Felix Eboué
Félix Éboué , ur26 grudnia 1884 r.w Cayenne ( Gujana ) i zmarł dnia17 maja 1944 r.w Kairze jest administratorem kolonialnym , odpornym po raz pierwszy w czasie II wojny światowej i politykiem francuskim . Humanista , mason , był członkiem SFIO dowrzesień 1939. Gdy tylko sześciokątna Francja zajęta przez wojska III e Rzeszy , będąc gubernatorem Czadu , będąc francuskim posiadaniem kolonialnym, przechowuje terytorium po stronie Wolnej Francji po wysłuchaniu apelu generała de Gaulle'a z 18 czerwca 1940 r . Tym samym oficjalnie nadaje Wolnej Francji prawne atrybuty suwerennego państwa i staje się, zgodnie z wolą generała de Gaulle'a, trzecim Towarzyszem Wyzwolenia . Od 20 maja 1949 Félix Éboué spoczywa w Panteonie .
Biografia
Dzieciństwo
Félix Éboué urodził się dnia 26 grudnia 1884 r., rue Christophe-Colomb w Cayenne , z rodziny pochodzącej z Roura , z „nowych wolnych” (niewolników wyzwolonych przez abolicję w 1848 r.). Jest czwartym w rodzinie pięciorga dzieci, w tym czterech braci: Yvesa, Edgarda, Maxa, Felixa młodszego i siostry Cornélie, później poślubionej Félixowi Gratienowi i który ma pięcioro dzieci: Clérence, Yves (bratanek i chrześniak po Félix Éboué, która ma dwie córki: Florence i Isabelle Gratien), Aurélię, Élie (która ma dwoje dzieci: Évelyne i Raymonda Gratien) oraz Solange Gratien. Trzej bracia Félixa Éboué nie są małżeństwem i umierają młodo przez utonięcie lub zarażenie się chorobami jako poszukiwacze złota. Jego ojciec, Yves Urbain Eboue, jest poszukiwaczem, najpierw na miejscu „Wreszcie” ( High Mana ), potem wicedyrektorem miejsca „Dzięki Bogu”.
Studia
Po błyskotliwych studiach w Cayenne , w 1898 uzyskał stypendium we Francji metropolitalnej i wyjechał do Bordeaux , zapisał się do Lycée Montaigne . W stolicy Żyrondy, poza studiami, Félix Éboué poświęcił się sportowi, a zwłaszcza piłce nożnej i został kapitanem szkolnej drużyny „Muguets”. Z nim udał się do Strasburga , Belgii i Anglii . Te wyjazdy pozwalają mu poznać temperament graczy i mieszkańców odwiedzanych na miejscu regionów. Relacje gazet regionalnych ( Le Phare de la Loire , Le Populaire ) odnotowują sukcesy drużyny Bordeaux i szczegółowo oddają ducha i adres czarnoskórego zawodnika tej drużyny, któremu w dużej mierze należy się zwycięstwo. Pod barwami Stade Bordeaux UC (SBUC) i klubu sportowego universitaire de France (SCUF) zna radości stadionu. Uzyskał maturę z listów w Bordeaux , a następnie przeniósł się do Paryża, gdzie studiował prawo, jednocześnie ucząc się w Szkole Kolonialnej (gdzie kształcili się administratorzy zamorskiej Francji). W 1908 uzyskał licencję na Wydziale Prawa.
Kariera reżysera we francuskiej Afryce Równikowej (AEF)
Student administrator kolonii, następnie zastępca administratora, Félix Éboué został przydzielony w 1910 roku do Francuskiej Afryki Równikowej na Madagaskarze , a następnie do Oubangui-Chari (obecna Republika Środkowoafrykańska). Stara się poznać zwyczaje i zwyczaje swoich obywateli, co pozwala mu lepiej ustanowić swoją administrację. Tak więc w 1918 opublikował studium na temat języków Sango , Banda i Mandja .
Doceniane jest jego podejście do administracji, uwzględniające rozwój wartości ludzkich i społecznych w konsultacji oraz poszanowanie tradycji afrykańskich. . Był również w konflikcie przeciwko kilku grupom w regionie, zwłaszcza tym kierowanym przez Morouba. W 1927 r. został mianowany Kawalerem Legii Honorowej na wniosek Ministra Oświecenia Publicznego . Został mianowany głównym administratorem w 1932 roku.
Spędził dwadzieścia lat służby we francuskiej Afryce Równikowej.
Święta w Gujanie
Podczas trzech kolejnych wakacji Félix Éboué wrócił do Gujany , spotykając się z rodziną i przyjaciółmi i dzieląc się z nimi afrykańskimi wspomnieniami i doświadczeniami. W ten sposób przedstawił pisarza René Marana , Martiniquais urodzonego w Fort de France, deputowanego do spraw cywilnych w A.-É.F., który w 1921 roku otrzymał Nagrodę Goncourta za powieść Batouala .
Jej matka zmarła w 1926 roku , dołączając do zmarłego wiele lat wcześniej ojca.
Na Francuskich Antylach
Félix Éboué zostaje mianowany sekretarzem generalnym na Martynice , odlipiec 1933 w Styczeń 1934 zastąpić gubernatora tytularnego, który przebywał na dwuletnim urlopie.
Po wizycie w Sudanie Francuskim został podniesiony do rangi gubernatora i mianowany na Gwadelupie w 1936 roku . Jest pierwszym czarnym, który osiągnął tak wysoką rangę. Na Gwadelupie wprowadza w życie swojego ducha pojednania w niespokojnym kontekście społecznym. Z okazji uroczystej ceremonii wręczenia nagród w dniu1 st lipiec +1.937w liceum Carnot w Pointe-à-Pitre skierował swoje słynne przemówienie „Granie w grę” do młodzieży zza oceanu, z którego oto kilka fragmentów:
„Grać w tę grę to być bezinteresownym. Grać w tę grę to deptać uprzedzenia, wszelkie uprzedzenia i nauczyć się opierać skalę wartości na kryteriach umysłu. Grać w tę grę to gardzić intrygami i kabałami, nigdy nie abdykować, pomimo wrzasków i gróźb, to podążać prostą drogą, którą wyznaczyliśmy. Granie w grę oznacza umiejętność zdejmowania czapki przed autentycznymi wartościami, które panują i grania w nos pedantom i tyłkom. Grać w tę grę to kochać mężczyzn, wszystkich ludzi i mówić, że wszyscy oni są zbudowani na wspólnej ludzkiej mierze, którą tworzą cechy i wady. Grać w tę grę to zasłużyć na nasze wyzwolenie i oznaczać świętość, czystość naszego ducha…”.Podczas drugiej wojny światowej
W obliczu groźby przyszłego konfliktu został mianowany gubernatorem Czadu w 1938 r. z misją zapewnienia ochrony strategicznego szlaku do Kongo Francuskiego . Kazał zbudować drogi, które będą…styczeń 1941to od kolumny Leclerca zależało szybkie wzniesienie się przez Tibesti w kierunku Afryki Północnej.
Od 18 czerwca 1940 r. Félix Éboué deklarował się jako zwolennik generała de Gaulle'a , którego apel usłyszał w radiu. 26 sierpnia w ratuszu Fort-Lamy ogłosił wraz z pułkownikiem Pierrem Marchandem , dowódcą wojskowym terytorium, oficjalne zgromadzenie Czadu do generała de Gaulle'a, dając w ten sposób „sygnał do odzyskania całego Imperium”. i legitymizacja polityczna dla wolnej Francji , do tej pory pozbawionej jakiegokolwiek terytorium. René Pleven , wysłannik generała de Gaulle'a, uczestniczył w tej proklamacji. W dniu 15 października , Félix Eboue odbiera General de Gaulle w Fort-Lamy , który będzie go wyznaczyć na 12 listopada , gubernator generalny od francuskiej Afryki Równikowej . Na styczeń 29 , 1941 , był jednym z pierwszych pięciu osób do odbioru Krzyżem Orderu Wyzwolenia od generała de Gaulle'a . Przekształca A.-É.F. w prawdziwe centrum geostrategiczne, z którego wyszły pierwsze siły zbrojne Wolnej Francji, dowodzone przez generałów de Larminata , Kœniga i Leclerca .
Mieszkając w Brazzaville , zorganizował armię liczącą 40 000 ludzi i przyspieszył produkcję wojenną, gdzie mógł w końcu zastosować „politykę tubylczą”, na którą miał czas dojrzewać podczas swojej długiej kariery.
Polityka tubylcza i kolonialna i śmierć
Idąc za przykładem Lyautey , chce, aby tubylcy mogli zachować swoje tradycje, uważa, że rewaloryzacja roli zwyczajowych wodzów i notabli jest niezbędna i życzy, aby reżim tubylców nie kwestionował zalet, być stosowane do sołtysów „z najwyższą ostrożnością”. Jeśli opowiada się za włączeniem rdzennej burżuazji do lokalnego zarządzania, widzi europejskiego kolonistę jako kluczowego współpracownika administracji. Opowiada się za większą rolą osadnika, „który nie będzie ograniczał się do bycia stymulatorem, opiekunem i sprzedawcą rodzimej produkcji rolnej”. Zarezerwowane są dla niego inne działania w dziedzinie gospodarki: górnictwo i leśnictwo, wszelkiego rodzaju przemysły, przedsiębiorstwa robót publicznych i ogólnie wszystko, co wiąże się z wykonywaniem prac pod dowództwem bezpośrednio z Europy ”. Wszystkie swoje pomysły zapisał w swoim studium zatytułowanym Nowa polityka tubylcza dla francuskiej Afryki Równikowej . Jego konserwatyzm, nieufność wobec innowacji, industrializacji, urbanizacji, jego poparcie dla reżimu pracy przymusowej i kolonistów sprawiły, że był obficie cytowany przez kolonistów podczas stanów generalnych kolonizacji francuskiej, które odbyły się w Duali we wrześniu 1945 roku.
Konferencja starszych przywódców afrykańskich terytoriów administracyjnych odbyło się w Brazzaville na22 stycznia 1944utrzymuje tezę Éboué o asymilacji . Nie widzi osiągnięć tej konferencji. Zmęczony wyjechał na spoczynek do Egiptu , po pobycie w Syrii . Zmarł na udar w Kairze w dniu17 maja 1944 r. w otoczeniu żony, córki i najmłodszego syna.
Rodzina
14 czerwca 1921, podczas jednego ze swoich wakacji w Gujanie , Félix Éboué ożenił się w Saint-Laurent-du-Maroni z Eugenią Tell (1889-1972), córką Hypollite Herménégilde Tell , w szczególności radcą Republiki - senatorem - za IV RP , nauczycielem pięć lat młodszy i przyjaciel jego siostry Cornélie (obecnie Madame Félix Albert Gratien i spoczywa na cmentarzu Thiais pod Paryżem ze swoimi dziećmi Aurélia i Yves Gratien). Para ma dwoje dzieci:
- Ginette, urodzona w dniu 1 st marzec 1922w Paryżu , zmarł w 1992 roku , który był żonaty od 1946 do 1956 roku w Senegalu prezydenta i poeta Leopold Sédar Senghor .
- Charles Yves Joseph , urodzony dnia14 maja 1924w Bangassou , w Oubangui-Chari ( Francuska Afryka Równikowa , obecnie Republika Środkowoafrykańska ), zmarł27 grudnia 2013w Reims jest pilotem samolotów w Egipcie , na Półwyspie Indochińskim i Nowej Kaledonii .
Félix Éboué ma dwóch innych synów z poprzednich związków:
- Henry, urodzony dnia 14 lipca 1914 rw Bouka en Oubangui-Chari (obecna Republika Środkowoafrykańska ), zmarł dnia5 czerwca 1972 r w Paryżu.
- Robert, urodzony dnia 18 maja 1919w Bambari en Oubangui-Chari, zmarł dnia12 stycznia 2011w wieku 91 lat, którego ciało spoczywa na cmentarzu Les Clayes-sous-Bois , w pobliżu kościoła Saint-Martin w Clayes-sous-Bois (Yvelines). Z pierwszego małżeństwa ma córkę Caroline, a z drugiego kolejną córkę Sylvie i dwóch synów, Christiana i Bertina.
Wszystkie jej dzieci walczyły w siłami Wolnej Francji , Henry i Robert w 1 st DFL od 1942 roku, Charles w Wolnych Francuskie Siły Powietrzne , Ginette w ochotniczek. Henry Éboué uciekł z niemieckiego obozu jenieckiego prawdopodobnie w 1942 roku.
Hołdy dla Félixa Éboué
W Paryżu
Léopold Sédar Senghor , który poślubił córkę, zadedykował jej wiersz ze swojego zbioru Hosties Noire , który napisał w Paryżu w 1942 roku .
W 1946 r. Jacques Soustelle , minister Francji za granicą, w obecności Madame Eboue z Gaston Monnerville , Gaston Palewski reprezentujący generała de Gaulle'a zainaugurował na dziedzińcu Ministerstwa Francji za granicą tablicę upamiętniającą Félixa Éboué.
Z inicjatywy rządu, 1947 promocja w Krajowej Szkole Overseas Francji uroczyście ochrzczony: „Promocja gubernator Félix Eboue”.
W 1947 r. rada miejska ratusza Paryża postanowiła nadać nazwę miejscowości Félix-Éboué dawnej miejscowości Daumesnil. W 1977 r . rada paryska nadała również nazwę rue Eugénie-Éboué nowej drodze, aby uczcić jego żonę.
Francja, zgodnie z prawem 28 września 1948nakazał pochować w Panteonie szczątki pierwszego bojownika ruchu oporu z zamorskiej Francji. Śmiertelne szczątki Félixa Éboué zostały rozładowane2 maja 1949w Marsylii, co daje mu wzruszające powitanie. piątek20 maja 1949do Panteonu wszedł w towarzystwie Victora Schœlchera .
Przewodniczący Rady Republiki Gaston Monnerville , również pochodzący z Gujany , wspomina następnie, że „to przesłanie ludzkości na czas kierowało Félixem Éboué i nas wszystkich, Opór zza oceanu. zgasić światła umysłu i gdzie, wraz z Francją, wolność była zagrożona zatonięciem ” ”. To uczyniło go pierwszym czarnoskórym, który tam spoczął.
Odznaczony tytułem Towarzysza Wyzwolenia . Charles de Gaulle opisuje go jako „jednego z tych żarliwie francuskich Murzynów” .
Aby uwiecznić, w National School of Overseas France, pamięć administratora studenckiego z 1908 r. , w sobotę21 stycznia 1950w obecności Gastona Monnerville'a , Madame Éboué i Madame Pavie (wdowa po założycielu Szkoły Kolonialnej w 1889 roku ) zostaje odsłonięty marmur, na którym czytamy następujący napis:
„Pamięci generała gubernatora Félixa Éboué
Pierwszy bojownik ruchu oporu z zamorskiej Francji
Urodzony w Cayenne 26 grudnia 1884 opatentowany w szkole kolonialnej (1908)
Zmarł w Kairze 17 maja 1944
Przeniesiony do szkoły, a następnie do Panteonu 20 maja 1949 ”.
21 stycznia 2012, hołd składa piosenkarz Tedjee podczas inauguracji międzynarodowego lotniska Félix-Éboué poprzez piosenkę Félix Éboué napisaną wspólnie przez byłą minister sprawiedliwości Christiane Taubirę i Tedjee.
W Gujanie Francuskiej (za granicą)
14 lipca 1944 rprzypisanie imienia Félix Éboué do rue Richelieu, która przebiega przed jego miejscem urodzenia. Gujana poświęcić szkoła w Cayenne zainaugurowany3 listopada 1944 w tym samym budynku, w którym Éboué rozpoczął studia w college'u, sali prefektury.
Pod koniec lat 90. poświęcono mu muzeum znajdujące się w domu, w którym dorastał, Domu-Muzeum Félixa Éboué .
W Kwiecień 1957na Place des Palmistes w Cayenne zostaje odsłonięty posąg z jego wizerunkiem, stworzony przez rzeźbiarza Maurice'a Gardona . Inskrypcje, które widnieją pod posągiem Félixa Éboué, są autorstwa André Malraux (według epitafium Simonidesa w bitwie pod Termopilami ):
- Nieznajomy, powiedz Lacedaemonowi, że ci, którzy tu zginęli, podlegają jego prawu. Przechodząc, idź i powiedz Dzieciom naszego Kraju: Tego, czym była desperacka twarz Francji, w oczach człowieka, który tu spoczywa, nigdy nie odbijały się nic poza cechami odwagi i wolności. "11 grudnia 2009, walne zgromadzenie izby handlowo-przemysłowej Gujany głosuje za zmianą nazwy lotniska Cayenne-Rochambeau. Lotnisko zostało przemianowane na międzynarodowe lotnisko Cayenne-Félix-Éboué w dniu 21 stycznia 2012 roku w obecności Prezydenta Republiki Nicolasa Sarkozy'ego .
W mieście Brazzaville (Republika Konga)
Stolica Konga i dawna stolica A.-É.F. przechowuje pamięć byłego gubernatora generalnego:
- Statua Félixa Éboué autorstwa rzeźbiarza Jonchère, umieszczona w 1957 roku przed stadionem noszącym jego imię.
- Stara aleja Félix-Faure stała się po wojnie aleją Félix-Éboué (dzielnica Równiny).
- Jego imię nosi stadion przy rondzie w dzielnicy Poto-Poto.
- W Pałacu Ludowym , dawnym pałacu rządu i obecnej prezydentury, odtworzono jego urząd.
W mieście N'Djamena - stary Fort-Lamy (Republika Czadu)
- Lycée Félix-Éboué (publiczne).
- Pomnik Eboué-Leclerca.
Na Gwadelupie (za granicą)
- Félix-Éboué College w miejscowości Petit-Bourg .
- Posąg Félixa Éboué autorstwa rzeźbiarza Alberta Fage, zainaugurowany dnia 13 lutego 2004 r.przy wjeździe do miasta Sainte-Rose (miejsce La Boucan) w obecności Lucette Michaux-Chevry , ówczesnej przewodniczącej Rady Regionalnej Gwadelupy.
- Stadion Félix-Éboué w Basse-Terre , stolicy Gwadelupy . Pierwszy stadion piłkarski wybudowany na wyspie z inicjatywy gubernatora Gwadelupy Félixa Éboué (1936-1938).
- Boulevard du Gouverneur Général Félix-Éboué w miejscowości Basse-Terre.
- Umieść Félix Éboué z popiersiem z brązu w hołdzie w mieście Saint-François.
W regionie paryskim (metropolia)
- Przedszkole i szkoły podstawowe Félix-Éboué w Créteil (publiczne)
- Szkoła podstawowa Félix-Eboué w Le Pecq (Yvelines)
- Szkoła podstawowa Félix-Éboué w Rosny-sous-Bois .
- Miejsce Felix Eboue w 12 th dzielnicy Paryża .
W Alzacji (metropolia)
- Félix-Éboué College w Fessenheim .
Au Pecq (kontynent)
- Szkoła podstawowa Félix-Éboué (publiczna).
Numizmatyczny
Félix Éboué pojawia się na srebrnej monecie o nominale 10 euro, opublikowanej w 2012 roku przez Monnaie de Paris, jako przedstawiciel swojego rodzimego departamentu, Gujany .
Dekoracje
Towarzysz wyzwolenia mocy dekretu z dnia 29 stycznia 1941 roku ( 3 th odbiorcy).
_GO_ribbon.svg){kind=small}
Wielki Oficer Zakonu Smoka z Annam .
.svg){kind=small}
Komandor Zakonu Nichan Iftikhar (Tunezja).
Oficer Orderu Czarnej Gwiazdy .
Oficer syryjskiego Orderu Zasługi.
Kawaler Orderu Zasługi Rolniczej .
Kawaler Orderu Palm Akademickich .
Medal za wychowanie fizyczne i sport.
Uwagi i referencje
- Izba Handlowo-Przemysłowa Gujany, „ PRESS DOSSIER ” (dostęp 24 maja 2015 r . ) .
- „ Eboué, Félix (1884-1944) ” , na BnF (dostęp 8 marca 2020 r . ) .
- Castor i Tarcy 1984 , s. 9.
- http://www.scuf.org/histoire-eboue.htm .
- Alexandre, Rodolphe, Jaka Frankofonia w Gujanie? , Paryż, L'Harmattan,2019, 261 s. ( ISBN 978-2-343-15375-9 i 2-343-15375-2 , OCLC 1089211566 , czytaj online ) , „Félix Éboué”, s. 103-108
- " Félix Éboué:" Gra w grę " , na blog.manioc.org ,8 stycznia 2018(dostęp 29 lutego 2020 r . ) .
- Félix Éboué, Nowa polityka tubylcza dla francuskiej Afryki Równikowej .
- Richard A. Joseph, „Osadnicy, strajkujący i Sans-Travail: The Douala Riots of September 1945” , The Journal of African History , 1974, tom. 15, nr 4, s. 677.
- Georges Renauld , Félix Éboué & Eugénie Éboué-Tell: obrońcy czarnych narodów , Paryż, Détrad-aVs,1 st sierpień 2007, 189 pkt. , 16 × 24 cm ( ISBN 978-2-916094-11-3 , OCLC 184822364 ) , s. 38.
- Castor i Tarcy 1984 , s. 10.
- „ Félix Éboué 1884-1944 ” , na chemindememoire.gouv.fr , Ministerstwo Sił Zbrojnych (konsultacja 29 lutego 2020 r . ) .
- Dekret z 4 stycznia 2012 r. zmieniający nazwę lotniska Cayenne-Rochambeau (Gujana)
Zobacz również
Bibliografia
- Élie Castor i Raymond Tarcy , Félix Éboué , Paryż, L'Harmattan,1984, XXIV -359 s. , 22 cm ( ISBN 2-85802-426-7 (nieprawidłowo edycji), BNF Ogłoszenie n o FRBNF34771786 , czytać on-line ) , s. 10.
- Arlette Capdepuy, Félix Éboué: od Cayenne do Panteonu (1884-1944) , Paryż, Karthala,2015, 439 s. ( ISBN 978-2-8111-1418-3 ).
- René Maran , Félix Éboué: wielki urzędnik i wierny sługa, 1885-1944 , Paryż, L'Harmattan,2007, 101 pkt. ( ISBN 978-2-296-03919-3 , czytaj online ).
- Albert M'Paka, Félix Éboué, 1884-1944, Generalny Gubernator Francuskiej Afryki Równikowej, pierwszy członek ruchu oporu Imperium , Paryż, L'Harmattan,2008, 344 s. ( ISBN 978-2-296-06187-3 , czytaj online ).
- Josette Rivallain ( reż. ) And Hélène d'Almeida-Topor ( reż. ), Éboué, sześćdziesiąt lat później: materiały z kolokwium zorganizowanego w 2004 r. , Paryż, Publications de la SFHOM,2008, 432 s. ( ISBN 978-2-85970-039-3 ).
- (en) Brian Weinstein , Éboué , Nowy Jork/Londyn/Toronto, Oxford University Press,22 czerwca 1972, 350 pkt. , 20,1 × 13,5 cm ( ISBN 978-0-19-501466-2 ).
- Jean-Claude Degras, Félix Éboué, Murzynski Gubernator Republiki, 1936-1944 , Paryż, Le Manuscrit,2004, 437 s. ( ISBN 2-7481-3968-2 i 2-7481-3968-2 ).
Powiązane artykuły
Linki zewnętrzne
- Ewidencja organów :
- Uwagi w ogólnych słownikach lub encyklopediach : BlackPast • Enciclopedia De Agostini • Encyclopædia Britannica • Encyclopædia Universalis • Store norske leksikon • Visuotinė lietuvių enciklopedija
- (en) „ Félix Éboué ” , na Find a Grave
- Przeniesienie prochów Félixa Éboué do Panteonu .
- Piosenka Gujany Tedjee na Deezer .
- " Félix Éboué - biography " , na ordredelaliberation.fr , Order of the Liberation ( konsultacja 29 lutego 2020 ) .