Cykliczna polityka , jest zbiorem zasad ekonomicznych środków podjętych przez rząd w krótkim czasie, w zależności od położenia gospodarki w cyklach gospodarczych . Te polityki gospodarcze mają być przede wszystkim antycykliczne (w kierunku przeciwnym do koniunktury) lub procykliczne (w kierunku sprzyjającej koniunktury gospodarczej, aby ją wzmacniać). Oznacza to, że można je przeprowadzić albo w celu wsparcia działalności, albo przeciwnie, w celu jej spowolnienia. Jest przeciwna polityce strukturalnej , która obowiązuje w dłuższej perspektywie.
Antycykliczna polityka fiskalna to polityka, w ramach której państwo aktywizuje się, aby ożywić gospodarkę, gdy wzrost gospodarczy jest niższy od wzrostu potencjalnego , oraz poprawić stan jej finansów, gdy wzrost jest silny.
Zatem w okresie złej koniunktury , w szczególności recesji gospodarczej, państwo może prowadzić politykę stymulacyjną , polegającą na ekspansywnej polityce budżetowej , czyli zwiększaniu wydatków.
I odwrotnie, gdy sytuacja gospodarcza jest dobra, państwo może wówczas prowadzić bardziej restrykcyjną politykę budżetową, tj. Obniżyć wydatki i „zgarnąć” wpływy podatkowe (lub raczej zmniejszyć dług publiczny ). ożywić gospodarkę, jeśli gospodarka się pogorszy.
Polityka antycykliczna jest swoistym amortyzatorem dla gospodarki kraju.
We Francji do 2010 roku rząd miał politykę Stop and Go . To znaczy, alternatywnie, polityka restrykcyjna (niższa inflacja), a następnie polityka stymulacyjna jakiś czas później, ponieważ restrykcyjna polityka spowodowała wzrost bezrobocia. Ponieważ bodziec z kolei wytworzył inflację, rząd zastosował się do jej ograniczenia poprzez restrykcyjną politykę i tak dalej.
Od 2013 r. Stosowanie cyklicznej polityki wobec krajów sygnatariuszy Europejskiego paktu fiskalnego , zwanego też Traktatem o stabilności, koordynacji i zarządzaniu (TSCG), a zwłaszcza w strefie euro , będzie praktycznie zabronione, o ile będzie to miało miejsce w strefie euro. dług przekracza 60%. TSCG, która weszła w życie w 2013 r., Jest narzędziem międzyrządowym będącym uzupełnieniem paktu stabilności i wzrostu . Trzy państwa członkowskie Unii Europejskiej nie są stroną: Chorwacja , Republika Czeska i Wielka Brytania . Jednak rząd Republiki Czeskiej zatwierdził23 marca 2014 r, przystąpienie do paktu bez zobowiązania się do jego ratyfikacji. Ponadto niektóre państwa, które nie są członkami strefy euro, ale są członkami Unii Europejskiej, są zobowiązane do przestrzegania niektórych postanowień traktatu, ale nie wszystkich.
Trend wzrostowy w latach 2000-2010 w strefie euro wyniósł 1%, a pakt zakłada redukcję nadwyżki zadłużenia o jedną dwudziestą rocznie, poprzez delegowanie monitorowania poziomu deficytu budżetowego do Komisji Europejskiej . Artykuł 3 Europejskiego paktu fiskalnego, biorąc pod uwagę cykl gospodarczy, w rzeczywistości nie ma zastosowania, gdy zadłużenie przekracza 60% zgodnie z art. propozycje lub zalecenia Komisji Europejskiej.
Politykę gospodarczą determinują przede wszystkim narzędzia, którymi dysponuje rząd .
To może najpierw użyć narzędzia do budżetu, to znaczy, grając na swoich dochodów (a tym samym opodatkowanie różnych podmiotów gospodarczych), jak również korzystanie z zasobów państwa .
Na przykład, jeśli rząd kraju zdecyduje się obniżyć podatki , zwykle zwiększy to siłę nabywczą gospodarstw domowych, a tym samym popyt, jednocześnie zmniejszając obciążenie przedsiębiorstw , co pozwoli im produkować więcej i zatrudniać. W ten sposób podaż może sprostać popytowi i nastąpi wzrost gospodarczy . Wręcz przeciwnie, jeśli ten sam rząd zdecyduje się na podniesienie podatków, pozwoli to na przykład uspokoić popyt, a tym samym inflację , zwiększyć jego dochody ... W ten sposób państwo będzie mogło albo zmniejszyć deficyt publiczny , albo zwiększenie jego wydatków, a tym samym zwiększenie podaży usług publicznych (wykorzystanie dodatkowych środków na budowę nowej infrastruktury, na wzrost świadczeń socjalnych itp.).
Może nawet spowodować dobrowolny deficyt, aby uruchomić keynesowski proces mnożnikowy .
Narzędzie to ma jednak swoje ograniczenia: wysoki deficyt państwa zwiększa dług publiczny, a zmiany w budżecie państwa mogą prowadzić do wyzwań ze strony niektórych zawodów i kategorii społeczno-zawodowych .
Polityka dochodowaRząd może również zastosować zasadę dochodów, czyli zabawy płac w celu zwiększenia wzrostu gospodarczego , czy też nie .
Może, na przykład, gra na wynagrodzenia dla urzędników i wynagrodzeń pracowników w znacjonalizowanych firm , ale przede wszystkim może grać na minimum socjalnego ( płaca minimalna , RMI , minimum podeszły wiek, itp).
W ten sposób, podnosząc najniższe płace, państwo zwiększa popyt w kraju , zwłaszcza że te populacje mają skłonność do konsumpcji blisko 100%.
Jednak zwiększając płace, a nawet płace części ludności czynnej zawodowo , zwiększamy obciążenie finansowe, które już ciąży na firmach , co może prowadzić do wzrostu cen, a tym samym do tworzenia inflacji . Ponadto zmniejszy to ich konkurencyjność i zmniejszy zatrudnienie.
Dodatkowo, nadmiernie zwiększając dochody transferowe, można zniechęcić do pracy tych, którzy ich dotykają, którzy po szybkiej kalkulacji kosztów i korzyści mogą zdać sobie sprawę, że lepiej nie pracować. I otrzymać dochód z transferu. zamiast pracować, biorąc pod uwagę bliskość tych dwóch dochodów (pułapka bezczynności).
Polityka ofertowaWreszcie, państwo może zastosować zasady dostaw, to znaczy grać na możliwości wyboru firm do zatrudniania, na przykład, albo do innowacji , do inwestowania za pośrednictwem środków stymulujących, takich jak zwolnienia podatkowe , obniżenie podatku od osób prawnych ...
Drugim dostępnym narzędziem jest polityka pieniężna, często w rękach banku centralnego .
Niższe oprocentowanie bank centralny może prowadzić do obniżenia stóp procentowych dla pożyczek, a tym samym wyższy popyt ze strony gospodarstw domowych , jak również obniżenie kosztów finansowania zewnętrznego , zwiększając zakupy kredytowe gospodarstw domowych , przy jednoczesnym zapewnieniu przedsiębiorstwom możliwości inwestowania w nisko koszt umożliwiający im sprostanie temu wzrostowi popytu. Z drugiej strony ten spadek podstawowych stóp procentowych może prowadzić do inflacji .
Zwiększając je, bank centralny pomoże obniżyć popyt, ponieważ kredyty staną się droższe, a zakupy kredytów rzadsze.
To drugie narzędzie pozwala ograniczyć inflację , która jest elementem destrukcyjnym w gospodarce.
W przypadku krajów używających euro polityka pieniężna jest z konieczności wyjątkowa dla całej strefy monetarnej ; jest powierzony EBC , który ustala optymalną politykę pieniężną w zależności od średniej koniunktury w strefie euro .
Atakowano polityki gospodarcze, w szczególności możliwość ich realizacji. W szczególności laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii Milton Friedman skrytykował ją w swoim eseju z 1951 r. Effects of a Full-Employment Policy on Economic Stability , reprodukowanym w jego zbiorze Essays in Positive Economics , opublikowanym w 1953 r . Dla Friedmana cykliczna polityka jest niemożliwa do przeprowadzenia, ponieważ działania państwa cierpią z powodu licznych opóźnień ( opóźnień ): od momentu, w którym kryzys osiąga szczyt do momentu, w którym skutki takiej polityki są odczuwalne, można to odczuć. dwa lata. Oprócz opóźnienia w uzyskaniu świadomości problemu występuje opóźnienie w podjęciu decyzji i wdrożeniu jej w praktyce. Opóźnienia te mają bardzo negatywne konsekwencje według Miltona Friedmana, który uważa, że polityki cykliczne, dalekie od wygładzania cykli gospodarczych, tylko je wzmacniają, a polityki antycykliczne stają się w rzeczywistości procykliczne. Robert Lucas pójdzie jeszcze dalej po opublikowaniu swojego słynnego artykułu The Criticism of Lucas, w którym przejmuje od Johna Mutha koncepcję racjonalnego przewidywania, aby udowodnić nieskuteczność polityki dyskrecjonalnej.
Polityka gospodarcza była szeroko stosowana do niedawna, w szczególności w okresie trzydziestu lat świetności . Możemy więc wyróżnić:
Polityka cykliczna jest nieodłącznym elementem amerykańskiej polityki gospodarczej.