Dalmacja (w chorwacki : Dalmacija , w języku włoskim : Dalmazia , w języku łacińskim : Dalmacja ) to historyczny region przybrzeżny z Bałkanów , wzdłuż Adriatyku , dziś podzielony między Chorwacją , która ma największy udział, Czarnogórę i Hercegowinę .
Dalmacja rozciąga się na 350 km na wschodnim wybrzeżu Morza Adriatyckiego, ma około 60 km szerokości i obejmuje 12 100 km 2 dla 897 000 mieszkańców (2001). Przecinają ją Alpy Dynarskie, a także obejmuje wiele wysp , od wyspy Pag na północnym zachodzie po Dubrownik i Zatokę Kotorską ( Czarnogóra ) na południowym wschodzie. Dubrownik i dawne terytorium Republiki Ragusa nie były częścią historycznej Dalmacji, która była wenecką , ale dziś uważa się ją za geograficzną Dalmację.
Historyk Danijel Dzino definiuje Dalmację jako przestrzeń między rzeką Sawą (lub rzeką Drawą ) a Morzem Adriatyckim.
Dalmacja rozciąga się na całość lub część czterech chorwackich hrabstw : Zadar , Šibenik-Knin , Split i Dubrovnik-Neretva .
Nazwa Dalmacja pochodzi od starożytnego plemienia Dalmatyńczyków , spokrewnionego z Ilirami i Panończykami , których głównym miastem było miasto Delminium , niedaleko obecnego miasta Tomislavgrad , w Bośni i Hercegowinie . Jednak etymologia nazwy jest nadal przedmiotem dyskusji. Według opinii protochronistycznych lingwistów albańskich „Dalmacja” pochodzi od iliryjskiego słowa, które znajdujemy dziś w albańskim delmë , oznaczającego „owce”, zakładając, że albański rzeczywiście wywodzi się z dialektów iliryjskich. Inne lingwiści twierdzą, że Romanizacja od Ilirów, w okresie dominacji rzymskiej (który trwa tu od prawie tysiąca lat, od -219 do VII th century licząc Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego ), doprowadziły do wyglądu Dalmacji , A język Romans teraz wymarły , natomiast albański , miałby pochodzić z podłoża tracko - dackiego nie zromanizowanego i nie iliryjskiego, języków paleo-bałkańskich.
Dalmatyńczyk rozumiał kilka dialektów. Dialekt Ragusan region Dubrovnik (dawniej Ragusa, który po był wasalem Bizancjum , od Wenecji i Królestwa Węgier , usamodzielniła się w XV th wieku) przestał być używany do XV th wieku przeszedł w miasto weneckie włoski , a region po chorwacku ; dialekt végliote to taka, która przetrwała najdłużej: to wciąż było mówione na wyspie Veglia Krk dzisiaj w XIX th wieku i zniknął10 czerwca 1898 r, po śmierci Tuone Udaina , ostatniego mówcy dalmatyńczyka. Przybycie Słowian z VI th century stopniowo i przez asymilację spadku Romance język Dalmacji i „dalmatyńczyk” przymiotnik można opisać dziś, w języku codziennym, serbsko-chorwacki (język słowiański) mówiony na wybrzeżu Adriatyku .
W VI -tego wieku pne. AD , że Grecy założył kolonie w Ilirii , z których Dalmacja następnie część. Najdalszym z nich był Apsoris na wyspie Chersos w Zatoce Flanackiej w pobliżu Istrii .
W latach -229 i -228 rzymska flota walczy z iliryjskimi piratami, którzy schronili się na wielu wyspach tego regionu, a od -219 Rzymianie przejmują kontrolę nad wybrzeżem Dalmacji, aby zagwarantować im bezpieczeństwo na Morzu Adriatyckim.
W roku -168 rzymski konsul Paweł Émile Macedończyk pokonał królestwo Macedonii i jego sojuszników, królów iliryjskich. Rzymianie przejmują kontrolę nad Dalmacją, aby zabezpieczyć stałą drogę lądową do Macedonii i Grecji. Z drugiej strony nie zagłębili się zbyt głęboko w terytorium iliryjskie, a Juliusz Cezar , prokonsul Galii i Ilirii od -58 r., kieruje swoje legiony w stronę Galii .
Okres rzymskiMiędzy -13 a -9 rokiem Rzymianie pod wodzą Tyberiusza podbili Ilirię aż do Dunaju . Tyberiusz musi ponownie interweniować między 6 a 9 rokiem, aby zredukować bunt Ilirów podczas trudnej wojny, angażując nie mniej niż 15 legionów i tyle samo oddziałów pomocniczych, co stanowi znaczną siłę od 150 000 do 180 000 żołnierzy. Po jego zwycięstwie Illyria została podzielona na dwie prowincje : Dalmację i Panonię .
Dzięki obecności dwóch legionów dawna prowincja senatorska Dalmacji została w 10 roku przekształcona w prowincję cesarską , ze stolicą Salonae ( Salona , z ważnymi rzymskimi pozostałościami archeologicznymi: potężnymi murami obronnymi, łaźniami termalnymi, bazyliką). Inne miasta rzymskie prosperowały: Tarsatica ( Trsat , na południe od Rijeki ), Iader ( Zadar , gdzie nadal widoczne są pozostałości rzymskiego forum ), Narona , Burnum . Kopalnie złota i srebra przyczyniają się do dobrobytu Dalmacji.
Nawet po odejściu legionów do przygranicznych prowincji Dunaju, Panonii i Mezji Dalmacja zachowała status prowincji cesarskiej powierzonej byłemu konsulowi. Na przykład Lucjusz Plotius Pegasus jest gubernatorem prowincji pod rządami Wespazjana . Dalmacja zachowała garnizon pomocniczy, który został wzmocniony za panowania Marka Aureliusza . Wydaje się, że w tamtym czasie wpłynęły na nią zjawiska rozbójnictwa. Didiusz Julianus , przyszły cesarz, a następnie namiestnik, miał w latach 175-178 przeprowadzić operacje przeciwko zbójnikom. Jego strategiczne znaczenie zostało również potwierdzone, ponieważ Barbarzyńcy przekroczyli prowincje przygraniczne, by dotrzeć do Włoch. Od II th urbanizacji wieku Romanizacja i chrystianizacja od Ilirów postępują, a region staje się ważną częścią imperium, stanowiące z Rhaetia i Noricum niezaprzeczalny związek między Włoch i graniczy z Dunajem .
Podczas III th century, Dalmacja wydaje się być sercem Ilirii, wyciągając wszystkie mórz Dunaj Adriatyckie , Jońskie , Egejskie i Czarne , a koncentrując się duże armie. Wielu funkcjonariuszy z tych regionów odegrała ważną rolę w obronie imperium podczas kryzysu III -go wieku: polityczne znaczenie rosnącej Dalmacji. Pochodzą z Dalmacji cesarz rzymski Carus (282-283), urodzony w Naronie według niektórych autorów, jego synowie i następcy Carin (283-285) i Numerien (283-284) oraz znakomity Dioklecjan , cesarz od 284 do 305. Dioklecjan wybudował ogromny ufortyfikowany pałac w pobliżu Salone na wybrzeżu Dalmacji, gdzie przeszedł na emeryturę w 305 roku po swojej abdykacji. Ten pałac był początkiem miasta Split . Jerome de Stridon , tłumacz Wulgaty , również pochodził z Dalmacji.
Przebudowa prowincji pod tetrarchią utrzymała Dalmację w jednej prowincji. Jego kontrola jest często sporna między cesarzami panującymi nad zachodnią i wschodnią częścią Cesarstwa Rzymskiego. Podczas ostatecznego podziału Cesarstwa Rzymskiego w 395 r. Dalmacja stała się częścią Cesarstwa Zachodniorzymskiego .
Podczas germańskich najazdów na IV -go wieku, Dalmacja jest domem pozostałościach rzymskiej armii Ilirii i ostatnie ogniwo lądowej między Cesarstwa Zachodniego i Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego . Widzi przejście kandydatów do Cesarstwa Zachodniego wspieranych przez Konstantynopol ( Walentynian III , Anthemius , Julius Nepos ), zanim zostaną zaanektowane przez Odoacre , zwycięzcę hrabiego Ovida w latach 481–482. Około 490 r. Dalmacja znalazła się pod panowaniem Ostrogotów .
Od końca IV XX wieku aż do końca VII th wieku w Europie , odbywa się w okresie „ Wielkiej Inwazji ”. Wyznaczają go liczne ruchy migracyjne populacji przemieszczających się ze wschodu na zachód iz północy na południe. W Dalmacji i na terenach przygranicznych okres ten oznacza kolejne założenie Longobardów , Awarów , a następnie Słowian .
W Longobardów , populacja germańskich, rozliczane w 6 wieku w Panonii (wielka Panońską znajduje się wokół dzisiejszej Węgrzech i obejmuje w szczególności północnej części Chorwacji) w Włoszech . Następnie Awarowie , koczowniczy lud wywodzący się z Ałtaju (na terenie dzisiejszej Rosji) w 568 r. zastąpili Longobardów i osiedlili się w Panonii . Wreszcie, Słowianie , rodem ludność północnego Morza Czarnego, Dalmacja pewno przyjechać wcześnie VII th wieku.
Te różne populacje są zatem doprowadzone do współistnienia z Dalmatyńczykami , którzy są lokalnymi populacjami, których języki pochodzą z postępującej latynizacji dialektów iliryjskich . Dalmatyńczycy, często nazywani w ówczesnych źródłach „Rzymianami” (ze względu na ich zromanizowaną kulturę), zamieszkiwali wówczas głównie miasta na skraju Morza Adriatyckiego i utrzymywali bliskie związki ze Wschodnim Cesarstwem Rzymskim .
Konflikty między populacjami lokalnymi (dalmatyńskimi) i zagranicznymi (awarskimi)W 535 cesarz bizantyjski Justynian I po raz pierwszy wysłał generała Belizariusza przeciwko królestwu Ostrogotów we Włoszech. Nawiasem mówiąc , Belizariusz na kilka lat sprowadza Dalmację z powrotem do Cesarstwa Wschodniorzymskiego .
Awarów , którzy stopniowo dominują najbardziej miast Dalmacji na początku VII th wieku, rosnące populacje Romans (dalmatyńczyków) do wybrzeża. Rzeczywiście, zniszczenie dalmatyńskiego miasta Salona (historycznie stolicy Dalmacji) przez Awarów w 615 zmusiło jego mieszkańców do schronienia się wewnątrz i wokół pałacu Dioklecjana - wydarzenie założycielskie miasta Spalato ( Split ).
Inni uchodźcy z Dalmacji osiedlili się na łatwej do obrony wysepce, przyczyniając się do powstania Ragusy ( Dubrownik ). Niektóre nadmorskich miast, takich jak Zara ( Zadar ) lub trau ( Trogir ), jak również większość wysp, pozostają terytoria wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego .
Przybycie Słowian jest zatem w okresie kryzysu terenie Dalmacji naznaczonej konfliktem na początku VII th wieku. Dla Cesarstwa Wschodniorzymskiego ich przybycie było opatrznościowe w walce z Awarami (którzy przeprowadzili liczne ataki w regionie). Dlatego Konstantyn VII pisze X th wieku świecące konto historii Chorwatów ( Origo gentis ): De administrando Imperio (DAI) . To jest tylko źródła pisane mamy usytuować przybycie Słowian w Dalmacja VII th century.
Przybycie Słowian do DalmacjiOd IV -go wieku, hordy z Azji ( Hunów , Awarów , Obres, Ujgurzy, a później Madziarów ) są zmuszeni do przekroczenia pochodzenie Słowian (północnego Morza Czarnego) oraz do prowadzenia operacji czasami pokojowych lub przemocy, które spowodowały mieszania, separacje i migracje wśród ludności słowiańskiej. Tak więc widzimy, z VI -tego wieku, przepływy migracyjne w kierunku słowiańskich Europy Środkowej i Bałkanów .
Populacje słowiańskie coraz wiele osiedlili się w głębi lądu Dalmacja VII th wieku i zorganizowane w sklawinowie , stowarzyszonym w księstwie Dalmacji (źródło?).
Wśród Słowian Europy Hrobaci z Galicji podzielili się na Bjalohrobates (lub „białych Chorwatów”, którzy pozostają na miejscu i uczestniczą w etnogenezie Polaków i Rusinów ) i Černohrobates (lub „czarnych Chorwatów”, którzy schodzą na południowy zachód i , w 640 pojawiają się w Panonii ). Jest to z pewnością to, co historia Dajemy Konstantyn VII do X th century, żadne inne źródło pochodzi udowodnić, że informacje.
Pierwszy dalmatyński knèze („król” lub „książę”), Radoslav, został poświadczony około 688 roku (źródło?). Knèzes panują nad populacjami „ dalmatyńskimi ”, które są językami słowiańskimi , „ dalmatyńskimi ” z wybrzeża (lub „ Morlaques ”) i „ Wołoskimi ” z górskich płaskowyżów, które są językami romańskimi , oraz albańskim („ shqiptarët ”) od południa regionu, które mówią po iliryjsku . Stopniowo, język słowiański Południowa midwestern na Bałkany spready.
Chrystianizacja Słowian i wejście w chrześcijaństwo politeizm słowiańskiProkopa w De Bello gotyku (III, 14), informuje nas w VI th wieku Słowianie (z którego Chorwaci ) praktykował politeizm . Jest definiowany jako wiara w słowiańską mitologię skoncentrowaną na bogu piorunów i innych bogach. Twierdzi się również, że Słowianie czcili rzeki i nimfy oraz wykonywali akty ofiarne.
Chrystianizacja Słowian dalmatyńskichWiemy, że Słowianie przybyli do Dalmacji na początku VII th wieku, a zakłada się, że proces chrystianizacji następnie już przez aktywnych struktur kościelnych w miastach Dalmacji .
Ale faktem jest, że początek chrystianizacji Chorwacji mogą być umieszczone przynajmniej na początku IX th wieku - jak zwykle pokazują czcionki księcia Višeslav z tego okresu. Rzeczywiście, ta fontanna chrzcielna powstała około 800 roku, aby upamiętnić chrzest Kneza Wiszesława. Niektórzy badacze wyrazili jednak wątpliwości co do jego autentyczności.
Jednak przejście w Dalmacji i Panonii w połowie IX XX wieku Gotszalk z Fuldy , który był mnichem w Fuldzie i Orbais przed przeglądania Włochy i Bałkany do głoszenia, sugeruje, że proces chrystianizacji był zaawansowany w ten czas. Został przyjęty na dworze księcia Trpimir I st z 846 do 848, odzwierciedlając otwarcie firmy Słowianin Dalmacji do chrześcijaństwa . Ponadto wiemy z IV th wieku miasto z Akwilei się w marszu Friuli ( Karolingów Imperium ) jest siedziba Patriarchatu Akwilei , która jest ważnym ośrodkiem chrześcijaństwa na Włochy Północnej i Wschodniej Dalmacji.
Ponadto zeznanie Konstantyna VII informuje nas, że Słowianie z Dalmacji zaczęli być chrystianizowani „za czasów swojego księcia Porinosa”, po śmierci postaci o imieniu „Kotzillis”. Postać tę można jednak przyrównać do Cadolah (zm. w 819).
Istnieje zatem silny ruch Chrystianizacja terenie Dalmacji w IX th wieku, pozwalając poprzez Rzymu , aby stopniowo integrować chrześcijaństwo . Ponadto wzmacnia wpływy polityczne słowiańskich państw Dalmacji w Europie , które dzięki zbliżeniu Kościoła rzymskiego unikają rozerwania między mocarstwami frankońskimi i bizantyńskimi. Przyspieszenie chrystianizacji jest również możliwe dzięki pojawieniu się bardziej złożonych bytów politycznych.
Etnogeneza Croats ( VII E - X TH wiek) Konsolidacja słowiańskiego przestrzeni kulturowej ( VII th century)Po kilku latach konfliktu Słowianie „zdobyli i zmasakrowali część Awarów, a innych zmusili do poddania się”. Zatem podczas VII th wieku ludności słowiańskiej stała się dominującą na terytorium, z asymilacją chciwych ludzi. Świadkami chorwacką termin „ Ban ” używany od VII th century jako tytuł szlachecki odziedziczony słowo Avar Bayan ilustrujący przyswajanie Awarów w populacji słowiańskich.
Dalmacja: jednostka wasalna w Cesarstwie Franków (803-828)Rzeczywiście od końca VIII th century - podczas Dalmacja wcześniej były głównie wpływy ze wschodniego Cesarstwa Rzymskiego i kaganate Awarów - większość pod panowanie Franków w 803 towarzysza terytorium.
Ruch ten rozpoczyna się w dekadzie 790, a kończy w 796 zwycięstwem króla Włoch Pepina (syna Karola Wielkiego ) nad drugim awarem Kaganata. W 799 Karol Wielki najechał Dalmację, wypierając ją Bizantyjczykom i ostatecznie podbił ją w 803. Zwycięstwo Karolingów nad Awarami (w 803), znajdujące się wówczas w Panonii, nie oznaczało zniknięcia Awarów , a jedynie oznaczało koniec ich władzy politycznej w Dalmacji.
Frankońskie inwazja Dalmacji nadmorskich miast na początku IX XX wieku prowokuje wojnę z Bizancjum , który został rozwiązany w 812 przez Peace Aachen. Karolingów Imperium następnie dominuje większość terytorium, a Wschodnie Cesarstwo Rzymskie zachowuje suwerenność w niektórych obszarach przybrzeżnych Dalmacji: ponad trzy wyspy (Osor, Krk i Rab) i ponad pięć miast ( Zadar , Trogir , Split, , Dubrownik i Kotor ) .
Jak Regni Francorum Annals , na początku IX XX wieku teren ten jest kierowany z Friuli przez „Cadolah”, która jest w 818 „kroki prefekt Friuli.”
W 819 Imperium Karolingów wysłało armię przeciwko buncie (bunt Ljudevit) pod dowództwem Ljudevita Posavskiego , który był księciem wasalem na terytorium Dolnej Panonii (między Dravą a Sawą ) - ale militarne stłumienie buntu zakończyło się niepowodzeniem. Jesteśmy zatem świadkami kryzysu w politycznym utrzymaniu marszu karolińskiego w Dalmacji. W 822 roku wojska Ljudevita zostały pokonane przez margrabiego Frioula Balderica .
Jednak w 826, że Bułgarzy przejęli kontrolę nad południowo-wschodnim Panonii , a pokonany margrabiego Baldéric , który został odsunięty ze stanowiska w 828.
Od 828 Imperium Karolingów przeprowadziło reorganizację rynków Friuli i stopniowo traciło zainteresowanie Dalmacją, co dało różnym księstwom „chorwackim” możliwość uzyskania względnej autonomii.
Narodziny tożsamości chorwackiego i powstania niezależnego państwa chorwackiego ( IX th - X th stulecia)Do połowy IX XX wieku, jeden widzi określenie tożsamości chorwacki w łacińskiej Karty wyznaczającej Trpimir I st jak Dux Chroatorum (Duke of Chorwacja) - natomiast w rękopisie Karolingów na początku IX wieku, ci ludzie po prostu o nazwie " Słowian ”. Dlatego nie jest słuszne mówienie o „chorwackim” narodzie przed tym czasem. Według Danijel Dzino świadomość chorwackiej tożsamości został zbudowany w połowie IX XX wieku, dzięki pojawieniu się nowego społeczne, polityczne i kulturowe zapożyczone z imperium Karolingów . Po 828 roku w przestrzeni między Nin , Knin i Skradin pojawia się nowa dziedziczna elita . Osoby te były zaangażowane w system polityczny na peryferiach karolińskich przed 828 rokiem. W społeczeństwie coraz bardziej przesiąkniętym kulturą chrześcijańskiego Zachodu , elity te próbowały podkreślić starożytną tożsamość, która odróżniała ich od Franków , aby uprawomocnić ich władzę.
W IX XX wieku pojawienie się nowych tożsamości obserwowano zarówno politycznie i religijnie. Możemy sądzić, że ta etnogeneza Chorwatów jest również zorientowana przez różne interakcje z populacjami granicznymi. W Croats są Słowian na krawędzi chrześcijaństwa (nawet Pagans ) dla Franks i są Christian populacje (w zależności od łacińskiego rytu) przepojona frankijskiego kultury dla innych słowiańskich.
Ten etnogeneza towarzyszy ruch statogenèse zapoczątkowanego w IX th wieku. Ten ruch powoduje panowania Tomislav I st (910-928), który jednoczy terytorium okupowane przez Chorwatów w jednym państwie.
Ponadto dochodzi do zbliżenia między państwem chorwackim a Cesarstwem Wschodniorzymskim we wspólnej walce z Bułgarami . Ścisła współpraca między tymi dwoma podmiotami politycznymi wyraża się w szczególności poprzez przystąpienie Tomislav I er do bizantyjskiego stacji prokonsul z kontrolą państw-miast Dalmacji.
Królestwo Chorwacji z X wiekuKrólestwo Chorwacji , w tym kontynentalnej Dalmacji, miał kilka kolejnych stolic: Biaći , Nin , Biograd , Szybenik , Knin , Splitu , Omiš , Kliś i Solin . W IX th century, an autonomiczne Księstwo formy okolicy Zadaru , który został następnie rozważane stolica Dalmacji. Podczas schizmy między chrześcijanami Chorwaci wybierają katolicyzm i od tego czasu pozostają mu wierni, do tego stopnia, że członkostwo to jest częścią ich tożsamości.
W 1102 Chorwacja wraz z Dalmacją połączyła się z Węgrami . Od 1115 do 1420 r. Dalmacja była areną wielu konfrontacji, takich jak oblężenie Zary i traktat z Zary między Królestwem Węgiersko-Chorwackim a Republiką Wenecką , która odziedziczyła wyspy dalmatyńskie po Cesarstwie Bizantyńskim . Na dłuższą metę, poprzez wojnę, negocjacje lub kupno, Wenecja rozszerzyła swoją domenę w kontynentalnej Dalmacji, z wyłączeniem Republiki Ragusa (dziś Dubrownik ), która pozostała autonomiczna, ale także romańska , z własnym językiem, Ragusain .
W 1403 Władysław de Durazzo , Andegawenów król z Neapolu i pretendent do tronu Węgry - Chorwacja , zrzekł się praw do kontynentalnej Dalmacji, w zamian za 100.000 dukatów, a Wenecja rozstrzygane przez prawie cztery wieki na tym wybrzeżu Włoch „Adriatyk, bez. odniosła sukces w podbiciu lub wyeliminowaniu swojego rywala Ragusy. Dalmacją rządzi generał-prefektor .
Wielu Wenecjan osiedliło się w tym okresie w portach i na wyspach Dalmacji. Wenecja nie straciła definitywnie Dalmacji aż do uzyskania własnej niepodległości, kiedy została podbita przez Bonapartego w 1797 roku. Jednak pod rządami weneckimi język chorwacki mógł rozwijać się w Dalmacji (w tym na wyspach) w taki sam sposób jak język włoski. , a szkoły to publikacje. Z drugiej strony język dalmatyński nie był nauczany i ostatecznie zniknął.
Okres napoleońskiPo upadku Republiki Weneckiej w 1797 roku, podczas Rewolucji Francuskiej , Dalmacja stała się własnością Habsburgów Austrii na mocy traktatu w Campo-Formio . Oddany Królestwu Włoch pod nadzorem francuskim, został w 1809 r. przyłączony do Prowincji Iliryjskich . Marszałek Soult nosi tytuł księcia Dalmacji w 1808 roku . W czasie kampanii dalmatyńskich (1806-1814), sporny między Cesarstwem Francuskim , Rosyjskim i Austriackim , w końcu powrócił do Austrii na mocy traktatu wiedeńskiego w 1815 roku.
Okres austriackiPod nazwą Królestwo Dalmacji prowincja ta jest bezpośrednio przyłączona do administracji wiedeńskiej. Austria, jeszcze bardziej niż Wenecja, promuje tam rozwój kultury chorwackiej, zwłaszcza że widzi w tym sposób na ograniczenie irredentyzmu Włochów na wybrzeżu. W 1816 r . obecność Włochów w regionie szacowano na 20%, w 1865 r . już tylko 12,5%.
Okres jugosłowiańskiNa mocy traktatu w Rapallo w 1920 roku, po klęsce mocarstw centralnych w I wojnie światowej , Dalmacja, z wyjątkiem miasta Zadar ( Zara ) i wyspy Lastovo ( Lagosta ), odstąpionych we Włoszech , została włączona do reszta Chorwacji w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców , później przemianowanym na Królestwo Jugosławii . W czasie drugiej wojny światowej , gdy Włosi załączonego od 1941 do 1943 niektórych innych wysp i części kontynentalnej Dalmacji, tworząc Gubernatora Dalmacji : liści traktatowe resztę terytorium Dalmacji do Niepodległe Państwo Chorwackie z Ante Pavelić , kontrolujący całkowicie po październiku 1943 r. , z wyjątkiem regionu Zadaru. W latach 1944–1945 partyzanci jugosłowiańscy odbili Dalmację z rąk ustaszy Ante Pavelicia. W latach 1945-1950 mniejszość włoska została wysiedlona do Włoch (ok. 30 tys., w tym 20 tys. z miasta Zadar ). W ciągu niespełna dziesięciu lat włoska obecność w Dalmacji została praktycznie zlikwidowana. Po tej etnicznej czystce w całej Dalmacji pozostało dziś tylko kilkuset Włochów, którzy są ostatnimi świadkami rzymskiej obecności od ponad tysiąca lat.
Dalmacja w wojnie w Chorwacji (1991-1995)W 1991 roku, po ogłoszeniu przez Chorwację niepodległości od Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii , region ponownie stał się polem bitwy między chorwackimi separatystami a pro-jugosłowiańskimi Serbami: jugosłowiańska flota zablokowała wybrzeża i zbombardowała porty. Oblężenie Dubrownika , od października 1991 do maja 1992 roku, spowodował znaczne szkody dla miasta. Flota jugosłowiańska musi się jednak przegrupować w Kotorze , który jest zależny od Republiki Czarnogóry , lojalnej wobec Federacji. Ale niektóre jednostki, głównie chorwackie załogi, zbuntowały się i wolały dołączyć do Chorwacji.
ten 17 sierpnia 1990w Kninie , pod dowództwem mianowanego w tym mieście pułkownika Ratko Mladicia , Serbowie , większość w północnej Dalmacji, deklarują, że chcą pozostać Jugosłowianami i odmawiają przyłączenia północnej Dalmacji do Republiki Chorwacji. Blokują drogi, przecinając połączenie lądowe między północną Chorwacją a resztą Dalmacji: to „ Rewolucja Kłodów ”. Kiedy nowa chorwacka policja próbowała oczyścić drogi, armia jugosłowiańska (JNA) otworzyła do nich ogień. W 1991 roku serbscy przywódcy pod wodzą Milana Babicia wypędzili mieszkańców Chorwacji (nie bez przemocy) z północnej Dalmacji i przyłączyli ją do samozwańczej Serbskiej Republiki Krajiny , której stolicą uczynili Knin. Legitymizują tę proklamację przynależnością Krajiny w czasach austriackich do granic wojskowych Habsburgów, z większością serbską (chociaż Dalmacja i Knin nie były jej częścią). Otoczony przez Armię Republiki Chorwacji i wojska Rady Obrony chorwackiej w Bośni i Hercegowinie (HVO), Republiki Serbskiej Krajiny spada (nie bez martwe) podczas ofensywa przeprowadzona w 1994 - 1995 . ten5 sierpnia 1995, Knin wpada w ręce chorwackiej armii i policji podczas Operacji Burza (w chorwacki , Oluja ) . Mieszkańcy Chorwacji mogą wrócić do swoich domów, tym razem to Serbowie – ponad 250 tys. – zostają wypędzeni i wycofują się do Serbskiej Republiki Bośni .
Dalmacja w Republice ChorwacjiPo 1996 r. rozpoczyna się okres odbudowy, który od 2000 r. umożliwia rozwój zasadniczo skoncentrowany na turystyce , co nie pozostaje bez wpływu na zasoby wodne i halieutyczne , na jakość wody i zachowanie krajobrazu.
Zasobami Dalmacji jest przemysł (przemysł stoczniowy, hutnictwo), a także rolnictwo i rybołówstwo podupada, natomiast na wyspach i na wybrzeżu turystyka ma bardzo dużą skalę, z bardzo szybkim tempem budowy i ceny, które nie przestają rosnąć.
W XV -go wieku, wymiana kulturalna z Włochami były ważne i nazywa Schiavone ( słowiański nadano we Włoszech osobom z Dalmacji. W ten sposób malarz Juraj Culinovic urodzony w 1436/7 i zmarł w 1504 roku, jest znany we Włoszech jako Giorgio Schiavone . He w latach 1456-1459 był praktykantem w Squarcione w Padwie , po czym wrócił do Dalmacji.W 1462 przebywał w Zadarze i poślubił Jelenę, córkę rzeźbiarza Giorgio di Matteo.Od 1463 mieszkał w Sebenico , wyjeżdżając od czasu do czasu do Padwy.
Ragusa (Dubrovnik) urodził się w Ragusie (Dubrovnik), matematyk i astronom Roger Josip Bošković (1711-1787), ale większość swojej kariery spędził za granicą.