Tamaryta z Litery
| Tamarite de Litera Tamarit de Llitera / Tamarit de Litera | |||
 Heraldyka |
|||
 Tamarite de Litera pod śniegiem. | |||
| Administracja | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | Hiszpania | ||
| Status | Municipio | ||
| Wspólnota autonomiczna |
 Aragon
|
||
| Województwo |
.svg){kind=small} Huesca
|
||
| Hrabstwo | Litera | ||
|
Mandat burmistrza |
Francisco Mateo Rivas ( PSOE ) 2007 - 2011 |
||
| Kod pocztowy | 22550 | ||
| Demografia | |||
| Miły | - tamaritano / a (es) - tamarità / ana (ca) - tamaritain / e (fr) |
||
| Populacja | 3 487 mieszk. (2020) | ||
| Gęstość | 32 mieszk./km 2 | ||
| Geografia | |||
| Informacje kontaktowe | 41 ° 52 ′ szerokości geograficznej północnej, 0 ° 25 ′ długości geograficznej wschodniej | ||
| Wysokość | 360 m |
||
| Powierzchnia | 11060 ha = 110,6 km 2 | ||
| Różnorodny | |||
| Święty patron | Sainte Marie | ||
| Lokalizacja | |||
Geolokalizacja na mapie: Hiszpania
| |||
| Znajomości | |||
| Stronie internetowej | http://tamaritedelitera.es/ | ||
Tamarite de Litera ( Tamarit de Llitera w języku katalońskim , Tamarit de Litera w Aragonii ) to hiszpańska gmina położona w autonomicznej wspólnocie Aragonii w prowincji Huesca . Jest stolicą historycznego i kulturowego z tej Litera comarca . Jest częścią „ Fringe of Aragon ”, czyli część Aragonii, w której mieszkańcy mówią głównie po katalońsku .
Geografia
Geografia fizyczna
Średnia wysokość gminy Tamarite de Litera wynosi 360 metrów nad poziomem morza .
Na północ od Tamarite zaczynają się pierwsze płaskorzeźby przedpirenejskiej kordyliery z Gessy (lub Chesa w Aragonii). To antyklinowe fałdowanie gipsu jest chronione jako miejsce zainteresowania społeczności , razem z grupą Gipsu z Barbastro. Występują również silnie zerodowane piaszczyste skały. Łatwo komponują się z gipsową podstawą, tworząc oryginalny krajobraz.
Południe miasta zajmuje równina, przecięta kilkoma rzadkimi korytami rzecznymi oraz kanałami Aragonii i Katalonii .
Miejscowości
Gmina Tamarite de Litera składa się z kilku miast i ośrodków miejskich:
- miasto Tamarite de Litera;
- miejscowość Algayón, na południowym zachodzie;
- wioska La Melusa, w pobliżu drogi Huesca - Lérida N-240 i autostrady A-22 .
Historia
Od początków do Reconquisty
Data powstania Tamarite de Litera jest nieokreślona, ale dzięki szczątkom znalezionym w sąsiednich wioskach można przypuszczać, że pierwsze osady pochodzą z okresu iberyjskiego . Ludność została następnie poddana rzymskiej okupacji , stanowiąc część prowincji Tarraconaise . Nazwa miasta byłaby również pochodzenia łacińskiego, na korzeniu tamaryszki , która oznacza krzew, tamaryszek . Po upadku Cesarstwa Rzymskiego w V -tego wieku, przeszedł w ręce Wizygotów .
Wczesnym VIII XX wieku, miasto wpadło w ręce muzułmanów , z pewnością na 714 . Kiedy Kalifat Kordoby rozpadł się , Tamarite została przyłączona do Królestwa Taifa w Saragossie . W tym czasie powstał pierwszy zamek z widokiem na miasto, znany dziś jako castillo de los Moros , łaźnie arabskie i kanat w torre Lasierra.
Okres aragoński
W XI TH i XII th stulecia, podczas rekonkwisty , miasto z rąk do rąk kilka razy. W 1064 roku król Aragonii Sancho I po raz pierwszy stracił miasto dwa lata później. Alphonse I st "the Warrior" wziął go ponownie w 1107 i trzymał do 1134 . Ponownie zagubiony Tamarite został ostatecznie odzyskany w 1149 roku przez Pedro de Estopiñan . To z tego okresu pierwsze wzmianki o dacie miasta pod nazwami Tamareto (1104), Tamaret (1107), Tamarit (1116), Tamarid (1176), Tamaritum (1194), Tamarito (1265) czy Tamariz ( 1356).
Tamarite było miastem o średnim znaczeniu w Koronie Aragonii , składającym się z dwóch całkowicie oddzielnych jednostek administracyjnych, hrabstwa Katalonii i Królestwa Aragonii . Miasto przeszło od Katalończyków do Aragonii i odwrotnie, zgodnie z ruchami granicy administracyjnej. Otrzymała w końcu XII th century modelowanych przywilejów na Fuero Saragossy, przyznanego przez króla Alfonsa II . W 1375 i 1383 roku Tamarite powitała Cortes d'Aragon . Na mocy karty królewskiej18 kwietnia 1408Król Martin I st Human dał mu tytuł „miasta”.
W 1414 r. Żydzi , osiedleni we własnej dzielnicy Judería , zostali wypędzeni z miasta.
Upadek miasta pomiędzy XVII th i XIX -tego stulecia
W 1640 roku, podczas wojny domowej w Katalonii , znanej również jako Wojna Żniwiarzy (lub Segadorów ), większość armii Filipa IV stacjonowała w Tamarit, Fraga i Tortosa . W 1641 roku do miasta wkroczył francuski generał Philippe de La Mothe-Houdancourt . Wrócił tam dalej18 maja 1642podczas gdy miasto było uzbrojone i zabiło jego siostrzeńca. W odwecie wojska francuskie zabiły w kościele 33 osoby . Miasto zostało podpalone i splądrowane. W 1647 r. Miasto liczyło zaledwie 43 mieszkańców . Tamarite został następnie zasiedlony przez mieszkańców sąsiednich regionów, Górnej Aragonii i Katalonii.
Katalonia, popierając podczas wojny o sukcesję hiszpańską austriackiego pretendenta Karola Habsburga , Filip V oddzielił go od Litery. Tamarite została włączona do corregimiento de Barbastro , a jedynym łącznikiem administracyjnym z Katalonią było przyłączenie Litery i Ribagorce do biskupstwa Lérida .
W latach 1808-1812 miasto Tamarite ucierpiało z powodu francuskiej okupacji i konsekwencji hiszpańskiej wojny o niepodległość . Kilkakrotnie był atakowany i inwestowany przez wojska napoleońskie , co spowodowało znaczne zniszczenia.
Proste miasto rolny Tamarite ekonomicznie znacznie spadła w ciągu XIX -tego wieku. Z administracyjnego punktu widzenia miasto zostało przyłączone do prowincji Huesca podczas hiszpańskiego podziału terytorialnego w 1833 roku .
XX th wieku
W 1906 r. Za namową polityka Joaquína Costy , inspiratora „ regeneracji ”, zbudowano kanał Aragonii i Katalonii (zwany najpierw „kanałem Tamaryckim”), który ożywił życie gospodarcze biednego hrabstwa Litera.
W 1936 r. , Na początku wojny domowej , miasto znajdowało się na terytorium republikańskim . W Tamarite, podobnie jak we wszystkich Comarca (w szczególności w Binéfar i Alcampell ), miały miejsce kolektywizacje i próby autonomicznej administracji, inspirowane rewolucją hiszpańską i zorganizowane przez Rewolucyjną Radę Aragonii . Chociaż znajduje się niedaleko frontu Aragonii i jest ofiarą bombardowań ze strony nacjonalistów (zniszczenie części kościoła Santa María la Mayor), Tamarite nie doświadczyła żadnych walk. Został zajęty przez frankistów wiosną 1938 roku , po ofensywie Aragonii .
Od 1975 roku i powrotu demokracji , Tamarite stracił władzę administracyjną na rzecz Binefar, który jest tylko administracyjną stolicą powiatu od roku 2000. Od połowy XX th wieku Tamarite również przeżywa spadek demograficzny, przerwana dopiero od 2004 roku .
Demografia
| 1986 | 1991 | 1998 | 2004 | 2006 | 2007 | 2008 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4,091 | 3,867 | 3,655 | 3,673 | 3,678 | 3,703 | 3,715 | 3 507, |
Administracja
| Kadencja | Nazwisko | Partia polityczna |
|---|---|---|
| 1979 - 1983 | Florencio Nadal | UCD |
| 1983 - 1987 | Florencio Nadal | PRZEZ |
| 1987 - 1991 | Florencio Nadal | PRZEZ |
| 1991 - 1995 | Modesto Capdevila | PSOE |
| 1995 - 1999 | Modesto Capdevila | PSOE |
| 1999 - 2003 | Javier Pelegrí | PRZEZ |
| 2003 | Javier Urgeles | PSOE |
| 2003 - 2007 | Francisco Mateo Rivas | PSOE |
| 2007 - 2011 | Francisco Mateo Rivas | PSOE |
| 2011 - 2015 | Francisco Mateo Rivas | PSOE |
| 2015 - 2019 | Francisco Mateo Rivas | PSOE |
Gospodarka
Miejsca i zabytki
Kościół Mariacki
Kościół Santa Maria la Mayor został zbudowany między połową XII TH i na początku XIII th wieku w stylu romańskim na fundamentach starego meczetu miasta, które być może wyjaśnia jego ostrość przesunięty. Jest poświęcony Świętej Marii , patronce miasta. Budynek przyjmuje plan bazyliki z krzyżem łacińskim z trzema nawami, sklepieniami kolebkowymi i zakończonymi apsydami. Tympanon głównego portalu od strony południowej inspirowany jest kościołem klasztoru św. Piotra Starszego w Huesca .
Budynek był później kilkakrotnie modyfikowany, z otwarciem elementów renesansowych , takich jak portal południowy. Jednak najważniejsze przemiany dotyczyły głównie strony północnej, z dobudowaniem bocznych kaplic. Kościół został również podniesiony do rangi kolegiaty i przyjmował kanoników w latach 1563-1852.
Główny ołtarz został zbudowany i ozdobiony przez Miguela Ximéneza i jego syna Juana Ximéneza, z pomocą Aragończyka Martín de Larraz, w następstwie kontraktu podpisanego w 1500 roku i ukończonego w 1503 roku. Zniknął podczas wojny domowej, a jedyne co pozostało do dziś to obraz Świętego Michała, namalowany przez Juana Ximéneza i przechowywany w Muzeum Sztuki w Filadelfii w Stanach Zjednoczonych .
Dzwonnica została odnowiona w latach 1923–1927, po czym straciła niewielki budynek, który nad nią góruje. Został odbudowany po remoncie w latach 2007-2009.
Okazałe domy
Miasto zachowało pozostałości kilku okazałych domów, mniej lub bardziej dobrze zachowanych, w szczególności przy calle Caballeros , calle Palau , calle Mayor lub starej Judería . Większość budynków cywilnych zostały wzniesione pomiędzy XVII th i XVIII th wieku.
Wieża Maurów i konstrukcje arabskie
Wieża z Maurami , lub Torreon de los Moros , to wszystko, co pozostało z dawnego zamku zbudowanego na północ od miasta przez Arabów, aby czuwać nad Litera, obszar graniczny pomiędzy chrześcijańskich królestw i królestwa TAIFA Zaragoza XI th i XII th stulecia. Ruiny nadal wychodzą na wioskę. Są też pozostałości łaźni arabskich . Na sąsiednim wzgórzu znajduje się również miejsce zwane „balkonem Maurów” lub „ balcón de los Moros ”.
W pobliżu Torre Lasierra znajduje się również prawdziwy kanat , zbudowany przez Arabów. Nadal można zobaczyć rozległy obszar dorzecza, który jest najstarszym i największym tego typu w regionie. Wielokrotnie odnawiany, był ostatnio używany.
Kultura
Położona na granicy Aragonii i Katalonii , będąca wynikiem ciągłej wymiany kulturalnej na przestrzeni wieków, ludność Tamarite de Litera ma cechy kulturowe obu populacji.
Pytanie językowe
Język używany przez mieszkańców Tamarite należy do katalońskiego obszaru językowego , chociaż istnieją wpływy kastylijskiego i aragońskiego . Niektóre grupy zaprzeczają przynależności do grupy katalońskiej i uważają ją za dialekt aragoński, nazywając ją wschodnią aragońską . Jest popularnie nazywany „ chapurreao ” lub „ chapurreat ”, zarówno przez miejscowych, jak i przez obcokrajowców.
Wstępny projekt ustawy o językach Aragon list Tamarite de Litera w „obszarach głównie do stosowania własnego języka, własnej specyfiki językowej lub z przeważającym użycie znormalizowanych katalońsku”. Ten wstępny projekt, który powinien pozwolić na nauczanie katalońskiego na tym samym poziomie co hiszpańskiego, jest zaciekle przeciwny przez kilka partii, w szczególności PAR i dużą część ludności autonomicznej wspólnoty Aragonii.
Wakacje
W poniedziałek wielkanocny obchodzony był „Dzień Mony ”, lokalne święto obchodzone również w Katalonii . Ta uroczystość gromadzi przyjaciół i rodzinę, aby zjeść Mona de Pascua na deser , tartę ozdobioną owocami i czekoladowe jajko.
W noc poprzedzającą Boże Ciało ulice starego centrum pokryte są kwiatami i kolorowymi trocinami , tworząc rysunki. Następnego dnia procesja przechodzi przez tak udekorowane ulice. Święto to ma duże znaczenie, ponieważ społeczność Aragonii klasyfikuje go jako „Festiwal atrakcji turystycznych” .
W pierwszym tygodniu września obchodzone są święta ku czci Matki Boskiej , patronki miasta. Po ustanowieniu 2 e niedzielę listopada w 1768 roku, zostały one przeniesione do8 wrześniadekretem gminy w 1957 r.
Dzień Wszystkich Świętych obchodzony jest jako Castañada lub Castanyada w języku katalońskim. Tego dnia powstają panellets , ciasta z migdałów i orzeszków piniowych.
W Nowy Rok dzieci podążają za katalońsko-aragońską tradycją Tronca de Nadal .
Sławni ludzie
- Fernando Aranda Grúas (1910-2002), motocyklista . Jest pierwszym Hiszpanem, który wygrał światowe zawody. Jego kariera trwała od lat 30. do 50.
- José Floreiments Gili (es) (1872-1944), kuglarz , nazywany „magikiem królów i królem magów”, był twórcą kilku sztuczek magicznych, takich jak „elektryczny papieros”. Założył Hiszpańskie Towarzystwo Iluzjonizmu w 1943 r. To na jego cześć odbywają się co dwa tygodnie marca narodowe spotkania magów „Floreiments Gili”.
- Ana Gracia (es) (1959-), aktorka teatralna, zrobiła karierę drugoplanową w telewizji lub w kinie.
- Víctor Manuel Nogueras: lekarz króla Hiszpanii Alfonsa XIII .
- Niektóre źródła podają, że urodził się tam św. Wincenty a Paulo . Jego imię nosi ulica w Tamarite. To właśnie w Pouy, obecnie Saint-Vincent-de-Paul , w Landes , urodził się „oficjalnie”. W międzyczasie jego ojciec urodził się w Tamarite.
Uwagi i odniesienia
(es) Ten artykuł jest częściowo lub w całości zaczerpnięty z artykułu Wikipedii w języku hiszpańskim zatytułowanego „ Tamarite de Litera ” ( zobacz listę autorów ) .- (es) Wstępny projekt ustawy o językach Aragonii , strona Uniwersytetu w Saragossie .