chiński 汉语or漢語[ Hànyǔ ];中文[ zhōngwén ] | |
Kraj | Chiny , Tajwan , Singapur , Indonezja , Filipiny i inne kraje ze społecznościami chińskimi . |
---|---|
Liczba mówców | Ponad 1,3 miliarda |
Nazwiska mówców | Sinofony |
Typologia | SVO + SOV |
Pisanie | Chińskie znaki , tradycyjny sinogram i uproszczony sinogram |
Klasyfikacja według rodziny | |
|
|
Oficjalny status | |
Oficjalny język |
Chińska Republika Ludowa
Tajwan Singapur Stan Wa Organizacja Narodów Zjednoczonych Szanghaj Organizacja WspółpracyStowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej |
Kody językowe | |
ISO 639-1 | zh |
ISO 639-2 | chi, zho |
ISO 639-3 | zho |
ISO 639-5 | zhx |
IETF | zh |
Próba | |
Artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ( tekst w języku francuskim )
|
|
Menu | |
Rozmieszczenie różnych gałęzi rodziny językowej Sinitic | |
Do chiński języki ( chiński uproszczony :中国语文 ; chiński tradycyjny :中國語文 ; pinyin : ) lub językach Sinitic , często określanych zbiorczo jako " chiński " (中文, ) należą do rodziny z chińsko Języki tybetańskie .
Uważamy język pisany (文, wén) za najbardziej uniwersalny, wykraczający poza wymowę różnych dialektów. Język mówiony w najogólniejszym jest najczęściej nazywany Hanyu (汉语) lub „językiem Han ”, choć inne grupy etniczne stopniowo przyjęła język. Różne dialekty można uznać za język (语, yǔ) lub jako dialekt ( chiński :方言 ; pinyin : ). Status mówienia jako języka lub dialektu jest często kontrowersyjny ze względu na brak pisemnych odniesień do wymowy.
Ogólnie istnieje siedem głównych współczesnych języków chińskich mówionych:
Niektórzy lingwiści rozróżniają czasem trzy inne ważne języki:
Zobacz listę języków chińskich
Archaiczny chiński , w tym te języki wywodzą, nie był to język tonalny i bardzo wyróżnia nowoczesny język jego rodzaju pod względem fonologicznego jak pod względem morfologicznym . Języki chińskie są spokrewnione z językami tybetańsko-birmańskimi .
Ale są też inne mniejsze grupy, które nie zostały jeszcze sklasyfikowane, wśród których są: dialekt danzhou , używany w Danzhou , na wyspie Hainan ; Xianghua (乡 话), nie mylić z xiang (湘), używanym w zachodnim Hunan ; i Shaozhou tuhua , używany w północnym Guangdong . Język dungański , używany w Azji Środkowej, jest blisko spokrewniony z mandaryńskim. Jednak nie zawsze jest uważany za ogólnie „chiński”, ponieważ jest pisany cyrylicą i używany przez lud Dunganów spoza Chińskiej Republiki Ludowej . Ponadto na żadnym szczeblu nie są uważani za część chińskiej diaspory . Zapoznaj się z listą języków chińskich, aby uzyskać pełną listę tych języków z większych grup.
Języki chińskie są pisane chińskimi chińskimi znakami :汉字 ; pinyin : ; śl. „Characters of the Han ”, przetłumaczone na język francuski za pomocą sinogramów ). Od momentu powstania ewoluowały one na przestrzeni wieków do obecnej formy, którą wyróżnia pismo tradycyjne i uproszczone.
Do tradycyjnych znaków zachowanych w Tajwanie , Makau i Hongkongu różnią tam. Makao i Hongkong mówią głównie po kantońsku, podczas gdy Tajwan posługuje się głównie mandaryńskim i dialektem Minnan, znanym lokalnie jako tajwański i poddany silnym wpływom Japonii podczas jej kolonizacji, ze względu na wojnę chińsko-japońską (1894-1895) , a następnie ze Stanów Zjednoczeni pod koniec II wojny światowej .
Do tradycyjnych znaków są zachowane w Tajwanie , Makau i Hongkongu , a także w chińskiej diaspory za granicą.
Istniał również chiński kod pisania używany wyłącznie przez kobiety, nüshu , używany na obszarze, gdzie w przeszłości kobiety nie mogły pisać.
W różnych regionach lub okręgach autonomicznych używane są lokalne skrypty, takie jak dongba lub dai .
W języku mandaryńskim , kantońskim i innych językach chińskich używanych jest kilka systemów transkrypcji :
Wbrew powszechnemu przekonaniu gramatyka języków chińskich nie jest jednolita w zależności od języka. Chociaż te języki mają wiele wspólnych punktów, znajomość jednego nie oznacza znajomości innych (z wyjątkiem mandaryńskiego, na którym opiera się ustandaryzowany język pisany). Każdy ma swoją własną fonologię , składnię , własne użycie znaków (znak w danym języku chińskim niekoniecznie będzie miał takie samo znaczenie w innym) lub nawet własne znaki (na razie tylko znaki kantońskie są dostępne w zwykłym języku zestawy znaków).
Jednak widzimy główne punkty wspólne między tymi językami, co pozwala nam ustalić chińską typologię :
Językową mapę Chin można podzielić na dwie części: na północ od Yangzi Jiang znajdowałby się mandaryński , a na południu różne dialekty, takie jak wu lub kantoński, a nawet hakka . Różnorodność tę można wytłumaczyć mapą geograficzną, na której góry na południu utworzyły naturalną barierę i dlatego sprzyjają pojawieniu się większej różnicy między tymi różnymi regionami.
Ale chińska linia językowa na tym się nie kończy, jest na skalę „światową”, przynajmniej w Azji.
Wszystkie języki chińskie północnych Chin były pod wpływem mandaryńskiego, natomiast języki południowe – południowe. Jest to szczególnie widoczne w liczbach:
Mandarynka | Pinyin | koreański | język japoński | Znaczenie |
---|---|---|---|---|
零 | molwa | ryeong | Rei | 0 |
一 | yi | on | ichi | 1 |
二 | èr | ja | lub | 2 |
三 | san | sat | san | 3 |
四 | gdyby | jej | shi | 4 |
五 | w | o | udać się | 5 |
六 | liù | ryuk | Roku | 6 |
七 | qi | dziecko | shichi | 7 |
八 | bau | ppal | hachi | 8 |
九 | Jiǔ | Guy | Kyu | 9 |
Zjawisko to tłumaczy sinizacja Korei i Japonii.
Od VII XX wieku pne. AD , że chińskie zaczęły wkraczać Półwysep Koreański przynosząc ze sobą swoją kulturę. Kraj handluje z północnymi Chinami, bliższymi, które sprzedają im przedmioty sztuki, a od -108 Han ujarzmiają plemiona i zakładają cztery komanderie, z wyłączną populacją Chińczyków z północy. Następnie rozpoczął się okres powolnej sinizacji, aż do Trzech Królestw Korei, gdzie rozwinęła się kultura chińsko-koreańska. Obecnie 70% słownictwa koreańskiego wywodzi się z języka mandaryńskiego.
W Japonii sinisation jest III th century BC. AD aż VII XX wieku, począwszy od okresu Nara . Do archipelagu podchodzi kultura chińska buddyzm, którego główni mnisi pochodzą z Korei lub północnych Chin. Wraz z nimi Chińczycy i Koreańczycy przywieźli chińskie pismo i język, jednak Japończycy już mieli język. Uczeni z archipelagu zrewolucjonizowali wówczas język japoński: niektóre słowa czyta się po chińsko-japońsku ( on'yomi , 音 読 み), inne czyta się po japońsku ( kun'yomi , 訓 読 み). Stopniowo niektóre słowa zostały zastąpione oryginalne słowa i od VII th wieku, japońska cywilizacja staje się, na podstawie chińskich modeli, stale pożycza neologizmów w Chinach (z chińsko-koreański lub chiński Północna).
kantoński | Transkrypcja | tajski | chińsko-wietnamski | Znaczenie |
---|---|---|---|---|
零 | molwa | ศูนย์ | linh | 0 |
一 | Yat | neung | nhat | 1 |
二 | Yi6 | Saawng | nhịị | 2 |
三 | saam3 | saam | tam | 3 |
四 | sei3 | สี่ zobacz | 肆 TU | 4 |
五 | ng5 | ha | ngũ | 5 |
六 | luk6 | hok | lục | 6 |
七 | kot1 | jeet | to | 7 |
八 | baat3 | paèt | nietoperz | 8 |
九 | gau2 | kao | cu | 9 |
Te języki dajskie są od brzegu Jangcy. Wraz z ekspansją chińską różne ludy Tajów migrowały na południe, do Yunnan. Stamtąd ziemie zamieszkane przez Tajów były zależne od cesarskich Chin, a chińscy przedstawiciele przybywali z południowych wybrzeży, ze względu na bliskość, przynosząc ze sobą słownictwo proto-kantońskie-hakka-wu. III th century BC. Pne, aż do dojścia do władzy Mongołów (1271), Thais mieszkali między Yunnanem a dzisiejszym Vientiane. Robią wymianę kulturalną z South China kultury przynoszą w dorzeczu Menam i płaskowyżu Khorat i Laosu do XIII th -wiecznej ucieczki koszt Czyngis Chana Rouge. Tam narody zaczęły podlegać drugiemu obcemu wpływowi, indiańskiej kulturze Mon i Khmerów. Niektóre słowa są następnie zastępowane słowami pochodzenia palijskiego lub khmerskiego, pozostawiając w językach niewielką liczbę słów pochodzenia południowochińskiego.
W -111 Han z Chin podbił wietnamską dynastię Triệu , mocno narzucając 1000 lat dominacji. Z Guangxi chińscy generałowie (kantońscy) ustanawiają chiński jako oficjalny język regionu. Proces kolonizacji Delty Rzeki Czerwonej i asymilacja ludności przez Chińczyków wysyła ludzi na wschodnie i południowe wybrzeża Chin. Różne idiomy mieszają się z rodzącym się wietnamskim, tworząc język chińsko-wietnamski. W rezultacie chińska kultura rozprzestrzeniła się na Giao Chỉ, powodując, że ludność straciła rodzime wietnamskie korzenie. Po uzyskaniu niepodległości w 968 r. Wietnam został głęboko zgrzytnięty, język zmienił się, a kultura zasymilowana.
Na Filipinach w tagalogu można znaleźć pewną liczbę słów pochodzących z hakki, następnie z kantońskiego iw mniejszym stopniu z mandaryńskiego. Wynika to z istnienia chińskiej licznik, Ma-Ja, na bieżącej wyspie Mindoro w okresie XI TH do XIV th wieku lub nawet XVI -go . Indianie filipińscy otrzymali trochę chińskich wpływów, a słowa zapożyczone były głównie w dziedzinie gastronomii, jak Batsoy, które pochodzi od hakka 肉 水bah-chúi oznaczającego zupę wieprzową, lub Pansit z 便 食pān-ê- si̍t , Tokwa of豆干tau-KOA tofu. Dużą rolę odegrała również chińska emigracja na Filipiny w latach 60. i 70. XX wieku.