityczną rządu wobec parlamentu można wyrazić na różne sposoby:

Parlamentaryzm monistyczny przejawia się także w usunięciu głowy państwa. To unicestwienie może nawet posunąć się do zarezerwowania prezydentowi jedynie roli reprezentanta: sprawuje on wówczas prostą władzę moralną (jak na przykład w Kanadzie).

Reżim dualistyczny

Dualistyczny system parlamentarny był początkowo jedynym stosowanym systemem parlamentarnym. Pojawił się w monarchiach europejskich, w Anglii (od 1792 do 1834), we Francji (od 1830 do 1848) i w Belgii (od 1831), stanowi ważny krok między absolutyzmem królewskim a suwerennością ludu .

W monarchii, upadek królewskiego legitymacji na rzecz danego rządu (zwłaszcza w Anglii od początku XIX th  wieku), powoduje przemianę diet, ale natomiast monizm wydawało się uogólnić w systemach parlamentarnych, gdzie szef Państwo odgrywało w coraz większym stopniu jedynie formalną rolę w sprawowaniu władzy, Francja za V Republiki pokazuje powrót do dualizmu poprzez praktykę. Rzeczywiście, jeśli Konstytucja jedynie potwierdza odpowiedzialność rządu przed parlamentem i ustanawia reżim monistyczny, w praktyce rząd jest również odpowiedzialny przed Prezydentem Republiki; większość rezygnacji z rządu następuje na wniosek głowy państwa. Jacques Chirac , wSierpień 1976i Manuel Valls , wgrudzień 2016są jedynymi szefami rządów, którzy złożyli rezygnację bez interwencji Prezydenta Republiki.

W dualistycznym systemie parlamentarnym rząd odpowiada zarówno przed parlamentem, jak i przed aktywną głową państwa, spadkobiercą byłego monarchy absolutnego (który został królem ludu lub prezydentem ). Ta odpowiedzialność władzy wykonawczej przed władzą ustawodawczą opiera się na zasadzie równości i współpracy władz i, jak napisał Auguste Burdeau o monarchii lipcowej w latach 1830-1848, w ramach „autentycznego reżimu parlamentarnego” (innymi słowy dualistycznego), ” Parlament i król [stanowią] zasadniczo równe siły ”.

Teoria dualistyczna opiera się na dwóch postulatach:

Monocefalizm i bicefalizm

W ustrojach parlamentarnych monocefalizm jest sposobem organizacji władzy wykonawczej, w którym kompetencje przypisane organowi wykonawczemu sprawuje sam parlament lub rząd. Natomiast dwugłowy widzi kompetencje powierzone władzy wykonawczej wykonywane przez głowę państwa i rządu.

System montażu

System zgromadzeń jest pochodną systemu parlamentarnego. W tym reżimie tylko jedno zgromadzenie sprawuje suwerenność w imieniu narodu. Władza wykonawcza jest tylko jej urzędnikiem, powoływanym i odwoływanym dowolnie, któremu może wydawać polecenia. System ten musi charakteryzować się pomieszaniem uprawnień na korzyść prawodawcy, a nie tylko brakiem równowagi sił.

Stąd jakobińska konstytucja 24 czerwca 1793, nigdy nie stosowany, ustanawia system zgromadzeń, w którym zgromadzeniu reprezentującemu lud, czyli organowi ustawodawczemu, nadawane są wszystkie uprawnienia: wykonawcze, ustawodawcze i sądownicze. Rada Wykonawcza złożona z dwudziestu czterech członków jest odpowiedzialna za wykonywanie decyzji Korpusu, ale całkowicie zależy od tego ostatniego.

Zamiast tego republiki francuskie III E i IV E są systemami parlamentarnymi, które są tylko niezrównoważone na korzyść władzy ustawodawczej. Mimo to władza wykonawcza zachowała pewną niezależność i władzę (w szczególności dzięki praktyce dekretów z mocą ustawy ). Pierwszeństwo Parlamentu pod III rd objawia brakiem rozpuszczania oprócz tego MAC-Mahon.

Reżim półprezydencki

W przypadku dualistycznego i dwugłowego reżimu parlamentarnego oraz gdy głowa państwa jest wybierana w powszechnych wyborach bezpośrednich, mówimy o reżimie półprezydenckim, zgodnie z kategorią reżimu politycznego zaproponowaną przez francuskiego prawnika Maurice'a Duvergera . Połączyłoby to w szczególności reżimy Niemiec od 1919 do 1933 r. , Finlandii do rewizji konstytucyjnej w 2000 r., Francji w ramach V Republiki , Islandii , Irlandii , Austrii , Portugalii , niektórych krajów europejskich, które wyłoniły się z Zimna wojna w latach 90. i kilka krajów afrykańskich.

Praktyczne różnice między omawianymi reżimami są jednak tak duże, że krytykowano tę typologię w następujących kwestiach:

System półprezydencki byłby więc wariantem systemu parlamentarnego. Niektórzy naukowcy, tacy jak Marie-Anne Cohendet (profesor prawa konstytucyjnego na Uniwersytecie Paris 1 Panthéon-Sorbonne ), wolą od niego określenie „dwu-przedstawicielski reżim parlamentarny”, którego reprezentację sprawuje zarówno szef rządu, jak i głowa stanu. Inni eksperci konstytucyjni, tacy jak Jean Gicquel , Jean-Louis Quermonne czy Olivier Duhamel , również skrytykowali tę doktrynę. Jeśli chodzi o Francję po 1962 r., Poza wspólnym pożyciem, mówi się także o „prezydenckim reżimie parlamentarnym” lub „prezydenckim czytaniu konstytucji”.

Relacje między parlamentem a rządem

Relacje między tymi dwoma mocarstwami są bardzo różne w różnych systemach parlamentarnych. Jeśli w systemie prezydenckim , takim jak Stany Zjednoczone , parlament i głowa państwa są od siebie całkowicie niezależni, to w systemach parlamentarnych jest inaczej. Rząd odpowiedzialny przed parlamentem może zostać obalony przez ten ostatni lub przez jedną z jego izb w przypadku reżimu dwuizbowego, na różnych warunkach w zależności od kraju. Parlament może zatem odwołać rząd w drodze wotum nieufności złożonego z inicjatywy parlamentarzystów i zaaprobowanego bezwzględną lub kwalifikowaną większością głosów. Warunki ubiegania się o wotum nieufności różnią się znacznie w poszczególnych krajach. Na przykład we Włoszech obie izby mogą niezależnie obalić rząd, podczas gdy we Francji tylko Zgromadzenie Narodowe, czyli izba niższa, ma do tego środki (przynajmniej w V Republice , Senat skorzystał z tego prawa). obalenie rządu Bluma w III RP ). W Niemczech warunki są bardziej restrykcyjne: Bundestag może cenzurować rząd tylko wtedy, gdy większość popierająca cenzurę jest gotowa do rządzenia i zgodzi się na inwestyturę nowego szefa rządu. Sam rząd może rozliczać się przed parlamentarzystami, odwołując się do kwestii zaufania, co pozwoli izbie lub izbie odnowić zaufanie do rządu lub je obalić. Podobne zjawisko zaobserwowano ostatnio, gdy włoski Senat odmówił zaufania rządowi Romano Prodiego , który musiał zostać przetasowany.

Co się tyczy rozpadu , sytuacja różni się w zależności od stanu. We Francji Prezydent Republiki , który ma szerokie uprawnienia, może rozwiązać Zgromadzenie Narodowe bez ograniczeń. Prawo do rozwiązania ma zasadniczo na celu rozwiązywanie krajowych kryzysów politycznych. Został użyty w V Republice przez François Mitterranda , który dwukrotnie rozwiązał izbę niższą po dwóch wyborach na głowę państwa, aby uzyskać większość polityczną korzystną dla niego, co wydaje się logiczne, ponieważ przeciwko Jacquesowi Chiracowi niewłaściwie wykorzystał to prawo do rozwiązania w 1997 r., co więcej, biorąc na siebie odpowiedzialność: pomimo klęski większości parlamentarnej pozostał na swoim stanowisku, konstytucja nie przewidując tego rodzaju praktyki, co doprowadziło do pojawienia się trzeciego konkubinatu . Należy zauważyć, że głowa państwa mimo wszystko pozostaje całkowicie nieodpowiedzialna: żadna instytucja nie może go zwolnić, chociaż konstytucja nadal przewiduje, że może zostać zwolniony „w przypadku naruszenia jego obowiązków w sposób oczywisty nie dający się pogodzić z wykonywaniem jej mandatu. ”. Te konstytucyjne niejasności, a także ustanowienie wyborów prezydenta w wyborach bezpośrednich w 1962 r., Pozwoliły stopniowo ustrojowi parlamentarnemu V Republiki dryfować w kierunku bardzo niestabilnego systemu prezydenckiego w zakresie sprawowania władzy.

W innych przypadkach parlament nie może zostać rozwiązany przez głowę państwa, ale może być samokontrolowany. Tak więc obecna szwedzka konstytucja przewiduje automatyczne rozwiązanie Riksdagu , jedynej izby parlamentu, jeśli czterokrotnie odrzuci on inaugurację rządu. W zamian za inwestyturę szefa rządu odpowiada Riksdag, podczas gdy we Francji, Wielkiej Brytanii czy we Włoszech jest on mianowany przez głowę państwa przed uzyskaniem wotum zaufania Parlamentu. W związku z tym prawo do rozwiązania, przyznane głowie państwa, zależy w dużej mierze od granic, w jakich można z niego korzystać.

Rola partii i formacji politycznych w funkcjonowaniu systemu parlamentarnego

Na reżimy parlamentarne często silnie wpływają siły polityczne obecne w obrębie ich parlamentu. We Francji III RP przez długi czas znajdowała się w rękach oportunistów , umiarkowanego marginesu republikanizmu przeciwnego rojalizmowi i bonapartyzmowi , zanim zostali wyparci przez radykałów , którzy dominowali we francuskim życiu politycznym do czasu, gdy socjaliści poprzedzili ich w 1936 roku. To samo zjawisko powtarzało się od 1958 do 1973 roku, kiedy do władzy doszli gaulliści . Francuskie izby niższe zawsze były bardzo zróżnicowane, aż do 1976 r., Kiedy to po raz pierwszy utworzono tylko cztery grupy polityczne. Ten rozpad sił politycznych był częściowo odpowiedzialny za dryfowanie III, a zwłaszcza IV republik w kierunku reżimów zgromadzeń, w których izba niższa posiadała większość władzy, obalając rządy w szalonym tempie, w kaprysach odwrócenia sojuszy. różne grupy parlamentarne. Powstanie V Republiki początkowo nie zmniejszyło tego rozdrobnienia, ale stopniowo dryfowało w kierunku reżimu prezydenckiego, sprzyjającego, jeśli nie dwupartyjności , przynajmniej polaryzacji krajobrazu politycznego. W 1962 r. Rozszczepienie prawicowo-lewicowe stało się nieuniknione, a socjaliści i komuniści nieustannie sprzeciwiali się gaullistom sprzymierzonym z centrystami i liberalną prawicą (którzy mieli się później zebrać w UDF ). Upadek Partii Komunistycznej i powstanie jednej dużej prawicowej partii UMP ostatecznie doprowadziło w końcu do ewolucji francuskiego systemu politycznego w kierunku dwupartyjności, na którą duży wpływ miał wybór Prezydenta Republiki w powszechnych wyborach bezpośrednich .

System dwupartyjny , w opozycji do pomiędzy wieloma użytkownikami , może być kluczowym elementem w pracy innych systemów parlamentarnych takich jak Wielka Brytania, gdzie od ponad 160 lat, życie partyzanta oparciu o starciach między wigów i torysów w XIX th  wieku, liberałowie wobec konserwatystów potem, następnie od okresu powojennego, praca na konserwatystów. System głosowania ma na ogół do odegrania ważną rolę, jeśli chodzi o liczbę partii politycznych reprezentowanych w parlamencie. Tak więc pierwsze minięcie systemu powyborczego używanego przez Brytyjczyków prawie zawsze pozwalało zwycięskiej partii na zdobycie hegemonii pod względem liczby głosów ze szkodą dla innych, w szczególności Liberalnych Demokratów , którzy regularnie zajmowali trzecie miejsce i wciąż się znajdowali. zdecydowanie niedostatecznie reprezentowana w głosowaniu Izba Gmin . Ale metoda głosowania nie wyjaśnia wszystkiego, o czym świadczy bardzo silny polityczny upadek, który utrzymywał się w całej III Republice Francuskiej, który prawie systematycznie wykorzystywał najpierw po dwóch turach wyborczych na posłów.

Ogólnie najbardziej stabilne reżimy parlamentarne to te, które niekoniecznie mają system dwupartyjny, ale raczej dwubiegunowość sił politycznych. Szwecja jest obecnie doskonałym przykładem parlamentarnego reżimu łączącego polityczny rozpad i bipolaryzację: socjaldemokratyczna lewica sprzymierzona z postkomunistami i ekologami z jednej strony, prawica i centroprawica podzielona na 4 partie o różnych ideologiach z drugiej. Podobne zjawiska można zaobserwować w Danii oraz w mniejszym stopniu w Norwegii. Ta cecha pozwala na silną stabilność rządu, podczas gdy bardziej podzielone politycznie reżimy parlamentarne, takie jak Włochy, wydają się być znacznie bardziej niestabilne. Liczba, zachowanie i sojusze różnych partii odgrywają zatem zasadniczą rolę w definiowaniu parlamentarnego charakteru systemu parlamentarnego.

Lista stanów z rządem parlamentarnym

Niewyczerpująca lista:

W Europie :

Gdzie indziej:

Francja

Francja miała system parlamentarny wielokrotnie w swojej historii konstytucyjnej. W ten sposób zauważamy:

Maurice Duverger zaproponował zakwalifikowanie tego reżimu jako reżimu półprezydenckiego , ponieważ obejmuje on zarówno cechy reżimu parlamentarnego (odpowiedzialność rządu i rozwiązanie), jak i reżimu prezydenckiego (wybór Prezydenta w wyborach powszechnych i szef rządu) . Stanowisko to jest jednak mocno krytykowane i mało odbierane przez resztę doktryny (w rzeczywistości, zgodnie z doktryną, wszystkie półprezydenckie reżimy opisane przez Duvergera są cechami charakterystycznymi systemu parlamentarnego: dualistycznymi ustrojami parlamentarnymi); Najważniejszymi cechami są tu te środki wzajemnego odwołalnością między ustawodawczej i wykonawczej, co wielu z V -go Republiki systemu parlamentarnego. Aby uwzględnić przejęcie władzy przez prezydenta nad rządem, reżim należy jednak zakwalifikować jako prezydencki reżim parlamentarny lub jako prezydencką korektę (w odniesieniu do prezydencji francuskiej ).

Uwagi i odniesienia

  1. Cohendet 2008 , s.  330.
  2. Lauvaux, Philippe i Lauvaux Philippe. „Kontrola, źródło ustroju parlamentarnego, priorytet władzy prezydenckiej”. Uprawnienia nie. 3 (2010): 23.
  3. (w) "  Dekrety Leona z 1188 r. - Najstarsza dokumentalna demonstracja europejskiego systemu parlamentarnego  " , UNESCO Pamięć Świata,2013(dostęp 21.05.2016 ) .
  4. (Keane 2009: 169-176).
  5. Cohendet 2008 , s.  329
  6. Carcassonne, konstytucja Piątej Republiki
  7. Maurice Duverger, Francuski system polityczny , PUF, 1970.
  8. Cohendet 2008 , s.  333.
  9. Na temat mieszanki wotum zaufania i procesu legislacyjnego we Włoszech, patrz (it) Spigolature intorno all'attuale bicameralismo e proposte per quello futuro , w Mondoperaio online, 2 kwietnia 2014 r .
  10. Art. 68 Konstytucji V th Rzeczypospolitej
  11. W przypadku Afryki, patrz Feldman, J., Koulibaly, M. i Gbongue, M. (2012). System parlamentarny: katalizator rozwoju w Afryce / Jean-Philippe Feldman, Mamadou Koulibaly, Mamadou Gbongue. Paryż: Harmattan, c2012.

Bibliografia

Zobacz też

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne