Chronologia wydarzeń gospodarczych i społecznych lat 80

Chronologia gospodarki

Lata 70. - 80. - 90.

Wydarzenia

• 1980: początek wojny irańsko-irackiej . Zamknięcie Chatt-el Arab uniemożliwia Irakowi eksport ropy. Obawiamy się trzeciego szoku naftowego . Cena beczki w jednym punkcie osiągnęła 42 dolary. Jednak dzięki zwiększeniu produkcji poza OPEC i Arabią Saudyjską cena baryłki ropy spadła do 34 dolarów w październiku 1981 roku . Kraje konsumenckie zaczynają zmniejszać swoje zapasy.
• 1982 r - 1986 r  : olej licznik wstrząsy . Popyt na ropę wyczerpuje się. Kryzys gospodarczy wywołany wzrostem stóp procentowych niezbędnym do ograniczenia inflacji zmniejsza siłę nabywczą krajów konsumenckich. Wysokie ceny ropy sprawiają, że opłacalne dotychczas projekty eksploatacyjne są zaniedbywane. Chęć ucieczki przed dominacją OPEC sprzyja wydobyciu węgla , rozwojowi gazu ziemnego i budowie elektrowni jądrowych . Polityka oszczędzania energii poprawia efektywność energetyczną (mniejsze zużycie samochodów). OPEC musi ograniczyć produkcję. W 1983 roku , zmuszony do podążania za rynkiem, po raz pierwszy obniżył cenę ropy (z 34 do 29 dolarów za baryłkę).

• 22 września 1985 : podpisanie porozumień Plaza w Nowym Jorku między Stanami Zjednoczonymi, Francją, Wielką Brytanią , Niemcami Zachodnimi i Japonią w sprawie wspólnego zarządzania kursami walut w celu obniżenia wartości dolara.
• 1985: spadek cen ropy. Arabia Saudyjska , owrzodzenie zobaczyć skubać udział w rynku z innymi członkami Organizacji Państw Eksporterów Ropy Naftowej , które nie spełniają swoich kwot, politykę kursową: pozostawia wsparcia cenowego, a obecnie zajmuje się produkcją objętości, dzięki podpisaniu umów gwarantuje rafinerom określoną ilość za baryłkę, przy czym udział królestwa wahabitów różni się w zależności od ceny. W ciągu kilku miesięcy cena West Texas Intermediate spadła z 31,75 USD do 10 USD za baryłkę. Państwa produkujące ponoszą duże straty finansowe. Stany Zjednoczone obawia się, że zbyt niskie ceny zniechęcają poszukiwania na ich ziemi, i zmusić ich do bardziej uzależnione od importu, co osłabia ich bezpieczeństwo vis-a-vis z ZSRR , eksportera. Cena zbliżona do 18 dolarów (zamiast oficjalnych 29 dolarów) wydaje się uczciwa. OPEC opuszczony strategię udziału w rynku i powrót do kwot. Pod koniec 1986 r. zniknęły skutki drugiego szoku naftowego ; konsumenci odzyskują, poprzez spadek cen nominalnych, a nawet bardziej realną (spadek kursu dolara), część tego, co musieli zapłacić OPEC podczas poprzednich podwyżek. Stymulowany jest wzrost gospodarczy.
• 22 lutego 1987 r. : kraje „G6” ( G7 , minus Włochy ) podpisują w Paryżu porozumienia z Luwru , mające na celu zatrzymanie spadku dolara i stabilizację kursów walutowych .
• 19 października 1987 r. : krach stóp procentowych i rynków akcji , czasami nazywany „czarnym poniedziałkiem”. Dow Jones , indeks New York Stock Exchange , spadł 508 pkt, czyli o 22,6% w ciągu jednego dnia. Gorączka dolara, panika akcjonariuszy.

Afryka

• Te plany dostosowania strukturalne (SAPS) narzucone przez MFW rozprzestrzeniają się we wszystkich krajach afrykańskich, powodując zwolnienia i obniżki płac, wzrost cen, Massive zmniejszenie podaży edukacja, pogorszenie systemów opieki zdrowotnej i warunków egzystencji.
• W latach 1980 i 2000 , Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Afryce stanowiły 2% całkowitej światowej (30% dla Azji).

• 1983: Kraje afrykańskie niewiele ze sobą handlują (3,4% eksportu, 3% importu) i pozostają głęboko zależne od zachodnich krajów kapitalistycznych (83,3% eksportu, 74,2% importu), w szczególności Europy Zachodniej (60,9% eksportu, 55,9% importu).
• 1984-1985: głód w Etiopii i Sahelu .
• 1985: 1.150 000 mieszkańców w Dakarze .
• 1988: spis ludności na Wybrzeżu Kości Słoniowej liczącym 10,8 mln mieszkańców. Średnia długość życia wzrosła z 33 lat w 1959 roku do 55 lat. Postęp w czytaniu: 8% w 1960 , 56% w 1980 , 61% w 1988.
• 1989-1992: znaczne zmniejszenie oficjalnych handlem broni do Afryki, których łączna wartość spada z $ 13.121 mln ( 1985 - 1988 ) do $ 4739 mln (1989 - 1992 ).

• W Egipcie pogłębiają się różnice społeczne: na początku lat 80. 5% miejskich gospodarstw domowych posiadało 55% dochodu narodowego.
• 440 milionów mieszkańców Afryki w 1980 roku (12,1% ludności świata). Wskaźnik urodzeń utrzymuje się na wysokim poziomie (średnio 47 na tysiąc w 1965 r. jak w 1980 r.), umieralność spada (z 23 na tysiąc średnio w 1965 r. do 17 na tysiąc w 1980 r.), średnia długość życia w chwili urodzenia wzrasta (49). w 1980 r., czyli o siedem lat więcej niż w 1965 r.). 26% ludności mieszka w miastach.
• 53,2% ludności RPA mieszkało w miastach w 1980 roku.

Azja

• 1980: Bilans handlowy Japonii nie jest już deficytowy. Populacja Japonii wynosi 117 milionów ludzi.
• 1985  :
  • Fundacja w Dhace w SAARC ( Południowo-Azjatyckiego Stowarzyszenia na rzecz Współpracy Regionalnej ).
  • Produkcja zbóż w Korei Północnej , rosła do 1985 r. , co umożliwiło zapewnienie samowystarczalności żywnościowej kraju, ustabilizowała się, a następnie spadła, najpierw z powodu wewnętrznego kryzysu strukturalnego.
• 1985-1990: VII th Plan w Indiach . Podkreślił potrzebę uwolnienia nowych środków z poszerzenia bazy podatkowej, rozwoju sektora prywatnego i reformy sektora publicznego.
• 1986, Wietnam: Sekretarz Generalny Wietnamskiej Partii Komunistycznej Nguyen Van Linh uruchamia dôi moi , program reform gospodarczych, którego celem jest stłumienie scentralizowanego systemu planowania i zachęcanie do prywatnej przedsiębiorczości (jak również inwestycji zagranicznych). Doi moi naprawdę zmaterializował od 1989 roku , a rząd zobowiązał wszystkie swoje siły do niego. W doi moi ( „aktualizacji”) ataki złego zarządzania, nadmiernej centralizacji, odpady, korupcja; menedżerowie przedsiębiorstw państwowych uzyskują większą autonomię w stosunku do lokalnych przywódców partyjnych; dozwolone są małe warsztaty i prywatne firmy; strefy wolnocłowe są mile widziane dla inwestycji zagranicznych.
• 1988, Chiny  : powrót inflacji (ponad 20%) z powodu liberalizacji cen, środek zalecany przez Deng Xiaopinga w 1985 roku . Siła Zhao Ziyanga jest osłabiona, nawet jeśli był wrogo nastawiony do reform.
• Płace południowokoreańskich robotników wzrosły o 15% po 1988 roku.

• Chiński przemysł jeszcze w latach 80. znajdował się w rękach przedsiębiorstw państwowych, z przeludnionymi pracownikami, podlegających centralnemu planowaniu. System cen ustalanych przez państwo utrudnia decyzje menedżerów, ograniczenie konkurencji ogranicza produktywność . Te zakłady są małe, nie bardzo wyspecjalizowane i nie bardzo opłacalne, i są utrzymywane dzięki ochronie władz lokalnych i do dotacji państwowych, który chce uniknąć poprzez prywatyzację przybycie masy bezrobotnych niebezpieczne dla stabilności systemu . Obok tych publicznych molochów, chronionych przed bankructwem, rząd zachęca do tworzenia spółdzielczych i prywatnych przedsiębiorstw, które mogą korzystać z kapitału zagranicznego. Te „  specjalne strefy ekonomiczne  ” są otwarte, zwłaszcza w południowych Chinach, w kapitalistycznym archaicznym stylu XIX -tego  wieku . Chiny przyciągają niskie płace, stabilności społecznej i politycznej, jakość siły roboczej. Produkuje niedrogie wyroby, które są eksportowane do Stanów Zjednoczonych , Europy i Japonii . Ten boom pozwala na utrzymanie tempa wzrostu około 10% rocznie. Ten silny wzrost gospodarczy zwiększa jednak nierówności regionalne, nierówności społeczne, korupcję , zanieczyszczenie , inflację itp.
• Liban przez łączny okres dezorganizacji gospodarczej. Kraj stał się głównym producentem narkotyków, którego dochody finansują milicje.

Stany Zjednoczone

• Za Reagana Stany Zjednoczone powróciły do ​​liberalizmu gospodarczego. Deregulacja cen ropy. Rekordowy wzrost stóp procentowych. Reforma podatkowa. Najwyższa krańcowa stawka federalnego podatku dochodowego od gospodarstw domowych, która w czasach Kennedy'ego wynosiła 90%, spada do 31%.
• Ożywienie gospodarcze po 1983 roku . Bezrobocie spada (15 milionów miejsc pracy utworzonych w latach 1982-1988). Indeks Akcji Przemysłowych Dow Jones , po stagnacji w latach 70. , gwałtownie rośnie po 1983 r. Gwałtuje deficyt handlowy.
• W 1980 roku producent samochodów Chrysler został uratowany przed bankructwem jedynie dzięki pomocy finansowej rządu federalnego. Setki tysięcy pracowników zostało zwolnionych (1979-1980). Amerykańska produkcja samochodów po powolnym spadku odzyskuje dynamikę, dzięki adaptacji do nowoczesnych metod produkcji i organizacji oraz w klimacie bardziej otwartym na konkurencję w całej gamie pojazdów. Wzrasta wydajność pracy. Będzie ona dwukrotnie na Chryslerze między 1980 a 1992 r . Innowacje rosną, jakość się poprawia, samochody dostosowują się do ograniczeń społecznych w zakresie zanieczyszczenia, bezpieczeństwa i zużycia paliwa.

Ameryka Łacińska

• Kraje Ameryki Łacińskiej przeżywają kryzys zadłużenia związany z podwyżką stóp procentowych praktykowaną przez administrację Reagana w Stanach Zjednoczonych, a następnie na całym świecie oraz z recesją lat 1981-1982, która znacznie zmniejszyła zapotrzebowanie na surowce z Kraje uprzemysłowione. W latach 1982 i 1988 , Ameryki Łacińskiej walut osłabił się o 23% od średniej.
• W połowie lat 80. gwałtowny wzrost zadłużenia zagranicznego i spadek cen ropy pogrążył Meksyk w poważne problemy finansowe. Sytuacja finansowa jest krytyczna. Kraj, zadłużony na ponad 80 miliardów dolarów, deklaruje, że nie jest w stanie spłacić swoich wierzycieli na12 sierpnia 1982. Wzywa do pożyczek dla zagranicznych rządów, moratorium na spłatę kapitału bankom komercyjnym i zmiany harmonogramu zadłużenia. Nieufność szybko rozprzestrzenia się na Brazylię , Argentynę i inne kraje Ameryki Łacińskiej, z których wszystkie są mocno zadłużone, a także na kontynent afrykański. Banki, zranione wcześniej podejmowanym ryzykiem, odmawiają udzielania nowych kredytów lub odnawiania starych. Podczas kryzysu meksykańskiego zagraniczne rządy (USA), MFW i główne banki komercyjne najpierw próbowały utrzymać otwarte krany kredytowe i wywierać presję na mniejsze banki, aby podjęły działania. Polityka „kredytów gwarantowanych” wymusza na bankach udzielanie nowych kredytów proporcjonalnie do ich wcześniejszych kredytów. Zadłużenie zmienia się z krótkoterminowego na długoterminowy. Meksyk udało się zmniejszyć swoje wydatki publiczne o 20% między 1982 a 1986 r .
• W latach 1983 i 1995 , prawie 1000 spółek publicznych zostało sprzedanych w Meksyku (87% spółek publicznych), przynosząc ponad 38 miliardów dolarów do stanu, w tym Bancomer i Banamex banków sprzedawanych odpowiednio 2,5 i 2, $ 3 mld.

• 1982-1986: Wenezuela tnie swoje wydatki publiczne o 20% między 1982 a 1986 r .
• 1983: Zadłużenie zagraniczne Urugwaju podwoiło się od 1972 roku .
• 1985-1989: argentyński plan południowy: ogólne zamrożenie cen i płac, stały kurs wymiany. Aby walczyć z inflacją, peso ustępuje miejsca australowi z dewaluacją 40%. Inflacja rośnie z 350% w pierwszej połowie roku do 20% w drugiej. W kwietniu 1986 r. rząd ogłosił, że niektóre ceny i płace zostaną skorygowane, a plan stracił wiarygodność. Spadek inflacji był krótkotrwały, aw 1989 r . kraj ponownie pogrążył się w poważnych tarapatach.
• 1985-1986: program stabilizacji gospodarczej w Boliwii . Deficyt budżetowy zostaje gwałtownie zmniejszony, co obniża inflację z 8170% w 1985 r. do 11% w 1987 r., jednak bez przywracania solidnego wzrostu.
• 1985:
  • w Peru prezydent Alan García uruchamia program gospodarczy polegający na ożywieniu konsumpcji poprzez wzrost płac, zamrożenie cen i dewaluację o 12%. Płatności odsetek od długu są ściśle ograniczone. Inflacja była przejściowo pod kontrolą, a Peru doświadczyło tempa wzrostu na poziomie 9,5% w 1986 r. i 6,9% w 1987 r. , zanim wielkość deficytu fiskalnego spowodowała wzrost inflacji.
  • Stany Zjednoczone uruchamia Baker plan, aby rozwiązać zadłużenia kryzysu , który trwa zwykle MFW recept dla korekty i dodaje, że najlepsi studenci będą nagradzani nowych kredytów z banków prywatnych i finansowania z Inter-Amerykańskiego Banku Rozwoju (IDB) oraz Bank Światowy. Plan nie odnosi się do politycznego wymiaru problemu (odpowiedzialności Stanów Zjednoczonych za utrzymanie wysokich stóp procentowych). Ten plan będzie miał niewielki wpływ.
• 1986 , Brazylia  : José Sarney ogłasza Plan Cruzado mający na celu odbudowę gospodarki poprzez wyeliminowanie inflacji. Powstaje nowa waluta, cruzado , która zastępuje cruzeiro . Ceny czynszów zostają zamrożone, płace i kursy walut są ustabilizowane, a mechanizmy indeksacyjne zniesione. Jednak jej zastosowanie rodzi nowe problemy: ożywienie konsumpcji zwiększa import, a co za tym idzie inflację. Najpierw spada przed odbiciem do wyższych poziomów przed reformą (do 1000% w 1989 r .). Prezydent wydłuża terminy realizacji swojego planu, co prowadzi do jego niepowodzenia. Brazylia miała wtedy 136 milionów mieszkańców. Prawie połowa populacji ma mniej niż 20 lat. Niepełne zatrudnienie rośnie. W 35% gospodarstw domowych (11 mln) dochód stanowi mniej niż połowę minimalnej płacy na życie.
• 1987: kryzys się pogłębia w Ameryce Łacińskiej: spowolnienie wzrostu (2,6% wobec 3,7% w 1986 r., inflacja ponownie wzrasta (187% wobec 64,6% w 1986 r. ), a dług sięga 410 miliardów dolarów.
• 20 lutego 1987 r., rząd brazylijski , uwięziony między długiem zewnętrznym a długiem wewnętrznym, tymczasowo wstrzymuje spłatę długu zewnętrznego. 12 czerwca zdecydował się na nowe zamrożenie cen i płac (plan Bresser). Ale wkrótce potem przyznał wojsku podwyżkę o 47,5%. Bresser Pereira  (pt) rezygnuje i zostaje zastąpiony w finansach przez Maílsona da Nóbrega  (pt) (21 grudnia 1987 r.).

• W grudniu 1987 r. prezydent Miguel de la Madrid uruchomił program stabilizacyjny przeciwko inflacji w Meksyku: drastyczne zmniejszenie deficytów fiskalnych, określenie celów w zakresie cen i płac oraz wyznaczenie celów kursu walutowego — kolejno stałego w stosunku do dolar, potem pełzający kurs walutowy ( styczeń 1989 ) w „wężu” ( grudzień 1991 ).
• 1988:
  • Stopa inflacji za rok osiągnęła 930% w Brazylii .
  • Inflacja osiągnęła światowy rekord 36 000% w 1988 roku w Nikaragui .
  • Brytyjski jest drugim największym eksporterem kwiatów i wiodącym dostawcą na rynku północnoamerykańskim.
• 1989:
  • Plano Verão  (pt) (Plan letni) w Brazylii . Zamraża ceny, dla oszczędności rozwiązuje pięć ministerstw i tworzy nową walutę „ nowe cruzado  ”.
  • Plan Brady'ego. Sekretarz Skarbu USA Nicholas Brady proponuje plan, który zmusza banki komercyjne do znacznych ustępstw wobec swoich dłużników, w tym „dobrowolną” redukcję zadłużenia; „Banki muszą dołożyć starań, aby osiągnąć redukcję, zarówno zadłużenia, jak i obsługi zadłużenia”. Kilka krajów, jak Kostaryka , może szybko skorzystać z planu Brady'ego, ale dla większości innych problem zadłużenia pozostaje nierozwiązany.
  • W Meksyku rząd Salinas przyspiesza prywatyzację znacjonalizowanych firm i podejmuje środki zachęcające obcokrajowców do inwestowania poprzez umożliwienie im pełnej kontroli nad przedsiębiorstwami.
  • 200% inflacji miesięcznie w Argentynie . Reforma podatkowa. Utworzenie podatku od wartości dodanej .

Zachodnia Europa

• 1982:
  • bezrobocie dotyka 16% ludności aktywnej zawodowo w Hiszpanii . 18% ludności czynnej zawodowo pracuje w rolnictwie (8% we Francji).
    • powrót do władzy socjaldemokratów w Szwecji . Olof Palme wdraża politykę dewaluacji waluty, aby ożywić eksport. W latach 80. spadła inflacja, wzrósł eksport, wzrosła produkcja przemysłowa i ustabilizowała się stopa bezrobocia.
• 1983: ustawa o restrukturyzacji gospodarki w Hiszpanii ( Miguel Boyer , Minister Gospodarki ); rygoryzm i oszczędności (dewaluacja, zwolnienia w stoczniach, hutnictwie, tekstyliach, tworzenie stref pilnej reindustrializacji).
• 1984: bezrobocie dotyka 21,6% ludności aktywnej zawodowo w Hiszpanii (2 640 000). Inflacja jest pod kontrolą (9%). Deficyt handlowy zmniejsza się o połowę.
• 1985: 16% analfabetów w Portugalii wśród osób powyżej 15 roku życia (21% dla kobiet, 12% dla mężczyzn).
• 1988-1989: korzystna sytuacja gospodarcza. W Hiszpanii inflacja ustabilizowała się. Rozwój ekonomiczny. w 1989 r. bezrobocie dotknęło 17,3% ludności czynnej zawodowo.
• 1989: rewizja konstytucji umożliwiająca prywatyzację znacjonalizowanych przedsiębiorstw w Portugalii .

• We Włoszech w latach 80. regiony zarządzały 20% budżetu krajowego.
• Wraz z przystąpieniem Grecji (1981), a następnie Hiszpanii i Portugalii w 1986, Europejska Wspólnota Gospodarcza rozszerza się na południe i przechodzi do dwunastu państw członkowskich .

Francja

• Lata 80. to wybór François Mitterranda na prezydenta republiki. Następnie przez udane uruchomienie pociągu dużych prędkości, które warunkuje rozwój transportu kolejowego na kolejne dziesięciolecia. Po stymulacyjnej polityce gospodarczej naznaczonej licznymi nacjonalizacjami, w 1982 r. socjalistyczny rząd rozpoczął przełom. Po tym okresie we Francji nie będzie polityki gospodarczej mającej na celu znaczne zwiększenie wagi państwa na rynku.
• 1980:
  • Nadwyżka budżetowa 9 mld franków (0,4% PKB)
  • Wzrost opłat obowiązkowych (40% PKB)
  • 65% gospodarstw domowych objętych podatkiem podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
  • Budżet obronny stanowi 2,8% PKB.
  • 90% gospodarstw domowych posiada telewizor.
  • bezrobocie dotyka średnio 5,1% ludności aktywnej zawodowo.
  • Za utrzymanie porządku odpowiada 193 000 policjantów i żandarmów.
  • 2,6 miliona przestępstw i wykroczeń wymienionych na rok 1980.
• Dziewiętnaście osiemdziesiąt jeden :
  • Poszerzenie deficytu dzięki licznym środkom socjalnym przegłosowanym przez parlament (-1,6% PKB).
  • Poziom opłat obowiązkowych sięga 42,5% PKB. Ciągły wzrost podatków bezpośrednich (podatki i składki) i pośrednich (VAT i akcyza) nie zmniejsza deficytu, który stale rośnie od początku lat 70. XX wieku.
  • 4,5 mld franków deficytu handlowego.
  • 1 617 000 bezrobotnych (6,3% ludności aktywnej zawodowo).
  • We Francji odnotowano 2,9 mln przestępstw i wykroczeń. Wskaźnik przestępczości, szacowany na 53,5 ‰, wzrósł czterokrotnie od wczesnych lat 60., podczas gdy populacja wzrosła tylko o 17% w latach 1965-1981.
• 1982:
  • Deficyt budżetowy 95,8 mld franków (-2,9% PKB).
  • Obowiązkowe podatki sięgają 43,9% PKB
  • 3,0% PKB przeznaczone na budżet wojska.
  • 6,9% ludności czynnej zawodowo jest bezrobotnych.
• 1983:
  • Liczba bezrobotnych we Francji przekracza 2 miliony. 7,1% ludności czynnej zawodowo jest bezrobotnych.
  • 138 mld franków deficytu budżetowego (-3,3% PKB), co zobowiązuje rząd do stosowania planu oszczędnościowego. Obowiązkowe podatki sięgają 45% PKB, co jest historycznym rekordem.
  • Inflacja spadła do 9,8%, poniżej 10%, po raz pierwszy od 1978 roku.
  • Historyczny spadek konsumpcji gospodarstw domowych: + 0,4% w ciągu roku.
• 1984-1986 i 1988-1992: Minister Finansów Pierre Bérégovoy prowadzi politykę „konkurencyjnej dezinflacji”.
• 1984:
  • Cele budżetowe wyznaczone przez rząd nie zostały zrealizowane. : pogorszenie deficytu do 3,4% PKB.
  • Ustawodawstwo dewizowe jest złagodzone. Na osobę dozwolone jest 5000 franków w obcej walucie, plus 2000 franków za podróż. Karty kredytowe są ponownie autoryzowane.
  • 2,4% PKB przeznacza się na obronę.
  • Gwałtowny wzrost bezrobocia (8,6% ludności pracującej).
  • Administracja publiczna zabiera około połowy bogactwa produkowanego rocznie przez kraj.
  • 7,2% inflacja.
  • Niewielki wzrost presji fiskalnej (obowiązkowe opłaty na poziomie 45,5% PKB).
  • Wydatki publiczne stanowią wagowo 52,5% bogactwa kraju. Historyczny rekord.
  • Inflacja pozostaje wysoka pomimo prognoz rządowych.
• 1985:
  • Deficyt publiczny (-3,0% PKB). Niewielka obniżka podatków do 45% PKB.
  • Wzrost bezrobocia (9,1% populacji) pomimo licznych programów pomocy ludziom w powrocie do pracy
  • Głosuj nad pierwszymi ustawami o liberalizacji gospodarczej , inicjując stopniowe wycofanie się państwa.
  • Zniesienie rządowej kontroli nad cenami przemysłowymi.
  • Sprzedaż na giełdzie niektórych udziałów państwowych w spółkach: przychody około 70 miliardów franków.
  • 9,0% bezrobotnych. Wzrost świadczeń socjalnych umożliwił utrzymanie wskaźnika ubóstwa na poziomie 4,5% ludności pracującej, ale przyczynił się do gwałtownego powiększenia deficytu budżetowego.
  • Ustawodawstwo dewizowe zostaje ponownie złagodzone. Dozwolone jest 1500 franków w walucie obcej na osobę i miesięcznie.
• 1986:
  • 9,0% bezrobotnych we Francji.
  • Stabilizacja deficytu budżetowego (-3,3% PKB).
  • Spadek do 44,2% PKB w opłatach obowiązkowych. Obniżenie podatku dochodowego o 3%, z czego górny przedział wynosi 58%. Podatek od osób prawnych zostaje obniżony z 50 do 45%.
  • Dług sięga 23,2% PKB.
  • Państwowy ruch wycofywania się trwa. Po prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych następuje sprzedaż udziałów państwowych w przedsiębiorstwach prywatnych.
• 1 990 000 urzędników państwowych .
• 1986-1988: prywatyzacja dziewięciu dużych francuskich firm .
• 1987:
  • Stopa bezrobocia jest najwyższa w historii i wynosi 9,1% populacji aktywnej zawodowo.
  • 3,0% deficytu publicznego.
  • Niewielki wzrost opłat obowiązkowych do 44,7% PKB.
• 1988:
  • Bezrobocie spadło po raz pierwszy od pierwszego szoku naftowego do 8,8% ludności pracującej.
  • 2,6% deficytu budżetowego.
• 1989:
  • Spadek bezrobocia utrzymuje się na poziomie 8,2% populacji aktywnej zawodowo.
  • Wyraźna poprawa sytuacji budżetowej we Francji , ale saldo pozostaje ujemne (-1,8% PKB).

Wielka Brytania

• 1979-1983 i 1984-1987: prywatyzacje. Połowa brytyjskich spółek publicznych przeszedł w ręce prywatne od 1979 do 1990 roku , w wyniku British Petroleum i podwojenie produkcji na Morzu Północnym . Przynieśli do Skarbu Państwa 13 miliardów funtów, aw 1990 roku było 9 milionów akcjonariuszy, głównie z klasy średniej.
• 1980-1982: Wdrożenie Thatcherskiego programu gospodarczego po raz pierwszy pogrąża Wielką Brytanię w pierwszej recesji od 1929 roku .
• 13 listopada 1980 : reforma władz lokalnych ( ustawa  o samorządzie lokalnym, planowaniu i gruntach z 1980 r. (en) ); RSG ( Rate Support Grant ) zostaje zastąpiony stałą alokacją ( grant blokowy ).
• 1982-1987: ponad 10% bezrobotnych w Wielkiej Brytanii. Obowiązkowe podatki osiągają szczyt 46% PKB.
• 1983: Margaret Thatcher tyrady przeciwko polityce rolnej w EWG , który pochłania 70% budżetu Wspólnoty i nie jest w stanie kontrolować ogromnych nadwyżek.
• 1983-1987: wznowienie wzrostu. Dramatyczny spadek inflacji. Roczny wzrost cen wynosi 4,7%, płac 8,5%. Wzrost wydatków wojskowych, który osiągnął szczyt w latach 1983-1984 z 5,4% PKB.

• 1985: „wyzwolenie” z rynku pracy. W połowie lat 80. wskaźnik ubóstwa wynosił 5% .
• 27 października 1986 : Wielki Wybuch na Londyńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych . Miasto , środek eurodolara rynku , musi się zreformować i dać się w duchu czasów korzystnych dla rynku: stałe komisje są zastępowane wynagrodzenia zmiennego; Rozróżnienie ustanowione między jobbers (hurtownicy Stock) i agenci (brokerskich lub makler) jest zniesione; firmy zagraniczne mogą łatwo zdobyć przyczółek na Londyńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych; centrum finansowe działa teraz nieprzerwanie.
• 1988: wyższy sektor dostarcza 66% dochodu narodowego i zatrudnia 13,5 miliona ludzi (68% krajowej siły roboczej). 2,6 mln emigrantów. Rosnące stopy procentowe . Wielu właścicieli, którzy kupili swoje domy w euforycznym kontekście, nie jest w stanie honorować swoich projektów i zostaje eksmitowanych.
• 1989: wydatki publiczne spadają do 39,25% PNB (44% w 1979). Budżet ma nadwyżkę (7 miliardów funtów) trzeci rok z rzędu. Początek poważnej recesji gospodarczej. Inflacja znów rośnie, a deficyt bilansu płatniczego wymaga polityki wysokich stóp procentowych, która utrudnia powrót do wzrostu. Wielka Brytania stanowi obecnie tylko 5% światowej produkcji przemysłowej (9,1% w 1979 r.). Inwestycje zagraniczne w Wielkiej Brytanii wzrosły z 31 miliardów funtów w 1980 r. do 164 miliardów funtów w 1989 r., podczas gdy brytyjskie inwestycje za granicą osiągnęły w tym samym dniu 324 miliardy.

Wschodnia Europa

Śmierć Leonida Breżniewa (1982) oznacza koniec pewnej epoki. W 1985 roku, nowy sekretarz generalny KPZR , Michaiła Gorbaczowa , zauważając impasu gospodarczego, w którym wprowadził kraj, kutrów, nieśmiało na początku, politykę reform, pierestrojki (środki słowo po rosyjsku „rekonstrukcji”) z programu decentralizacji decyzji gospodarczych. Na poziomie ekonomicznym pierestrojka jest porażką, socjalistyczny model gospodarki ustanowiony w ZSRR znajduje się na końcu liny. Ale na poziomie politycznym daje przestrzeń wolności słowa i narodowym żądaniom narodów ZSRR, które będą fatalne dla skostniałego reżimu, którego ideologia nie była już siłą napędową. W 1989 roku ZSRR porzucił swoje europejskie satelity i zaczął wycofywać się z Afganistanu , podczas gdy na jego terytorium wybuchły pierwsze niepokoje między Ormianami a Azerami w Górnym Karabachu .

Pogorszenie gospodarki było widoczne w latach 80. w państwach socjalistycznych. W Polsce związek Solidarność , zrodzony ze strajków robotników w Stoczni Gdańskiej, podsycił protest, który narastał przez całą dekadę, zmuszając generała Jaruzelskiego do wprowadzenia stanu wojennego (1981) przed negocjacjami z opozycją po dojściu do władzy Gorbaczowa w Związek Radziecki . W Rumunii dyrygent Nicolae Ceaușescu dopełnia swego reżimu narodowego komunizmu zamkniętego na świat i zubaża ludność, koncentrując swoją politykę gospodarczą na spłacie zadłużenia zagranicznego. Dobrze trzymane w ryzach przez reżimy kierowane przez starzejących się aparatczyków, NRD i Czechosłowacja również doświadczyły podupadania ich gospodarek. Trwająca tu pierestrojka w Moskwie przyspiesza reformy (Węgry) lub w zamian powoduje większe zamknięcie kraju ( Rumunia ), ale wszędzie osłabia reżimy, które w 1989 r. upadną jeden po drugim.

• W 1981 roku budżet obronny zmobilizował od 25 do 35% sowieckiego PNB . Kraj nie będzie w stanie wesprzeć tak przedłużającego się wysiłku. Pomimo ogromnych sum wydawanych na energetykę jądrową Związek Radziecki nigdy nie będzie w stanie mieć wystarczającej przewagi, aby zniszczyć amerykański arsenał pierwszym uderzeniem, nie narażając się na masowe represje.
• W 1985 roku siły strategiczne z USA i ZSRR miał względny parytet. W tym samym roku Układ Warszawski ustawił na froncie północno-środkowoeuropejskim, od Norwegii po Niemcy Zachodnie , 113 dywizji i 24.200 czołgów, podczas gdy NATO miało odpowiednio 54 i 8.800.
• 1987: narodziny kryzysu gospodarczego w Związku Radzieckim . Reformy gospodarcze: w czerwcu 1987 r. Gorbaczow opowiada się za „rynkiem socjalistycznym” i ogłasza program reform gospodarczych, przewidujący utworzenie do 1992 r. gospodarki mieszanej otwartej na zewnątrz ( pierestrojka ). Zgodnie z prawem30 czerwca 1987 r.KC planuje reorganizację sektora państwowego. Przedsiębiorstwa państwowe stają się autonomiczne. Ustawa o współpracy26 maja 1988 oraz decyzją Rady Ministrów 2 grudnia 1988przyznaje spółdzielniom i przedsiębiorstwom prawo dostępu do rynku międzynarodowego. W 1988 r. 40% rodzin żyło za mniej niż 100 rubli miesięcznie – granica ubóstwa została wtedy ustalona na 50–90 rubli miesięcznie w zależności od regionu – Przeciętna sowiecka rodzina przeznaczała 59% swoich dochodów na zakup żywności .
• 1988-1989: liczba legalnych zezwoleń na wyjazd obywateli z NRD do RFN wzrosła z 43 314 w 1988 do 388 396 w 1989.

• Plany oszczędnościowe w Jugosławii . Mają niewielki wpływ na gospodarkę, która chwieje się pod ciężarem zadłużenia zagranicznego przekraczającego w 1980 roku 21 miliardów dolarów. Wraz ze wzrostem inflacji (80-90% wzrost cen w latach 1985-1986) i bezrobociem (milion bezrobotnych na 23 miliony mieszkańców), poziom życia nadal spadał w latach 80. Wzrosły strajki (1986-1988). Trudności gospodarcze pogłębiają ukryte animozje między grupami etnicznymi w Jugosławii. W ramach Ligi Komunistycznej Chorwaci i Słoweńcy odrzucają propozycje mające na celu centralizację partii i państwa; sprzeciwiają się Serbom, którzy sami stają w obliczu albańskiego problemu Kosowa . W tym kontekście powracają lub zaostrzają się dawne antagonizmy narodowe, które prowadzą do dojścia do władzy nacjonalistów w Serbii ze Slobodanem Miloševiciem oraz w Chorwacji z Franjo Tuđmanem . Scena wojny domowej , która rozerwie kraj w latach 90., została przygotowana.
• Na początku lat 80. inflacja na Węgrzech rośnie , zmuszając Jánosa Kádára do publicznego wyrażenia swoich obaw i dokonania pewnych zmian w szefie gospodarki. W 1985 roku zadłużenie zagraniczne Węgier sięgnęło 7 miliardów dolarów. W ciągu kilku lat potroił się, by w 1990 r. osiągnąć 20,390 miliardów. W latach 1980-1990 realny dochód pracowników najemnych spadł o 10%, a chłopów o 20%. Pożyczki służą finansowaniu deficytu publicznego i spowolnieniu spadku siły nabywczej gospodarstw domowych, ale nie służą do inwestycji, które w ciągu dziesięciu lat spadły o 18%. Od 1987 r. spadła siła nabywcza i konsumpcja. W maju 1988 r. Jánosa Kádára na stanowisku sekretarza generalnego zastąpił premier Károly Grósz, który ustanowił surowy program gospodarczy z nowymi podatkami, cięciami dotacji i utworzeniem małego sektora prywatnego.
• 1989:
  • Demokracje ludowe stoją na krawędzi zapaści gospodarczej. Trafiają w ślepy zaułek, gdzie kumulują się niedobory, inflacja i ryzyko bezrobocia. W Polsce kryzys gospodarczy pogłębił się od drugiej połowy roku; rosnące ceny przeradzają się w hiperinflację, trwają niedobory żywności.
  • 164 samochody na 1000 mieszkańców na Węgrzech (56 w Związku Radzieckim, 403 we Francji).
  • ZSRR ma 289 milionów mieszkańców.

Uwagi i referencje

1. Cécile Bastidon Gilles, Jacques Brasseul, Philippe Gilles, Historia globalizacji finansowej: wzrost, kryzysy i perspektywy międzynarodowych rynków finansowych , Armand Colin,2010, 376  s. ( ISBN  978-2-200-25609-8 , prezentacja online )
2. André Orlean, Potęga finansów , Odile Jacob,1999, 275  pkt. ( ISBN  978-2-7381-0698-8 , prezentacja online )
3. Mokhtar Lakehal, Wielka księga współczesnej ekonomii i główne fakty społeczne: 11 500 haseł - 9 000 definicji , Edycje Eyrolles,2012, 790  pkt. ( ISBN  978-2-212-17613-1 , prezentacja online )
4. Jean-Joseph Boillot, Gospodarka Indii , La Découverte,2010, 128  pkt. ( ISBN  978-2-7071-6237-3 , prezentacja online )
5. Michel Boivin, Historia Indii: „Co ja wiem? »N° 489 , Presses Universitaires de France,2015, 128  pkt. ( ISBN  978-2-13-073032-3 , prezentacja online )
6. Serge Berstein i Pierre Milza , Historia XX wieku: koniec świata dwubiegunowego – 1973 do lat 90. , t.  3, Hatier, kol.  "Inicjał",2010, 287  s. ( ISBN  978-2-218-94737-7 ).
7. Luis Alberto Romero, Breve historia contemporánea de la Argentina , Fondo de Cultura Economica,2012, 210  pkt. ( ISBN  978-950-557-930-3 , prezentacja online )
8. Dwight H. Perkins, Steven Radelet, David L. Lindauer (tłum .  z angielskiego), Development Economics , Bruksela/Paryż, Superior De Boeck2008, 985  s. ( ISBN  978-2-8041-4918-5 i 2-8041-4918-8 , prezentacja online )
9. Wielkie artykuły Universalis. Peru , tom.  79, Encyklopedia Universalis,2014( ISBN  978-2-85229-854-5 , prezentacja online )
10. Haska Akademia Prawa Międzynarodowego, zbiór kursów. Dług Zagraniczny , t.  17, wydawnictwo Martinus Nijhoff,1995, 774  s. ( ISBN  978-90-411-0083-2 , prezentacja online )
11. Armelle Enders, New History of Brazil , Paris, Editions Chandeigne,2008, 286  s. ( ISBN  978-2-915540-34-5 , prezentacja online )
12. Arturo Almandoz, Modernizacja, urbanizacja i rozwój w Ameryce Łacińskiej, lata 1900-2000 , Routledge,2014( prezentacja online )
13. Dominique Carreau i Malcolm Nathan Shaw, Zbiór Kursów Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze. Dług zewnętrzny , tom.  17, wydawnictwo Martinus Nijhoff,1995, 774  s. ( ISBN  978-90-411-0083-2 , prezentacja online )
14. Yolanda Vieira de Abreu, Evoluçäo histórica da moeda. Estudo de caso: Brazylia (1889-1989) ( ISBN  978-84-692-0013-1 , prezentacja online )
15. Mário Henrique Simonsen, Textos Escolhidos , Editora FGV,2002, 454  s. ( ISBN  978-85-225-0404-6 , prezentacja online )
16. Leonardo Xavier da Silva, Estado e Politicas Públicas , PLAGEDER ( prezentacja online )
17. "  Tabele Gospodarki Francuskiej  " , na insee.fr ,2016
18. „Wskaźnik  przestępczości we Francji od 1949 do 2012  ” , na fr.actualitix.com (dostęp 30 maja 2018 )
19. Ghislaine Chouraqui, „  Prywatyzacje w Wielkiej Brytanii: lekcje z doświadczenia  ”, Revue française d'économie , tom.  4, N O  21989, s.  43-57 ( prezentacja online )
20. „  Ustawa o samorządzie lokalnym, planowaniu i gruntach z 1980 r.  ” , na stronie legal.gov.uk
21. Martine Azuelos, Deregulacja gospodarek anglosaskich: wyniki i perspektywy: materiały z konferencji międzynarodowej = , Presses Sorbonne Nouvelle,1995( ISBN  978-2-87854-076-5 , prezentacja online )
22. Gérard Bacconnier, Bruno Benoît i Gérard Clément, Globalizacja w aktach: geneza, aktorzy i zagadnienia , Rosny-sous-Bois, Éditions Bréal,2008, 363  s. ( ISBN  978-2-7495-0195-6 , prezentacja online )
23. François Coulomb, Jean Longatte, Pascal Vanhove i Sébastien Castaing, DCG 5 - Gospodarka - 5. wydanie: Podręcznik i aplikacje , Dunod,2015, 592  s. ( ISBN  978-2-10-073009-4 , prezentacja online )
24. Françoise Thorn, Le Moment Gorbatchev , Paryż, Hachette Pluriel,1989( prezentacja online )
25. Gérard Schneilin, Realizacja zjednoczenia Niemiec (1989-1990) , Presses Sorbonne Nouvelle,1998, 444  s. ( ISBN  978-2-910212-11-7 , prezentacja online )
26. Yves Tomić, Serbia od księcia Miloša do Miloševića ,2003, 165  s. ( ISBN  978-90-5201-203-2 , prezentacja online )
27. Martin Upchurch i Darko Marinkovic, Robotnicy i rewolucja w Serbii: od Tito do Miloevicia i dalej , Oxford University Press,2016( ISBN  978-1-5261-1251-4 , prezentacja online )
28. Dominique Lejeune, Historia współczesnego świata: 1990-2000 , Armand Colin,2001, 288  s. ( ISBN  978-2-200-28003-1 , prezentacja online )