pan Klein

pan Klein Kluczowe dane
Produkcja Józef luźny
Scenariusz Franco Solinas
Costa-Gavras
Główni aktorzy

Alain Delon
Michael Lonsdale
Jean Bouise
Jeanne Moreau
Louis Seigner
Michel Aumont
Suzanne Flon
Gérard Jugnot
Francine Bergé

Firmy produkcyjne Lira Films
Adel Productions
Mondial Televisione Film
Ojczyźnie Francja Włochy
Uprzejmy Dramat
Trwanie 123 min.
Wyjście 1976


Aby uzyskać więcej informacji, patrz Karta techniczna i Dystrybucja

Pan Klein to film francusko - włoski wydany w 1976 roku . Wyreżyserowany przez amerykańskiego filmowca Josepha Loseya , jego producentem jest Alain Delon , także główny aktor.

Streszczenie

Zima 1942 w Paryżu pod okupacją . W szpitalu kobieta w średnim wieku przechodzi biernie upokarzające badanie lekarskie, które podkreśla jej semickie korzenie . Raport zostanie przesłany do Prefektury Policji , co nie wróży dobrze, ponieważ Żydzi są prześladowani. Ale po znalezieniu męża, który poddał się podobnemu badaniu, stwierdza, że ​​wszystko poszło dobrze.

Obojętny na ten uciążliwy klimat, handlarz dziełami sztuki Robert Klein mieszka luksusowo w prywatnej rezydencji przy rue du Bac . Odwiedzając domy aukcyjne , kupował też bez najmniejszych skrupułów od znękanych Żydów spieszących do ucieczki z Francji przedmioty, które po gorzkich negocjacjach zrezygnowali po niskiej cenie. Jednego z nich eskortuje z powrotem do progu, płacąc mu 300 louis d'or – połowę jego wartości – za „Portret holenderskiego dżentelmena  ” namalowany przez Adriaena van Ostade . Wychodząc, odkrywa w swojej poczcie wsuniętą pod drzwi kopię „Informacji żydowskiej”. Następnie rozumie, że imiennik , prenumerator tej gazety zarezerwowanej dla Izraelitów, zmusił go do potwierdzenia swojej tożsamości . Jednak członkowie gminy żydowskiej wymienieni są ze względu na ich rzekome pochodzenie rasowe . Swoim fatalnym przeczuciem klient życzy mu „powodzenia, panie Klein”.

Próbując udowodnić, że nie jest Żydem, Robert Klein stopniowo wpada w niemal kafkowskią pułapkę . Przyciąga tylko uwagę władz , przeradza się w podejrzenie, a potem bardzo szybko w przekonanie. Aby uzyskać świadectwa katolickości, odwiedza swojego ojca, który mieszka w Strasburgu . Stając się kaleką, starzec zaczyna tracić panowanie nad sobą i stanowczo twierdzi, że Klein to katolicy i Francuzi, po czym mówi mu, że istnieje holenderska gałąź rodziny Klein, na której unika ekspansji. Prowadząc własne śledztwo, Robert podąża tropem swojego imiennika. Nieuchwytny, ten tajemniczy mężczyzna regularnie zmienia miejsce zamieszkania. Utrzymuje kobiece koneksje, m.in. z ulotną arystokratką i enigmatyczną towarzyszką o imieniu „Françoise”, „Kathy” czy „Isabelle”. Jeździ bocznym wózkiem i jest właścicielem owczarka niemieckiego . Poszukiwania właściciela firmy prowadzą go z kolei do obskurnego mieszkania przy rue des Abbesses  ; laboratorium fotograficzne; upiorny zamek Ivry-la-Bataille  ; za kulisami kabaretu dającego antysemickie widowisko  ; fabryka na Place Balard ... Odkrywa, że ​​drugi Klein, członek ruchu oporu , gra na swoim imienniku, aby działać potajemnie. Wydaje się, że nieznajomy padł ofiarą ataku, o którym donosi prasa. Robert idzie zbadać ciało w kostnicy .

Policja goni handlarza dziełami sztuki. Jego własność zostaje zajęta. Dziwnym zbiegiem okoliczności przyjmuje porzuconego owczarka niemieckiego. Ale obawiając się o swój los, stara się dotrzeć do Morza Śródziemnego przez Marsylię . Dostaje fałszywe dokumenty uzyskane przez Pierre'a, zaprzyjaźnionego prawnika, który również pomógł mu sprzedać swoją posiadłość, nie bez wzbogacenia się przy tej okazji o pół miliona franków . W pociągu zwraca się do kobiety siedzącej naprzeciwko niego - prawdopodobnie do Françoise, vel Kathy lub Isabelle. Wydaje się, że zna Roberta, ale dyskusja się kończy. Ten dziwny zbieg okoliczności sprawia, że ​​rezygnuje z planu ucieczki. Odwraca się, pragnąc bardziej niż kiedykolwiek poznać tego, którego jest ofiarą, ale który go fascynuje. W końcu może go spotkać, u stóp budynku Pigalle , którego bojownik ruchu oporu nigdy nie opuścił, wspomagany przez zakochanego w nim concierge. Przybył na spotkanie, uczestniczy, w zasadzce, aresztowaniu swojego imiennika, które Pierre zadenuncjował, by go chronić. Aresztowano go również następnego dnia, podczas łapanki przypominającej łapankę „Vél d'Hiv” . Akt chrztu katolickiego babci, która wreszcie przybyła z Algieru , może go ocalić in extremis . Wśród innych nazwisk żydowskich brzmiące, że głośniki z Winter Velodrome nazywają „Robert Klein”. Mężczyzna widziany z tyłu podnosi rękę, po czym znika w podziemnym przejściu, niesiony przez tłum zmierzający w stronę peronu stacji. Biznesmen idzie w jego ślady, zapewniając Pierre'a, że ​​wróci. Deportowani wspólnie, obaj Robert Klein nigdy się nie spotkali. W powozie, który wiedzie ich na prawdopodobną śmierć, za pozbawionym skrupułów marszandem pojawia się poważna twarz człowieka, który podarował mu obraz van Ostade. Ich wczesne negocjacje ponownie rozbrzmiewają.

Karta techniczna

Ikona informacji z gradientem background.svg O ile nie wskazano inaczej lub dalej, informacje wymienione w tej sekcji mogą zostać potwierdzone przez bazę danych Unifrance .

Dystrybucja

Oryginalna ścieżka dźwiękowa

Nagrody i uznanie

Wokół filmu

Scenariusz i reżyseria

Joseph Losey, przywołując los Żydów pod okupacją , łączy elementy historyczne w dzieło artystyczne, a nawet metafizyczne . Kilku krytyków zwróciło uwagę na pokrewieństwo filmu z pismami Franza Kafki – w szczególności „ La Métamorphose” , opowiadanie opowiadające o koszmarnej przemianie człowieka w puszczę .

Costa-Gavras, autor pierwszego scenariusza z Franco Solinasem, chce nakręcić film z Jean-Paulem Belmondo . Ale konflikt między producentami i kontuzja Belmondo prowadzą do anulowania projektu. Alain Delon wyraża zainteresowanie główną rolą. Costa-Gavras woli się wycofać. Delon chciał sam wyprodukować film i przekonał Josepha Loseya, z którym kręcił „Zabójstwo Trockiego w 1972 roku” , do jego wyreżyserowania. Losey przerabia scenariusz z Solinas, aby był bardziej gęsty. Wprowadził różne modyfikacje i dodał sekwencję antysemickiego spektaklu.

W jednej z ostatnich scen filmu Losey pojawia się w „Vél d'Hiv” wśród tłumu przyszłych deportowanych, obok starszego mężczyzny.

tożsamość żydowska

Dla nazistów i reżimu Vichy Robert Klein jest Żydem, ponieważ spełnia kryteria praw norymberskich i inspirowanego nimi prawa francuskiego . Nic nie potwierdza, że ​​nie ma żydowskiej krwi; to, czego dowiaduje się od ojca o holenderskiej gałęzi rodziny, może nawet skłonić go do takiego myślenia. W każdym razie w końcu identyfikuje się ze swoim żydowskim imiennikiem. Krzyżowanie (lub „  Mischling  ”, to znaczy „mieszanka”) jest ilustrowane przez wywołanie w „Vél d'Hiv” listy imion aszkenazyjskich, która zaczyna się od „Mahmoud Hamchari”.

Harry Baur , który ucieleśniał wielu Żydów lub postaci związanych z judaizmem , został potępiony przez antysemickie pogłoski. Podobnie jak Robert Klein był uważany za Żyda. Aresztowany przez gestapo i torturowany, udowodnił, że nie jest Żydem. Zwolniony, zmarł sześć miesięcy później z powodu odniesionych obrażeń.

Obraz Adriaena van Ostade

Robert Klein nabywa za połowę swojej wartości płótno pochodzące ze złotego wieku malarstwa holenderskiego . Ze względu na wielkiego mistrza Adriaena van Ostade nosi tytuł „portret dżentelmena”; w rzeczywistości reprezentuje lekarza, który bada zawartość pisuaru.

Bardzo szybko Robert Klein przywiązał się do dzieła do tego stopnia, że ​​później zaciekle odmówił jego przejęcia, twierdząc, że obiekt jest „osobisty”. Kupił to płótno od Żyda zagrożonego prawami wykluczenia, które są wymierzone w jego współwyznawców. Ma jednak to samo pochodzenie geograficzne, co domniemana żydowska gałąź rodziny Kleinów, o której Robert dowiaduje się wkrótce po istnieniu, badając swojego starszego ojca. Obraz został namalowany w 17 XX wieku w Zjednoczonych Prowincji , a potem ziemia azylu dla prześladowanych państw europejskich z powodu swoich przekonań religijnych - tak antyteza reżimu Vichy. Reprezentuje lekarza, zawód tradycyjnie wykonywany przez wielu żydowskich intelektualistów. Otwierając świadomość Roberta Kleina na rzeczywistość, która mu do tej pory umykała, płótno van Ostade wyzwala w nim niepohamowaną potrzebę poszukiwania tożsamości.

Obraz Marca Chagalla

Na początku filmu, gdy policja czeka na przesłuchanie Roberta Kleina, podczas gdy para tańczy do melodii „Tching-Kong” słyszanej na fonografie, widzimy na ścianie kopię obrazu Marca Chagalla „Skrzypek”. „. zielony”. Na pierwszy rzut oka identyczny z oryginałem, w rzeczywistości ma wiele różnic, zwłaszcza w niektórych szczegółach otaczających muzyka. Obraz namalowany przez żydowskiego artystę wydaje się przypominać obraz van Ostade, którego właśnie nabył Robert i którego pamięć zabrzmi pod koniec filmu.

Film „Żyd Süss”

Chociaż Losey nic nie powiedział, antysemickie przedstawienie w kabarecie przywołuje aspekty nazistowskiego filmu propagandowego „  Żyd Süss  ” nakręconego w 1940 roku .

Plakat tego filmu znajduje się na scenie kabaretowej. Na tym podobieństwo się kończy. Ale Losey mógł zainspirować się niemieckim filmem w dwóch punktach: w samym temacie serialu i jednym z jego rekwizytów. W filmie „Żyd Süss” notable odmawiają księciu Wirtembergii finansowania opery, korpusu baletowego i gwardii. Süss wypłaca niezbędne pieniądze; sprytnie udając oburzenie, zapewnia księciu: „Nie rozumiem, że można ci tego odmówić”. Co więcej, w jednej z ostatnich sekwencji filmu z 1940 roku książę deklaruje Süssowi: „Masz maskę hipokrytki, powinieneś ją zdjąć”. Jednak w filmie Loseya aktor, przebrany za Żyda, pod koniec spektaklu pozornie usuwa wydatny fałszywy nos.

Film „Śmierć na szlaku”

Temat dubletu rozwinięty w „Monsieur Klein” nawiązuje do filmu La Mort aux trousses nakręconego w 1959 roku . „Jest czymś w rodzaju mrocznego, a nawet nihilistycznego kuzyna „Śmierci na szlaku” Alfreda Hitchcocka , obławy przez pełnomocnika pozbawionej jakiejkolwiek frywolności i żartobliwego suspensu”. Roger Thornhill jest mylony ze swoim podwójnym Georgem Kaplanem. Jednak, chociaż nie jest to określone w filmie, „  Kaplan  ” to żydowskie imię aszkenazyjskie . Podobnie jak Robert Klein, George Kaplan przejawia się w różnorodny i niewidzialny sposób, a amerykański wywiad stworzył postać ducha. Zauważa się również, że nazwiska „Kaplan” i „Klein” mają te same litery początkowe (K), medianę (L) i końcowe (N) .

Błędy lub anachronizmy

Losey nie zdecydował się nakręcić Rekonstrukcja historyczna z okupacji . Z tego powodu niemiecka obecność jest celowo redukowana, a nawet zaciemniana.

Film ma kilka anomalii:

  • łapanki na Vel d'Hiv „” odbyła się podczas upałów w 16 i17 lipca 1942. W filmie dzieje się to w środku zimy, w mrozie. Kilka dni wcześniej śnieg pokrył park zamku Ivry-la-Bataille . Czekając na swoją imiennika rue des Abbesses , z ust Roberta Kleina ulatnia się para wodna . Na drodze autobusów prowadzących na welodrom drzewa pozbawione są liści, paryżanie ubierają się w ciepłe ubrania, a przed sklepem widać napis „ Bilety styczniowe będą honorowane”. Ten anachronizm mógłby tłumaczyć odmowę Loseya nakręcenia dydaktycznego filmu o wartości prostego dokumentu  ;
  • Zbudowany w 1900 r. i zburzony w 1959 r. „  Vélodrome d'Hiver  ” był budynkiem zamkniętym i nieotwartym. W rzeczywistości scena została nakręcona na torze Jacques-Anquetil w Bois de Vincennes . W żadnym momencie scenariusz nie precyzuje, że jest to „Vél d'Hiv”. Ale w domyśle sugerowano, że historycznie miejscem może być tylko to. Ponadto nie mogliśmy wsiąść do pociągów z „Vél d'Hiv”, daleko od jakiejkolwiek stacji. Biorąc pod uwagę historyczną kulturę Loseya, może to być celowy wybór, aby zaakcentować przytłaczający charakter końcowej sekwencji ;
  • Robert Klein mieszka przy 136 rue du Bac (Paryż 7 th ). W rzeczywistości, jest to n o  108 tej samej ulicy (obecnie prywatny drogowym), który znajduje się wejście prowadzące do jego rezydencji;
  • metryka chrztu jego babki, urodzonej w Algierze , jest jedynym oficjalnym dokumentem, którego brakuje Robertowi Kleinowi na dowód jego nieżydowskości. Jednak statut Żydów z 2 czerwca 1941 r. przewiduje, że za takie uważa się co najmniej trzech żydowskich dziadków (art. 1). Jego prawnik musi logicznie znać to prawo. Mimo wszystko policja zajęła mienie Roberta Kleina i ostatecznie go aresztowała.

Bibliografia

  1. Samuel Blumenfeld , "  Pan Klein " podwójnie niejednoznaczny  " , w Le Monde ,27 lipca 2018 r.(dostęp 29 lipca 2018 )
  2. Film rozpoczyna się kłamstwem w parze, podyktowanym niepokojem .
  3. Pierwsza sekwencja filmu pokazuje w zbliżeniu detal sprzedawanego na aukcji gobelinu. Nadziewana okultystycznymi symbolami praca przedstawia sępa. Robert Klein radzi przyjacielowi, aby go nie kupował, czując, że „przynosi pecha”. Ptak złych omenów, sęp zapowiada okrucieństwo okazywane przez hitlerowskiego orła wobec Żydów i bojowników ruchu oporu oraz panującą drapieżność - Roberta Kleina, który po niskich cenach nabywa izraelskie towary, ale także jego przyjaciela Pierre'a, który przyznaje sobie pół miliona franków, sprzedając swoją posiadłość, aby pomóc mu w ucieczce. Otwiera również rozdział bestiariusza, który wyznacza film (koncert w Château d'Ivry-la-Bataille, którego członków Robert określa jako „muzyczne zoo”; owczarek niemiecki, łącznik między dwoma imiennikami, co zdaje się przypominać, że „  Człowiek jest wilkiem dla człowieka  ”).
  4. Obraz filmu – małe płótno na ramie o wysokości około trzydziestu centymetrów – wydaje się być natchnioną kopią dzieła Adriaena van Ostade przechowywanego w Petit Palais w Paryżu. Ta kompozycja przedstawia starszego mężczyznę w czarnym kapeluszu, siedzącego przy dużej otwartej księdze z wygrawerowanymi roślinami. Lekarz dokładnie bada zawartość pisuaru, który trzyma lewą ręką. Kanwa nosi tytuł Analiza — Analiza .
  5. Film wykorzystuje ten wątek dubletu i refleksji, uwydatniony w kilku sekwencjach. Odwiedzając obskurne mieszkanie Pigalle'a, Robert Klein przygląda się sobie w lustrze w zlewie. W restauracji, gdzie nieznajomy pyta przed zniknięciem, ściany pokryte są lustrami, w których wzrok wydaje się zagubiony. W pociągu do Marsylii pasażer zwrócony do Roberta jest pokazany w lustrze pod półką na bagaż.
  6. Cinepsy, opublikowany 28 lutego 2013 r. przez Pascala Laëthier. Jeśli chodzi o scenę kabaretową w „Panie Kleinie”, Losey mówi, że jego problemem „było wystawienie antysemickiego show, którego antysemici dzisiaj nie odebraliby za dobrą monetę”. Aby stworzyć poczucie obcości, Losey ma transwestytę grającego wdowę. W „voice over” kobieta powoli śpiewa pierwszy z pięciu Kindertotenlieder Gustava Mahlera „Nun die Sonn 'so hell aufgehn” („Teraz słońce wzejdzie, tak jasno”). Postać chciwego Żyda ma wymiar karykaturalny, jednocześnie niemy i groteskowy. Brzydota antysemityzmu sprawia, że ​​najgorszy antysemita nie chciałby się z nim identyfikować. Losey filmuje pokój, wyszczególnia twarze i spojrzenia widzów. Krótko mówiąc, zachowuje dystans do elementów reprezentacji. I dodaje: "To kluczowa scena filmu, bo ma związek z początkowym badaniem lekarskim Żydówki i z całym procesem biurokracji, który się z tym wiąże...".
  7. Robert Klein uczestniczy w programie z Jeanine. Jeśli jest rozbawiony, jego kochanka, wyraźnie urażona, chce wyjść i oboje przedwcześnie opuszczają pokój. Jeanine mogła ucieleśniać większość ówczesnych Francuzów, których antyżydowskie prawa zszokowały i ostatecznie odsunęły od władzy Vichy.
  8. Michel Ciment, Le livre de Losey - Wywiady z twórcą filmu - Edycja końcowa , Paryż, Stock,1979, 487  s. ( ISBN  2-85956-465-9 ) , s.  384-398.
  9. Blog „Timesofisrael” .
  10. Istnieje pewne krawieckie podobieństwo między holenderskim dżentelmenem, ubranym na czarno i noszącym duży kapelusz, a Robertem Kleinem, ubranym w ciemne garnitury i ubranym w borsalino .
  11. Cineclap. Na gramofonie grał utwór „Tching-Kong” .
  12. Lankaart.org. Zielony skrzypek .
  13. Cineclap: Antysemickie przedstawienie z plakatem do filmu „Żyd Süss” w tle na scenie .
  14. Równolegle między „Monsieur Klein” i „La Mort aux trousses” .
  15. „  Nasze logo zabiorą Cię w przeszłość  ” , na SNCF (dostęp 3 października 2018 r . ) .
  16. Mireille Biret, „  Druga wojna światowa: Alzacja w czasie aneksji (1940-1944)  ” , o Canopé (dostęp 3 października 2018 r . ) .
  17. „  16 lipca 1942: Obława Vel d'Hiv  ” na herodote.net (dostęp 3 października 2018 ) .
  18. „  16 lipca 1942: Zimowy Welodrom  ” , w Yad Vashem Memorial (dostęp 3 października 2018 r . ) .

Bibliografia

  • Denitza Bantcheva ( reż. ), L'Univers de Joseph Losey , Télérama / Corlet, coll.  "Kino Akcja",2000, 223  s. ( ISBN  978-2-85480-991-6 ).
  • (en) Ann Marie Condron , „Personal Identity, Power, and Contested Space in Monsieur Klein  ” Josepha Loseya , w: Wendy Everett i Axel Goodbody (red.), Revisiting Space: Space and Place in European Cinema , Berne , Peter Lang , coll. .  „Nowe studia w kinie europejskim”,2005, 385  s. ( ISBN  978-3-0391-0264-8 ) , s.  171-186.

Linki zewnętrzne