Symboliki , czasami nazywany „symboliczny” lub nawet „symbolistique” jest teorią symboli lub „nauka” symboli, symbole w ogólnym lub symbole charakterystyczne dla ludzi, a kultury , religii, w czasie, aby technicznej itp . (na przykład symbolika biblijna). Tam, gdzie znak jest umowny i, o ile to możliwe, całkowicie jednoznaczny, symbol sugeruje, przywołuje, nie ograniczając go, głębszą, wieloraką rzeczywistość, opartą na naturalnych podstawach.
„Symbologia: znajomość symboli, badanie i teoria ich historii, geografii, socjologii, ich form, typów, struktur, funkcji” .
Pierwsze rozróżnienie: w obrębie gatunku znaku musimy rozróżnić z jednej strony symbol , z drugiej alegorię , atrybut , emotikon , ikonę , obraz , indeks. , Logo , metaforę , sygnał , objaw . Charles Peirce (1903) przeciwstawia się ikonie, indeksowi, symbolowi (słowu, które rozumie w sensie syntetycznego , konwencjonalnego znaku) [zdanie niejasne]. Symbol jest naturalnym znakiem, znaczenie pośrednie: zielony oznacza żywą przyrodę, lew budzi moc.
Drugie rozróżnienie: musimy rozróżnić symbolikę , symbolikę , symbolikę. Symbolizm to zdolność rzeczy do wyznaczania, oznaczania, ujawniania, a może nawet działania; na przykład kolor czerwony, poprzez swój naturalny związek z krwią, przekazuje potężną symbolikę życia i siły. Symbolika to zbiór, system symboli; na przykład krew ma swoją symbolikę, ogromną konstelację znaczących (czerwona róża, serce itp.) i znaczonych (życie, morderstwo, niebezpieczeństwo itp.) Symbolika to nauka, teoria symboli: bada ich definicję , historia, typologia, możliwe zastosowania itp.
Trzecie rozróżnienie: konieczne jest wyodrębnienie różnych dyscyplin, hermeneutyka (interpretacja), semiologia (teoria znaków: języki, kody, sygnały, obrzędy, grzeczność itp., A zwłaszcza język), semiotyka (syntaktyczna + semantyka + pragmatyka), symbolika (teoria symboli: socjologia, antropologia, historia, psychoanaliza, hermeneutyka, typologia ...).
Trzeba przyznać Że każde działanie, poza działaniem odruchowym, można uznać za symboliczne . W tym sensie oznacza to, że umysł kojarzy znaczenie z wrażliwymi danymi. W wielu przypadkach oznacza to organizowanie wrażliwych danych w wskazówki, a wskazówki w obrazy; znaleźć relacje między tabelami, jednym słowem zrozumieć . W tym kontekście Transformacje symboliczne (zamiana danych sensorycznych na symbole) są podstawą ludzkich myśli .
Symbole pełnią nie tylko funkcję odtwarzania danych sensorycznych , ale pozwalają ludziom odtworzyć emocjonalne okoliczności otaczające te dane, odtworzyć za pomocą symboli przepływ powiązanych myśli i emocji między nimi. Symbole często mają nazwy.
Charles W. Morris widzi cztery główne zastosowania znaków: informacja, ocena, stymulacja i systematyzacja.
Wszystkie kultury stworzyły symbolikę, a jej pole wyrazu jest zróżnicowane:
Przymiotnik symboliczny odnosi się do tego, co służy jako symbol, do tego, co ma charakter symbolu [np. Symboliczna figura, symboliczny obraz].
Już pojawia się pytanie: czy mamy kod, czy nie? Jeśli go mamy, zrobimy trochę odszyfrowania; jeśli go nie mamy, będzie to odszyfrowanie. Na przykład, jeśli przyjrzymy się różnym kolorom w księdze ikonografii alchemicznej, kluczem jest następstwo kolorów nadanych przez alchemików Wielkiemu Dziełu : według nich jest czarny, potem biały, potem żółty, wreszcie czerwony. Jeśli nie mamy tego klucza, nie wiemy, jak go sklasyfikować lub zinterpretować.
Następnie między innymi trudnościami: gdzie szukać symboli? Na przykład w księdze biblijnej Exodus XIV, 19-21, każdy werset ma 72 litery: musisz mieć pomysł, aby tam zajrzeć i znać hebrajski!
Istnieje kilka metod interpretacji symboli . Oto kilka w kolejności alfabetycznej.
Każdy teoretyk projektuje symbol na swój własny sposób:
Symbologia skupiała się głównie na znakach, symbolach religii i starała się dojrzeć za symbolami prawd naturalnych lub fizycznych ( stoicy ), moralnych lub historycznych ( Évhémère ).
Od 510 pne. J. - C., Théagène de Régium proponuje metodę hermeneutyczną, technikę interpretacji, naturystów: alegoria to, co mówi się o bogach, dotyczyłoby elementów kosmicznych lub dyspozycji duszy.
Około 500 pne. J. - C. , Heraklit pokazuje, że mity są jedynymi symbolami prawdy: „Jedyny mądry nie chce być nazywany i chce imienia Zeusa” (fragment B 32).
Filozofia Platona jest silnie symboliczna. Na przykład w jego koncepcji miłości: „Każdy z nas jest dopełniającą się połową człowieka,… wyjątkową istotą, z której uczyniliśmy dwie istoty” ( Le Banquet , 191 d) oraz w słynnej alegorii jaskini :
„Wyobraź sobie ludzi, którzy mieszkają w czymś w rodzaju podziemnego mieszkania w formie jaskini ... Ten obraz trzeba zastosować w całości, asymilując z pobytem w więzieniu region, który ukazuje się nam za pośrednictwem wzroku … ”( La République , VII, 514-517).W stoicy zaproponował fizycznej, tłumaczenie naturalistyczny greckich mitów.
„Z innego motywu związanego z fizyką wyrosło wielkie rzesze bogów, którzy ubrani w ludzką postać nadawali materiał baśniom poetów, ale życie ludzkie wypełniali przesądami. Temat ten, poruszany przez Zenona , został szeroko rozwinięty przez Cléanthe i Chrysippusa ... Powietrze, zgodnie z doktryną stoicką, znajduje się między morzem a niebem i jest ubóstwione pod imieniem Junona; Junona jest siostrą i żoną Jowisza, co oznacza, że powietrze przypomina eter [Jowisza] i ma z nim najbardziej intymny związek ”(Cicero, De la nature des dieux , II, XXV-XXVI).Około 92- letni Plutarch w Comment lire les poètes przedstawia moralną wersję hermeneutyki. Pseudo-Plutarch w De la vie et de la poésie d'Homère podaje kosmologiczną, fizyczną wersję mitów.
Numénios d'Apamée (ok. 155) oferuje ezoteryczną interpretację mitów i literatury. Neo-platonizm z Plotyna uważa, że każdy poziom emanacji jest symbolicznym obrazem wyższego poziomu.
Hegel w swojej Esthétique (1820-1829) przyznaje trzy formy „absolutnego Ducha”: sztukę, religię, filozofię. Sztuka jest objawieniem Absolutu w intuicyjnej, wrażliwej formie; religia w postaci przedstawień, mitów; filozofia w postaci myśli. Hegel jest przywiązany do symbolicznego momentu sztuki: wtedy relacja między Ideą a formą zmysłową nie osiąga równowagi.
Dla neokantowskiego Ernsta Cassirera w Filozofii form symbolicznych (1923-1932) różne osiągnięcia aktualizujące się kulturę (języki, mity, sztuka, nauki itp.) Opierają się na symbolicznej działalności, która posuwając się dalej a dalej od bezpośredniości wrażliwego doświadczenia, prowadzi do powstania autonomicznych schematów pojęciowych. Współczesna świadomość wywodzi się z mitów prehistorii i średniowiecznej metafizyki. „Formy symboliczne” to progresywne stany pojawiania się świadomości. Matematyka jest najwyższą formą symboliczną. Pojęcia symbolu i symboliki są irracjonalne, o ile są zarówno w porządku zjawiska (potrzebują obrazów), jak i porządku noumenonu (nigdy nie dojdziemy do końca inteligencji symbolu).
W retoryce słowo „symbol” oznacza „rodzaj tropu, za pomocą którego nazwa rzeczy zostaje zastąpiona nazwą znaku, który posługują się na jej oznaczenie” (H. Lausberg, 1960). Przykład: „Na koniec zostawiłem szatę na miecz” (Corneille, Kłamca ). Sukienka, to znaczy sąd; miecz, czyli państwo wojskowe. To rodzaj metonimii (Littré).
Religia opiera się głównie na mitach, rytuałach i symbolach. Jest zatem zrozumiałe, że teologowie i historycy religii nalegali na symbole. Około czterdziestki Filon z Aleksandrii przedstawia alegoryczną interpretację opowieści biblijnych. Święty Paweł , zbliżając się do 55 roku życia, rozwija teorię dwóch wystaw: „Te fakty przyszły nam służyć jako typy” (I Koryntian, X, 6). Na przykład manna, typowa figura, wzór niebiańskiego pokarmu w Starym Testamencie, symbolizuje i przepowiada chleb eucharystyczny, jego pozafiguralną postać, jego kopię w Nowym Testamencie. Orygenes formułuje teorię czterech poziomów hermeneutycznych (interpretacji). Tekst miałby cztery możliwe poziomy: dosłowny (historyczny), alegoryczny (dogmatyczny), tropologiczny (moralny) lub anagogiczny (mistyczny). Poziom dosłowny oznacza zdarzenie, poziom alegoryczny zawiera prawdę, poziom tropologiczny określa regułę, którą należy praktykować, a wreszcie i przede wszystkim poziom anagogiczny wraca do źródła, ratuje, obiecuje życie wieczne. Dla św. Augustyna symbol jest odpowiednim środkiem przenikania nieskończonej myśli o Boskiej jedności. Niemiecki teolog protestancki Rudolf Bultmann słynie z programu demitologizacji Nowego Testamentu w Nowym Testamencie i mitologii (1941). Odróżnia, podobnie jak teologię liberalną, przesłanie Nowego Testamentu od mitologicznego i legendarnego przebrania, które musiał przejść, aby zostać przekazanym ludziom, ale oddziela się od tej szkoły tym, że nie chce eliminować tych mitologicznych elementów. znaleźć na końcu analizy jako zalążek idealistyczną moralność, mistycyzm lub pobożność; chce raczej je zinterpretować w ich antropologicznym, a nawet egzystencjalnym sensie, na sposób Heideggera.
Od Pitagorasa (530 pne) pojęcie symbolu nabiera wielkiego znaczenia. Posługuje się symbolami materialnymi (wydaje się, pentagramem) i podaje ustne wskazania o znaczeniu symbolicznym; na przykład „Abstain-toi des fèves” ma symboliczną treść, która wciąż nam umyka. Neoplatonista i neopitagorejski porfir ( Den Nimf ) opowiada się za symboliczną wersją opowieści Homera, w których na przykład oko wyznacza duszę. Mistrzami symboliki pozostają oczywiście alchemicy. Opierając się na doktrynie korespondencji, Swedenborg opracowuje alegoryczną interpretację Biblii. Omraam Mikhaël Aïvanhov napisał książkę „Język symboliczny” (1967): „Dzięki symbolom uczeń może czytać i rozszyfrować język natury. Pracuje z symbolami, takimi jak chemik z literami, które reprezentują różne ciała i elementy. Cały język jest symboliczny. "
W psychoanaliza zaproszenia nie widzi w snach symboli, które interpretują dla siebie lub Według symboliki: Freud pokazuje, że mechanizm sen składa się z oczywistym zawartości , co jest snem, a utajone treści , nieświadomości znaczenie snu. Zatem pamięć snu nigdy nie odpowiada prawdziwemu sensowi snu, działające mechanizmy są zjawiskami kondensacji i przemieszczeń , związanych z działaniem represji w nieświadomości , to znaczy mechanizmem obronnym polegającym na połączeniu kilku reprezentacje w jedną lub zastąpienie reprezentacji naładowanej emocjonalnie reprezentacją bardziej neutralną. Zatem z punktu widzenia Freuda symbol jest tylko fałszywym i zwodniczym obrazem, który ma zamaskować prawdziwe znaczenie snu. W przypadku psychoanalizy nie interesuje go sam w sobie, z wyjątkiem obrazu w „rebusie”, który nabiera znaczenia tylko wtedy, gdy jest powiązany z innymi obrazami rebusu, ale sam symbol nic nie znaczy. Interpretacja snów będzie dokonywana w szczególności poprzez swobodne skojarzenia, które pozwolą uporządkować elementy rebusu do odszyfrowania.
W ramach nowego tematu zainicjowanego przez Jacquesa Lacana, symboliczne (w powiązaniu z tym, co rzeczywiste i wyobrażone) , jako męski rzeczownik zapożyczony z antropologii, nabierze dużego znaczenia w pozostałej części psychoanalizy. Analiza strukturalistyczna rzeczywiście doprowadzi do przyswojenia języka i symboliki poprzez centralną koncepcję znaczącego . Według Lacana symbolika to porządek zjawisk, z którymi musi się uporać psychoanaliza, o ile mają one strukturę języka. Służy do „wyznaczania systemu reprezentacji opartego na języku, to znaczy na znakach i znaczeniach, które określają podmiot bez jego wiedzy, pozwalając mu odwoływać się do niego świadomie lub nieświadomie, gdy wykonuje on swą zdolność symbolizacji”.
W literaturze termin ten oznacza polisemiczną narrację lub wypowiedź opisową, podatną na podwójną interpretację w kategoriach rzeczywistości i idei.
(w porządku alfabetycznym)
Symbolika ogólna(w porządku chronologicznym)