Albania | 2509879 (2016) |
---|---|
Kosowo | 1749323 (2016) |
indyk | 500 000 do 5 000 000 |
Macedonia Północna | 509,803 |
Grecja | 280 000 do 600 000 |
Czarnogóra | 30,439 |
Chorwacja | 17,513 |
Rumunia | 10 000 |
Włochy | 800.000 (w tym Arberèches ) |
Niemcy | 300 000 |
szwajcarski | 200 000 |
Stany Zjednoczone | 193 813, |
Szwecja | 54 000 |
Argentyna | 40 000 |
UK | 30 000 |
Kanada | 28 270, |
Austria | 28 212, |
Francja | 44 000 |
Ogół populacji | od 7 do 11,6 mln |
Regiony pochodzenia | Illyria / Balkans |
---|---|
Języki | Albański (dialekty tosque i gègue ). |
Religie | przeważnie muzułmanie ( sunnici i bektachi ), prawosławni i katolicy . |
Termin albański (w albańskim Shqiptarët ) odnosi się do europejskiej grupy etnicznej, która ma to samo pochodzenie, język ( albański ) i kulturę , i która żyje głównie w Albanii i Kosowie , ale także na zachodzie Macedonii Północnej , na południu od Serbii i Czarnogóra , a także północno-zachodnia Grecja . Termin ten jest również używany w odniesieniu do obywateli Republiki Albanii bez rozróżnienia językowego, kulturowego lub religijnego.
Diaspora albańska powstała w średniowieczu pod wpływem czynników ekonomicznych, wydarzeń społeczno-politycznych i prześladowań Albańczyków na Bałkanach . Jej największe społeczności znajdują się w Niemczech , Argentynie , Australii , Kanadzie , Stanach Zjednoczonych , Włoszech , Rumunii , Szwajcarii , Ukrainie i Turcji .
Albańczycy mają dwie dominujące haplogrupy , haplogrupę E E1b1b1 (E-V13), która jest podgrupą M78 na Bliskim Wschodzie , która sama należy do kultury Aterian i iberomaurus, z procentem około 30-40% w Albanii, w Kosowo to 46%, drugą dominującą jest haplogrupa J (Y-DNA) (J2b, J2) około 20-25% w Albanii, a także w Kosowie, a następnie haplogrupa R1a , haplogrupa I i haplogrupa R1b .
Albański od dawna uważany jest za izolowany język indoeuropejski, ze względu na to, że starożytny język, z którego się wywodzi, był nam nieznany, a zarówno jego fonologia, jak i gramatyka są na nietypowym etapie ewolucji indoeuropejskiej. Albański ma jednak wiele cech wspólnych z językami sąsiadującymi geograficznie, z którymi tworzy bałkańską unię językową . Podobnie jak w języku greckim, niektóre terminy są przedindoeuropejskie, jak kok („głowa”), sukë („wzgórze”), derr („świnia”), które paleolingwista i baskolog Michel Morvan odnosi się do pre-oksytańskiego kuk suk, suk („Wysokość”) lub baskijskie zerri („wieprzowina”).
Albański należący do Thraco-iliryjskim grupy z języków indoeuropejskich . Zestaw ten jest raczej geograficzny niż językowy, ale albański, język „satem” , zawiera elementy z dwóch gałęzi, iliryjskiej („satem”) i trackiej („ centum ”), bardzo mało udokumentowanych języków martwych, które nie pozwalają na jego pozycja w całości jest określana z dużą precyzją.
Ale ponieważ iliryjski należy do tej samej indoeuropejskiej grupy językowej, co język albański (sklasyfikowany jako samodzielna grupa języków indoeuropejskich wśród współczesnych języków indoeuropejskich) filologowie protochronistyczni wywnioskowali, że albański wywodzi się „bezpośrednio i wyłącznie” z Iliryjski. Zbliżenie między albańskim i ilyryjskie została wykonana w 1709 roku przez Gottfrieda Wilhelma Leibniza , który nazywa „albański język starożytnych Ilirów”. Później lingwista Gustav Meyer ( 1850 - 1900 ) oświadczył: „Nazywanie Albańczyków nowymi Ilirami jest równie słuszne, jak nazywanie współczesnych Greków„ współczesnymi Grekami ”. Język albański był dla niego najnowszym etapem jednego z dialektów iliryjskich. Z drugiej strony, współcześni indoeuropejczycy z trudem zgadzają się z hipotezą bezpośredniego pochodzenia. Wielu obecnych lingwistów twierdzi, że albański wywodzi się od iliryjskiego, a bezpośredni związek między tymi dwoma językami jest również uznawany w różnych dziełach historycznych. Czasami jest nawet wysunął hipotezę, że granica językowa między Guegue i Toss dialektów by znaleźć swoje źródło w granicach między domen Epirote i „właściwe” iliryjskich dialektów illyriańskiej. Na poparcie tych teorii wspomina się, że niektórzy współcześni albańscy antroponimy również wydają się mieć swojego iliryjskiego odpowiednika: w ten sposób albański Dash („baran”) odpowiadałby iliryjskiemu Dassiusowi, Dassusowi, podobnie jak albański Bardhi („biały”). odpowiadają Bardus, Bardullis, Bardyllis. Wydaje się, że niektóre etnonimy plemion iliryjskich również mają swojego albańskiego odpowiednika: stąd nazwa dalmatyńczyków odpowiadałaby albańskiej Delmë („owca”); w ten sam sposób nazwa Dardańczyków odpowiadałaby albańskiej dardhe („grusza, grusza”). Ale głównym argumentem przemawiającym za tą tezą, oficjalną w okresie komunistycznym , jest geografia: obszary, na których mówi się po albańsku, odpowiadają wschodnim krańcom domeny „iliryjskiej”.
Zgodnie ze stanowiskami protochronistów , w 2012 roku badanie New York Times zaklasyfikowało albański jako jeden z najstarszych języków w Europie, który pojawił się w tym samym czasie co grecki i ormiański, i wykazał, że języki albański i iliryjski powstały „bezpośrednio”. "od siebie nawzajem. Fakt, że albański i iliryjski należą do grupy językowej „satem” wydaje się wzmacniać tę hipotezę.
Jednak nie jest to jednomyślnie akceptowane, a dokładniej, jeśli pokrewieństwo albano-iliryjskie nie jest przez nikogo kwestionowane, z drugiej strony kwestionowana jest ewolucja „w linii prostej”. Aby określić dokładne powiązania albańskiego z innymi językami indoeuropejskimi, konieczne było zrekonstruowanie historii jego fonetyki, aby wyodrębnić jego starożytne podłoże leksykalne od zapożyczeń z sąsiednich języków. Na tej podstawie wyraźnie wykazano, z perspektywy paleolingwistycznej lub filogenetycznej , że istnienie leksykonu wspólnego dla języka aromańskiego , rumuńskiego ( języki wschodnio-romańskie ) i albańskiego, a także nadmorska toponimia Albanii, wykazują częściowo tracki ( być może karpackie ) pochodzenie przodków Albańczyków, którzy początkowo ewoluowaliby dalej na wschód niż obecnie, w dzisiejszej Macedonii Północnej i południowej Serbii , w kontakcie z obszarami językowymi iliryjskimi i trackimi (zob. w szczególności prace Waltera Porziga , Eqrem Çabej , Eric Hamp , Petro Zheji i inni). Występowanie w języku albańskim słów zapożyczonych z powieści z Bałkanów Wschodnich oraz w języku rumuńskim słów substratowych związanych ze słowami albańskimi wydaje się wzmacniać tę drugą hipotezę, z którą protochroniści kwestionują.
Około 55% obecnych Albańczyków mieszka w Albanii , 25% w Kosowie , 10% w Macedonii Północnej i 10% w często starej diasporze , rozproszonej w wielu innych krajach, zwłaszcza w sąsiednich krajach Albanii: Włoszech , Turcji i Grecji ; ale jeśli policzyć jako „Albańczyków” wszystkich Włochów („ Arbereches ”), Greków („ Arvanites ”) i Turków pochodzenia albańskiego, którzy przeszli na odpowiednio język włoski , grecki i turecki , proporcje się zmieniają iw tym przypadku jest więcej Albańczyków w diaspora niż w Albanii, Kosowie i Macedonii.
W Turcji oszacowanie liczby Albańczyków jest delikatną kwestią: często podaje się liczbę 7500000 potomków Albańczyków w Turcji. Ta populacja jest obecnie całkowicie zasymilowana z innymi Turkami, a ci Albańczycy są muzułmanami i mówią po turecku. Tylko niewielka mniejszość mówi po albańsku. Potomka Albańczyka często rozpoznajemy po imieniu, patronimii lub cechach, a raczej bałkańskich Europejczyków. Turcja ze względów historycznych pozostaje pierwszym krajem diaspory albańskiej. Znajdują się one głównie w Stambule, we wschodniej Tracji oraz na północnym i zachodnim wybrzeżu Turcji. Są mniej obecne w Kapadocji i we wnętrzu.
Na początku XIX th wieku, Albańczycy miały być najgroźniejszych sił przekrojowych Ottoman , i istnieje wiele opisów podróżujących na ich wygląd alarmujące. Albańscy wojownicy byli ulubionym tematem romantycznych artystów, a Byron zdecydował się zostać przedstawiony w albańskim stroju w swoim słynnym portrecie Thomasa Phillipsa . Francuski malarz Alexandre-Gabriel Decamps podróżował do Grecji , Albanii i Turcji w latach 1827-1828. Jego płótna i akwarele wystawiane w Salonie Paryskim od 1831 r. Cieszyły się dużym uznaniem i stał się wówczas niemal tak sławny, jak najsłynniejszy malarz romantyczny Eugène Delacroix .