Wojna domowa jest sytuacja, która ma miejsce, gdy w państwie , walki zbrojnej doły uzbrojonych sił w państwie przeciwko zidentyfikowania grup zbrojnych lub grup zbrojnych między nimi, walk, których znaczenie i wagę. On przedłużenie wykracza poza prostą buntu lub powstania .
Z punktu widzenia prawa wojennego używa się wyrażenia „konflikt zbrojny niemiędzynarodowy”, przy czym słowo „wojna” jest zarezerwowane dla międzynarodowego konfliktu zbrojnego .
Aby uznać za „ wojnę ”, działania wojenne muszą osiągnąć pewien stopień intensywności i trwać przez określony czas. Te dwa kryteria pozwalają odróżnić wojnę domową od „ zamieszek wewnętrznych”, które mogą charakteryzować się podobnymi aktami przemocy, ale które nie oddają specyfiki konfliktu zbrojnego ( zamieszki , powstanie , represje, walki frakcji między nimi lub przeciwko nim). na przykład moc w miejscu).
Lokalizacja konfliktu w państwie odróżnia wojnę domową od międzynarodowego konfliktu zbrojnego , w którym siły zbrojne co najmniej dwóch państw stają przeciwko sobie.
Niemiędzynarodowy charakter jest względny. Powszechne jest, że ugrupowania zbrojne są mniej lub bardziej jawnie wspierane przez inne państwa. Ta pomoc ma często charakter logistyczny, ale może sięgać nawet do wysłania wojsk ( wojna w Hiszpanii jest znanym przykładem wsparcia oferowanego frankistom przez nazistowskie Niemcy i faszystowskie Włochy ).
Geneza wojny domowej może być dowolnej natury: etnicznej, religijnej, wspólnotowej, społecznej, ekonomicznej, innej wojny, politycznej, ideologicznej, a nawet terytorialnej. Szczególnie w tym ostatnim przypadku wojnę domową można uznać za wojnę o niepodległość, jeśli jej celem jest walka z dominacją kolonialną lub obcą okupacją.
Jak wskazuje definicja, samo pojęcie wojny domowej jest częścią pojęcia państwa ; dlatego można sobie wyobrazić, że wojny domowe wykształciły się przede wszystkim ze współczesnego rozwoju państwa narodowego , nawet jeśli wojny domowe istniały w starożytności .
Pierwszy nowoczesny wojen domowych sięgają końca XVIII -go wieku i XIX th wieku : jest to przede wszystkim wojen niepodległości spędzać że zasada państwa narodowego : w Stanach Zjednoczonych , Meksyku , Grecji lub na Kubie .
Po widocznej przerwy w dwóch wojen światowych na początku XX th wieku , oraz że konflikty międzynarodowe wydają się być niewystarczające, wojny domowe mnożą, zwłaszcza po zakończeniu II wojny światowej :
Ta ostatnia kategoria jest szczególnie konflikt pojawił się w końcu XX th wieku , i wydaje się być jednoczesne z pojawieniem się nowej postaci wojny domowej, która nie byłaby wojna „między sąsiadami” Ludzie zazwyczaj (choć popularne zobowiązanie to nie jest zawsze tak dobrowolne, jak by się chciało wierzyć lub jak chciałby gest rewolucyjny), ale „ wojny przeciwko ludności cywilnej ”, gdzie ci ostatni ostatecznie stają się celem konfliktu.
Wreszcie, według ekonomistów Marka Gersovitza i Normy Kriger: „Wojna domowa jest definiowana jako długotrwały, zorganizowany politycznie, fizycznie brutalny konflikt na dużą skalę, który ma miejsce w kraju, głównie między dwiema dużymi grupami obywateli, którzy stoją razem. monopol siły fizycznej. Wojny domowe skutkują trwałą i zakrojoną na szeroką skalę przemocą wewnętrzną, co odróżnia je od epizodów intensywnej, ale ograniczonej przemocy politycznej, która stanowi wyzwanie dla monopolu siły, takiej jak przewroty, bunty czy zamachy polityczne. Aktorzy zewnętrzni mogą zostać doprowadzeni do udziału w wojnie domowej, ale przemoc ma miejsce w granicach kraju i dotyczy głównie aktorów wewnętrznych ”.
Do początku XX th wieku , wojna domowa jest postrzegana jako ściśle wewnętrzną sprawę, że wyłania się z obszaru zastrzeżonego w państwie członkowskim, które są faktycznie i prawnie zgody na traktowanie, gdyż cieszy warcholski , biorąc pod uwagę na przykład rebeliantów w ramionach jako zwykli przestępcy i stosują wobec nich swoje prawo karne.
Wojna domowa mogłaby jednak stać się międzynarodowa (a zatem mieć zastosowanie prawa wojennego ) przez „deklarację wojowniczości”. Taka deklaracja wojowniczości mogłaby zostać złożona:
Oprócz uznania wojowniczości istniała możliwość uznania rebeliantów za „powstańców”, co gwarantowało, że nie będą traktowani jako przestępcy przez państwa trzecie, które ich za takich uznały.
Spanish Civil War w szczególności wykazały niewydolność międzynarodowych narzędzi prawnych mających zastosowanie do wojen domowych. W 1949 roku , w związku z tym, z konwencji genewskich , posuwamy się w kierunku obiektywnej definicji pojęcia wojny domowej i konsekwencje z nim związane. Artykuł 3 ma na celu narzucenie stosowania minimalnych gwarancji humanitarnych w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych.
Wysiłki te były kontynuowane wraz z przyjęciem w 1977 r. Protokołu dodatkowego II do konwencji genewskich, dotyczącego niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych. Celem protokołu II jest zastosowanie głównych zasad prawa konfliktów zbrojnych do konfliktów niemiędzynarodowych, przeciwstawiając siły zbrojne państwa zbrojnym grupom opozycyjnym, nie uznając jednak szczególnego statusu tych ostatnich. Chroni osoby nie biorące udziału w konflikcie, zakazuje ataków wymierzonych w ludność cywilną lub przedmioty niezbędne dla jej przetrwania, przyznaje prawa zatrzymanym w związku z konfliktem oraz zakazuje przymusowego wysiedlania ludności.
Wreszcie, art. 8 statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego asymiluje do zbrodni wojennych naruszenia podstawowych zasad prowadzenia konfliktów niemiędzynarodowych.
Europa miała na glebie dwóch wojen światowych bezprecedensowej przemocy i pierwszych latach XX th wieku , jak również praktycznie cały okres międzywojenny , były naznaczone wielkim przemocy politycznej, społecznej i wojskowej, w tym konfliktów etnicznych. Ta sytuacja wielkiej brutalności w Europie skłoniła niektórych autorów do uznania tego okresu za europejską wojnę domową .