Sojuz (wyrzutnia)

Wyrzutnia kosmiczna Sojuz
Wyrzutnia Sojuz użyta do misji Sojuz 19 15 lipca 1975 r. (Apollo-Sojuz).
Wyrzutnia Sojuz użyta do misji Sojuz 19 15 lipca 1975 r. (Apollo-Sojuz).
Ogólne dane
Ojczyźnie Związek Radziecki Rosja
Budowniczy Postęp TsSKB
Pierwszy lot 26 listopada 1966
Ostatni lot Operacyjny (2021)
Udane premiery 1068 (tylko Sojuz), 1857 (R7 i pochodne)
Wysokość 46 do 51 m (46 m Sojuz-2)
Średnica 10,3  m²
Masa startowa 305 do 313 ton (306 Sojuz-2 tony)
Piętro(a) 4 (0 do 3)
Take-off pchnięciem 4148,6  kN
Baza startowa (y) Bajkonur / Plesieck / Gujańskie Centrum Kosmiczne / Vostotchny
Ładunek
Niska orbita 9000  kg (STB)
Transfer geostacjonarny (GTO) 3200  kg (STB)
Motoryzacja
1 st floor 4 RD-107 / RD-117 / RD-107A RP-1 / LOX
2 e piętro 1 RD-108 / RD-118 / RD-108A RP-1 / LOX
3 e piętro 1 RD-0110 lub RD-0124 RP-1 / LOX
4 e piętro Fregat: 1 S5.92 N 2 O 4/ UDMH

Sojuz (od rosyjskiego Союз , z „о”, które wymawia się „a” i oznacza „Unię”) to sowiecka, a następnie rosyjska wyrzutnia, której konstrukcja sięga lat 50. XX wieku i która początkowo była używana do wystrzeliwania załogowych statków program Sojuz . Ta wyrzutnia, ważąca nieco ponad 310 ton i 46 metrów wysokości, może umieścić ładunek o masie ponad 7 ton na niską orbitę okołoziemską z rosyjskich kosmodromów . Wykorzystywany jest dziś w szczególności do umieszczania na orbicie rosyjskich satelitów wojskowych, załóg Międzynarodowej Stacji Kosmicznej , wystrzeliwania statków towarowych Progress , które zaopatrują Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz do umieszczania na orbicie rosyjskich lub europejskich satelitów naukowych . Dzięki swojej niezawodności i niskim kosztom produkcji jest nadal doceniany pomimo odporności stosowanych technik. Pod koniec 2017 r. wystrzelono ponad 1880 wyrzutni Sojuz, ze wskaźnikiem sukcesu zbliżonym do 98%. Z lipiec 2011(wycofanie się z amerykańskiego promu kosmicznego ) wmaj 2020(Pierwszy załogowy lot Crew Dragona ), statek kosmiczny Sojuz był jedynym pojazdem zdolnym do wysłania załogi na Międzynarodową Stację Kosmiczną .

Wszystkie wyrzutnie Sojuz były budowane od początku w fabryce Progress w Samarze w południowo-wschodniej Rosji . W centrum tym produkowanych jest do sześćdziesięciu wyrzutni Sojuz rocznie na początku lat 80. Na mocy umów handlowych z Arianespace wyrzutnia Sojuz może być wystrzeliwana od końca 2011 roku w Gujańskim Centrum Kosmicznym (CSG), gdzie montaż i wystrzeliwanie obiektów jest obsługiwane przez Rosyjskie zespoły powstają w Sinnamary koło Kourou .

Różne wersje Sojuz

Wyrzutnia Sojuz została oddana do użytku w 1966 roku. Jest to ewolucja samej wyrzutni Woschod wywodzącej się z międzykontynentalnego pocisku balistycznego R-7 Semiorka poprzez dodanie trzeciego stopnia. W wersji standardowej launcher ma 3 stopnie. Opracowana później wyrzutnia Molnia z czwartym stopniem może osiągać wysokie orbity eliptyczne. Nowy, mocniejszy wariant, Sojuz-U , został wypuszczony po raz pierwszy w 1973 roku. Najbardziej narysowana wersja (776 egzemplarzy), odbyła swój ostatni lot na22 lutego 2017 r.. Został zastąpiony przez Soyuz-FG i Soyuz-2. Sojuz-U ma odmianę, wyrzutnię Sojuz-U2 , która wykorzystuje paliwo zwane syntyną ( 1,2-dicyklopropylo-1-metylocyklopropan ) zamiast nafty .

Różnice między wersjami dotyczą silników, owiewki i zastosowanego paliwa. Wszystkie wersje mają 3 stopnie i są zoptymalizowane pod kątem wstrzykiwania ładunku na niskiej orbicie. Od końca lat 90. można dobudować czwarty stopień na najwyższych orbitach, co do tej pory zarezerwowane było dla niewystarczająco elastycznych wyrzutni Molnia (czwartego stopnia nie można zapalić tylko raz).

Pierwsze wersje

Późniejsze wersje

Sojuz-2 / ST

Od 1992 roku Rosja rozpoczyna prace nad nową wersją wersji Sojuz-U o pseudonimie Rus ( ros  . Русь ), która ma pozwolić na umieszczenie na niskiej orbicie ładunku 7,5 tony. Rosja musi mieć cyfrowy system kontroli lotu, który ma zastąpić stary analogowy system z lat 60. Modyfikacja ta powinna pozwolić na większą elastyczność w planie startu i zoptymalizować zużycie paliwa, zwiększyć ładowność. Na trzecim stopniu należy zainstalować nowy silnik (RD-0124 o ciągu 30 kN, impuls właściwy 3522 Ns/kg lub 359 sekund), a silniki pierwszego i drugiego stopnia należy wymienić na RD-107A i mocniejszy RD-108A. Rus został później przemianowany na Sojuz-2 . Jednak rosyjska aeronautyka zmniejszyła w tym czasie zasoby, a rozwój Sojuz-2 został spowolniony.

Stworzenie wspólnej struktury z firmą Arianespace , firmą Starsem , odpowiedzialną za marketing wystrzeliwania zachodnich komercyjnych satelitów przez wyrzutnię Sojuz, umożliwia usunięcie ograniczeń finansowych. Pieniądze z pierwszych kontraktów są wykorzystywane na wznowienie rozwoju nowej wersji Sojuz. Pierwotnie Starsem planuje wprowadzić na rynek od 2002 roku Sojuz-U z cyfrowym systemem kontroli lotu i silnikami RD-107A i RD-108A pod nazwą Soyuz-ST . Nowy model musi mieć nową owiewkę (typ ST) o wielkości odpowiadającej wyrzutni Ariane 4 . Wariant wyposażony na poziomie trzeciego stopnia w silnik RD-0124 otrzymuje oznaczenie Sojuz-ST+ .

W końcu w 2001 roku opracowano mniej ambitną wersję Sojuz-FG , różniącą się od wersji U jedynie silnikami RD-107A i RD-108A. Początkowo służy do uruchamiania załogowych lub zaopatrywania statków kosmicznych. W tym samym czasie etap Fregat jest rozwijany i używany z powodzeniem w Soyuz-U, a następnie w Soyuz-FG. Następnie opracowano nową czapkę (typ S) i zastosowano ją m.in. na wyrzutniach sond kosmicznych Mars Express i Venus Express .

8 listopada 2004Pomyślnie uruchomiono wyrzutnię Sojuz-2.1a , model pośredni. Ta wersja posiada cyfrowy system sterowania lotem, a trzeci stopień, choć nadal napędzany przez antyczny RD-0110, został zmodyfikowany tak, aby pomieścić silnik RD-0124. Drugie uruchomienie odbywa się w dniu19 października 2006umieszczenie na orbicie europejskiego satelity meteorologicznego MetOp, dla którego zastosowano czwarty stopień Fregat i owiewkę typu ST. Sojuz-2.1b , który zawiera oryginalne specyfikacje Sojuz-2, został uruchomiony po raz pierwszy na Bajkonur na27 grudnia 2006 r. : Umieszcza się Corot kosmiczny teleskop na orbicie polarnej .

Sojuz-2.1a może umieścić ładunek o masie 7020  kg na orbicie 200  km od Bajkonuru; z kosmodromu Plessetsk ładunek o masie 6830  kg może zostać wysłany na orbitę 220  km . Sojuz-2.1b może umieścić ładunek o masie 8250  kg na orbicie 200  km od Bajkonuru; z kosmodromu Plessetsk ładunek o masie 7020  kg może zostać wysłany na orbitę 220  km .

Pojemność Sojuz-STK (wersje 2.1a i 2.1b, „ST” dla „Special Tropics”) używanego z Gujany jest wciąż znacznie wyższa. Z Gujańskiego Centrum Kosmicznego wersja Sojuz-STK może umieścić na niskiej orbicie ładunek o masie 9000  kg . Na wysokości 450  km ładowność została zwiększona z 4900  kg do 5500  kg wraz z dodaniem etapu Fregat. Pierwsze dwa starty z CSG są udane:

W 2006 roku planowany jest nowy projekt pod nazwą Sojuz 2.3. Ta wersja posiada centralny stopień napędzany silnikiem Kouzniecowa NK-33 (silnik wyrzutni N1 ). Model ten może umieścić ładunek 11 ton z Bajkonuru i 12,7 tony z CSG na niską orbitę.

Czwarte piętro

Aby wyrzutnia Sojuz mogła krążyć wokół komercyjnych satelitów, satelitów naukowych i sond kosmicznych na orbicie średniej, wysokiej lub międzyplanetarnej, opracowywany jest czwarty etap. Ten etap jest otoczony owiewką z ładunkiem .

Podłoga Sojuz-Ikar

Stopień Ikar został opracowany z układu napędowego satelity obserwacyjnego Iantar i jest używany na Sojuz-U do orbitowania satelitów Globalstar. Dwadzieścia cztery satelity Globalstar zostały umieszczone na orbicie w 1999 roku przez sześć wyrzutni z częstotliwością czterech satelitów na lot. Zespół Sojuz-U / Ikar waży 308 ton i ma 47,285 metrów wysokości. Od 2000 roku Ikar zostaje zastąpiony przez podłogę Fregat .

Podłoga Fregat

Stopień Fregat jest rozwinięty z układu napędowego sond kosmicznych Phobos i Mars 96  ; jest wyposażony w nowoczesny cyfrowy system sterowania lotem i ster strumieniowy, który można ponownie odpalić do dwudziestu razy. Został opracowany przez rosyjską firmę Lavochkin .

Jego charakterystyka jest optymalna do wystrzelenia kilku satelitów, które muszą być umieszczone na różnych orbitach . Pierwszy lot umożliwia umieszczenie satelitów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) misji Cluster . Dwa inne loty sprawdzają możliwości podłogi Fregat. Od tego czasu ten etap jest wykorzystywany do wystrzeliwania sond kosmicznych ( Mars Express ) i komercyjnych satelitów.

Od 2006 roku etap Fregat jest używany w połączeniu z nową wersją Soyuz-2, a zatem wersją Soyuz ST do startów z CSG, z których pierwsza odbywa się w 21 października 2011.

Zespół Sojuz / Fregat waży 306 ton i ma 46,645 m wysokości; można go umieścić ładunek 2100 kg na orbicie geostacjonarnej transferu z Bajkonuru i  orbity transferowej dla Mars 1260  kg .

Charakterystyka techniczna

Pierwsze piętro

Pierwszy stopień Sojuz składa się z czterech identycznych stożkowych silników odrzutowych ułożonych w wiązki związane wokół drugiego stopnia. Każdy ster strumieniowy wyposażony jest w pojedynczy silnik RD-107 z zestawem turbopomp zasilających cztery komory spalania oraz dwa silniki noniuszowe . Silniki pracują na mieszance nafty (paliwa)/LOX, czyli tlenu przechowywanego w stanie ciekłym ( utleniacz ).

Charakterystyka (dla każdego z 4 sterów strumieniowych)

Drugie piętro

Drugi stopień Sojuz jest jednostopniowy prawie całkowicie cylindryczny, którego konfiguracja jest zbliżona do silników pierwszego stopnia. Silnik to RD-108, odmiana RD-107, a zbiorniki paliwa są wydłużone, aby pomieścić więcej paliwa. Jak każdy z paliw na pierwszym stopniu ma cztery komory spalania i 1 zestaw turbopomp, ale z drugiej strony ma cztery silniki noniusza zamiast dwóch. Drugi stopień jest zapalany podczas startu (konstrukcja, która pozwalała na przerwanie startu w przypadku problemu z zapłonem, ponieważ na początku ery kosmicznej był to słaby punkt silników odrzutowych) i nadal działa prawie trzy minuty po rozdzieleniu pierwszego etapu. Ten stopień jest oznaczony literą A, podczas gdy cztery silniki pierwszego stopnia są oznaczone literami B, W, G i D (odpowiadające pierwszym pięciu literom alfabetu cyrylicy  : А, Б, В, Г, Д ).

Trzecie piętro

Trzeci etap wykorzystuje silnik RD-0110, który również pracuje na nafcie i LOX. Włącza się na dwie sekundy przed wyłączeniem drugiego stopnia. Obecnie istnieją dwa warianty trzeciego etapu: Blok I ( rosyjski И ) i jego ulepszona wersja używana do Sojuz 2-1-b

Czwarte piętro Fregat

Czwarte piętro Fregat:

Wieża ratunkowa

Kiedy rakieta Sojuz musi wystrzelić kapsułę z załogą, wieża ratunkowa ( ros. САС, czyli система аварийного спасения ) zbliża się do rakiety. System ratunkowy obejmuje kilka rakiet na paliwo stałe. W przypadku przerwania startu rakiety wieży ratunkowej zostają odpalone i wyrzucają kapsułę z kosmonautami poza strefę zagrożenia. Po osiągnięciu wysokości wieża ratunkowa zostaje zwolniona, a spadochrony są uruchamiane, aby umożliwić miękkie lądowanie kapsuły. 27 września 1983, rakieta Sojuz-U eksplodowała na stole startowym  : wieża ratunkowa uratowała statek kosmiczny Sojuz T-10-1 na kilka sekund przed eksplozją. Urządzenie ratunkowe zawiera również cztery duże prostokątne panele przymocowane do owiewki, które po uruchomieniu wieży ratowniczej rozkładają się, aby ustabilizować kapsułę w fazie wynurzania. Małe rakiety na paliwo stałe następnie oddzielają nasadkę od kapsuły.

Wyrzutnia Sojuz

Na wyrzutni rakieta Sojuz jest w większości zawieszona na czterech ramionach, które utrzymują ją w pozycji pionowej. Kiedy rakieta zaczyna się wznosić, przeciwwagi rozkładają ramiona. Utrzymanie rakiety w zawieszeniu to koncepcja wprowadzona przez rakiety R-7 / Sojuz. Cała rakieta jest więc utrzymywana przez boczne silniki odrzutowe. Te z kolei utrzymują centralną podłogę. Ta konstrukcja odtwarza warunki lotu, podczas których boczne pędniki popychają część środkową.

Przy zapłonie najpierw odpalane są boczne stery strumieniowe, potem drugi stopień umieszczony pośrodku. Kiedy gasną silniki na pierwszym stopniu, po prostu odpadają. Nie ma skomplikowanego układu mechanicznego, elektrycznego ani hydraulicznego, który oddzielałby boczne silniki od reszty rakiety.

Uruchom bazy

Rakieta Sojuz może wystartować z czterech baz startowych:

Badane wersje programu uruchamiającego

Zbadano kilka potężniejszych projektów rakietowych opracowanych z rakiety Sojuz. Projekty te do tej pory nie mogły zostać zrealizowane z powodu braku środków finansowych lub wniosków. Najbardziej znane są opisane poniżej.

Jamał

Jamał ( ros. Ямал ) to rakieta zaproponowana w 1996 roku przez RKK Energia, która w dużym stopniu opiera się na istniejącej rakiecie Sojuz. Celem konstruktorów jest znaczne zwiększenie nośności bez modyfikowania charakterystyk rakiety, aby móc bez modyfikacji korzystać z obiektów Sojuz. Ponadto budowa rakiety Jamał musi maksymalnie wykorzystywać istniejące obiekty. Nazwa nowej rakiety nawiązuje do satelity komunikacyjnego rosyjskiego koncernu Gazprom, który miał zostać wystrzelony przez nową rakietę (ostatecznie satelita został wystrzelony w 1999 roku rakietą Proton).

Pierwszy stopień rakiety Jamał odtwarza bez zmian stopień Sojuz-U. Drugim etapem jest otrzymanie silnika NK-33 . NK-33 to silnik opracowany dla rakiety księżycowej N1 , w której wykorzystano kilka. NK-33 nie jest już używany, ale zachowano około trzydziestu egzemplarzy. Silniki te musiały zostać sprawdzone i nieco zmodyfikowane: na przykład oczekiwano zwiększenia ciśnienia w komorze spalania i możliwości sterowania. Ponadto, aby silnik mógł zostać zainstalowany, średnica drugiego stopnia musiała zostać zwiększona do 3,44 m (w Sojuzie 2,66  m ), a masa zbiornika paliwa wzrosła do 144 ton o pięćdziesiąt ton więcej niż w Sojuzie. Trzeba było zwiększyć średnicę trzeciego stopnia, co pozwoliło na przewiezienie dodatkowo trzydziestu ton paliwa. Podłoga miała otrzymać RD-0124, który jest również zainstalowany na Sojuzie-2. Dodatkowo rakieta miała otrzymać czwarty stopień o nazwie Taimyr ( ros. Таймыр ), wywodzący się z bloku „D” Protona. Planowano również nowe, bardziej obszerne nakrycie głowy. Masa nowej rakiety została ograniczona do 374 ton , co pozwoliło jej na wykorzystanie obiektów Sojuz w Bajkonurze i Plesieck przeznaczonych dla rakiet o maksymalnej masie czterystu ton. Rakieta może umieścić 11,8 tony na 200- kilometrowej orbicie  od Bajkonuru, przy czym ładunek z Plesiecka jest ograniczony do 11,3 tony i 1,36 tony na orbicie geostacjonarnej.

Chociaż rakietę można było opracować z niewielkimi modyfikacjami iz elementów już dostępnych N1, brakowało pieniędzy, więc Yamal nigdy nie został opracowany. W 1999 roku oferowano również Aurorę, wariant Jamał przeznaczony na eksport.

Zorza polarna

Aurora ( rosyjski Аврора tj Aurora) jest wariantem Yamal który został po raz pierwszy pokazany w 1999 roku Aurora miała zostać podjęta z nowego obiektu położonego na Wyspie Bożego Narodzenia , należącej do Australii na Oceanie Indyjskim , wcześniej zaplanowanych startów kwalifikacyjna odbędzie się w Bajkonur . Koszty budowy miejsca startu oszacowano na pięćset milionów dolarów i musieli ponieść prywatni inwestorzy. Aurora miała skoncentrować się na segmencie średniej wielkości komercyjnych satelitów telekomunikacyjnych. Po pewnych pracach przygotowawczych finansowanie projektu zostało ostatecznie zawieszone. Dzisiejszy spadek rynku satelitarnego sprawia, że ​​produkcja Aurory jest mało prawdopodobna.

Aurora niewiele różniła się od Jamał: najważniejsze modyfikacje obejmowały ulepszoną wersję silnika NK-33-1 i jeszcze powiększoną owiewkę. Modyfikacje te umożliwiły zwiększenie ładowności o 2%. Ulepszenie rakiety w połączeniu z położeniem miejsca startu w pobliżu równika pozwoliło Aurorze umieścić ładunek 11 860  kg na 200- kilometrowej orbicie  z nachyleniem 11,3 °. Rakieta mogła wysłać ładunek 4350  kg na orbitę geostacjonarną i 2600  kg na orbitę geostacjonarną.

Onega

Onega ( ros. Онега , nazwana na cześć rzeki) została zaproponowana w 2004 roku jako wyrzutnia dla nowego statku kosmicznego Kliper . Miał być w stanie umieścić z kosmodromu Plessetsk 14,5 tony na niskiej orbicie i 1,6 tony na orbitę geostacjonarną (wg innych źródeł 2,3 tony ). Cztery stery strumieniowe na pierwszym stopniu miały otrzymać nowy silnik RD-0155 z pojedynczą komorą spalania, który podobnie jak poprzednik wykorzystywał mieszankę LOX/nafta. Według innych badań silniki miały otrzymać silnik RD-120.10F (11D123) pasujący do drugiego stopnia rakiety Zenit .

Wystrzelenie Sojuza z Gujany Space Center

Pod koniec 2004 roku Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) i rosyjska agencja kosmiczna Roscosmos podpisały porozumienie przewidujące wystrzelenie rakiet Sojuz od 2007 roku z Gujańskiego Centrum Kosmicznego w Gujanie Francuskiej , aby wykorzystać zarówno niskie koszty wyrzutni i położenia geograficznego CSG, co dzięki bliskości równika umożliwia znaczne zwiększenie ładunku, gdy docelowa orbita jest orbitą geostacjonarną: pojemność startu na orbicie transferowej geostacjonarnej wzrasta z 1, 7 do 3,3 tony. Sojuz zostanie wykorzystany do umieszczenia satelitów, które Arianespace ma wystrzelić na orbitę, gdy rozmiar nie uzasadnia użycia Ariane 5 .

Obiekty, zwane Sojuz Launch Set (ELS), budowane są w mieście Sinnamary , około dziesięciu kilometrów na północny zachód od sprzętu używanego przez Ariane 5 w mieście Kourou , tworząc w ten sposób ogromne rozszerzenie centrum kosmicznego, które jest duma mieszkańców obu gmin i przynosząca wymierny zysk dla lokalnej gospodarki .

Możliwości startowe i wdrożone procedury są praktycznie identyczne jak w Bajkonurze  :

Montaż i uruchomienie przeprowadzają rosyjskie ekipy.

Budowa tych instalacji, kosztem 344 mln euro, wsparta głównie przez Europejską Agencję Kosmiczną, jest bardzo spóźniona: pierwsze odpalenie zaplanowano na maj 2009, został ostatecznie ukończony w październiku 2011 r. po kilku odroczeniach. Od momentu uruchomienia lekkiej wyrzutni Vega , również wystrzeliwanej z CSG, baza startowa może zapewnić wystrzelenie wszystkich ładunków z wyjątkiem misji załogowych. Instalacje te mogą być również wykorzystywane, z ważnymi adaptacjami, do uruchamiania lotów załogowych Sojuz. Jednak jak dotąd ta możliwość nie była przedmiotem żadnej oficjalnej dyskusji między ESA a Rosją. Niemniej jednak strona została zbudowana, aby przewidzieć tę przyszłą ewolucję.

Modele wyrzutni Sojuz wystrzeliwane z CSG korzystają z ulepszeń wprowadzonych do wyrzutni od 2000 roku:

Gujańskie wersje wyrzutni nazywają się Soyuz-STA (od wariantu Soyuz-2.1a) i Soyuz-STB (od wariantu Soyuz-2.1b).

Pierwsze uruchomienie wyrzutni Sojuz (STB) z CSG odbywa się w dniu 21 października 2011, aby umieścić na orbicie pierwsze dwa operacyjne satelity Galileo . Dwa testowe satelity Giove-A i Giove-B są również wystrzeliwane przez wyrzutnię Sojuz, ale z Bajkonuru i jeden po drugim.

Premiery oznaczone znaczącymi incydentami

Trzy załogowe starty Sojuzów doświadczyły awarii wyrzutni. Za każdym razem załoga przeżyła, demonstrując rzetelność procedur ratowniczych.

Sojuz 18a (1975)

5 kwietnia 1975 r., w fazie napędowej misji Sojuz 18a , awaria uniemożliwiła całkowite oddzielenie drugiego etapu po jego wygaśnięciu z trzecim etapem wyrzutni. Niezrównoważona rakieta szybko odchyla się o więcej niż 10° od swojej nominalnej trajektorii, co automatycznie powoduje rezygnację z misji, wyłączenie silnika trzeciego stopnia i oddzielenie statku Sojuz od wyrzutni, a następnie modułu zniżania. moduły. W tej chwili prędkość statku kosmicznego wynosi 5,5  km na sekundę i znajduje się na wysokości 180  km . Po 400 sekundach stanu nieważkości kapsuła wpada w nagły powrót do atmosfery, załoga zwalnia od 14 do 15  g ze szczytem 21,3  g . Statek bezpiecznie wyląduje w górach zachodniej Syberii do 1200 metrów w 1,5 metra śniegu, podczas gdy 20 minut wcześniej załoga opuściła Bajkonur, gdzie panowała temperatura 25  °C . Niepewni, gdzie wylądować, kosmonauci palą dokumenty wojskowe na wypadek, gdyby spadły w Chinach , z którymi Związek Radziecki był wówczas praktycznie w konflikcie. Po kilku próbach ekip ratowniczych, z których jedna została złapana przez lawinę, załoga została podniesiona cały i zdrowy 24 godziny po wylądowaniu. To pierwszy przypadek misji załogowej przerwanej podczas fazy wznoszenia.

Sojuz T-10-1 (1983)

26 września 1983, na krótko przed startem Sojuz T-10-1 , paliwo zaczęło wyciekać u podstawy wyrzutni i zapaliło się. Centrum sterowania próbuje uruchomić wieżę ratunkową , ale kable sterujące są już spalone (załoga nie ma środków na samodzielne uruchomienie systemu). Centrum kontroli udaje się 20 sekund później aktywować wieżę ratunkową, wydając polecenie radiowe. Po oddzieleniu od wyrzutni statek kosmiczny Sojuz jest napędzany przez 5 sekund, poddając pasażerów przyspieszeniu od 14 do 17  g . Chwilę później wyrzutnia eksploduje, niszcząc stanowisko strzeleckie. Po wzniesieniu się na wysokość 650 metrów spadochron rozkłada się i statek kosmiczny ląduje około 4  km od wyrzutni. Załoga jest bezpieczna i zdrowa. To jedyny przypadek wdrożenia wieży ratowniczej , czy to po stronie rosyjskiej, czy amerykańskiej.

Sojuz MS-10 (2018)

11 października 2018 r., podczas startu statku kosmicznego Sojuz MS-10 przewożącego dwóch członków załogi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej , rozdzielenie pierwszego stopnia wyrzutni Sojuz-FG, co następuje po dwóch minutach lotu na wysokości 50 km , jest uszkodzony. Jeden z czterech wzmacniaczy nie odbiega na tyle od głównego piętrze ( 2 th piętro) w następstwie awarii jednego z urządzeń ładowanych z dala od wyrzutni. Zderzył się z tym ostatnim, przebijając jeden z jego zbiorników i dezaktywując system kontroli położenia . Wyrzutnia opuszcza zamierzoną ścieżkę, a systemy bezpieczeństwa automatycznie wyzwalają wyrzucenie statku Sojuz . Ten ostatni kontynuował wznoszenie z uzyskaną prędkością do wysokości 92 km, po czym powrócił na ziemię po locie balistycznym . Dwaj astronauci lądują bezpiecznie po dwudziestu minutach lotu i przyspieszeniu około 7 g.

Uwagi i referencje

  1. (w) „  Najnowsze nagłówki  ” na Starsem .com (dostęp 30 października 2018 )
  2. (w) Patrick Blau, „  Najczęściej latana rakieta świata przechodzi na emeryturę po czterodekadowej karierze  ” na spaceflight101.com ,22 lutego 2017 r.
  3. 1 st  launch Sojuz-2-1a
  4. http://www.cnes-csg.fr/web/CNES-CSG-en/4755-the-soyuz-launcher.php
  5. http://www.cnes-csg.fr/web/CNES-CSG-fr/3882-soyouz.php
  6. (en) „  Podręcznik użytkownika SOYUZ  ” [PDF] , arianespace.com,maj 2018(dostęp 8 listopada 2018 )
  7. (w) Anatolij Zak, „  Centra: Bajkonur: obiekty startowe Sojuz  ” na russianspaceweb.com (dostęp 17 października 2018 r. )
  8. (w) Anatolij Zak, „  Centra: Plesetsk  ” na russianspaceweb.com (dostęp 17 października 2018 )
  9. (w) Anatoly Zak, „  LIVE  ” na russianspaceweb.com (dostęp 17 października 2018 )
  10. (w) Anatolij Zak, „  Sojuz in Vostochny: wyrzutnia donikąd  ” na russianspaceweb.com (dostęp 17 października 2018 )
  11. Satelita Hispasat 36W-1 (3,319 kg z adapterem) został wprowadzony na orbitę w imieniu hiszpańskiego operatora Hispasat, lot sojuz VS16 z dnia 27.01.2017.
  12. „  Soyuz-CNES launch kit  ” , na www.cnes-csg.fr (dostęp 11 marca 2016 r . ) .
  13. „  Strona CNES  ” , CNES .
  14. „  Sojuz wystartował  ” , Francja Gujane,21 października 2011.
  15. „  Lot z Kourou, historyczna premiera  ” , Agenda Europa 2010,22 października 2011.
  16. „  Pierwsze dwa satelity Galileo wystrzelone przez rakietę Sojuz z Kourou  ” , Agenda dla Europy 2010,22 października 2011.
  17. „  Pierwsze transmisje Galileo z satelity Giove-B  ” , Agenda dla Europy 2010,9 maja 2008.
  18. Tristan Vey, „  Niesamowity ratunek kosmonautów po wybuchu Sojuza  ”, Le Figaro ,11 października 2018 r.( przeczytaj online , konsultacja 14 października 2018 r. ).
  19. David Portree: Mir Hardware Heritage: Sojuz str.  25
  20. R. Hall i D. Shayler: Sojuz Uniwersalny kosmiczne p.  188-192
  21. David Portree: Mir Hardware Heritage: Sojuz s.  8
  22. Pierre Baland s. .  220-229
  23. R. Hall i D. Shayler: Sojuz Uniwersalny kosmiczne p.  137-138
  24. (w) Anatolij Zak, „  Awaryjne lądowanie Sojuz MS-10 po niepowodzeniu startu  ” na russianspaceweb.co ,17 października 2018
  25. Cyrille Vanlerberghe, „  Sojuz: scenariusz wypadku staje się coraz jaśniejszy  ”, Le Figaro ,12 października 2018( przeczytaj online , konsultacja 14 października 2018 r. ).

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne