Sanctus jest jednym z głównych aklamacjach w tak zwanych „oryginalnych” kościoły, to znaczy głównie katolików i prawosławnych. Jego pierwsze dwie linijki znajdujemy w Te Deum . Słowo „Święty” powtarza się trzykrotnie, aby uwielbić chwałę Boga i oddać Mu chwałę.
Sanctus to pieśń liturgii celestialnej, przytoczona w Apokalipsie ( Ap 4, 8 ), nawiązująca do Starego Testamentu .
Pierwsza część tej pieśni rzeczywiście pochodzi z Księgi Izajasza ( Iz 6,3 ), kiedy prorok Izajasz słyszy, jak serafin śpiewa ją przed „Panem Sabaotem”, czyli Panem zastępów niebieskich, którzy wypełniają jego rozkazy rządzić wszechświatem. W judaizmie ta modlitwa jest trzecim błogosławieństwem Amidy :
קָדוֹשׁ קָדוֹשׁ קָדוֹשׁ ה 'צְבָאוֹת מְלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ Kadosh Kadosh Kadosh Adonai Tz'vaoth M'lo Khol Ha'aretz K'vodo. „Święty, Święty, Święty, Panie tłumów, cała ziemia jest napełniona Jego chwałą (Iz 6:3). "Słowo Tz'vaoth ( Sabaoth ) oznacza więcej niż "armie": oznacza wszystkie zorganizowane tłumy, między innymi armie. Fakt wprowadzenia idei armii wprowadza nieporozumienie, które następnie staramy się usunąć dodając przymiotniki jak tutaj „niebiański”. Co więcej, żadne ostatnie tłumaczenie Biblii (Biblia Jerozolimska, TOB, Chouraqui, La Bible de Bayard Presse) nie używa terminu „armie”, Chouraqui opuszcza „Sabaoth”, a inni mówią o „Bogu Mistrzu wszystkiego”. Bóg „lub odpowiedniki, jak we francuskiej mszy „Bóg Wszechświata”.
Druga część Sanctus pochodzi z wiwatowania gałęzi (Mt 21:9).
Sanctus jest czasami nazywany hymnosem Epinikiosa (ἐπινίκιος ὕμνος, „hymn zwycięstwa”). Występuje we wszystkich liturgiach wschodnich i łacińskich. Został on wprowadzony w Mszy z II -go wieku, a jego forma prawie się nie zmienił.
Tekst tej modlitwy zawiera pewne odmiany w zależności od jej użycia w różnych istniejących obrzędach.
Święty! Święty! Święty, Panie, Boże wszechświata!
Niebo i ziemia są wypełnione Twoją chwałą.
Hosanna na najwyższym niebie!
Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Pana.
Hosanna na najwyższym niebie!
Sanctus, Sanctus, Sanctus Dóminus Deus Sabaoth.
Pleni sunt caeli i terra gloria tua.
Hosánna w excélsis.
Benedictus qui venit in nomine Domini.
Hosánna w excélsis.
Wersja rytu mozarabskiego zawiera ślady starszej formy, przy czym ostatnie zdanie pozostaje w języku greckim.
Sanctus, Sanctus, Sanctus Dóminus Deus Sábaoth: Pleni
sunt caeli i terra gloria maiestatis tuae,
Hosánna filio David.
Benedictus qui venit in nomine Domini.
Hosánna w excélsis.
Agios, Agios, Agios Kyrie o Theos.
Wersja, podana tutaj w języku greckim, jest wersją używaną zarówno w boskiej liturgii św. Jana Chryzostoma, jak i św. Bazylego.
Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ ·
πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου,
ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Ὡσαννὰ ὁ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
Wersja ta niewiele różni się od tej stosowanej w obrządku bizantyjskim, jedynie rodzajnik męski ὁ nie występuje w ostatnim zdaniu.
Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ.
Πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου.
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου.
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
We Mszy Kościoła rzymskiego Sanctus jest wprowadzony przez Prefację eucharystyczną, na końcu której odprawiający kapłan zaprasza wiernych do udziału w tej aklamacji, podając jej przyczynę, jak w I Prefacji Apostołów:
" Vere dignum et iustum est, aequum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine, sancte Pater, omnípotens aetérne Deus: Qui gregem tuum, Pastor aetérne, non déseris, sed ó ó ó óóds ó praeésse pastóres. Oraz ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus, cumque omni militia caeléstis exércitus, hymnum glóriae tuae canimus, sine fine dicentes :
Zaprawdę słuszną i dobrą rzeczą jest oddawać Ci chwałę, składać Ci nasze dziękczynienie zawsze i wszędzie Tobie, Ojcze Najświętszy, Boże wieczny i wszechmogący. Nie porzucasz swojej trzody, Wieczny Pasterzu, ale utrzymujesz ją przez Apostołów pod swoją stałą opieką; Nadal prowadzisz ją przez tych samych pastorów, którzy prowadzą ją dzisiaj w imieniu Twojego Syna. To dzięki Niemu aniołowie sławią Twoją wielkość, błogosławione duchy wielbią Twoją chwałę, a moce nad Tobą kłaniają się przed Tobą i zachwycają niezliczone stworzenia niebios tą samą radością. Do ich hymnu uwielbienia przyłączmy się do naszych głosów w śpiewie i głoszeniu:
Zgodnie z art. 79b Ogólnego Przedstawienia Mszału Rzymskiego konieczne jest, aby aklamacja Sanctus , która jest częścią modlitwy eucharystycznej, była odśpiewana przez całe zgromadzenie, czyli cały lud wraz z kapłanem. Jeśli nie jest śpiewana, konieczne jest, aby zgromadzenie powiedziało to głośno (art. 148).
Podczas celebracji Mszy św. czasami wykonanie Sanctus znało, bez względu na rodzaj muzyki, osobliwość: często było fragmentaryczne, bez śpiewania bezpośrednio do końca. Szczególnie we Francji nastąpiła wymiana. Po wierszu Benedictus The Schola była cicha, zaś celebrant podniosła gospodarza. Potem śpiewa chór zaczął znowu, ale zamiast drugiego Hosanna , to był motet O salutaris Hostia z Tomasza z Akwinu .
Ogólne Prezentacja Mszału Rzymskiego nie precyzuje, w odniesieniu do tego rozdrobnienia. Artykuł 366 mówi po prostu: „Nie wolno zastępować pieśniami umieszczonymi w liturgii Mszy innymi pieśniami, takimi jak Agnus Dei (Baranek Boży). ”. W kilku placówkach fragmentacja Sanctus pozostaje w użyciu. Jednak w przypadku wspomnianego już artykułu 79b jest prawdopodobne, że fragmentacja w innym rozkładzie, w tradycyjny i dość estetyczny sposób, nie jest już zalecana.
Ceremonia Klemensa VIII (1600)Jeśli w średniowieczu nie było centralizacji liturgii, której przewodniczył Rzym, reformacja protestancka wywołała znaczną reakcję Kościoła katolickiego. Z jednej strony, po Soborze Trydenckim , tekst Mszy, w tym tekst Sanctus, został oficjalnie ustalony wraz z publikacją zrewidowanego Mszału Rzymskiego i opublikowany w 1570 roku. Następnie, po ponad trzydziestu latach przygotowań, wspomniana Ceremonia Klemensa VIII , pierwszy ceremoniał kościelny, został wydany w 1600 roku. Chociaż ten dopuszczał dodatkową lokalną liturgię, sposób wykonania Sanctus został teraz skutecznie i szczegółowo ukierunkowany w tym wielkim przewodniku liturgicznym.
Dokument ten zalecał, aby podczas uroczystej celebracji śpiewać Sanctus naprzemiennie z organami : In Missa solenni, pulsatur ... ad Sanctus, alternatim . Podkreślając bogactwo muzyki sakralnej Kościoła, sposób ten został również wspomniany dla Kyrie , Gloria in excelsis Deo i Agnus Dei , w celu walki z kalwinizmem, który zakazywał wszelkich form muzyki liturgicznej. Skąd Guillaume-Gabriel Nivers , François Couperin pisali swoje utwory na organy w tej perspektywie.
Jednak w rozdziale o Mszy istnieje sprzeczność. W dziele określono, że schola miała nieprzerwanie kontynuować Sanctus do Benedictus : Chorus prosequitur cantum usque ad Benedictus exclusive . Następnie kantorzy musieli czekać bez śpiewu, aż celebrans zakończy podnoszenie kielicha i cyborium . Tak więc, zgodnie z tym rozdziałem, Sanctus miało być śpiewane bez organów, aż do Benedictus włącznie. Jeśli nie znamy przyczyny tego zamieszania, to droga ta została dostosowana do tradycji we Francji i gdzie indziej. Ta wersja zostałaby dodana przez pomyłkę lub przez brak porozumienia. Tak czy inaczej, francuscy organiści skorzystali z poprzedniego rozdziału, dopuszczającego naprzemienność.
Można jednak wyjaśnić, dlaczego: jeśli Sanctus zaśpiewało się w kilku fragmentach o różnym rozkładzie głosu, to naprawdę trudno było wykonać go naprzemiennie z organami. W rzeczywistości, Girolamo Frescobaldi , muzyk najbardziej wierny temu ceremoniałowi, który wydał Fiori musicali w 1635 roku, napisał tylko toccatę na rzecz Podniesienia. W konsekwencji w Rzymie schola śpiewał Sanctus aż do Benedictus . Następnie po podniesieniu w towarzystwie toccaty zajęła się drugą Hosanną gregoriańską lub dronem . Masa Giacomo Carissimi doskonale respektowała ten sposób.
Podsumowując, realizacja Sanctus XVII th century przechodziła znaczną różnorodność.
Inter pastoralis officii sollicitudes (1903)Po wyborze nowego papieża Piusa X i opublikowaniu w 1903 motu proprio Inter pastoralis officii sollicitudes , śpiew gregoriański stał się oficjalnym śpiewem Kościoła.
W historii Kościoła na Zachodzie ten papież dokonał, po raz pierwszy po Karolu Wielkim , centralizacji liturgii, korzystając z oficjalnego wydania tej pieśni. W konsekwencji art. 8 tego motu proprio zakazywał modyfikacji tekstów, a nawet kolejności tekstów. Jednak ze względu na długą tradycję artykuł ten dopuszczał, jako opcjonalny wyjątek, dodanie motetu po Benedykcie lub małego motetu po pieśni Offertorium. Mianowicie nawet Sanctus można było wzbogacić o dodatkowe pomieszczenie.
Tak więc, znany hymn Panis Angelicus przez César Franck pierwotnie motet wzniesienia w Masa do trzech głosów (op. 12, 1860), które jest umieszczone pomiędzy Sanctus i Agnus Dei . Kompozycja ta tak łatwo spełniła motu proprio, że wydawca wydał w 1909 roku pełną wersję orkiestrową, która jest obecnie często używana.
Sanctus zwykle składa się z innymi częściami w The Ordinarium , mianowicie Kyrie , Gloria , Credo, jak również Agnus Dei . W rzeczywistości Kościół domaga się muzycznej jedności dzieł. I tak artykuł 11a motu proprio Inter pastoralis officii sollicitudes (1903) nakazywał muzykom komponowanie mszy jako całości i zabraniał pojedynczego utworu.
Natomiast w odniesieniu do chorału gregoriańskiego każda seria Mszy (Msza I – Msza XVIII) ma z pewnością ten sam charakter, dostosowany do różnych zastosowań liturgicznych. Jednak zakończona na początku XX th wieku pod sam Papież Pius X († 1914), to grupa nie wskazuje datowanie wspólnego pochodzenia lub identyczny skład.
Prawdą jest, że dla Sanctus kilku muzyków również skomponowało swoje utwory pod wpływem specyfiki wykonania Sanctus , we fragmentach. Tak więc tę cechę słyszymy w szczególności w pracach Marc-Antoine Charpentier, a także Josepha Haydna . Charpentier skomponował bowiem swoje 48 małych motetów na temat Podniesienia Hostii (H233 - H280), aby zaspokoić ówczesną potrzebę Mszy św. Dlatego Sanctus musiał zostać podzielony, aby ten mały motet Podniesienia był śpiewany między Sanctusami i Benedictus . Haydn natomiast przyjął na ogół dwie główne części, podzielone na cztery: I. Sanctus i Pleni ; II. Benedictus i Hosanna . Ale struktura jest już traktowany w wielogłosowej francusko-flamandzki od XV -go wieku, w tym dzieła Guillaume Dufay , z Jean Ockeghem , z Josquin . Czasami druga Hosanna miała inną melodię, z którą utwór składał się z pięciu części.
Ponadto w mszy Giacomo Carissimi ostatnie wersety Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna w excelsis! śpiewana jest w języku gregoriańskim zgodnie z ceremoniałem Klemensa VIII . Przebywając w Rzymie kompozytor był mocno związany ze Stolicą Apostolską. W tym czasie, za panowania Ludwika XIV , niektórzy muzycy, tacy jak Henry Du Mont, odnieśli wielki sukces, publikując swoje muzyczne chorały . Ten ostatni, naśladując chorał gregoriański , był nie kto inny niż muzyki współczesnej, w głównej albo trybie moll . Tradycja muzyczna nadal przestrzegane na korzyść od Gabriel Faure Requiem , brakuje Benedictus . Za każdym razem, gdy wiersze następują po sobie, kompozytor nadawał inną melodię.
Jeśli zajrzymy do zapisu chorału gregoriańskiego , łatwo zauważyć, że ta różnorodność Sanctus została już zapowiedziana w kompozycji tego starożytnego chorału.
Stara rzymska pieśńOdkryta w 1952 roku w Londynie, mówi Stopniowa św Cecylii na Zatybrzu , kopiowane w Rzymie w 1071, zawiera kilka Sanctus w starej rzymskiej , papieskiej oficjalnej piosenki na początku XIII -go wieku. W tym cennym rękopisie każdy Sanctus ma swój własny tekst, czasem wzmocniony antyfoną ( A ) lub wersetem ( V ). Dlatego korzystanie ze starorzymskiego Sanctus niekoniecznie było powszechne, ale dostosowane do konkretnej celebracji.
Sanctus w bieżącym katalogu z chorałem gregoriańskim ma osiemnaście wersje, wybrany przez Stolicę Apostolską na początku XX -go wieku. Wśród nich najczęściej wykonywane są te utwory:
Okres składu różniły się znacznie między X p wieku (to jest, w niektórych Najstarsze teksty neums ) i XVI, XX wieku ( Sanctus IX). Ten ostatni jest zatem niczym innym jak pieśnią neogregoriańską. Dla prostych melodii Stolica Apostolska wybrała Sanctus XV, XVI i XVIII w watykańskim Kyriale .
Kiedy jednak przeanalizujemy łatwy do śpiewania zapis sylabiczny XVIII Sanctus , jego kompozycja jest rzeczywiście zniuansowana, unikając powtórzeń. Kompozytor nadał inną melodię trzeciemu Sanctus (podobnie jak Te Deum ), podczas gdy melodia pierwszego Hosanny i drugiego są inne. „Sanctus Dominus”, „Pleni sunt”, „Hosanna” i „Benedictus” zostały z pewnością skomponowane według wspólnej formuły melodycznej. Ich melodie nie są jednak identyczne, to znaczy zmodyfikowane i dostosowane do różnych słów. Tak więc w tym bardzo prostym Sanctus nie ma powtórzeń, z wyjątkiem pierwszych dwóch słów Sanctus . Podobnie inne utwory mają bardzo zróżnicowaną kompozycję, z Sanctus aab, aba lub abc. Sanctus ja, najstarszy i rękopisy znalezione w X th century, składa się z Sanctus ABC i Hosanna AB. W większości Sanctusów dwie Hosanna mają zwykle dwie różne melodie. Można powiedzieć, że Sanctus rzeczywiście szanuje gramatykę muzyczną chorału gregoriańskiego (czyli chorału prozą ), niezależnie od okresu powstania.
Jeśli Hosanna Sanctus XI, w prawo, są wyjątkowo identyczne dzieło XI XX wieku był dobrze rozwinięty ze stylem Neumatic , ale nie trudno śpiewać dla wiernych.
Ponadto Sanctus XVII stał się podstawą kompozycji Mszy o Notre Dame , skomponowanej przez Guillaume de Machaut , poniżej.
ŚredniowieczeZ tego samego powodu niewiele jest dzieł poświęconych osobliwie Sanctus . Jednak Claudio Monteverdi skomponował bardzo ważny element w tej sprawie. Jest to dzieło w Vespro della Beata Vergine (1610), na rzecz nieszporów maryjnych. Z jednej strony to wieczorne dzieło jest monumentalnym arcydziełem rozpoczynającym nowy współczesny styl muzyczny. Z drugiej strony znaczenie Sanctus w Vespro jest również niepodważalne. Po pierwsze, dzieło rozpoczyna się według tekstu księgi Izajasza ( Iz 6,2 ) z dwoma śpiewakami płci męskiej, jako dwóch serafinów . Zgodnie z tekstem tego Starego Testamentu dwóch solistów dramatycznie śpiewa to Sanctus skomponowane w starym stylu . Następnie dodawany jest trzeci śpiewak. Teraz Sanctus śpiewają ci trzej artyści reprezentujący Trójcę , Ojca, Syna i Ducha Świętego . Jest to więc doksologia Kościoła według Nowego Testamentu . Sztuka z łatwością respektuje kontekst teologiczny Sanctus :
Jeśli chodzi o hymn Te Deum zawierający potrójne Sanctus , jego przyjęcie było starsze niż w przypadku ordynariusza mszy. Ten refren znajduje się w pierwszej części hymnu, która składa się z trzech części. Ponieważ obecnie ostatnią redakcję, tę trzeciej części, przypisuje się Nicétas de Remésiana († ok. 414), tekst i melodia (bardzo archaiczna) części pierwszej, w tym Sanctus , sięgają wcześniej.