W astronautyce , A wyrzutnia jest rakieta zdolna do umieszczenia ładunku na orbitę wokół Ziemi lub wysłanie go do przestrzeni międzyplanetarnej . Ładunek może być sztucznym satelitą umieszczonym na niskiej orbicie okołoziemskiej lub orbicie geostacjonarnej albo sondą kosmiczną, która pozostawia atrakcyjność Ziemi do badania Układu Słonecznego . Aby to osiągnąć, wyrzutnia musi być w stanie nadać swojemu ładunkowi prędkość poziomą około 8 km/s i unieść ją ponad gęste warstwy ziemskiej atmosfery (około 200 km). Aby sprostać różnym potrzebom wyrzutni wszystkich rozmiarów, zbudowano od 2,6-tonowej wyrzutni SS-520, zdolnej do umieszczenia 4 kg na niskiej orbicie, po 3000-tonową rakietę Saturn V, zdolną do umieszczenia 130 ton na tej samej orbicie.
Wyrzutnia to złożona maszyna wymagająca opanowania wielu technologii z zakresu metalurgii, chemii i elektroniki. Po pierwszym udanym okrążeniu statku kosmicznego w 1957 roku przy użyciu rakiety Semiorka , przestrzeń kosmiczna stała się głównym problemem politycznym, a następnie gospodarczym i militarnym, a najbardziej zaawansowane technicznie kraje stopniowo opracowywały własne wyrzutnie. W 2017 roku około dziesięciu krajów ( Stany Zjednoczone , Rosja , Europa , Japonia , Chiny , Indie , Izrael , Iran , Korea Północna , Korea Południowa ) posiada własną wyrzutnię. Jednak ich wysoki koszt, od 10 milionów euro za lekką wyrzutnię (1 tona umieszczona na niskiej orbicie) do 200 milionów euro za ciężką wyrzutnię (25 ton na niskiej orbicie), ogranicza ich zastosowanie. Przez ostatnie dwadzieścia lat było od 50 do 100 startów rocznie. Strzały oddawane są z baz startowych składających się z licznych specjalistycznych obiektów (budynek montażowy, wyrzutni, centrum sterowania) i zlokalizowanych w lokalizacjach wybranych pod kątem logistyki, bezpieczeństwa i optymalizacji osiągów samolotów.
Wyrzutnia jest standardowo jednorazowa, co oznacza, że jej komponenty są tracone po użyciu. Utrata wyrzutni po każdym strzale stanowi poważną przeszkodę w rozwoju działalności kosmicznej, gdyż przyczynia się do znacznego zwiększenia jej kosztów. Aby je zmniejszyć, kilka technik pozwalających na ponowne użycie całości lub części wyrzutni było przedmiotem mniej lub bardziej rozległych prac rozwojowych. Pierwsza wyrzutnia częściowo wielokrotnego użytku, amerykański prom kosmiczny , okazała się droższa w użytkowaniu niż konwencjonalne wyrzutnie. Obecnie zrezygnowano z jednostopniowego pasa startowego wyrzutni orbitalnej wykorzystującej napęd konwencjonalny ( X-33 ), ponieważ wymaga on zmniejszenia masy własnej wyrzutni w proporcjach, których nie da się osiągnąć przy pomocy istniejących technologii. Samolot przestrzeń przy użyciu tlenowych silniki ( skylon ) nie zdał etap deski kreślarskiej. Jedynym sukcesem pod koniec 2015 roku było odzyskanie pierwszego stopnia wyrzutni Falcon 9 , co było korzyścią ekonomiczną, biorąc pod uwagę koszty związane z zastosowaną techniką (zmniejszenie ładowności, koszty odzyskania i naprawy, dodatkowe koszty ubezpieczenia), nie zostało jeszcze wykazane.
W latach pięćdziesiątych bardzo silne napięcie między Związkiem Radzieckim a Stanami Zjednoczonymi oraz rozwój broni atomowej doprowadziły do opracowania urządzeń zdolnych do zrzucenia bomby atomowej z dużej odległości. Równolegle prowadzone są badania nad bezzałogowymi pociskami skrzydlatymi i rakietami inspirowanymi pociskiem V2 opracowanym przez Niemców w czasie II wojny światowej . To właśnie ta druga technika wygrała dzień i bardzo szybko oba kraje opracowały serię pocisków balistycznych dalekiego zasięgu. Zastosowanie tego typu pocisków do orbitowania jest szybko identyfikowane, a pierwsze operacyjne wyrzutnie zdolne do umieszczenia ładunku na orbicie powstają zaraz po zbudowaniu pierwszych operacyjnych pocisków balistycznych. Pierwszą wyrzutnią była radziecka rakieta R-7 Semiorka, która umieściła4 października 1957pierwszy sztuczny satelita Sputnik 1 . Bardzo ciężka jak na tamte czasy wyrzutnia (ponad 250 ton) miała bardzo krótką karierę jako międzykontynentalny pocisk balistyczny, ale z drugiej strony jako wyrzutnia miała szczególnie długą karierę, ponieważ jest kontynuowana do dziś z rakietą Sojuz .
W Stanach Zjednoczonych różne jednostki wojskowe opracowały w połowie lat pięćdziesiątych pociski balistyczne krótkiego, średniego lub dalekiego zasięgu. Kilka z nich daje początek kilku rodzinom wyrzutni o szczególnie długiej żywotności: stąd wyrzutnia Delta II , która jest najnowszą wersją rodziny wyrzutni opracowanych z pocisku Thor pod koniec lat 50., nie przechodzi na emeryturę aż do 2017 roku. Pociski balistyczne opracowane po 1961 roku nie są już przedmiotem konwersji wyrzutni, z bardzo marginalnym wyjątkiem wyrzutni Minotaur . W latach pięćdziesiątych amerykańscy inżynierowie zwielokrotnili swoje innowacje dzięki ogromnym inwestycjom generowanym przez napięcie między dwoma supermocarstwami tamtych czasów, pogrążonych w środku zimnej wojny . O ile pierwsze wyrzutnie Juno / Mercury-Redstone są nadal bardzo zbliżone technicznie do niemieckiej rakiety V2 , to opracowane kilka lat później wyrzutnie nie mają już wiele wspólnego z rakietą von Braun . Oporowe i swoisty impuls z silników rakietowych jest znacznie wzrosła, elektronika odgrywają decydującą rolę w pilotowaniu nowe kombinacje miotających są opracowywane i masa strukturalna jest drastycznie zmniejszona ( Atlas ). Oprócz wyrzutni z przerobionych pocisków, opracowywane są dwie lekkie wyrzutnie bez pochodzenia wojskowego do wystrzeliwania głównie satelitów naukowych. Rakieta Vanguard , która po raz pierwszy poleciała w 1956 r. i ma ładowność 45 kg, miała krótką karierę z mieszanymi wynikami. Wyrzutnia Scout (pierwszy lot 1961, ładowność od 50 do 150 kg) miała karierę, która trwała do 1984 roku.
Pocisk | Pochodne wyrzutnie (y) | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Przeznaczenie | Zakres | Operator | Operacyjny | Wyrzutnia | Podłogi | Masa | Długość |
Niska orbita ładunku |
Pierwszy lot | Niezwykłe loty | Inne wyrzutnie pochodne |
Czerwony kamień | 300 km | Siła Lądowa | 1958 | Juno I lub Jowisz-C | 4 | 29 tys | 21 mln | 11 kg | 1958 | Pierwszy amerykański sztuczny satelita Explorer I | |
Rtęć-Redstone | 1 | 30 ton | 25 m² | Lot suborbitalny : 1,8 t | 1960 | Pierwszy lot (suborbitalny) amerykańskiego astronauty | |||||
Jowisz | 2400 km | Siły Powietrzne | 1958 | Juno II | 4 | 55 ton | 24 m² | 41 kg | 1958 | Pierwsza amerykańska sonda kosmiczna Pioneer 4 | |
Thor | 2400 km | Siły Powietrzne | 1958 | Thor Able | 3 | 52 tys | 27 mln | 120 kg | 1958 | Uruchomienie Explorer 6 (pierwsze zdjęcie Ziemi) | Thor-Agena : 1,5 t 1959-1968 |
Delta- Thor | 3 | 54 tys | 31 mln | 226 kg | 1960 | Delta II : 6,4 t 1990-2017 | |||||
Atlas | 14 000 km | Siły Powietrzne | 1959 | Atlas Merkurego | 1,5 | 120 ton | 29 mln | 1,36 t | 1960 | Pierwszy amerykański lot kosmiczny z załogą Mercury-Atlas 6 (1962) | Atlas- Centaur : 4 t 1962/83 Atlas II 7 T 1991-2004 Atlas III: 11 T 200-2005 |
tytan | 10 000 km | Siły Powietrzne | 1961 | Tytan II | 2 | 154 tys | 30 m² | 3,8 tony | 1964 | Launcher używany w programie Gemini | Tytan III C: 29 t 1965-1982 Tytan IV : 22 t 1989-2005 |
W Związku Radzieckim wszystkie wczesne wyrzutnie kosmiczne również wywodziły się z pocisków balistycznych opracowanych w latach 50. W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, ten ruch konwersji był kontynuowany później, gdy pojawiły się nowe modele pocisków.
Pocisk | Pochodne wyrzutnie (y) | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Przeznaczenie | Zakres | Budowniczy | Operacyjny | Wyrzutnia | Podłogi | Masa | Długość |
Niska orbita ładunku |
Pierwszy lot | Niezwykłe loty | Inne wyrzutnie pochodne |
R-7 | 8000 km | OKB-1 | 1959 | Sputnik | 4 | 269 tys | 31 mln | 1,3 tony | 1957 | Pierwszy sztuczny satelita Sputnik 1 |
Wostok : 5,5 t 1960-1991 Molnia : 1964-2010 Sojuz : 9 t 1966- |
R-12 | 2000 km | 1959 | Kosmos | 2 | 48 tys | 31 mln | 420 kg | 1961 | Kosmos M, Kosmos 2 | ||
R-14 | 3700 km | OKB-586 | 1961 | Kosmos 1 | 2 | 107 ton | 26 mln | 1,4 tony | 1961 | Kosmos 3M, Kosmos 3: 1964-2012 | |
UR-500 | 12 000 km | OKB-52 | - | Proton | 3 lub 4 | 693 ton | 53 mln | 22,8 t | 1965 | Kosmos 3M, Kosmos 3: 1964-2012 | |
UR-100N | 10 000 km | OKB-52 | 1982 | Rockot | 2 | 107 ton | 29 mln | 2 tony | 1990 | Strela : 2003- | |
R-36 | 15 000 km | OKB-586 | 1966 | Tsiklon 2 | 2 | 177 ton | 32 m² | 3,4 t | 1966 | Tsiklon 2M: 2,85 t 1967-2006 Tsiklon 3: 4,1 t 1977-2009 |
|
Dniepr | 3 | 213 tys | 34 m² | 4,5 t | 1999 |
Wyścig przestrzeń między Związkiem Radzieckim a Stanami Zjednoczonymi pcha te dwa kraje do rozwijania coraz bardziej potężne wyrzutnie. W szczególności konieczne jest umieszczanie na orbicie coraz cięższych załogowych statków kosmicznych, coraz bardziej złożonych misji eksploracyjnych Układu Słonecznego oraz zyskujących na przepustowości satelitów telekomunikacyjnych (orbita geostacjonarna).
kraj | pierwszy lot | ostatni lot | |
---|---|---|---|
Wahadłowiec Challenger | 4 kwietnia 1983 | 28 stycznia 1986 | |
Columbia Shuttle | 12 kwietnia 1981 | 16 stycznia 2003 r. | |
Wahadłowiec Discovery | 30 sierpnia 1984 r. | 24 lutego 2011 | |
Prom Atlantis | 3 października 1985 | 8 lipca 2011 | |
Wysiłek wahadłowy | 7 maja 1992 r. | 16 maja 2011 | |
Autobus Buran | 15 listopada 1988 | 15 listopada 1988 |
W ciągu dekady 2020 roku do produkcji wejdzie kilka ciężkich wyrzutni.
Ładunek | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Wyrzutnia | Pierwszy lot | Masa | Wysokość | Pchnięcie | Niska orbita | Orbita GTO | Kolejna funkcja |
H3 (24L) | 2020 | 609 t | 63 m² | 9683 kN | 6,5 tony | ||
Nowa glenn | 2021 | 82,3 m² | 17500 kN | 45 ton | 13 ton | Pierwszy etap wielokrotnego użytku | |
Wulkan (441) | 2021 | 566 ton | 57,2 m² | 10500 kN | 27,5 t | 13,3 t | |
System startu w kosmos (Blok I) | 2020 | 2660 t | 98 m² | 39 840 kN | 70 ton | ||
Ariana 6 (64) | 2020 | 860 t | 63 m² | 10 775 kN | 21,6 t | 11,5 t | |
Omega A (ciężki) | 2021 | 60 m² | 10,1 t |
Z technicznego punktu widzenia wyrzutnia to rakieta, której główną specyfiką jest posiadanie na tyle dużej mocy, aby móc osiągnąć minimalną prędkość orbitalną, która na Ziemi wynosi 7,9 km/s (prędkość pozioma). Różnica między wyrzutnią a innymi typami rakiet, takimi jak rakieta sondująca wykorzystywana do badania górnych warstw atmosfery w ramach misji naukowej, jest niewielka, czy międzykontynentalna rakieta balistyczna zdolna do przenoszenia ładunku jądrowego na odległość kilku stóp tysięcy kilometrów. Tak więc prawie wszystkie wyrzutnie początku ery kosmicznej wywodzą się z przetworzonych pocisków balistycznych: Semiorka (Woschod, Sojuz, Wostock, Molnia), Kosmos , Juno , Long March 2/3/4 , Atlas , Delta , Titan , Thor . Inne to ulepszone rakiety sondujące: te ostatnie są czasami przekształcane w wyrzutnie, tylko modyfikując harmonogram lotów i zmniejszając masę ładunku. Zarówno wyrzutnia, jak i pocisk są napędzane silnikami rakietowymi, które mogą pracować w trybie beztlenowym . Ma kilka stopni, które są zrzucane w miarę upływu czasu, aby umożliwić mu osiągnięcie prędkości niezbędnej do wystrzelenia na orbitę. Ładunek, który ma zostać wysłany w kosmos, jest umieszczany na górze wyrzutni pod owiewką, która jest uwalniana, gdy tylko przepłyną gęstsze warstwy atmosfery.
Układ napędowy jest najważniejszą cechą wyrzutni, podobnie jak w przypadku każdej rakiety (rakieta sondująca, pocisk balistyczny). Jednak program uruchamiający ma określone ograniczenia:
Pierwsze pociski balistyczne u początków rodzin wyrzutni, które przez długi czas zajmą dominujące miejsce, wykorzystują głównie kombinację paliw płynnych nafta/tlen, co stanowi dobry kompromis między wydajnością, gęstością i złożonością wykonania. Wyrzutnie Sojuz , Delta , Atlas wykorzystują tę technikę do pierwszego piętra.
W przypadku pocisków balistycznych wadą mieszanki nafta/tlen jest to, że nie jest w stanie być przechowywana na stałe w zbiornikach maszyny i dlatego wymaga zbyt długiej fazy napełniania przed wystrzeleniem (do kilku godzin), aby spełnić wymagania. ograniczenia operacyjne, które wymagają kilkusekundowego opóźnienia w oddaniu strzału. Druga generacja pocisków wykorzystuje możliwe do przechowywania materiały miotające, które jednak mają tę wadę, że są bardzo toksyczne i mniej wydajne. Wyrzutnie wywodzące się z tej generacji pocisków to amerykańska rakieta Titan , wyrzutnie sowieckie, następnie wyrzutnie rosyjskie, Proton , Dniepr , Rockot , Strela a także wyrzutnie z pocisków inspirowanych przez ZSRR: Chiński Long March 2/3/4 , Safir Iranian, North Koreański Unha . To również te materiały miotające są używane przez europejskie wyrzutnie Ariane 1, 2, 3 i 4. Toksyczność materiałów miotających i ich zmniejszona wydajność doprowadziły do rezygnacji z tego sposobu napędu w miarę odnawiania rodzin wyrzutni. W 2017 roku głównymi wyrzutniami, które nadal używają tej mieszanki, są Protony zastąpione przez Angara oraz Long March 2/3/4 zastąpione przez Long March 5 6 i 7 .
Pojemność wyrzutni mierzy się według kilku kryteriów. Najważniejszą z nich jest masa, którą może orbitować. Ładunek może zajmować dużą objętość lub wymagać zmniejszonego przyspieszenia i prędkości wibracji, czego nie zapewniają wszystkie wyrzutnie.
Wydajność wyrzutni mierzy się przede wszystkim jej zdolnością do umieszczenia na orbicie mniej lub bardziej ciężkiego ładunku. Wyrzutnie są zatem umieszczane w szerokich kategoriach w zależności od masy, jaką można umieścić na orbicie : od lekkiej wyrzutni zdolnej do umieszczenia około 1 do 2 ton na niskiej orbicie (np. Vega ), do ciężkiej wyrzutni zdolnej do wystrzelenia 20 do 25 ton. ( Ariane 5 ) podczas przechodzenia przez wyrzutnię średniej wielkości zdolną do przenoszenia ładunku około dziesięciu ton ( Sojuz ). W przeszłości w ramach wyścigu o Księżyc opracowano dwie potężniejsze wyrzutnie: amerykańską wyrzutnię Saturn V (130 ton na niskiej orbicie w najnowszej wersji) i radziecką wyrzutnię N-1 (95 ton). Te bardzo drogie wyrzutnie zostały wycofane ze służby na początku lat 70. po zakończeniu programu Apollo. W połowie 2010 roku w fazie opracowywania są dwie wyrzutnie zdolne do umieszczenia na orbicie ponad 25 ton: Falcon Heavy (53 tony na niskiej orbicie) i Space Launch System (70-130 ton).
Rozmiar owiewki odgrywa ważną rolę, ponieważ determinuje objętość przewożonych ładunków. Generalnie wielkość nasadki jest skorelowana ze średnicą wyrzutni. Aby umożliwić przewóz nieporęcznych ładunków, często ma on większą średnicę niż wyrzutnia, ale stosunek średnic nie może być zbyt duży, aby nie generować zbyt silnych naprężeń konstrukcji podczas przechodzenia przez dolne warstwy zbiornika. .
Prawie wszystkie dzisiejsze wyrzutnie mają kwalifikacje do wykonywania wielokrotnych startów, to znaczy zrzucania kilku ładunków na różne orbity.
W zależności od misji wyrzutnia może umieszczać swój ładunek na różnych orbitach . Charakteryzują się one wysokością, kształtem orbity (kołowym lub mniej lub bardziej silnie eliptycznym) oraz nachyleniem orbity . Rodzaj docelowej orbity i położenie miejsca startu wpływają na moc niezbędną do dotarcia do niej. Masa, jaką dana wyrzutnia może umieścić na orbicie, zależy zatem od jej przeznaczenia. Główne orbity ziemskie są uporządkowane według rosnącego zapotrzebowania na moc:
Wreszcie, wyrzutnia może umieścić ładunek na orbicie międzyplanetarnej, co oznacza, że może uciec od przyciągania Ziemi. Wśród nich najczęściej kierowane miejsca docelowe to:
Orbita | Arianna 5 | Vega | Sojuz | Atlas V (seria 500) | Falcon 9 V1.1 FT | Zenit |
---|---|---|---|---|---|---|
Niska orbita | 20 ton | 2 tony | 9 t | 18,8 t | 22,8 t | |
Orbita synchroniczna ze słońcem | > 10 t wysokość 800 km nachylenie 0° |
1,4 t wysokość 700 km nachylenie 90 ° |
15 t wysokość 200 km |
|||
Geostacjonarna orbita transferowa | > 10 t | 3,2 t | 8,9 t | 8 t | 3,8 tony | |
Punkt Lagrange'a L2 | 6,6 t | |||||
Przenieś orbitę na Księżyc | 7 tys | |||||
Prędkość zwalniania | 4550 kilogramów V ∞ = 3,475 km / s |
4 t (marzec) |
Wyrzutnia wystrzeliwana jest z bazy startowej, w skład której wchodzi wiele specjalistycznych obiektów: hala montażowa, wyrzutnia, centrum sterowania. Baza startowa znajduje się w lokalizacjach dobranych pod kątem ograniczeń logistycznych, bezpieczeństwa i optymalizacji wydajności wyrzutni. Do kanału spalinowego o głębokości około dwudziestu metrów trafiają gazy wytwarzane podczas pracy silników podczas startu.
Poniższe tabele podsumowują działania związane z uruchomieniem na przestrzeni trzech dekad (1990 do 2019)
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | 2020-2029 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
Atlas V | 2002- | LEO: 9,75 do 20 t. | c + p | 19 | 0 | 1 | 62 | 0 | 0 | 4 | 0 | 0 | ||||
Delta IV | 2002- | LEO: od 8,1 do 23 t. | vs | 11 | 0 | 1 | 29 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | ||||
Delta / II / III | 1960-2018 | LEO: do 8,3 t. | c + p | 190 | 85 | 3 | 1 | 61 | 0 | 0 | 8 | 0 | 0 | |||
Atlas | 1959-2004 | LEO: do 10,7 t. | c + c | 495 | 62 | 2 | 1 | 24 | 0 | 0 | ||||||
Amerykański prom kosmiczny | 1981-2011 | LEO: 24,5 t. | nie | 32 | 64 | 0 | 0 | 33 | 1 | 0 | 6 | 0 | 0 | |||
tytan | 1964-2005 | LEO: 20 t. | c + p | 190 | 38 | 5 | 1 | 15 | 0 | 0 | ||||||
Zwiadowca | 1960-1994 | LEO: 210 kg | p | 119 | 6 | 0 | 0 | |||||||||
Sokół 9 | 2010- | LEO: 22,8 t. | vs | 77 | 1 | 1 | 26 | 0 | 0 | |||||||
Sokół ciężki | 2018- | LEO: 64 t. | vs | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||
Antares | 2013- | LEO: 7 t. | c / p | 11 | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 | |||||||
Minotaur | 2000- | LEO: 1,7 t. | p | 8 | 0 | 0 | 8 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | ||||
Pegaz | 1990- | LEO: 0,4 t. | p | 28 | 2 | 3 | 12 | 1 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Byk | 1994-2017 | LEO: 1,6 t. | w | 4 | 0 | 0 | 4 | 2 | 0 | 2 | 1 | 0 | ||||
Conestoga | 1995-1995 | LEO :? | p | 1 | 1 | 0 | ||||||||||
Atena | 1995-1999 | LEO: 0,8 do 2 t. | p | 6 | 2 | 0 | ||||||||||
ISKRA | 2015- | LEO: 0,3 t. | p | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||
Sokół 1 | 2006-2009 | LEO: 0,7 t. | vs | 5 | 3 | 0 | ||||||||||
Razem Stany Zjednoczone | 1026 | 288 | 13 | 6 | 198 | 7 | 2 | 209 | 4 | 1 | 35 | 0 | 0 |
Inne wyrzutnie:
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
Sojuz | 1966- | LEO: 9 t. | vs | 1422 | 215 | 4 | 2 | 101 | 2 | 1 | 163 | 6 | 3 |
Proton | 1965- | LEO: 21 t. | h | 182 | 87 | 4 | 3 | 81 | 1 | 3 | 71 | 6 | 2 |
Angara | 2014- | LEO: od 2 do 23 t. | vs | 2 | 0 | 0 | |||||||
Rockot | 1990-2019 | LEO: 1,95 t. | h | 0 | 4 | 1 | 0 | 12 | 1 | 0 | 20 | 1 | 1 |
Zenit | 1985- | LEO: 13,7 t. | vs | 13 | 21 | 5 | 0 | 37 | 2 | 1 | 13 | 1 | 0 |
Kosmos | 1967-2012 | LEO: 0,5 do 1,5 t. | h | 365 | 55 | 1 | 0 | 24 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
Tsiklon | 1966-2009 | LEO: od 2,8 do 4,1 t. | h | 200 | 43 | 1 | 1 | 8 | 1 | 1 | |||
Dniepr | 1999-2015 | LEO: 4,5 t. | h | 0 | 1 | 0 | 0 | 12 | 1 | 0 | 9 | 0 | 0 |
Strela | 2003-2014 | LEO: 1,6 t. | h | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | ||||
Początek | 1993- | LEO: 0,55 t. | p | 3 | 1 | 0 | 4 | 0 | 0 | ||||
Wołna / Sztilu | 1995-2005 | LEO: 0,1 t. | h | 1 | 0 | 0 | 5 | 1 | 2 | ||||
Razem Rosja / Ukraina | 2182 | 430 | 17 | 6 | 285 | 10 | 9 | 280 | 14 | 6 |
Inne wyrzutnie
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
Vega | 2012- | LEO: 2,3 t. | p + h | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 15 | 1 | 0 |
Arianna 5 | 1996- | LEO: 20 t. | c + p | 4 | 1 | 1 | 45 | 1 | 1 | 57 | 0 | 1 | |
Arianna 4 | 1988-2003 | LEO: 4,6 do 7 t. | c + h | 2 | 87 | 3 | 0 | 23 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ariana 3 | 1984-1989 | GTO: 2,7 t. | c + h | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Arianna 2 | 1986-1989 | GTO: 2,2 t. | c + h | 6 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Arianna 1 | 1979-1986 | GTO: 1,8 t. | c + h | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Europa | 1968-1971 | GTO: 150 kg | c + h | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Diament | 1965-1975 | LEO: 130 do 220 kg | c + p | 12 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Inne wyrzutnie:
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
Długi spacer 2 | 1974- | LEO: od 2 do 9,2 t. | h | 12 | 21 | 1 | 1 | 25 | 0 | 0 | 61 | 1 | 1 |
Długi 3 marca | 1984- | LEO: 5,2 t. | h | 5 | 15 | 1 | 2 | 23 | 0 | 1 | 78 | 0 | 1 |
Długi spacer 4 | 1988- | LEO: 4,8 t. | h | 1 | 3 | 0 | 0 | 14 | 0 | 0 | 47 | 3 | 0 |
Długi spacer 5 | 2016- | LEO: 23 t. | vs | 3 | 1 | 0 | |||||||
Długi spacer 6 | 2015- | LEO: 1,3 t. | vs | 3 | 0 | 0 | |||||||
Długi 7 marca | 2016- | LEO: 13,5 t. | vs | 2 | 0 | 0 | |||||||
Długi spacer 11 | 2015- | LEO: 0,7 t. | p | 8 | 0 | 0 | |||||||
Kaituozhe | 2002- | LEO: 0,35 t. | p | 2 | 2 | 0 | 1 | 0 | 0 | ||||
Kuaizhou | 2013- | LEO: 0,6 t. | p | 9 | 0 | 0 | |||||||
Hiperbola | 2019- | LEO: 0,3 t. | p | 1 | 0 | 0 | |||||||
Jielong | 2019- | LEO: 0,2 t. | p | 1 | 0 | 0 | |||||||
OS-M | 2019- | LEO: 0,2 t. | p | 1 | 1 | 0 | |||||||
Zhuque | 2018- | LEO: 0,3 t. | p | 1 | 1 | 0 | |||||||
Razem Chiny | 18 | 39 | 2 | 3 | 64 | 2 | 1 | 216 | 7 | 2 |
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
PSLV | 1993- | LEO: 3,4 t. | p / h + p | 5 | 1 | 1 | 11 | 0 | 0 | 31 | 1 | 0 | |
GSLV | 2002- | LEO: 8 t. | h / c + p | 5 | 1 | 2 | 11 | 2 | 0 | ||||
SLV / ASLV | 1979-1994 | LEO: 150 kg | p | 6 | 2 | 0 | 1 | ||||||
Razem Indie | 6 | 7 | 1 | 2 | 16 | 1 | 2 | 42 | 3 | 0 |
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
H-IIA / B | 2001- | LEO: 19 t. | c + p | 17 | 1 | 0 | 29 | 0 | 0 | ||||
H-II | 1994-1999 | LEO: 10 t. | c + p | 7 | 1 | 1 | |||||||
CZEŚĆ | 1986-1992 | LEO: 3,2 t. | c + p | 5 | 4 | 0 | 0 | ||||||
Epsilon | 2013- | LEO: 1,5 t. | p | 4 | 0 | 0 | |||||||
MV | 1997-2006 | LEO: 1,9 t. | p | 2 | 0 | 0 | 5 | 1 | 0 | ||||
M-3 | 1974-1993 | LEO: do 0,77 t. | p | 23 | 4 | 0 | 1 | ||||||
SS-520 | 2002- | LEO: 20 t. | w | 2 | 1 | 0 | |||||||
Razem Japonia | 28 | 17 | 1 | 2 | 22 | 2 | 0 | 35 | 1 | 0 |
Inne wyrzutnie:
Miotacze | Pierwszy i ostatni lot |
Pomocne ładowanie |
Technologia | liczba lotów 1957-1989 |
1990-1999 | 2000-2009 | 2010-2019 | 2020-2029 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
liczba strzałów | całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
liczba strzałów |
całkowite awarie |
częściowe awarie |
|||||
Szawit ( Izrael ) | 1988- | LEO: 0,5 t. | p | 4 | 1 | 0 | 3 | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
VLS-1 ( Brazylia ) | 1997-1999 | LEO: 0,38 t. | p | 2 | 2 | 0 | ||||||||||
Safir ( Iran ) | 2008- | LEO: 0,05 t. | h | 2 | 1 | 0 | 6 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||
Simorgh ( Iran ) | 2017- | LEO: 0,35 t. | h | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 | |||||||
Qased ( Iran ) | 2020- | h / p | 1 | 0 | 0 | |||||||||||
Taepodong ( Korea Północna ) | 2002- | LEO: 20 t. | w | 1 | 1 | 0 | 2 | 2 | 0 | 3 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | |
Unha ( Korea Północna North | 2009- | LEO: 0,1 t. | h | 3 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||
Naro-1 ( Korea Południowa ) | 2009-2013 | LEO: 0,1 t. | vs | 1 | 1 | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||
Elektron ( Nowa Zelandia ) | 2014- | LEO: 0,2 t. | vs | 10 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||
Razem inne kraje | 7 | 4 | 0 | 8 | 5 | 0 | 28 | 8 | 1 |
Inne wyrzutnie:
Wykresy startów według krajów, które opracowały wyrzutnie, rodziny wyrzutni i użytej bazy startowej . Każde uruchomienie liczone jest tylko raz, niezależnie od liczby przewożonych ładunków .
|
|
|
Premiery według kraju | Wyrzutnie według rodziny wyrzutni | Loty według bazy startowej |