Maria Teresa z Austrii (1717-1780)
.jpg)
Marie-Thérèse Walburge Amélie Christine de Habsburg ( niem . Maria Theresia Walburga Amalia Christina von Habsburg ), ur.13 maja 1717w Wiedniu i zmarł w tym samym mieście dnia29 listopada 1780, arcyksiężna austriacka , najstarsza córka cesarza Karola VI , zmarła bez męskiego pochodzenia , następczyni po ojcu w 1740 r. na czele dziedzicznych posiadłości dynastii Habsburgów austriackich , w szczególności królestwa Węgier , królestwa Czech i Królestwo Chorwacji , od którego otrzyma korony.
Choć Karol VI bardzo długo dbał o zapewnienie sobie sukcesji, to dzięki Sankcji Pragmatycznej z 1713 r. oraz traktatom z innymi państwami niemieckimi ( Prusy , Bawaria itp.) i Europą, dojście do władzy 23- roczna księżniczka jest okazją do długiego konfliktu, rozpoczętego przez Fryderyka II pod koniec 1740 roku, wojny o sukcesję austriacką ( 1740 – 1748 ), w której również biorą udział między innymi nieprzyjaciele Marii Teresy, Bawaria, Francja i Hiszpanii . Pod koniec tej wojny, zawartej traktatem w Aix-la-Chapelle , Maria Teresa straciła umiłowaną przez siebie prowincję Śląsk , oddała ją Prusom, ale jej mąż został wybrany na cesarza, a jej władza została mocno ugruntowana.
Od 1736 żonaty z Franciszkiem III Étienne , księciem Lotaryngii i Baru (do 1737 ), następnie Wielkim Księciem Toskanii , Maria Teresa nie może zostać wybrana na cesarza, godność zarezerwowana dla mężczyzny: biorąc pod uwagę sytuację międzynarodową, dopiero w 1745 r. że François de Lorraine został wybrany cesarzem, zastępując Karola VII , elektora Bawarii , wybranego wStyczeń 1742. Marie-Thérèse jest więc powszechnie nazywana „cesarzową” Marie-Thérèse, formalnie tylko jako żona cesarza. Była jednak uważana przez współczesnych, którzy nazywali ją „Wielką”, jako de facto posiadaczkę godności cesarskiej , aż do śmierci męża w 1765 roku , a następnie wraz z synem Józefem II . Jedyna kobieta, która była suwerenem posiadłości habsburskich , pozostała w zbiorowej pamięci jako jedna z największych monarchów swojego stulecia.
Miała szesnaście dzieci, w tym jedenaście córek, wśród których oprócz Józefa II był cesarz rzymski Leopold II (1747-1792) i królowa Francji Maria Antonina (1755-1793).
Jest z mężem założycielką Domu Habsburgów-Lotaryngii, którego potomkowie panowali nad Austrią, Węgrami, Czechami, Toskanią i Modeną , a nawet nad Meksykiem . Najbardziej znanymi przedstawicielami tej linii są: cesarzowa Francji Marie-Louise (1791-1847), cesarz austriacki Franciszek Józef (1830-1916), cesarz Meksyku Maksymilian I st (1832-1867), królowa Belgowie Marie-Henriette de Habsbourg-Lorraine (1836-1902), Arcyksiążę Rudolf Austrii (1858-1889), Królowa następnie Regentka Hiszpanii Maria Christine of Austria (1858-1929), Arcyksiężna "czerwona" Arcyksiężna Elżbieta Maria Austrii ( 1883-1963), wreszcie, ostatni cesarz Austrii i król Węgier , Karol i st (1887-1922), który zmarł na wygnaniu i został beatyfikowany w 2004 roku .
Biografia
Rodzina
Ostatnia potomka Habsburgów , arcyksiężna jest najstarszą córką cesarza Karola VI i cesarzowej z domu Elżbiety-Chrystyny z Brunszwiku-Wolfenbüttel . Tylko jeden z jej braci i sióstr przeżył dzieciństwo: Marie-Anne (1718-1744), z którą była bardzo bliska, ale zmarła przedwcześnie. Arcyksiężna jest również blisko swojej ciotki arcyksiężnej Marie-Madeleine . Pochodząc z Domu naznaczonego pokrewieństwem, odziedziczyła po matce piękno i siłę charakteru.
Ona poślubia, 12 lutego 1736, François-Étienne de Lorraine , książę Lotaryngii , a następnie wielki książę Toskanii ; z tego związku urodziło się szesnaście dzieci, w tym przyszła królowa Francji Maria Antonina . Poślubiła także swoją młodszą siostrę Marie-Anne brata François, Karola Aleksandra de Lorraine (1712-1780), generalnego gubernatora austriackich Holandii .
Spadkobierca Stanów Habsburgów
Aby potwierdzić niepodzielność posiadłości habsburskich, jego ojciec, bez dzieci płci męskiej, zwrócił 19 kwietnia 1713Pragmatyczny Sankcja . Ta dyspozycja sukcesji tronu rezerwuje ją dla najstarszego żyjącego dziecka władcy, niezależnie od płci. W rzeczywistości, Charles VI odnosi się zatem do Marii Teresy do niego odnieść sukces kosztem swojej siostrzenicy, córki Józefa I er , jego zmarłego starszego brata.
Akt ten, uznany przez sejmy państw habsburskich, zostanie wreszcie zagwarantowany, nie bez trudności, przez wielkie mocarstwa europejskie.
12 lutego 1736Marie-Thérèse poślubia swojego narzeczonego, François-Étienne de Lorraine . Ten ostatni do traktatów wiedeńskich (3 października 1735 i 18 listopada 1738) kończąc wojnę o sukcesję polską , otrzymuje Wielkie Księstwo Toskanii w zamian za swoje dziedziczne Księstwo Lotaryngii, które porzuca na rzecz Stanisława Leszczyńskiego , zdetronizowanego króla Polski, ale teścia Ludwika XV .
Po śmierci Karola VI The20 października 1740, i pomimo wspomnianej pragmatycznej sankcji , Marie-Thérèse miała trudności z uznaniem jej praw do tronu ojca, prawa natychmiast zakwestionowane przez Bawarię, Hiszpanię, Francję, Piemont-Sardynię, Prusy i Saksonię. Fryderyk II Pruski atakuje Śląsk, bogate terytorium należące do Habsburgów, co skutkuje wybuchem wojny o sukcesję austriacką .
Bardzo kontestowana sukcesja
Kiedy cesarz zmarł, Marie-Teresa była ładną, młodą 23-letnią kobietą, żywiołową, spontaniczną, bardzo zakochaną w swoim mężu i urodziła trzy córki, z których dwie zmarły w dzieciństwie, w tym ta mała. Caroline porwana przez ospę.
Od trzech pokoleń rodzina cesarska i jej poddani boleśnie odczuwają trudności w spłodzeniu męskiego dziedzica, który ma wzmocnić tron dynastii. W czwartym miesiącu ciąży wielka księżna Toskanii ma nadzieję, że w końcu urodzi tego długo wyczekiwanego syna.
Młoda władczyni, mało przygotowana do swoich obowiązków, staje w obliczu „imperium” wyłaniającego się z katastrofalnej wojny z Imperium Osmańskim , zdezorganizowanej armii, pustych skarbców i archaicznej administracji z przechwyconymi kołami.
Jest zresztą atakowany ze wszystkich stron i przez tych, którzy podjął się go, jego sąsiadów i krewnych wspierać, zwłaszcza króla Fryderyka II Pruskiego , nowego króla w Prusach. Musi prowadzić bez wsparcia i pieniędzy wojnę o sukcesję austriacką (1740-1748) przeciwko Prusom , Bawarii , Saksonii , Francji Ludwika XV , Piemontowi-Sardyni i Hiszpanii . Jego kuzyn z małżeństwa Karol Albert , elektor Bawarii , chroniony przez nieprzyjacielską Francję, został wybrany na cesarza ( Karol VII ) wbrew woli Karola VI .
Na te zdrady odpowiada pierwsze „biologiczne” zwycięstwo: in Marzec 1741Narodziny długo oczekiwanego męskiego spadkobiercy. Za radą matki nazywa go w geście dziękczynienia Józefem przybranym ojcem Chrystusa.
Na poziomie politycznym, to uda się sprzymierzenie się z Anglii z Hanoweru i do rajdu do niego węgierskiej szlachty. Wojna ta spowodowała jednak utratę Śląska , bogatego regionu górniczego, który musiał oddać Prusom , oraz niewielkiej części mediolańczyków , którą oddał królowi Sardynii, jej szwagra Karolowi-Emmanuelowi III Sardynii .
Pozostała część dziedzicznych posiadłości Habsburgów jest jednak zabezpieczona: Marie-Teresa, zgodnie z życzeniem ojca, stoi wówczas na czele arcyksięstwa austriackiego (20 października 1740-29 listopada 1780), „ Król” Węgier (koronowany dnia25 czerwca 1741) i królowa Czech (1743-1780).
Tron Habsburgów i polityka imperialna
W 1745 roku, po śmierci Karola VII , Maria Teresa wybrała swojego męża François-Étienne de Lorraine na tron cesarski. Ona sama została wówczas „cesarną małżonką Rzymian”.
Niezależnie od tego, że godność cesarską można było nadać tylko człowiekowi, osobowość Marii Teresy, na którą składa się odwaga, wielkość duszy, prawość i wojowniczość , ma zasadnicze znaczenie w polityce Cesarstwa, o wiele bardziej niż mądra miara przestrzegana przez cesarza Franciszka. Jest dla wszystkich sądów, kancelarii i dla społeczeństwa po prostu „cesarzową”, która sprawuje władzę.
Jej współcześni szybko nazwali ją, od drugiej połowy jej panowania, „Maria Teresa Wielka”.
Wraz z wstąpieniem na tron Franciszka i Marii Teresy godność cesarska powraca do domu Habsburgów (obecnie dom Lotaryngii Austrii lub Lorraine-Habsburg, ale znany odtąd jako dom Habsbourg-Lorraine ): dom Austrii zachowuje swoją moc i znaczenie w koncercie wielkich narodów europejskich.
Mało wyszkolona w swojej roli, wie, jak otaczać się kompetentnymi i oddanymi mężczyznami, którym daje prawdziwe zaufanie, a jednocześnie potrafi narzucić swój autorytet. Wśród nich hrabia Emmanuel de Silva-Tarouca, który był obecny przy jej narodzinach i którego prosi, aby szczerze z nią rozmawiał i odważył się ją szczerze skrytykować.
Nowa polityka sojusznicza prowadzona przez kanclerza stanu hrabiego kowieńskiego , mająca na celu walkę z Prusami, zaowocowała zbliżeniem z Francją oraz poparciem Rosji i Szwecji. Sprzymierzona z Francją od 1756 r. Maria Teresa wznowiła wojnę z Fryderykiem II Pruskim w celu odzyskania Śląska ; ale pod koniec wojny siedmioletniej (1756-1763) próba ta nie powiodła się. Jednak uniemożliwia wrogowi zdobycie Saksonii i udaje jej się uzyskać głos na wybór jej syna Józefa na cesarza. Będzie teraz faworyzować bardziej pokojowe rozwiązania.
To właśnie podczas tej wojny utworzyła nowy zakon rycerski , który nosi jej imię i który pozostanie do 1918 r. najwyższym austriackim odznaczeniem wojskowym.
Wzmacnia więzi ze swoimi węgierskimi poddanymi, okazując im szczególną pewność siebie. Elitarny korpus węgierskich huzarów był więc odpowiedzialny za zapewnienie jego osobistej straży, która trwała do 1918 r.; ponadto powierzyła marszałkowi hrabiemu Batthyány'emu edukację przyszłego Józefa II .
Po śmierci męża w 1765 r. Marie-Teresa z żalu myślała o abdykacji, ale przerażona impulsywnym, autorytarnym i mściwym temperamentem syna i następcy Józefa II , wolała zachować władzę i skojarzyć go tylko z rząd „stanów dziedzicznych”.
W czasie swoich rządów podejmowała różne reformy centralizujące, w szczególności dzięki pomocy swojego kanclerza Kaunitza. Była także zwolenniczką komercji .
Cesarzowa wbrew sobie daje się wciągnąć – rosyjskiej Katarzynie II – w pierwszy z rozbiorów Polski . „Płakała, ale nadal podpisała”, powiedział później cyniczny Fryderyk II Pruski , który nie jest tak skrupulatny jak austriacki władca katolicki. W 1772 r. przypisano mu Małopolskę i Galicję .
Sfinansowała również w 1777 r. budowę szkoły w centrum miasta Herve w Belgii. Ta placówka, Royal College Marie-Thérèse, jest jedną z najstarszych szkół w Belgii. Również w Belgii, w 1772 roku, nadała towarzystwu literackiemu tytuł Cesarskiej i Królewskiej Akademii Nauk oraz Belles-Letters w Brukseli, powierzając mu misję animowania życia intelektualnego kraju i stymulowania badań naukowych. Tak powstała obecna Królewska Belgijska Akademia Nauk, Literatury i Sztuk Pięknych , czasami określana jako „Terezjańska”.
ReligieChociaż żarliwa katoliczka – cała Europa śmieje się z jej bigoterii – która narzuca jej religię jako jedyną oficjalną i z wielką nietolerancją , stara się wzmocnić kontrolę państwa nad Kościołem i podpisuje w 1773 roku wydalenie z Towarzystwa Jezus .
W odniesieniu do innych religii deklaruje:
„Nienawidzę protestantów, ale nienawidzę Żydów. "
Co więcej, w 1744 r. wypędziła około 20 000 Żydów z Pragi , największej społeczności aszkenazyjskiej w Europie, którą szybko przypomniała po katastrofie gospodarczej, którą wywołało, aby nadal korzystać z know-how swoich eksporterów i handlarzy Żydami w szkle i sukna Czechy jak dla protestantów , zostali deportowani w latach 1752-1757 ponad 1000 rodzin protestanckich z Karyntii w Austrii do wielowyznaniowego Siedmiogrodu , regionu znajdującego się obecnie w Rumunii .
Małżeństwo i potomkowie
Marie-Thérèse jest żoną głęboko zakochaną w swoim mężu, co sprawia, że czuje się dobrze (czasami mówi się, że jest to inwazyjne). W przeciwieństwie do książąt swoich czasów, będą dzielić ten sam pokój i to samo łóżko przez 29 lat, kiedy ich związek będzie trwał. Marie-Thérèse jest żarliwą żoną, która zhańbi dworzanina, który doradzał cesarzowi wydzielenie osobnego pokoju. Urodziła szesnaście dzieci, w tym jedenaście córek i pięciu synów (z których dziesięciu osiągnęło pełnoletność). Jak każdy członek Domu Habsburgów, a następnie Habsbourg-Lorraine , Marie-Thérèse, jej mąż i ich potomkowie są pochowani w krypcie poświęconej Marie-Thérèse, w krypcie kapucynów w Wiedniu.
- Marie-Elisabeth z Austrii (5 lutego 1737-7 stycznia 1740);
- Maria Anna z Austrii (6 października 1738-19 listopada 1789), opatka Kapituły Dam szlacheckich w Pradze ;
- Marie-Caroline z Austrii (12 stycznia 1740-25 stycznia 1741), arcyksiężna Austrii ;
- Józef II Austriacki (13 marca 1741-20 lutego 1790), cesarza ( Józef II , 1765-1790), który w 1760 poślubił Marie-Isabelle de Bourbon-Parme (1741-1763), następnie w 1765 Josepha de Bavière (1739-1767);
- Marie-Christine Austrii (13 maja 1742-24 czerwca 1798), który w 1766 poślubił Alberta de Saxe (1738-1822), utworzył księcia cieszyńskiego ( Śląsk );
- Marie-Elisabeth z Austrii (13 sierpnia 1743-25 września 1808 r.) Abbess z rozdziału z Dames-Szlachciców z Salzburg potem Praga ;
- Karol Józef Austrii (1 st luty 1745-18 stycznia 1761), zaręczona z Marie-Louise z Hiszpanii ;
- Marie-Amélie Austrii (26 lutego 1746-18 czerwca 1804 r), Który ożenił się w 1769 Ferdinand I er ( 1751 - 1802 ), książę Parmy ;
- Leopold II z Austrii (5 maja 1747-1 st marzec 1.792) Wielki Duke Toskanii ( 1765 - 1790 ), a następnie cesarz ( Leopold II , 1790 - 1792 ); żonaty w 1765 Marie-Louise z Hiszpanii (1745-1792);
- Marie-Caroline Austrii (zmarła17 września 1748);
- Marie-Jeanne Gabrielle z Austrii (4 lutego 1750-23 grudnia 1762); poślubionej Ferdinand I er , króla Obojga Sycylii (1751-1825) ;
- Maria Józef z Austrii (19 marca 1751-15 października 1767), Zaręczona z Ferdinand I er , króla Obojga Sycylii (1751-1825) ;
- Marie-Caroline z Austrii (13 sierpnia 1752- 8 września 1814 r), Ożenił się w 1768 Ferdinand I er ( 1751 - 1825 ), król Obojga Sycylii ( 1759 - 1825 );
- Ferdynand Austrii (1 st czerwiec 1754-24 grudnia 1806), książę Modeny , żona w 1771 Marie-Béatrice d'Este (1750-1829), dziedziczka księżna Modena , która sprowadza mu księstwo ;
- Maria Antonina Austrii (2 listopada 1755-16 października 1793), poślubił w 1770 delfina Francji, przyszłego Ludwika XVI ( 1754 - 1793 ), króla Francji i Nawarry ( 1754 - 1793 );
- Maksymilian Franciszek z Austrii (8 grudnia 1756-26 lipca 1801 r), Biskup Münster , arcybiskup Kolonii , Wielki Mistrz z Krzyżakami .
Potomkowie
Członkowie obecnego Domu Habsburg-Lorraine , znanego jako Dom Austrii, są potomkami Marie-Thérèse i jej męża François, a przez nich od ich dzieci: Leopolda II , Ferdynanda księcia Modeny, Marie-Amélie księżnej Parmy oraz Marie-Caroline, królową Neapolu i Sycylii . Przez swoje małżeństwa obecni potomkowie suwerennych rodów Hiszpanii , Francji , Luksemburga , Belgii , Liechtensteinu , Obojga Sycylii , Parmy , Sabaudii , Saksonii i Braganzy , wszyscy mają Marie-Teresę w swoich bezpośrednich przodkach. To jest taka sama dla książęcego hohenbergowie i hrabiów Meran, morganatycznego oddziałów z Habsbourg-Lorraine . Potomkowie Marie-Thérèse znajdują się również wśród członków kilku wielkich rodów europejskiej arystokracji.
Talar Marie-Thérèse
W 1741 r. Marie-Thérèse kazała wystawić talara ze swoim wizerunkiem. Moneta ta, potocznie zwana Talarem Marii Teresy , odniosła duży sukces i była używana z tym samym rocznikiem (1780) na wszystkich kontynentach do 1960 roku.
Korona
- 3 maja 1728 : Szlachetna Dama Cesarskiego Orderu Gwiaździstego Krzyża , z rozkazu Wilhelminy-Ameli z Brunszwiku-Lüneburga , Cesarzowej Świętego Cesarstwa
- 1742-1780: 4 th Wielki Mistress Cesarskiego Orderu Krzyża Star
Pełny tytuł
Spadkobierczyni Habsburgów, Marie-Thérèse nosi wiele tytułów, urzeczywistniając jej liczne posiadłości. Po śmierci męża François I er ,18 sierpnia 1765 jej „wielki tytuł” brzmiał następująco: Marie-Thérèse z łaski Bożej
- Cesarzowa wdowa z Cesarstwem ;
- Królowa Węgier (zwana królem Węgier), Czech , Dalmacji , Chorwacji , Slawonii , Galicji i Lodomerii itp. itp. ;
- Arcyksiężniczka z Austrii (panujący suwerenny);
- Księżna z Burgundii , Styrii , Karyntii i Krainy ;
- Wielka Księżniczka Transylwanii ;
- Margrabina Moraw ;
- Duchess of Brabant , Limburg , Luksemburg i Gelderland , Wirtembergii , Górnego i Dolnego Śląska , Mediolan , Mantua , Parmy i Piacenzy i Guastalli ;
- Księżniczka Szwabii ;
- książęca hrabina Habsburgów , Flandrii , Tyrolu , Hainaut , Kybourg , Goritz i Gradisca ;
- margrabina Świętego Cesarstwa na Burgau , Górnych i Dolnych Łużycach ;
- hrabina Namur ;
- pani targu wiatrowego i Malines ;
- owdowiała księżna Lotaryngii i Baru , wielka księżna Toskanii (małżonka) itp.
Pochodzenie
Pochodzenie Marii Teresy z AustriiW sztuce
Symphony N O 48 o Haydna C-dur Hob.48 składzie w 1768/1769, jest nazywany Maria Teresa cześć cesarzowej.
Telewizja
- Program Secrets d'histoire na France 2 od6 lipca 2017 r., zatytułowany Marie-Thérèse, najeżdżającej cesarzowej Austrii , był mu poświęcony.
- Marie-Thérèse d'Autriche lub Maria Theresia (de) , film telewizyjny reżysera Roberta Dornhelma w koprodukcji z Austrią (ORF, MR Film, BETA Film), Czechami (Ceska Televize), Węgrami (MTVA) i Słowacja (RTVS). Transmisja w dwóch częściach po 100 minut każda28 grudnia 2018na Arte wiernie odtwarza ostatnie lata dorastającej Marii Teresy, a także pierwsze lata jej panowania. W tytułowej roli Marie-Luise Stockinger (de) . Powtórka całości8 kwietnia 2020 r. i 9 kwietnia 2020 r. na art.
Uwagi i referencje
Uwagi
- Arcyksięstwo Austrii i inne księstwa austriackie, Królestwo Węgier, Królestwo Chorwacji, Królestwo Czech, Mantui, Mediolanu, Parmy, Królestwo Galicji i Lodomerie, Niderlandy Austriackie (Księstwa Brabancji, Limburgii, Luksemburga; hrabstwa Flandrii, Hainaut, Namur).
- François de Lorraine oczywiście nie zostałby wybrany, gdyby nie był mężem Marie-Thérèse.
- Do akapitu: Piet Lenders, Wiedeń i Bruksela: kuratela, która nie wyklucza dużej autonomii , s. 42 , w Hervé Hasquin et alii , La Belgique autrichienne, 1713-1794: Holandia południowa pod panowaniem Habsburgów Austrii , Bruksela, Crédit Communal, 1987; Léopold Genicot, Histoire de la Wallonie , Tuluza, Privat (Wszechświat Francji i kraje francuskojęzyczne. Seria: Historia prowincji), s. 198-200 .
- Ustawodawstwa węgierskiego królestwa nie uznają tytuł królowej .
- Por. przemówienie powitalne kardynała de Rohan do Marii Antoniny Austrii w Strasburgu w 1770 r., list od hrabiego miłosierdzia dowiadującego się o egzekucji królowej w 1793 r. ...
- „Wymagała zainstalowania ekranu, gdy protokół sądowy zmusił ją do przyjęcia tematu żydowskiego”. » Czytaj online
Bibliografia
- Ciekawy i przydatny kalendarz belgijski , Chez Pierre de Goesin,1759( czytaj online ) , s. 40.
- David Tarota "Empress Marie-Teresa", La Nouvelle Revue d'histoire , n ° 64,styczeń-luty 2013, s. 46-48.
- Elisabeth Badinter, „ Marie-Thérèse z Austrii:„ Nieznana, bo niezbyt seksowna ” , na lhistoire.fr , L'Histoire ,13 maja 2017 r.(dostęp 18 listopada 2019 r . ) .
- Blaise Gauquelin, „ Maria Teresa Austrii, pierwsza dama z żelaza ”, Le Monde ,23 marca 2017 r.( przeczytaj online , skonsultowano 18 listopada 2019 r. ).
- Sophie Laurant, „ Trzy losy Marii Teresy z Austrii ” , o Le Pèlerin ,23 stycznia 2019(dostęp 18 listopada 2019 )
- Claude Michaud , „ William O., McCagg Jr., Żydzi Habsburgów 1670-1918 ”, Revue d'Histoire Moderne & Contemporaine , tom. 46 N O 21999, s. 396-399 ( czytaj online , dostęp 18 listopada 2019 ).
- Jean-Paul Bled, Marie-Thérèse z Austrii , Paryż, Fayard ,2001, 520 pkt. ( ISBN 2-213-60997-7 ) , s. 168
- Christine Lebeau, " Marie-Teresa Austrii, pamięć Europejskiej " , na lhistoire.fr , L'Histoire N O 435 ,maj 2017(dostęp 18 listopada 2019 r . ) .
- Nicolas Enache , La Descendance de Marie-Thérèse de Habsbourg, królowa Węgier i Czech , 1996, Pośrednik badaczy i ciekawskich , 795 stron ( ISBN 2-908003-04-X ) .
- Arcyksiążę Jan Chrzciciel Austrii .
- „ Marie-Thérèse, najeżdżająca cesarzowa Austrii ” , o Inatheque (dostęp 23 października 2020 r. )
- Alain Constant, " Marie-Thérèse Austrii," wielki "Cesarzowa ", Le Monde , n o 23005, 28 grudnia 2018, s. 16 ( przeczytaj online ).
Zobacz również
Bibliografia
- Jean Bérenger , Historia cesarstwa Habsburgów , t . 2: 1665-1918 , Paryż, Tallandier ,2012, 1169 s. ( ISBN 979-10-210-0070-4 )
- Jean-Paul Bled, Marie-Thérèse z Austrii , Paryż, Fayard ,2001, 520 pkt. ( ISBN 978-2-213-60997-3 i 2213609977 )
- Corneille-François de Nélis , Przemówienie pogrzebowe Marie-Thérèse , Bruksela, Lemaire, Dujardin, Colaer, Booksellers,1781( przeczytaj online )
- Stollberg-Rilinger, Barbara, Maria Teresa: Die Kaiserin in ihrer Zeit. Eine Biography , Monachium , CH Beck,2017( ISBN 978-3-406-69748-7 )
- Victor-Lucien Tapié, Monarchia i ludy Dunaju , Paryż, Fayard ,1969( prezentacja online )
- Élisabeth Badinter , Potęga kobiet: Marie-Thérèse z Austrii, 1717-1780 - Cesarzowa Królowa , Paryż, Flammarion ,2016, 364 s. ( ISBN 978-2-08-137772-1 )
- Élisabeth Badinter , Konflikty matki, Marie-Teresa Austrii i jej dzieci , Flammarion,4 listopada 2020 r. ( ISBN 978-2-0815-1807-0 ) , 278 s.
Powiązane artykuły
- Dom Habsburgów
- Dom Habsburgów-Lotaryngii
- Wenzel Anton von Kaunitz-Rietberg
- Leopold Joseph von Daun
- Friedrich Wilhelm von Haugwitz
- Emmanuel de Silva-Tarouca
- Talar Marie-Thérèse
- Kataster terezjański
Linki zewnętrzne
-
Ewidencja organów :
- Plik wirtualnego organu międzynarodowego
- Międzynarodowy identyfikator standardowej nazwy
- Biblioteka Narodowa Francji ( dane )
- Uczelniany system dokumentacji
- Biblioteka Kongresu
- Gemeinsame Normdatei
- Narodowa Biblioteka Dietetyczna
- Biblioteka Narodowa Hiszpanii
- Królewska Biblioteka Niderlandów
- Biblioteka Narodowa
- Biblioteka Narodowa Izraela
- Biblioteka Uniwersytecka w Polsce
- Biblioteka Narodowa Katalonii
- Biblioteka Narodowa Szwecji
- Watykańska Biblioteka Apostolska
- Biblioteka Narodowa Australii
- Norweska Baza Biblioteczna
- Czeska Biblioteka Narodowa
- ŚwiatKot
- Zapisy w słownikach i encyklopediach ogólny : Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas • Brockhaus Encyclopedia • Zbiorowe biografie kobiet • Deutsche Biografia • Dizionario di Storia • Enciclopedia delle donne • Encyclopaedia Britannica • Encyclopaedia Britannica • Gran Enciclopèdia Catalana • Hrvatska Enciklopedija • Larousse Encyclopedia • szwedzkiego Nationalencyklopedin
- Zasoby dzieł sztuki :
- Zasób komiksu :
- (w) Komiks Winorośli
- Zasoby muzyczne :