Gaston z Francji

Gaston d'Orléans Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Portret Gaston d'Orleans, anonimowy, XVII -tego  wieku, Château de Blois .

Tytuł

Spadkobierca
tronów Francji i Nawarry

17 listopada 1611 - 5 września 1638
( 26 lat, 9 miesięcy i 19 dni )

Kluczowe dane
Poprzednik Panie d'Orléans ,
Następca Ludwik Francji , Delfin Francji
Funkcje wojskowe
Przykazanie Temblak
Biografia
Tytuł Syn Francji
książę Orleanu
książę Chartres
książę Valois
książę Anjou
książę Alençon
hrabia Blois
hrabia Montlhery
hrabia Limours
baron d'Amboise
Lord of Montargis
Dynastia House of Bourbon
House of Orleans
Imię urodzenia Gaston Jean-Baptiste z Francji
Przezwisko „  Wielki Pan  ”
Narodziny 24 kwietnia 1608
Fontainebleau ( Francja )
Śmierć 2 lutego 1660
Blois ( Francja )
Tata Henryk IV
Matka Marie de Medici
Małżonkowie Marie de Montpensier
(1626-1627)
Marguerite of Lorraine
(1632-1660)
Klejenie Louise Rogier de La Marbellière
Dzieci Pierwsze łóżko
Anne-Marie-Louise d'Orléans
Drugie łóżko
Marguerite-Louise d'Orléans
Élisabeth-Marguerite d'Orléans
Françoise-Madeleine d'Orléans
Jean-Gaston d'Orléans
Marie-Anne d'Orléans

Podpis

Podpis Gastona d'Orléans Książęta Orleanu

Gaston de France , znany w historii jako Gaston d'Orléans (ur24 kwietnia 1608w Fontainebleau , ochrzczony dnia15 czerwca 1614w Paryżu , zmarł dnia2 lutego 1660in Blois ), książę Orleanu , jest trzecim synem Henryka IV (1553-1610) i Marie de Médicis . Jest synem Francji , z gałęzi Burbonów (dynastia Kapetyngów ). Nosi tytuły księcia Orleanu, Chartres, Valois, Anjou i Alençon, hrabiego Blois, Montlhéry i Limours, barona Amboise i Lorda Montargis.

Biografia

Jego zwykłe imię, Gaston, pochodzi od matki chrzestnej, królowej Nawarry , Małgorzaty francuskiej , pierwszej żony jego ojca, na cześć Gastona de Foix , księcia Nawarry, ojczyzny jego ojcowskiego pochodzenia; oraz dwa inne imiona, Jean-Baptiste, jego ojca chrzestnego, kardynała François de Joyeuse .

Najmłodszy brat króla Ludwika XIII , Gaston zostaje po śmierci Monsieur d'Orléans (1607-1611) drugim synem Henryka IV , pierwszym w kolejności sukcesji tronu. Tytułem księcia Anjou , jako najbliższego spadkobiercy tronu, nazywany jest także Monsieur (tytuł nadany bratu króla), a następnie (od 1643 r.) Wielki Monsieur w przeciwieństwie do Petit Monsieur , Filipa , jego siostrzeńca, brata Ludwika XIV .

Kultywowany i wyrafinowany, ale niezdecydowany i niestały, Gaston de France spędził swoje życie konspiracyjnie, najpierw przeciwko swojemu bratu i kardynałowi Richelieu (woląc od ich absolutystycznej centralizacji monarchię mieszaną z reprezentacją ciał społecznych poprzez zgromadzenia prowincjałów lub generałów), a następnie przeciwko jego szwagierka Anna Austriacka i kardynał Mazarin . Te spiski zawsze kończyły się niepowodzeniem z braku prawdziwego projektu politycznego. Gaston często potępiał swoich wspólników, a potem widział, jak giną (patrz Ornano , Chalais , Montmorency i Cinq-Mars ). Aby się zemścić, stworzył „Radę Drańców”, dworzan i przyjaciół, z którymi prowadził nieuporządkowane życie (ma opinię gracza i miłośnika kobiet). Encyclopaedia Universalis widzi go jako wiodący libertyn czasu, którego jednym z hobby pili piosenki, wiersze erotyczne, a partie rozpuście, często biseksualistów , w czasie, gdy rozdzielenie pomiędzy homoseksualizmem a heteroseksualizm nie było jednoznaczne.

W 1628 r. Dowodził armią oblężenia La Rochelle do przybycia Ludwika  XIII i Pikardii w 1636 r. W 1630 r. Wziął udział w powstaniu księcia Montmorency. Na czele armii najemników wezwał królestwo do buntu, po czym uciekł do Lotaryngii po klęsce Henryka II de Montmorency w Castelnaudary . Za namową swego spowiednika, oratorianina Charlesa de Condrena , pogodził się z królem w Troyes ,18 kwietnia 1630. W latach 1631-32 intryguje w Lotaryngii i publikuje manifest polityczny przeciwko absolutyzmowi. W 1634 r. Zawarł tajny traktat z Hiszpanią i spiskował przeciwko Richelieu z hrabią Soissons . Jesienią 1636 r. Brał udział u boku króla w oblężeniu Corbie .

Ale w 1638 r. Niespodziewane narodziny delfina (przyszły Ludwik  XIV ) pozbawiły go rangi pierwszego spadkobiercy korony. Traci kredyt finansowy i nie może kontynuować odbudowy zamku Château de Blois, której się podjął. W 1642 roku spisek Cinq-Mars , którego celem było uczynienie Gastona generałem-porucznikiem królestwa, nie powiódł się. Gaston pchnął Cinq-Marsa do przodu, porzucił go i pozwolił stracić go.

Śmierć Ludwika  XIII mianuje go gubernatorem i generałem-porucznikiem Langwedocji . Po śmierci Ludwika  XIII Gaston de France został mianowany generałem-porucznikiem królestwa i przewodniczącym rad pod teoretycznym zwierzchnictwem królowej, w mniejszości Ludwika  XIV . Jednak Anna Austriaczka wygrała parlament w Paryżu i przejęła stery przy wsparciu Mazarina .

Szef armii Gaston poprowadził zwycięską i szybką kampanię przeciwko Hiszpanom . Podbił część hrabstwa Flandrii , w tym miasto Gravelines the28 lipca 1644i Béthune , a następnie w 1645 roku Bourbourg , Armentières , Courtrai i Mardyck .

Gaston nadal brał udział we Frondzie , a Mazarin w 1652 r. Zesłał go do swojego zamku w Blois , gdzie zmarł w 1660 r . Został pochowany w bazylice Saint-Denis , ostatecznym przywilejem związanym z królewską krwią. Następnie Ludwik  XIV nadaje tytuł księcia Orleanu swojemu bratu Filipowi .

Od urodzenia do śmierci Gaston miał za lekarza protestanta Abla Bruniera .

Gaston przyjaźnił się z Jacques d'Estampes , markizem de La Ferté-Imbault , którego mianował kapitanem-porucznikiem swojej kompanii 200 żandarmów i który został podniesiony do godności marszałka Francji w 1651 roku na jego polecenie. Markiza de La Ferté-Imbault będzie pierwszą honorową damą księżnej Orleanu.

Pochodzenie

Pochodzenie Gastona de France
                                       
  32. Jan VIII z Bourbon-Vendôme
 
         
  16. François de Bourbon-Vendôme  
 
               
  33. Isabelle de Beauvau
 
         
  8. Karol IV Bourbon  
 
                     
  34. Piotr II z Luksemburga-Saint-Pol
 
         
  17. Marie of Luxembourg  
 
               
  35. Małgorzata Sabaudzka
 
         
  4. Antoine de Bourbon  
 
                           
  36. Jan II z Alençon
 
         
  18. René d'Alençon  
 
               
  37. Marie d'Armagnac
 
         
  9. Françoise d'Alençon  
 
                     
  38. Prom II z Lotaryngii-Vaudémont
 
         
  19. Marguerite of Lorraine-Vaudémont  
 
               
  39. Yolande d'Anjou
 
         
  2. Henryk IV Francji  
 
                                 
  40. Alain d'Albret
 
         
  20. Jan III z Nawarry  
 
               
  41. Françoise de Châtillon
 
         
  10. Henryk II Nawarry  
 
                     
  42. Gaston de Foix
 
         
  21. Katarzyny Nawarry  
 
               
  43. Madeleine z Francji
 
         
  5. Joanna III z Nawarry  
 
                           
  44. Jean d'Orléans
 
         
  22. Karol Orleański  
 
               
  45. Marguerite de Rohan
 
         
  11. Marguerite d'Angoulême  
 
                     
  46. Filip II Sabaudzki
 
         
  23. Louise of Savoy  
 
               
  47. Marguerite of Bourbon
 
         
  1. Gaston z Francji  
 
                                       
  48. Jean de Mécicis
 
         
  24. Jan Medici  
 
               
  49. Catherine Sforza
 
         
  12. Cosimo I st Toskanii  
 
                     
  50. Jacopo Salviati
 
         
  25. Maria Salviati  
 
               
  51. Lucretia de Medici
 
         
  6. François I er Medici  
 
                           
  52. Fadrique Álvarez de Toledo
 
         
  26. Pierre Álvarez z Toledo  
 
               
  53. Isabel de Zúñiga y Pimentel
 
         
  13. Eleonora z Toledo  
 
                     
  54. Luis Pimentel de Villafranca
 
         
  27. Maria Osorio Pimentel  
 
               
  55. Juana Osorio de Villafranca
 
         
  3. Marie de Medici  
 
                                 
  56. Maksymilian I pierwszy cesarz rzymski
 
         
  28. Philippe I st Kastylii  
 
               
  57. Maria z Burgundii
 
         
  14. Ferdynand I pierwszy cesarz rzymski  
 
                     
  58. Ferdynand II Aragonii
 
         
  29. Joan I ponownie Castilla  
 
               
  59. Isabelle I ponownie Castilla
 
         
  7. Joanna Austrii  
 
                           
  60. Kazimierz IV Jagiełło
 
         
  30. Władysław IV Czech  
 
               
  61. Elżbieta Habsburga
 
         
  15. Anne Jagellon  
 
                     
  62. Gaston II z Foix-Candale
 
         
  31. Anne de Foix  
 
               
  63. Catherine de Foix-Candale
 
         
 

Małżeństwo i potomkowie

Plik 6 sierpnia 1626w Nantes, po nieudanej konspiracji (spisku w Chalais ), Gaston niechętnie zgadza się poślubić bogatą Marie de Bourbon, księżną Montpensier narzuconą mu przez Richelieu . Następnie otrzymuje w appanage księstwa Orleanu i Chartres, powiększone o hrabstwo Blois.

Z tego małżeństwa narodziło się w następnym roku:

Marie de Montpensier zmarła sześć dni po urodzeniu córki w wieku dwudziestu jeden lat.

W 1629 roku Gaston bezskutecznie planował poślubić Marie de Gonzague , córkę księcia Mantui .

W tym samym roku na dobrowolnym wygnaniu politycznym w Lotaryngii poznał młodą Małgorzatę , siostrę księcia Karola IV Lotaryngii i Baru , księcia równie fantastycznego jak on, toczącego wówczas wojnę z Francją i której bywa na dworze. Podbity przez niewinność młodej księżniczki, nazwał młodą dziewczynę, ówczesną koadiutorkę opatki szlachetnej kapituły z Remiremont , „Aniołem”.

Zakochuje się w niej i za zgodą matki żyjącej na wygnaniu (ale nie króla, jego brata, który jest głową rodziny), potajemnie poślubia ją w klasztorze w Nancy dnia2 stycznia 1632. Ale parlament paryski ogłosił to małżeństwo nieważne. Dołączywszy do matki, po raz drugi zawarł małżeństwo przez arcybiskupa Mechelen w hiszpańskiej Holandii i tutaj ponownie zgromadzenie duchowieństwa francuskiego, za namową Richelieu, unieważniło to małżeństwo. Książę, wybaczony przez króla, wrócił do Francji, ale jego żonie zakazano pobytu tam. Richelieu posuwa się nawet do twierdzenia, że ​​księżniczka Lotaryngii, ale pochodząca z suwerennego rodu, nie ma dostatecznie wysokiej rangi, aby poślubić syna Francji. O ile król i królowa mieszkają oddzielnie, a król jest słaby na zdrowiu, możliwe jest, że Gaston zastąpi swojego brata. Nie pozwalając mu mieszkać z żoną, nie pozwala jej mieć spadkobierców. Jednak kardynał poślubił jedną ze swoich siostrzenic księciu Enghien, następcy tronu po Gastonie. Jeśli Gaston umrze bez dziedzica, siostrzenica kardynała zostanie królową Francji. Jednak król i królowa mają dwóch synów w 1638 i 1640 r. Kardynał umiera w 1642 r. Para królewska zostaje odbudowana, a król pozwala szwagierce przyjść na dwór. Para wyszła za mąż po raz trzeci, ale zdecydowanie w maju 1643 roku .

Mieli pięcioro dzieci:

Od Marie Porcher miał też naturalną córkę:

Od aktorki Louison des Ormes miał też córkę:

Od Louise Rogier de la Marbellière:

Kolekcjoner i mecenas

Gaston d'Orléans przekazał swojemu bratankowi Ludwikowi  XIV swoje zbiory z woli1 st lutego 1660. Zapis został przyjęty patentem listowym w 1661 r. Zbiory te obejmują dzieła sztuki, medale, jego bibliotekę, mapy, ryciny, a także kolekcję roślin namalowaną przez Nicolasa Roberta na welinie. Po raz pierwszy umieszczono je w Luwrze, gdzie znajdowała się osobista biblioteka króla, zwana Gabinetem Króla. Botanicy Akademii Nauk odwołują się do niej jako encyklopedyczny projekt Historii roślin . Philibert Commerson poświęca gatunek botaniczny Gastonia  (en) Gastonowi d'Orléans na utworzenie ogrodu botanicznego w Blois i ochronę, którą zapewnia Robertowi Morisonowi, który objął kierownictwo nad nim.

Jeśli welin znajduje się teraz w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej , pozostałe zbiory dołączają do Biblioteki Królewskiej, obecnie Biblioteki Narodowej Francji . W związku z tym dział map i planów Biblioteki Narodowej Francji przechowuje osiemnaście zbiorów map pod symbolem Rés. Ge BB 246. Trzon zbiorów Departamentu Monet, Medali i Antyków Biblioteki Narodowej Francji pochodzi z kolekcji kamieni grawerowanych, antycznych rzeźb księcia. Podobnie druki są przechowywane w dziale rezerw rzadkich książek ( 544 są oznaczone "szyfrem Gastona d'Orléans" w kopii notatki ), a rękopisy w dziale Rękopisów Biblioteki Narodowej Francji.

Uwagi i odniesienia

  1. Anselme de Sainte-Marie, Genealogical History of the Royal House of France, t. I, Paryż, La Compagnie des Libraires, 1725, s.  147 .
  2. Miłośnik nauki i sztuki (obrońca oddziału Moliera ), mecenas, kolekcjoner, muzyk itp.
  3. „Myślał o wszystkim, ale niczego nie chciał” - powiedział o nim kardynał de Retz .
  4. Henri Sacchi, Wojna trzydziestoletnia: Imperium torturowane , Éditions L'Harmattan, 2003, s.  159 .
  5. Michel Delon, „Libertinage”, Encyclopædia Universalis ( czytaj online ), dostęp 9 marca 2013.
  6. Anselme de SAINTE-MARIE, Genealogical History of the Royal House of France, t. I, Paryż, Compagnie des Libraires, 1725, s. 358
  7. Księżna Montpensier zmarła przy porodzie, pozostawiając swój majątek nie Gaston ale ich córką.
  8. Pascale Heurtel i Michelle Lenoir, Les Vélins du Muséum , Paryż, Muzeum - Citadelles & Mazenod, wyd.  „Sztuka i natura”,październik 2016, 624  s. ( prezentacja online )
  9. Denis Dodart ( zdj .  Nicolas Robert ), Wspomnienia do wykorzystania w historii roślin  : opracowane przez M. Dodarta z Królewskiej Akademii Nauk , doktora medycyny z wydziału paryskiego . , Paryż, Royal Printing ,1676, 131  str. ( czytaj online )
  10. Jean-Baptiste Lamarck , „  Gastonia cutispongia  ” , w Methodical Encyclopedia , t.  2,1788( czytaj online ) , s.  610
  11. Charles Du Bus, Gaston d'Orléans i jego zbiory topograficzne , Paryż, Impr. Narodowy, 1941.

Bibliografia