Belles-Lettres (literatura)

Belles-lettres jest polisemicznym wyrażeniem określającym zbiór dzieł wyróżniających się wartością literacką, a poprzez metonimię badanie tych tekstów (w tym sensie używa się równieżsłowa humanistyka ). Służyło również do określenia, w sposób pejoratywny lub chwalebny, tradycji i nurtów literackich według kryteriów estetycznych i humanistycznych .

Termin przywołał w renesansie starożytnych autorów i studium ich dzieł ustanowionych jako obowiązkowe modele pisarskie. W okresie klasycyzmu figura literatury pięknej podążała za głównymi ewolucjami, jakich doświadczyła literatura, w centrum niektórych kwestii estetycznych: erudycja lub pedanteria, styl osobisty lub normatywny, sztuka retoryczna lub literacka, przeciwstawiając języki starożytne francuskiemu, lub wiedza poetycka do nauki.

Z XIX -tego  wieku, dzieła Wielkiego Siècle są dodawane do kanonu literatury i literatury pięknej przeżywa odrodzenie poparcia, przed stopniowym spadkiem od klęsce 1870 roku aż do dzisiaj. Tradycją literatury pięknej jest Wergiliusz biorący Homera za wzór dla Eneidy , Racine z kolei czerpiąc inspirację z Wergiliusza dla Andromachy , Chateaubriand umieszczający Racine w panteonie klasyki , a wreszcie współczesna krytyka uznająca styl Chateaubrianda autorstwa Bossueta i Starszych.

Nauka literatury pięknej jest nauką historii myśli i humanizmu.

„  Bez względu na to, jak bardzo będziemy się starali przełknąć geniusz Bossueta i Racine'a, będzie on miał los tej wielkiej postaci Homera, którą widzi się za wiekami: czasami zasłania ją kurz, który rozpadł się przez stulecie. ; ale gdy tylko chmura się oczyści, widzimy, jak pojawia się majestatyczna postać, która urosła jeszcze bardziej, by zdominować nowe ruiny  ”

- Chateaubriand, Genius of Christianity, III, IV, V

Od renesansu do klasycyzmu

„  Stara teologia to cała poezja (powiedzmy, że uczeni) i pierwsza filozofia. To jest oryginalny język bogów  ”

- Montaigne - Essays (1595), De la vanité , rozdział III, IX

Renesans nauk humanistycznych

Wczesnym XIV th  century, Petrarka , w odpowiedzi na upadek cywilizacji chrześcijańskiej, odnosi się do ożywienia kultury greckiej i rzymskiej starożytności, w tęsknocie za nauki i mądrości imperium grecko-rzymskiej. Arcydzieła starożytnej literatury muszą stanowić nowy punkt wyjścia, a starożytność zapewnia dziedzictwo filozoficzne, naukowe, oratoryjne, literackie i artystyczne.

W 1341 roku Petrarka otrzymała publiczne poświęcenie dla Afryki , epos po łacinie na wzór wergilijski, a nie dla Canzoniere napisanego w języku narodowym. Później, podejmując ideę Cycerona, Erazm pisał: „ludzie pozbawieni tych listów, które nie bez powodu nazywają się naukami humanistycznymi, raczej nie zasługują na miano mężczyzn. "

Pojawił się w renesansie jako przedłużenie liter średniowiecza, termin belles-lettres implikuje odniesienie do ponownie odkrytej starożytności i określa wszystkie dzieła literackie i naukowe: „Homer reprezentowany w ten sposób, od czasów hellenistycznych, nie tylko ojciec i największy z poetów, ale też i właśnie dlatego ojciec nauki, pierwszy encyklopedysta człowieka i przyrody ” .

Teksty ze wszystkich dyscyplin umysłu

Od czasów starożytnych uczeni posiadali umiejętność czytania i pisania , a prace wchodzące w skład literatury beletrystycznej mogą dotyczyć wszystkich dyscyplin, literackich lub naukowych. W XII -tego  wieku, mnich Nicolas de Clairvaux mówi (z obowiązkowym odniesieniu do the Ancients) literami jako źródła wiedzy naukowej: „Jest takie stare przysłowie, często powtarzane przez wzór Ancients jak różni człowieka od zwierzęcia, wiele ignorując badacza " i do XVII p  wieku, określenie literatury pięknej odnosi się po prostu (jak zresztą literaturze ) wszystkie prace, doustne lub zapisane ze wszystkich dziedzin. Montaigne mógł potwierdzić ich uniwersalność, celebrując je:

"Te listy, za pomocą których nieskończoność rzeczy, ogrom przyrody, niebiosa na tym świecie, lądy i morza zostały nam objawione: to oni nauczyli nas religii, umiaru, wielkość odwagi: i które wyrwały nasze dusze z ciemności, aby zobaczyć wszystko wysokie, niskie, pierwsze, ostatnie i przeciętne: są tym, co zapewnia nam to, co jest dobre i szczęśliwe do życia, i prowadzi nas do przejść nasz wiek bez przyjemności i bez obrazy. "

Wiedza w ten sposób publikowana przez wyuczone dyscypliny (geometria, astronomia itp.) Pozostawała jednak poniżej potępionej przez Kościół ciekawości (w klasycznym tego słowa znaczeniu), a literacka wartość tekstów „sprzyjała naukom. ” . Badanie tych dzieł zostało powierzone przez Colberta Académie Royale des Sciences w 1666 roku, zanim zostało przeniesione do Académie Française. Słownik Trévoux (1771), pod hasłem amator , wyraźnie kojarzy literaturę piękną i nauki  : „Ten termin [amator] nadaje się do określenia ludzi literatury pięknej, którzy mają zamiłowanie do nauk ścisłych, którzy stosują i kultywują im. Lubi studia, ciekawostki, obrazy, muszelki ” .

Nawiązanie do starożytnych

„  Si quid mea carmina possunt,
nulla dies umquam memori vos eximet ævo  ”

- Virgil, Eeneid , IX v 446-447

Już w średniowieczu wpływ Wergiliusza jest obecny w twórczości Dantego . Renaissance odnaleziony starożytnych tekstów ( „to jest poprzez badanie Starożytnych że panowanie liter rozpoczęło się ponownie w Europie” ), który następnie będzie stałym punktem odniesienia w literaturze, naukowe lub literackie. Dzieła Wergiliusza są odniesieniem dla poetów renesansu, niezależnie od tego, czy piszą po łacinie, czy po francusku, jak Ronsard czy Du Bellay . Podobnie później Boileau czy Scarron wyraźnie odnoszą się do łacińskiego poety. Scarron robi poprzez parodię którego sukces jednak stwierdzam, że erudyta populacja XVII -tego  wieku ma doskonałą wiedzę o starożytnej Łacińskiej pracy. Racine, dla Andromaque , a później Voltaire dla La Henriade , inspirowali się Eneidy .

Pismo Bossueta , przesiąknięte antykami, jest w ten sposób opisane przez Chateaubrianda (który nawiasem mówiąc, tym samym opisuje swój własny styl): „trzy rzeczy nieustannie następują po sobie w przemówieniach Bossueta  : cecha geniuszu lub elokwencja; cytat tak dobrze wtopiony w tekst, że staje się z nim jednym; wreszcie refleksja lub spojrzenie orła na przyczyny opisywanego zdarzenia ” . W obu przypadkach retoryka jest inspirowana tekstami Pisma Świętego, z jego „ogromnymi i uderzającymi wymiarami” .

Voltaire również zgadza się z tym odniesieniem do Starożytnych, studiując ich dzieła, które charakteryzowały literaturę piękną  : „człowiek, który posiada starożytnych autorów, który porównał ich tłumaczenia i ich komentarze, ma większą literaturę niż ten, który ma większy gust, ogranicza się do najlepszych autorów swojego kraju i był wychowawcą dla przyjemności (…) nazywana jest wielką literaturą , która przywiązuje się do przedmiotów, które mają piękno , poezję, elokwencję, dobrze napisaną historię ” .

Starożytność, oprócz bycia wzorem stylu, była także, przez odniesienie, ważnym źródłem symboli, pozwalających uniknąć jednoznacznego mówienia o trudnych, politycznych tematach, ale także zajmować się religią, miłością, religią, pragnieniem, przemocą, śmiercią, jak Fénelon w Les Aventures de Télémaque . Zawierał także nazwiska postaci w powieściach lub kluczowych esejach , maskując prawdziwe postacie.

Nauczanie

Od średniowiecza nauczanie literatury na uniwersytecie dotyczy tekstów wszystkich dyscyplin: „Uniwersytety zaczęły powstawać w XII i XIII wieku (...) Zwykle zaczynaliśmy od studiowania sztuki, aby służyć jako wprowadzenie do nauk ścisłych, a te sztuki to gramatyka, dialektyka i wszystko, co nazywamy naukami humanistycznymi i filozofią. Stamtąd wstępowano na wyższe wydziały, którymi były fizyka lub medycyna, prawo lub prawo cywilne ” .

Pojęcie pism świeckich urodziła się w XVI -tego  wieku, humaniore litterae odróżnienia sam Divinae i sacrae litterae . Jest on przebudowany i standaryzowany przez jezuitów między XVI th  wieku oraz XVII -tego  wieku do nauczania klasa pośrednia między klasami gramatyki i retoryki.

Aby były piękne, starożytne litery muszą jednak zostać zredagowane z rozwiązłych fragmentów zawartych w niektórych tekstach łacińskich lub greckich, zanim trafią w ręce młodych ludzi, powiedział już Kwintylian: „Grecy wypowiadają wiele rozwiązłych słów, a ja nie chciałbym wyjaśnić niektóre fragmenty Horacego ” . W klasycznej Francji Port-Royal wyszedł z inicjatywą tego „pomysłowego sortowania, które przestaje się doceniać, gdy tylko jest się na tyle dorosłym, aby w pełni cieszyć się rzeczami, ale którego nie można zrezygnować z całego niewinnego dzieciństwa” , aby użyć określenia, których Sainte-Beuve użył później, aby przywołać tę cenzurę.

Od renesansu, a do XVII -tego  wieku, nauka pisania została wykonana przez śledzenie łacińskich słów; dzięki bezpośredniemu badaniu starożytnych pisarzy język francuski został zaatakowany, przytłoczony, cierpiąc na niestrawność grecką i łacińską. Ale stopniowo język francuski jest utrwalany i utrwalany, w szczególności pod wpływem Malherbe i Guez de Balzac. Jednak literatura piękna nadal koresponduje z wykształceniem naukowym, które oddziela uczonych i ludzi o wysokiej jakości , ale także osobowości takie jak Pascal , który nie miał o nich „nalewki” w przeciwieństwie do Pierre Nicole , który doskonale znał literaturę piękną . I nadal był w wieku 70 lat mógł recytować 4000 wersetów z Eneidy . Mała Szkoła od Port-Royal przyczynia się do tych dwóch społeczeństw razem, poprzez zapoznanie, jak poprzednio, uczniów z łacińskiego i greckiego książek o nauce tłumaczenia starożytnych tekstów, ale dopiero po nauczył się pisać i mówić poprawnie w języku francuskim .

Akademie

„  Stworzyć firmę złożoną z ludzi biegłych w fizyce i matematyce, a inni zajmują się tylko tym, co nazywa się literaturą literatury  ”

- Encyklopedia (1663)

Académie Française, założona w 1655 roku, była „firmą literacką, której celem jest doskonalenie języka francuskiego (…). litery. Gdyby któryś z pracowników wykonał jakąś pracę, chętnie przekazałby ją wszystkim pozostałym, którzy swobodnie przekazali mu swoją opinię; a później, kiedy mówili o tamtym czasie io tym pierwszym wieku Akademii, mówili o nim jako o złotym wieku ” .

The Royal Academy of napisami i literatury pięknej, założona w 1663 roku, a następnie otrzymał ładunek literatury pięknej, zanim Colbert powierzył go do Królewskiej Akademii Nauk w 1666 roku, tym samym podkreślając nadal silny związek między uczonych nauk i literacki  : „M . Colbert po naradzie na ten temat z najwybitniejszymi i światłymi uczonymi, postanowił utworzyć stowarzyszenie osób biegłych w fizyce i matematyce, do którego dołączyłyby inne uczone osoby w dziedzinie historii i erudycji i inne wreszcie zajęty tylko tym, co nazywa się bardziej szczegółowo literaturą literacką, to znaczy gramatyką, elokwencją i poezją. "

Jean de La Fontaine został wybrany do Académie Française w 1684 roku, a Patrick Dandrey podkreśla, że ​​ten poeta (prawie) nigdy niczego nie wynalazł. W humanistycznej wizji Listów wyróżnia się nie wynalazkiem, ale adaptacją i przywłaszczeniem tego, co inni już powiedzieli, zachowując to przed innymi i mając nadzieję, że jeszcze inni powtórzą to jeszcze lepiej: „Zawłaszczenie i zespolenie siebie w zbiorowości” . W swoim wystąpieniu odbiór w Académie Française, La Fontaine ilustruje tę koncepcję pisarza literatury pięknej , „Butterfly od Parnasu i podobne do pszczół (...) / zmienić swój sposób i styl na co dzień / uruchomić na chwilę od Terence'a do Wergiliusza ” .

Motta chrześcijańskiego Apolla

Walutą jest gatunek artystyczny od XVI -tego  wieku, drobne gatunek łączenie słów w języku łacińskim (rzeczywista waluta) i rysunkiem przedstawiającym bestiariusz często inspirowane Bajki Ezopa. Zestaw takich motta następnie stanowiły portret moralnego charakteru, a więc związane Literatura piękna i sztuki, obserwację naukową (z historii naturalnej uczonego) i poetyckiego postrzegania (z bajek zwierzęcych literatów), a jako u Wergiliusza „pasja polityczna [jest] nieodłączna od poetyckiego postrzegania rzeczy, zarówno precyzyjnego, jak i wykwintnego; wymóg naukowy nierozerwalnie związany z poetyckim i religijnym cudem; „Listy i sztuka” kojarzy się ze znaczeniem wspaniałej przyrody oraz życia na wsi i w kosmosie. "

Wykonanie takiego portretu ku chwale Ludwika XIV, Christiana Apolla, powierzono Petite Académie , nazwanej z tego powodu Académie des Inscriptions et belles-lettres . Motta miały ozdobić zestaw gobelinów. „Dlatego król uznał za korzyść dla Narodu ustanowienie Akademii, która zajmowałaby się inskrypcjami, walutami, medalami i która rozpościerała na wszystkich tych pomnikach dobry gust i szlachetną prostotę, co czyni je prawdziwą ceną. (... .) Do pierwszych prac Akademii zalicza się tematyka projektów arrasów króla. "

Punkt widzenia encyklopedystów

„  W sprawach erudycji stare oryginały, których liczba nie jest prawie nieskończona i których lektura dokonana z namysłem obywa się bez lektury wszystkich współczesnych; bo tylko wtedy, gdy są wierni, mogą być echem ich poprzedników. Nie mówimy o literaturze pięknej, do której potrzeba tylko geniuszu i kilku świetnych wzorców, czyli bardzo mało czytania.  "

- Encyklopedia, ostrzeżenie wydawcy - tom 3

Spółka w 1740 The Encyclopédie nie posiada wpisu literatury pięknej , które definiują ten termin na początku XVIII -go  wieku. Jednak kilka artykułów używa tego wyrażenia i pozwala nam zrozumieć jego polisemię, rzucając światło na kwestie i debaty, które podnosi:

• domaganie się wartości humanistycznych,
• erudycja zagrożona pedanterią, styl zagrożony cennością,
• przeciwieństwo retoryki i sztuki literackiej, przeciwieństwo stylów naturalnych i wysublimowanych,
• komplementarność literatury i nauki jako źródeł nowej wiedzy.

Encyklopedia lub uzasadniony słownik nauk, sztuki i rzemiosła (1751)

Pozycja	Definicja	Opracowania ( wyciągi )
D ISCOURSE PRELIMINARY (d'Alembert)	„Encyklopedia, którą przedstawiamy publiczności, jest, jak głosi jej tytuł, dziełem stowarzyszenia ludzi literatury”	„Malherbe, odżywiany lekturą znakomitych Poetów starożytności i biorąc za wzór Naturę, tak jak oni, jako pierwszy rozpowszechnił w naszej Poezji harmonię i nieznane dotąd piękno (...) Racine otwierając kolejną drogę, ukazał się w teatr pasja, której starożytni prawie nie znali; i rozwijanie źródeł ludzkiego serca, połączonych z ciągłą elegancją i prawdą, niektóre cechy wzniosłości. "
H UMANITIES (Abbé Mallet)	„Oznacz ludzkie litery, to znaczy studiowanie gramatyki, greki i łaciny, poezji, retoryki i starożytnych poetów, mówców, historyków, jednym słowem wszystkiego, czego zwykle naucza się na uczelniach, od szóstej klasy do filozofii. "	„Wierzymy, że nazwaliśmy beletrystykę humanistyczną, ponieważ jej celem jest szerzenie łask w duchu i łagodności w manierach, a tym samym humanizowanie tych, którzy ją pielęgnują. "
L ITTERATURE (Jaucourt)	„Termin ogólny, który oznacza erudycję, znajomość literatury pięknej i tematyki z nią związanej”. Zobacz słowo Listy, gdzie wychwalając je, pokazaliśmy ich ścisłą więź z właściwymi Naukami. "	„Nie możemy wątpić, że jednym z głównych powodów, które doprowadziły do ​​upadku literatury pięknej , jest fakt, że kilka tak zwanych lub prawdziwych duchów wprowadziło zwyczaj potępiania, jako nauki akademickiej, cytatów z greckich i łacińskich fragmentów. i wszystkie uwagi naukowe. Byli na tyle niesprawiedliwi, że swoim kpiną otaczali pisarzy, którzy mieli największą grzeczność i największą wiedzę o nauce świata. "
L ETTERY (the)	„To słowo ogólnie określa wglądy dostarczone przez studium, aw szczególności literaturę piękną lub literaturę. "	„U Greków studiowanie liter upiększało naukę, a studiowanie nauk ścisłych nadawało listom nowy blask (...) W ubiegłym wieku, tak chwalebnym we Francji pod tym względem, listy i nauki wzbogaciły każdą z nich. inne przez intymność ich handlu (...) Aby mogły się rozwijać, duch filozoficzny, a co za tym idzie nauki, które go wytwarzają, muszą spotkać się w literacie ”
G ENS DE L ETTRES (Voltaire)	„To słowo odpowiada dokładnie słowom gramatyków wśród Greków i Rzymian. "	„Jedną z największych zalet naszego stulecia jest to, że ta liczba wykształconych ludzi, którzy przechodzą od cierni matematyki do kwiatów poezji i którzy równie dobrze oceniają książkę o metafizyce, jak i sztukę (...) Byli trzymani z dala od społeczeństwa aż do czasów Balzac & Car; od tego czasu uczynili część, która stała się konieczna. "
HETORICAL R (Bernard Lamy)	„Sztuka mówienia na dowolny temat z elokwencją i siłą…”	„Retoryka jest szeroko stosowana, obejmuje wszystko, co nazywa się francuską literaturą literacką , łaciną i grecką filologią; znajomość literatury pięknej , dodaje, to umiejętność mówienia, pisania i oceniania tych, którzy piszą (...), bo w naukach elokwencja jest tym, czym jest słońce na świecie; nauki są tylko ciemnością, jeśli ci, którzy się nimi zajmują, nie umieją pisać. "
E RDITION (d'Alembert)	„Nazwa nauki została zarezerwowana dla wiedzy, która wymaga natychmiastowego rozumowania i refleksji, takiej jak fizyka, matematyka itd. i literatury pięknej dla przyjemnych produkcji umysłu, w których wyobraźnia ma większy udział, takich jak elokwencja, poezja itd. »	Czy nie robimy też wyrzutów przeciw studiowaniu nauk ścisłych, gaszeniu lub osłabianiu wyobraźni, nadawaniu jej suchości, czynieniu niewrażliwym na uroki literatury pięknej i sztuki, przyzwyczajeni do pewnej sztywności umysłu? która wymaga demonstracji, kiedy prawdopodobieństwa są wystarczające, a która stara się przenieść metodę geometryczną na sprawy, którym odmawia? "

Od listów do literatury

„  Jednak pomimo gorzkiej krytyki ignoranckich błaznów, ośmielamy się zapewnić, że same litery mogą wypolerować umysł, doskonały smak i wnieść łaski dla nauk ścisłych. Aby zagłębić się w literaturę, konieczne jest nawet porzucenie autorów, którzy tylko jej dotknęli i zaczerpnęli ze źródeł starożytności, wiedzy o religii, polityce, rządzie, prawach, manierach, zwyczajach, ceremoniach, grach, festiwalach, ofiarach i spektakle Grecji i Rzymu. Możemy odnieść się do tych, którzy będą ciekawi tej ogromnej i przyjemnej erudycji, co Plaute żartuje w prologu Menechmy: „Scena jest w Epidamne, mieście Macedonii; śmiało, panowie, zostańcie tam tak długo, jak będzie trwała gra.  "

- Encyklopedia, literatura

W okresie klasycyzmu termin beletrystyka był używany dla różnych znaczeń w sporach literackich. Pod koniec tego okresu, wraz z upadkiem Ancien Régime, wydają się być zdyskredytowane jako korpus lub jako nurt estetyczny, podczas gdy literatura (we współczesnym sensie) wyzwoliła się od starożytności, a nauki ścisłe są autonomiczne. .

Wyznaczanie osobistego stylu

W 1624 Guez de Balzac opublikował zbiór listów , a termin Belles Lettres jest następnie wykorzystywany do piętnować coś estetycznego stylu autora, cytowany z tego powodu, ze Vincent Voiture w słowniku Precious w XVII th  wieku, który wspomniał również kilku mężczyzn . Listy te , przeznaczone dla wysokich postaci, zostały napisane staranną prozą oratorską, a ich styl był krytykowany za zbyt dobry. W tym pejoratywnym sensie termin ten podkreśla przesadnie ubrany, ozdobny charakter, kwieciste słowo autora, który bardziej interesuje się przyjemnością niż pouczaniem: przesadna elegancja formy ukrywająca cienkość substancji.

Guez de Balzac , pierwszy pisarz tak zakwalifikowany w pejoratywnym sensie, twierdzi, że estetyzm ten w kontekście Querelle des Anciens et des Modernes  :

„Biorę sztukę starożytnych tak, jak by mi ją zabrali, gdybym był pierwszy na świecie, ale nie polegam tylko na ich umysłach, ani nie urodziłem się ich poddanym, aby przestrzegać tylko ich praw i ich przykład. Wręcz przeciwnie, o ile się nie mylę, to dużo szczęśliwiej wymyślam niż naśladuję (...) w elokwencji szukam też nieznanych nikomu piękności . "

Saint-Évremond podkreśla styl Car, który jest wolny od antycznych modeli: „jego prace mają coś tak pomysłowego i tak dopracowanego, tak delikatnego i tak delikatnego, że tracą smak na strychu. I rzymskiej miejskości, że wymazują wszystko że najbardziej uduchowionych widzimy wśród Włochów, a bardziej dzielnych wśród Hiszpanów ” . Przeciwstawiając się zaskoczeniu tych nowych piękności rozpoznaniu cytatów ze starożytnych tekstów, zaczerpniętych z florilèges i miejsc powszechnych, drogich Montaigne , promuje wraz z Guezem de Balzac prozę artystyczną, w której jaźń ujawnia się z elegancją i miejskością oraz wymyśla współczesną literaturę. Przyjemność ma pierwszeństwo przed erudycją, a wysublimowany styl nad naturalnym stylem Starożytnych: Malherbe dodaje nowe piękno do naturalnego stylu uznawanego przez Starożytnych, a Racine dodaje wzniosłości do tragizmu Starożytnych.

Aktualna rozwija się zatem w przedłużeniu baroku literackiego, w którym styl, osobiste, przewyższa ogólny i retoryczne określenie zasad starożytności: Jean de La Fontaine , samochodów , ale także Madame de La Fayette dla księżniczki z Kleve. i Bossuet do swoich kazań , swoimi pracami podsycają debaty na ten temat. Ten nurt, także spadkobierca barokowych ekscentryków, przeciwstawia się stylowi klasycznemu , który kładzie nacisk na ład, harmonię i równowagę, z szacunkiem dla starożytnych.

Fenelon ostrożnie podsumowuje pozycje przeciwstawne: „nowożytnych, którzy mają dużo elegancji i pomysłowych sztuczek, pochlebiać sobie, że przewyższy Ancients, którzy mają tylko prostą naturę” i podkreśla, że w arcydzieł „grecki praca. ” Wszystko jest proste, wymierne, wszystko jest ograniczone do użytku. Nie widzimy ani śmiałości, ani kaprysu, który narzuca oczom ” .

Dzieła w ten sposób zakwalifikowane do literatury pięknej wyróżniają się wyższą wersją języka potocznego, jego wzorowym użyciem oraz osobliwością ( niesłychaną ) zdolną do zaskoczenia . Sztuka konwersacji , światowe praktyki z XVII -tego  wieku i XVIII th  wieku jest w tym nurcie, odróżniając się od naukowych erudyta rozmowy lub poprzez zbiorowe podstawowych badań, z estetycznego przyjemności odnoszące się do ducha, wzniosłości ... jej charakter dyskursywny opiera się na starożytnej retoryce.

Wręcz przeciwnie, Pascal faworyzuje humanizm, który kojarzy mu się z rzekomo naturalnym stylem starożytnych: „kiedy widzimy styl naturalny, jesteśmy bardzo zdumieni i zachwyceni, spodziewaliśmy się, że zobaczymy autora i znajdziemy człowieka”

Oddzielenie nauk normatywnych

Aż do końca XVII -tego  wieku, określenie literatury pięknej zawiera również za „humanistycznymi encyklopedycznych” , wszystkie Sciences „zwanych litery człowieka i literatura nieprawidłowo uprzejmy znajomość poetom i kolumn; zamiast tego prawdziwymi pięknymi literami są fizyka, geometria i nauki ścisłe ” .

Na początku XVIII th  wieku, Homer nie może być ojcem nauki i pojawiające się encyklopedia, ale sami jeszcze jako self-polecającego Republiki listów, a nie jako Rzeczypospolitej Nauki i zgodnie z tym poglądem naukowcy, nauki czerpać jak wiele z kultury i sztuki, jak z oceny, obserwacji czy rozumowania. Intelektualne podejście nauk ścisłych, wątpiąca i wierząc we właściwy sposób, „może równie dobrze być dziełem krytyki iw konsekwencji należeć do listów” oraz „w różnych imperiach, w których dokonało się oświecenie, literatura piękna zawsze była do przodu nauk ” .

Estetyzacji badania samochodów i Balzac przyczynia według Woltera , do różnicowania nauki i literatury i tych dyscyplin są stopniowo tworzy, jak wynika z przypisania umiejętności odnoszących się do literatury pięknej pierwszy do Akademii Nauk, a następnie w Akademii Francuskiej, i kłótnie, które wywołały poruszenie tych akademii wokół tej kwestii.

The Ancients , którzy uważają, że to Académie des Sciences, które „dozwolony nauki stać polerowane dzięki sztuce pisania” po dokonaniu renesansu możliwe ( „odkrycie chaosu” ), przeciwstawić naukowców więcej Moderns którzy porzucić estetyczna w swoich wystąpieniach przed Akademią lub publikacjami. Fontenelle , który stanął po stronie Modernów w sporze między nimi a Starożytnymi , opublikował jednak popularyzację naukową napisaną szarmanckim tonem ( Wywiady o mnogości światów ), został wybrany do Akademii Nauk, ale także do Akademii Francuskiej. .

W świecie akademickim pojawiają się inne spory dotyczące narodzin naukowego, autonomicznego języka. Zatem Buffon za Natural History przyjmuje bombastycznego i stanowcze styl wchodzącej w tradycji literatury pięknej i uznawanych przez współczesnych jako nienadające się do rozprawy naukowej, podczas gdy Linneusz publikuje naukową pracę w nomenklaturze naukowej i opisu, Systema Naturae . Buffon w zamian krytykuje dzieło Linneusza: „kto nie widzi, że ten sposób poznania nie jest nauką i jest co najwyżej tylko konwencją, arbitralnym językiem, sposobem radzenia sobie, ale z którego nie ma nowej wiedzy może powodować? ” .

Dlatego Buffon przyłącza się do estetycznego stanowiska Gueza de Balzaca w żądaniu stylu, ale aby zachować prace naukowe w literaturze i sprzeciwić się autonomii, którą uzyskali dzięki pojawieniu się języka naukowego:

„Piękny styl to w istocie tylko nieskończona liczba prawd, które przedstawia. Wszystkie te intelektualne piękności, które tam są, wszystkie raporty, z których się składa, są prawdami pożytecznymi i być może cenniejszymi dla ludzkiego umysłu niż te, które mogą stanowić podstawę tematu (...) może dotyczyć tylko dużych przedmiotów. Poezja, historia i filozofia mają ten sam przedmiot i jeden bardzo duży przedmiot, człowieka i naturę. Filozofia opisuje i maluje Naturę; poezja maluje ją i upiększa. "

Z drugiej strony, od czasu tego rozdziału, nauki normatywne nie są już przedstawiane w historii rozwoju ich pojęć, ale w sposób dorozumiany jako seria błędów prowadzących do obowiązujących praw kalkulacji. Wręcz przeciwnie, literatura jest przedstawiana poprzez historię myśli, w której dziedzicami antyków są klasyki.

Emancypacja literatury

Przy XVII th  stulecia idea stylu osobowych jest nadal anachroniczne roszczenie Balzac Guez do „spojrzenia w elokwencji danej osoby znane piękności” oznacza początek rozdzielenia między retoryką a poetycki i narodzin jako samodzielna dyscyplina, literatury, we współczesnym sensie sztuki pisania prozą lub wierszem. W estheticizing Literatura piękna (to znaczy od podawanej wartości literackiej) są następnie odróżnieniu od ich jakości, oryginalności w ich stylu, ton, zastosowanie nowych słów i piękny sposób subtelny i oryginalny organizować i tworzyć dzieło literackie, do innych dyscyplin literackich (w klasycznym sensie), surowsze lub wyuczone.

Jak na ironię, termin literatura piękna jest również używany przez starożytnych , ale w sposób pejoratywny, do piętnowania burżuazji, co dałoby prymat formie z powodu braku opanowania prawdziwej wiedzy (Listów starożytnych). Strona przeciwna, Moderni , tworzy neologizm, słowo erudycja , na określenie pisarzy, którzy wciąż nadmiernie odwołują się do starożytnych autorów. Opozycja między literaturą literacką (używaną ironicznie przez starożytnych przeciwko współczesnym ) a pedanterią (nadmiar erudycji, termin używany przez współczesnych przeciwko starożytnym ) trwał aż do upadku Ancien Régime.

Polityczny koniec arystokracji wyznacza także kulturę dyskursywną ( sztukę konwersacji ), a kwestia literatury pięknej dotyczy wtedy tylko słowa pisanego, oznaczając upadek retoryki. Na początku XIX th  century użycie języka literackiego piśmie jest zdecydowanie dobrze wydane, zachowując odniesienia do starszych, ale bez pedanterii, ale do rewolucji utowarowienia książki w 1830, literackie resztki produkcyjne o retoryce „ wysublimowany awatar potęg elokwencji ” .

Powrót literatury pięknej w XIX th  wieku

„  Ludzie spragnieni wiary i odpoczynku wołali o swoje dawne wierzenia  ”

- Molé, pamiątki

Po rewolucji styl i elokwencja były wartościami podejrzanymi: od kościelnej ambony po mównicę potrafiły usprawiedliwić wszelkie ekscesy. Germaine de Staël stara się zdefiniować nową literaturę, ale wraz z Konsulatem kulturowa kontrrewolucja triumfuje nad filozoficznym duchem Oświecenia. Wielcy klasyczni francuscy autorzy Grand Siècle są kojarzeni z autorami łacińskimi i greckimi, włączonymi w kilkuletni kurs literatury pięknej , pod wpływem Louisa de Fontanesa, który przyczynia się do powrotu do tradycyjnych odniesień w nauczaniu, a następnie Chateaubriand i partia kościelna.

Madame de Staël: zakończenie rewolucji

W 1800 roku, po upadku Listów w wyniku rewolucji, Germaine de Staël starał się promować retorykę przekonań i literaturę edukacyjną, która nie zaprzeczała osiągnięciom Ancien Régime, ale uwolniła się od obowiązkowego odwoływania się do starożytnych i klasyków. , louis-quatorziens. W szczególności docenia wartość stylu, poprzez analogię przywołującą dawne pojęcia tonu i postawy, wypracowane przez Art of Conversation  :

„Styl reprezentuje, by tak rzec, dla czytelnika postawę, akcent, gest zwracającego się do niego (…) w poważnych przedmiotach musi zawsze mieć szlachetność. Żadna myśl, żadne uczucie nie traci na to energii; wyniesienie języka zachowuje tylko tę godność człowieka w obecności ludzi, której nie można nigdy wyrzec się tego, kto poddaje się ich osądom. Bo ten tłum nieznajomych, do którego się przyznaje się pisząc, do wiedzy o sobie, nie oczekuje swojskości. "

Uznaje jednak w stylu autorów literatury pięknej Ancien Régime tylko walor estetyczny, a nie retoryczny. Tak więc „p. De Buffon czerpał przyjemność ze sztuki pisania i posunął ją bardzo daleko; ale chociaż był XVIII th  wieku, nie przekroczył koło sukcesu literackiego: chce zrobić z pięknymi słowami, pięknej pracy; prosi tylko mężczyzn o ich aprobatę; nie stara się wpływać na nich, przenosić ich w głąb ich duszy; mowa jest zarówno jego celem, jak i narzędziem; dlatego nie dochodzi do najwyższego punktu elokwencji ” .

Fontanes: nauczanie literatury pięknej

W 1802 roku powstały szkoły średnie , a komisją odpowiedzialną za program edukacyjny przewodniczył Louis de Fontanes , poeta klasyczny, bliski Bonaparte. Komisja ta odzwierciedla zalecenia Charles Rollin początku XVIII th  century, prezentacji i nauczania kolejne nowoczesne dzieła starożytnych autorów, jak również będzie Chateaubriand w Geniusz chrześcijaństwa , ale idąc w emancypacji francuskich autorów przez firmę Charles Rollin od 1726 roku, na przykład:

• dla historyków Liwiusza i Tacyta umieszcza się w odniesieniu do wzlotu i upadku Rzymian z Montesquieu;
• poezji, Virgil i Lukrecji wprowadzić poezję na Henriade z Woltera  ;
• dla teatru, Terence jest związany z Misanthrope przez Moliera  ;
• dla wymową, Cicero jest odniesienie do kazania z Bossuet i Massillon  ;
• Jeśli chodzi o retorykę, Horace i Boileau dostarczają podstawowych tekstów teoretycznych literatury pięknej

W Ancien Régime nauki humanistyczne trwały sześć lat. Ten program od dwóch lat literatury pięknej teraz pojawia się na końcu cyklu, „by wreszcie kompletne i ozdobić pracę wszystkich innych . ” Wkład, jakiego oczekuje się od tej nauki, ma przede wszystkim charakter moralny: „wzniesienie, szlachetność i wrażliwość duszy, energia i łagodność charakteru, łagodne i grzeczne maniery, dobroczynne i wielkoduszne skłonności, umiłowanie sprawiedliwości i człowieczeństwa” , utrwalające wartości humanizmu.

Komisja pod przewodnictwem Fontanes zaleca nauczycielom pomocy dwóch książek: pierwszy, ten traktat badaniach z Charles Rollin opublikowanych w 1726 roku, a drugi ogólną zasadę literatury z Louis Domairon (1784), który zgodnie z jego autora, w krótkim kompletnego kurs  literatury pięknej: gramatyka dobrego użycia, retoryka normatywna, poetyka szczegółowa i historia literatury.

Inne dzieło Leçons de litterature et de morale, opublikowane w 1804 r., Również podejmuje ocenę Rollina przeciwstawiającą się filozoficznemu nurtowi Oświecenia: „nie chodzi zatem o to, aby młodzi ludzie zrozumieli wynik długiego i niejasnego rozumowania, jest znacznie powyżej ich wieku, ale aby wyszkolić ich w czystości języka i dać im dobre zasady ” .

Na fundamencie szkołach i edukacji literackiej kontynuuje tradycję XVIII -tego  wieku i dziedzictwo Weteranów. Łacina jest królem, a modele są w Rzymie. Odrzuca się nowoczesność Oświecenia, niektóre francuskie dzieła Wielkiego Siècle'a mają wzmocnioną pozycję. Według Norbert SAVARIAU jest to nauczanie ugodowy Przyjemność tekstu, wiedzy i doświadczenia, który uruchomił młodych ludzi na drodze kompozycji, sprzyjając literacką bogactwo XIX -tego  wieku.

Chateaubriand: święto matek-geniuszy

Chateaubriand dodaje do starożytnych tekstach, jako nowy punkt odniesienia dla literatury pięknej , literackiej korpusu francuskiego klasycyzmu, przeciwstawiając go do literatury naukowej i filozoficznej, która zabrania dostępu do skarbów wyrazu, charakteryzujących się „duchem rozumowanie abstrakcyjne definicje, styl naukowy a wraz z nim neologizm, rzeczy zabójcze dla smaku i elokwencji ” . Starożytni i klasyczni autorzy sprzeciwiają się zatem epigonom Oświecenia i są źródłowymi geniuszami wiedzy dla wszystkich sztuk, odkrywając na nowo tradycję klasyczną:

„Starożytność zapłodniona przez Homera: jego synami są Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Arystofanes, Horacy, Wergiliusz. Dante urodził współczesne Włochy od Petrarki do Pucharu. Rabelais stworzył francuskie litery; Montaigne, La Fontaine, Molière pochodzą od jego potomków (…) Otwierają horyzonty, z których tryskają promienie światła; sieją idee, nasiona tysiąca innych; dostarczają wyobraźni, przedmiotów, stylów wszystkim sztukom; ich dzieła są minami lub wnętrznościami ludzkiego ducha. "

Odniesieniem jest znowu wartość estetyczna, ale poetyka chrześcijańska, ze względu na „wartości twórcze wynikające z chrześcijaństwa” , zostaje uznana za wyższą od retoryki tekstów starożytności, a Chateaubriand sytuuje się w tradycji, która od czasów Guez de Balzac, Bossuet i Fénelon znaleźli swoje wzorce w słowie biblijnym, przyjętym i skomentowanym przez Ojców Kościoła .

Cytując Bossueta , Pascala i Racine'a , Chateaubriand również podkreśla wagę osobistego stylu i tym samym podejmuje twierdzenie Gueza de Balzaca  : „Pierwotnym pisarzem nie jest ten, który nikogo nie naśladuje, ale ten, którego nikt nie może naśladować” . III RP nadal ustanawiać ten nowy kanon literatury pięknej , który uświęca wyzwolonych literaturę i staje się „centralny o wysokiej kulturze, depozytariusz tekstów, które błyszczą na wieczność, bo ich estetycznej i moralnej siły” , tworząc tradycję wystarczająco silny, aby stworzyć więź społeczną we współczesnym społeczeństwie francuskim.

Od XIX th  wieku

Edukacja

„  O nowych myślach napiszmy starożytne wersety.  "

- André Chénier, Wynalazek

Od III RP pojęcie literatury pięknej zanikło, a ich nauczanie stopniowo upadło pod wpływem kilku czynników: emancypacji języka francuskiego i związanego z tym upadku języków starożytnych, upadku retoryki, dominacji stylu osobistego, a nie akademickiego. Już w latach pięćdziesiątych XIX wieku Sainte-Beuve żałował tego upadku „dzisiaj, podobnie jak w 1643 r., Jest aż nadto prawdą, że zbyt często uważa się, że kończy się jego zajęcia bez przeczytania, naprawdę przeczytania głównych autorów. nauczywszy się ich kochać, chcieć ich poznać ” .

W pierwszym i drugim cesarstwie francuskiego nauczano tylko pośrednio, poprzez naukę łaciny ( „najlepszym sposobem nauki francuskiego dla uczniów jest tłumaczenie z łaciny” ) i retoryki ze starożytnych tekstów: para łacińska-retoryka musiała poprowadzić ucznia do wyrażenia siebie „w doskonałości i zdecydowanym stylu” . Po klęsce 1870 r. Literackie podejście do tekstów narzuciło się wobec retoryki i francuski zaczął się umacniać (najpierw w opozycji do niemieckiego i angielskiego), obok języków starożytnych, a „łacina i greka były mniej lub bardziej odpowiedzialne za nasze porażki ” . Od 1880 roku egzamin z francuskiego zastąpił mowę łacińską na maturze.

W tym samym duchu, jak twierdził Guez de Balzac w XVII th  century, uznanie francuskiej literatury związanej z jakością niż prostej komunikacji i styl jako osobistej marki twierdzi następny styl zdefiniowany w standardzie redakcji: pisanie nie jest imitacją starych modele.

W 1950 r. Twórczość pedagogiczna Lagarde i Micharda oznaczała koniec retoryki i stylistycznej ornamentyki, postrzeganej jako znamiona arystokratyczne, i dopiero w 1960 r. Powstała agregacja współczesnych liter. Miejsce języków starożytnych w szkolnictwie średnim jest nadal przedmiotem wielu dyskusji, aw 2015 r. Minister Edukacji Narodowej konsultował Académie des inscriptions et belles-lettres w ramach swoich misji instytucjonalnych opinia w sprawie reformy nauczania łaciny i greki.

W XXI th  century, nauczanie Belles Lettres dać świadomość historii myśli przeciwieństwie presentyzmu nauk ścisłych, które same są w obecnej ponadczasowym. Ta historia myśli literackiej szacuje np. Charles Maurras, że poezja André Chéniera , nasycona mitologią grecką i literaturą starożytną, była z kolei największą ( Victor Hugo , Arthur Rimbaud …) z jej idei greckiej. piękno. Ale nie mogąc towarzyszyć obecnemu ruchowi utylitarnemu panowania zarządzania i modelu biznesowego, czasami zarzuca się im, że są miejscem elitaryzmu i społecznej dyskryminacji.

Estetyka

„  Czy jest coś bardziej godnego podziwu niż towarzystwo wybitnych równych sobie, objawiających się nawzajem znakami, pozdrowieniami i rozmową w języku zrozumiałym tylko dla siebie?”.  "

- Chateaubriand, Wspomnienia zza grobu, XII, I

Język norma jest jeszcze w piśmie o XX -tego  wieku, ale jest zdefiniowany przez formalnym języku iw formach określonych od 1870 roku, a nie w zasadach Grand Siecle.

Nurt estetyzujący pozostaje obecny także we współczesnej literaturze pisanej, dzięki poetom takim jak Mallarmé czy Valéry, którzy byli orędownikami tego nurtu literackiego i jego „całkowicie wyśmienitych dzieł”  :

„Widzimy, że w całej literaturze pojawia się, mniej lub bardziej późno, język mandaryński , czasami bardzo odległy od zwykłego języka; ale w ogóle, to język literacki jest wydedukować z drugiej strony, z której wywodzi się od słów figury i obroty najbardziej sprzyjających efektów poszukiwanych przez artystę w literatury pięknej . Zdarza się też, że pisarze tworzą dla siebie pojedynczy język. "

Marc Fumaroli podkreśla estetykę tego języka mandaryńskiego , równolegle z literaturą średniowiecza: „w znajomości liter i wszechświata książek jest„ tajemnica ”, która z pewnością dzieli także człowieka. Starożytny, średniowieczny , humanista swoich niepiśmiennych kolegów, że u Mallarmégo „tajemnica literowa”, znana tylko poetom, filistyńskiej ignorancji burżuazji i dziennikarzy, posługuje się piśmiennością tak, jak sobie to wyobrażają. "

Niekiedy docenia się wartość literacką dzieł z innych dyscyplin umysłu, odkrywając w ten sposób na nowo klasyczne pojęcie literatury . Więc:

• filozof Bergson otrzymał literacką Nagrodę Nobla

• przemówienie Appel du 18 Juin, wygłoszone przez generała de Gaulle'a ( „jednego z wielkich łacińskich pisarzy języka francuskiego” ), zostało włączone do programu klasy francuskiej, utwór ustny uznany za wartość literacką i retoryczną, ilustrujący tradycję francuską że Marc Fumaroli podkreśla: „żaden europejski naród, od starożytności, być może dlatego, że żaden inny oscyluje pomiędzy zaburzeniami absolutnego jak królestwa Francji, tak ściśle związane poszukiwania dobrego rządu, że w najlepszym stylu poetyckiego powiedzenie” .

• Jean Malaurie rości sobie pretensje do kategorii Literatura dla Kolekcji Ludzkiej Ziemi, którą kieruje, i w ten sposób publikuje Chwalmy teraz wielkich ludzi, których styl i wartość literacka przewyższają te, których zwykle oczekuje się od gatunku etnologii .

Wspomnienia

„  Nagle dotarło do mnie, że jeśli nic nie zostało zachowane w historii sztuki jako jedynych twórców nowych form, to kultura jest skończona; że oznaczało to ciągłość, a co za tym idzie uczniów, naśladowców, naśladowców, którzy utworzyli łańcuch, jednym słowem tradycję.  "

- André Gide, Wyimaginowane wywiady, V

Francis Ponge broni zasady naśladowania starożytnych tekstów, ponieważ dzieło literackie istniałoby najpierw tylko w odniesieniu do kanonu: „tak, aby tekst mógł w jakikolwiek sposób twierdzić, że wyjaśnia„ rzeczywistość świata rozszerzenia (lub czas), wreszcie świata zewnętrznego, konieczne jest, aby najpierw doszedł do rzeczywistości we własnym świecie, w świecie tekstów, który zna inne prawa. Prawa, o których tylko niektóre starożytne arcydzieła mogą dać wyobrażenie ” . Korpus odniesienia jest zdefiniowany: „gdybyśmy wyprodukowali tylko Malherbe i Montesquieu, dom został zbudowany, umeblowany, dziedziniec wyłożony płytami i chroniono nas przez wieki. "

Podejmuje spór, który Guez de Balzac zrodził trzy wieki wcześniej, i chwali styl osobisty (z estetyką, niespotykane, zaskoczenie), przeciwstawiając się humanizmowi Pascala: „ludzie, widzę to każdego dnia i nie” staram się znaleźć to w książce, gdzie szukam czegoś innego, o czym ci panowie tylko nie mają pojęcia: na przykład to je ne sais quoi, które jest na twarzy pięknych kobiet (...) nie wiem, że wielki stylista uniknął tego pierwszego zarzutu (zarzutu cenności). Głęboka szczerość domaga się nowej drogi, która przede wszystkim wydaje się cenna ” .

Podobnie, wiedza naukowa, że literacka tradycja od literatury pięknej twierdzili będzie również poproszony przez poetę: „niektórych specjalistów w określonych dyscyplinach naukowych pogratulował mnie na wiedzy i intuicji w sprawach należących do ich kompetencji, na przykład geologów około Pebbles lub ostatnio „teoretyczny chemik” o mydle  ” .

André Gide komentuje uwagę Thierry'ego Maulniera, który ubolewa, że ​​literatura czasami oddala się od naturalności starożytnych, aby kultywować to, co niezwykłe, zwłaszcza w romantyzmie  : „Poezja francuska nie ufa wszelkim surowcom i nie przyjmuje przedmiotów., Byty , uczucia, które zostały udoskonalone i uszlachetnione już przez długi czas obcowania z literaturą ” . W Literatura piękna będzie stanowić rezerwę tematów już znanych „uczciwych ludzi” , narażając się na stanowiące poezję wyżarzony i w jego Journal , malarz Delacroix zauważa tę refleksję: „Co sprawia, że ludzie geniuszu czy raczej to, co robią, nie są to nowe idee, to ta idea je posiada, że ​​to, co zostało powiedziane, nie zostało jeszcze wystarczająco powiedziane. "

Rozszerzenia

„  Tak więc pory roku zmieniają się z czasem.
To, co miało swoją cenę, w końcu traci wszelki prestiż:
inna rzecz zajmuje swoje miejsce i wychodzi z cienia;
z dnia na dzień bardziej pożądany, jego podbój oklaskiwany,
cieszy się zdumiewającym prestiżem wśród śmiertelników.  "

- Lucretia, De rerum natura, V, 1276-1280

Nurt Antymodernów, który Antoine Compagnon zaczyna od Chateaubrianda i Josepha de Maitre, a kończy na Julien Gracq (tym samym w przeciwieństwie do Nouveau Roman ), rozszerza tradycję literatury pięknej . Dla Bourdieu , uświęcenie tego ruchu literackiego jest ideologiczny konstrukt utrzymywana od XIX th  wieku przez narodów burżuazyjnych zapewnienia własnej dominacji.

Baudelaire, Huysmans (ale atakując postacie opiekuńcze), Claudel, Giono, Valéry (tłumacz bukolików ) i wielu innych, nadal zatem odnoszą się do Wergiliusza.

Określenie Belles Lettres zachowała jej synonim humanistycznych [1] do wyznaczenia niektóre zajęcia dydaktyczne -XX th  century. Obecnie ustabilizował się, z jednej strony do określania klasycznego korpusu literackiego i starożytności, z drugiej jako odniesienie (pejoratywne lub laudatywne) dla prądów estetyzujących.

• Tak więc, w dziele literackim, Aude Locatelli skupia warunki Literatura piękna i jazzowych zaproponować godności jazzu, jego styl różni się od klasycznej muzyki , a także interesować się wpływem tej muzyki, odchodząc od klasycyzmu klasycznego muzyka, styl literacki.

• Z kolei Jacques Bouveresse używa tego terminu w pejoratywnym znaczeniu, jako echo sporu między Buffonem i Linné, w tytule dzieła filozoficznego ( Prodiges et vertiges de l'Analyse - De abus des belles-lettres dans la think ), piętnować dzieła epistemologii, nadużywając (jego zdaniem) efektów stylu lub słownictwa. Znalazł przy tej okazji terminy krytyki, jaką Fénelon skierował do partii filozoficznej i do naukowców: „Wasza fizyka to tylko zbiór abstrakcyjnych terminów, które nie wyjaśniają natury ciał; jest to fizyka metafizyczna , albo, mówiąc lepiej, niejasne nazwy, przyzwyczajać słabe umysły do ​​traktowania się słowami i wierzyć, że słyszą to, czego nie słyszą ” .

Wniosek

W Literatura piękna są XXI th  century, koncepcja zanikającą. Podsumowując, możemy bez żalu zaoferować nostalgiczny wygląd, który André Gide nosił już w 1909 roku na literaturze pięknej  :

„Kultura łacińska, o tak pięknym i uśmiechniętym porządku, o listowiu tak szlachetnym i tak elegancko rzadkim, ile niepokoju oszczędzasz, zapraszając nas do poświęcenia tylko wielkości starych greckich szpiegów naszej gorliwości i naszej pracy! (...) "

ale biorąc pod uwagę obietnice współczesnej literatury, nowych ziem, terenów aluwialnych karmionych kulturą łacińską i grecką:

„(…) O gleby aluwialne! nowe ziemie, trudne i niebezpieczne, ale nieskończenie owocne! To z waszych najzacieklejszych sił, które nie będą słuchać innych ograniczeń niż suwerenna sztuka, rodzą się najwspanialsze dzieła, wiem. Wiem, że na nas czekasz. Cóż więc obchodzą mnie najbardziej przystrojone i najbardziej uroczyste Trianony w Wersalu! Nie pozwolę, by w moim sercu zamieszkało więcej żalu niż nadziei, az przeszłości zachowam tylko zachętę na przyszłość. "

Bibliografia

studia uniwersyteckie

Te studia uniwersyteckie dostarczyły, oprócz wspomnianych wyraźnych odniesień, wielu elementów refleksji niezbędnych do pracy nad syntezą wiedzy, tematyczną i historyczną, niniejszego artykułu.

Claire Badiou-Monferran ( reż. ), La Littérarité des belles-lettres: Wyzwanie dla nauk o tekście? , Paryż, Classics Garnier, pot.  „Badania stylistyczne”,2013, 505  str. ( ISBN  978-2-8124-1328-5 )

Czy powinniśmy i czy możemy pomyśleć o pięknie literatury pięknej, literatury przed literaturą? Opinie około trzydziestu badaczy zebranych w 2012 roku na Sorbonie

J.-Y. Tadié ( red. ), J. Cerquigni-Toulet, F. Lestringant, G. Forestier i E. Bury, literatura francuska: dynamics & history , t.  I, Gallimard, pot.  "Eseje folio",2007( ISBN  978-2-07-041885-5 )

Odpowiedzi na pytanie: Czym była literatura każdego wielkiego wieku w historii kultury Francji dla współczesnych? W „  XVII th  stulecia” wywołuje w szczególności pojawienie się literatury pięknej i uprzejmej rozmowy

F. Salaün ( red. ) I JP. Schandeler ( wyd. ,) Pomiędzy literaturą i dziedzin: wiedzy, jaką XVIII p  wieku , Ferney-Wolter, Międzynarodowe Centrum Badań nad XVIII XX  wieku2011, 201  str. ( ISBN  978-2-84559-088-5 )

W jaki sposób kultura dogłębnie ustrukturyzowana przez literaturę piękną była w stanie wytwarzać i przekazywać wiedzę?

Norbert Savariau, Louis de Fontanes: literatura piękna i nauczanie od końca Ancien Régime do Empire , Voltaire Foundation Oxford,2002, 393,  str. ( ISBN  978-0-7294-0715-1 )

Praca magisterska obroniona w 1991 roku.

Gilles Philippe ( reż. ) And Julien Piat ( reż. ), Język literacki: Historia prozy we Francji od Gustave'a Flauberta do Claude'a Simona , Paryż, fayard,2009, 570  s. ( ISBN  978-2-213-63115-8 )

Historia literatury francuskiej od czasów Flauberta oparta na faktach dotyczących języka i stylu.

Michèle Gally, Nauki humanistyczne: szkolenie i wiedza ,2005( czytaj online )

Wystąpienie autora na letnim uniwersytecie Clermont l'Hérault

Eseje literackie

Testy te wniosły wiele uzupełniających się elementów do syntez uniwersyteckich.

• (la) Philippe Heuzé ( tłum.  z łac.), Fortune de Virgile, przedmowa Virgile: Dzieła kompletne , Paryż, Gallimard, pot.  „Biblioteka Pléiade”,2015, 1386  s. ( ISBN  978-2-07-011684-3 )

Philippe Heuzé śledzi losy Wergiliusza w różnych okresach literackich

• Gilles Philippe, francuski, ostatni z języków: historia procesu literackiego , Paryż, puf,2010, 305  str. ( ISBN  978-2-13-058681-4 )

Język francuski wzbudził pochwały, ale także przemówienia, które chciały, żeby był niedoskonały: historia tego miejsca pamięci .

Marc Fumaroli

Akademik, profesor College de France, historyk retoryki , jest on szczególnie zainteresowany w literaturze i kulturze europejskiej w XVI -tego  wieku XVIII th  wieku.

• Szkoła milczenia , Flammarion, rozdz.  "Champs arts", 200_, 669  s. ( ISBN  978-2-08-121754-6 )

Zbiór artykułów poświęconych sztuce razem, w XVII th  wieku, słowo i obraz, a retoryka akademicki.

• Ćwiczenia z czytania , Gallimard, pot.  "Biblioteka pomysłów Nrf",2009, 778,  s. ( ISBN  978-2-07-072985-2 )

Zbiór artykułów poświęconych, zgodnie z określeniem autora, „funkcji literatury jako ogniwa cywilizacyjnego między jednostkami zazdrosnymi o swoją indywidualność”
W artykule Z grzeczności do obywatelstwa zajmuje dużej mierze z rozmowy w ramach literackiej literatury pięknej .

• La Querelle des Anciens et des Modernes , Gallimard, pot.  „Klasyczne folio”,2012, 893  s. ( ISBN  978-2-07-038752-6 )

Zbiór tekstów wyodrębnionych z różnych klasycznych prac dotyczących tej kłótni.
Przedmowa Marc Fumaroli

• The Republic of Letters , Paryż, Gallimard, wyd.  "Nrf - Biblioteka opowiadań",2015, 480  pkt. ( ISBN  978-2-07-073064-3 )

Refleksje nad starożytną koncepcją nauk humanistycznych

• Klepsydra alikwotowa , Paryż, Gallimard, wyd.  "Telefon",2013, 733  str. ( ISBN  978-2-07-013507-3 )

Trzy eseje na temat kłótni starożytnych i współczesnych

Literatura

Prace na tej liście zilustrowały przedstawione w artykule elementy.

• Georges-Louis Leclerc de Buffon, Œuvres , Paryż, Gallimard, wyd.  „Biblioteka Pléiade”,2007, 1677  s. ( ISBN  978-2-07-011803-8 )

Buffon (1707-1788) - pisarz, filozof i naukowiec.
Buffon rozwija swoje pomysły na ton, styl i wyuczony język w dwóch esejach Discours sur le style i Premier discours . Naturalna historia jest napisane w stylu literatury pięknej .

François-René de Chateaubriand

(1768-1848) - pisarz i polityk. Geniusz chrześcijaństwa to esej na chwałę religii chrześcijańskiej. Część II (Poetyka chrześcijaństwa) i III (Sztuki piękne i literatura) oceniają i porównują literaturę klasyczną i starożytną.

• Mémoires d'Outre-Tombe , Gallimard, pot.  „Biblioteka Pléiade”,2003( ISBN  978-2-07-010863-3 )
• Genius chrześcijaństwa , Gallimard, rozdz.  „Biblioteka Pléiade”,2003( ISBN  978-2-07-010863-3 )

• Émile Deschanel, Historia konwersacji , Michel Lévy Frères, wyd.  „Hetzel i Lévy”,1857

Émile Deschanel (1819-1904) - pisarz i polityk.
Geneza i obraz konwersacji społecznej w okresie klasycznym

• Louis Domairon, General Principles of Belles Lettres: do użytku przez szkoły średnie, uczelnie i instytucje edukacyjne , Batterville,1815

Fenelon

(1651-1715) - Człowiek kościoła i literat.
Różne prace biorące udział w refleksji na temat literatury pięknej  , aw szczególności: Les Aventures de Telemaque i Lettre à l'Académie

• Działa , t.  Ja, Paryż, Gallimard, pot.  „Biblioteka Pléiade”,2003, 1637  s. ( ISBN  2-07-011017-6 )
• Działa , t.  II, Gallimard, pot.  „Biblioteka Pléiade”,2003, 1831,  str. ( ISBN  978-2-07-011338-5 )

• André Gide, Essays: Critics , Paryż, Gallimard, wyd.  „Biblioteka Pléiade”,1999, 1305,  s. ( ISBN  2-07-011504-6 )

André Gide (1869-1951) - francuski pisarz i eseista.

• Aude Locatelli, Jazz belles-lettres: A porównawcze podejście do relacji jazzu i literatury , Paryż, Classiques Garnier, wyd.  „Perspektywy porównawcze”,2012, 220  s. ( ISBN  978-2-8124-0352-1 )

Aude Locatelli Profesor literatury ogólnej i porównawczej.
Książka stara się podkreślić żywy wymiar pism inspirowanych jazzem.

• Michel de Montaigne, Eseje , Paryż, Gallimard, wyd.  „Biblioteka Pléiade”,2007, 1975  s. ( ISBN  978-2-07-011505-1 )

Michel de Montaigne (1533-1592) - polityk i pisarz Te eseje pisane są od 1572 roku autor pisze „rejestr esejów jego życia” .

• Blaise Pascal, Complete Works , t.  II, Paryż, Gallimard, wyd.  „Biblioteka Pléiade”,2006, 1710  s. ( ISBN  2-07-011407-4 )

• Francis Ponge i Bernard Beugnot (Uwaga), Prace kompletne , t.  II, Paryż, Gallimard, wyd.  „Biblioteka Pléiade”,2002, 1843,  str. ( ISBN  2-07-011493-7 )

Pour un Malherbe jest obroną i ilustracją poezji, w której Malherbe służy jako maska ​​i orędownik, zarówno osobisty, jak i charakterystyczny dla nowoczesności.

• Charles-Augustin Sainte-Beuve, Port-Royal: Książki od I do V, 8 , Robert Laffont, pot.  "Książki",2004, 2399  str. ( ISBN  978-2-221-10184-1 )

Fresk Port-Royal, sporządzony na podstawie lekcji udzielonych w Lozannie w latach 1840-1859

• Germaine de Staël ( pref.  Gérard Gengembre i Jean Goldzink), O literaturze , Flammarion, pot.  „GF Flammarion”,2007( ISBN  978-2-08-070629-4 )

Wkład w wynalezienie współczesnego pojęcia literatury. Próba ponownego połączenia filozofii i literatury pięknej w ujęciu klasycznym.

• Paul Valéry, Works , t.  1, Gallimard, pot.  „Biblioteka Pléiade”,1992( ISBN  2-07-010576-8 )

Paul Valéry (1871-1945) - francuski akademik, poeta, filozof i eseista. Eseje zgrupowane pod tytułem Różnorodność to studia literackie: zob. W szczególności List o Mallarmé i Dyskurs o estetyce

• Zbiorowe, Tabela literatury francuskiej , t.  od Corneille do Chénier , Gallimard,1962

Kompilacja opracowań literackich różnych pisarzy.

Uwagi i odniesienia

Uwagi

1. Według Furetière: Literatura . Doktryna, głęboka znajomość liter. Według Corneille'a: Gatunki nauki uniwersalnej, która obejmuje wszystkie rodzaje wiedzy
2. Jeśli moje piosenki mają jakąkolwiek moc, / żaden dzień nigdy cię nie odetnie od czasu, którego nic nie zapomni, Tłumaczenie Jeanne Dion i Philippe Heuzé, Bibliothèque de la Pléiade, 2015
3. Quintilian, księga I, rozdział VIII
4. Konferencja wygłoszona przez Patricka Dandrey'a w Ecole Normale Supérieure w dniu 25.01.2012. Można go posłuchać na stronie ENS / Savoirs / Cycle The voice of a text
5. Opis i komentarz Charlesa Perraulta: Delfin z tym słowem: HUNC ET MONSTRA TIMENT. Ta ryba jest prawowitym panem morza: i chociaż są inni od niej większe, przyrodnicy zapewniają, że nie ma nikogo tak strasznego, że nie walczy i nie pokonuje. To samo można powiedzieć o Jego Królewskiej Mości; i że nie ma żadnej mocy, jakkolwiek wielkiej może to być potworność, która się go nie boi.
6. Wyraz twarzy Marca Fumaroli w The School of Silence
7. Montaigne apeluje o przeprosiny Raimonda de Sebonde , zgodnie z wydaniem Biblioteki Pléiade (84 strony), do około 250 cytatów ze starożytnych tekstów
8. Je-ne-sais-quoi to życie pełne wielkich cech, tchnienie słów, dusza czynów, blask wszystkich piękności. Inne doskonałości są ozdobą natury, Je-ne-sais-quoi to doskonałość. Wyróżnia się nawet w sposobie rozumowania; wywodzi się znacznie bardziej z przywilejów niż ze studiów, gdyż jest nawet ponad wszelką dyscypliną. Nie zatrzymuje się na luzie, idzie nawet do najdoskonalszej galanterii. Zakłada wolny i jasny umysł, a do tego prześwitu dodaje ostatnie uderzenie doskonałości. Bez niego całe piękno jest martwe, wszelka łaska jest bez łaski (B. Graciàn - L'Homme de Cour - CXXVII)
9. Wyrażenie Moliera w krytyce szkoły kobiet , podjęte przez Gide'a
10. A teraz to trwa w tobie ., Ten werset z wiersza przypisywanego Wergiliuszowi, Culexowi, został przyjęty przez Gide'a jako tytuł jednego z jego dzieł

Odnośniki do tekstu Encyklopedii na Wikiźródłach

1. Jaucourt Encyclopedia, 1 st ed. : LITERATURA , t.  Tom 9,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  594-595
2. jezuici i drukarki Trévoux, Uniwersalny słownik François i Łacińskiej, 6 th edition , t.  AMATORSKI - Tom 1,1771( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  269
3. Encyclopedia, 1 st ed. , t.  Tom 17 - UNIWERSYTET,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  406-408
4. Jezuici i drukarze Trévoux, francuski i łaciński uniwersalny słownik, wydanie 6 , t.  Tom 1 - AKADEMIA,1771( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  52-56
5. Mallet, d'Alembert Landois, Diderot, Eidous Vandenesse, Encyklopedia, 1 st ed. , t.  Tom 1 - AKADEMIA,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  51-57
6. Encyclopedia, 1 st ed. : WYSTĄPIENIE WSTĘPNE , t.  Siedemnaście tomów plus dziewięć tomów płyt,1751( Przeczytaj na Wikiźródłach ) , „The Encyclopedia, 1 st ed. "
7. Jean le Rond d'Alembert, Encyclopedia, or Reasoned Dictionary of Sciences, Arts and Crafts , t.  Tom 1,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , „Przemówienie wstępne”, i-xlv
8. Saint-Lamberta, Mallet, Encyclopedia, 1 st ed. : HUMANITIES , t.  Tom 8, Paryż, Briasson, David starszy, Le Breton, Durand,1766( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  348
9. Beauzée, Jaucourt Boucher Argis, Encyclopedia, 1 st ed. : LISTY , t.  Tom 9,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  405-433
10. Jaucourt, Voltaire, Boucher Argis, Encyklopedia, 1 st ed. : LUDZIE LISTÓW , t.  Tom 7,1757( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  599-602
11. Encyclopedia, 1 st ed. : RETORYCZNY , t.  Tom 14,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  250
12. d'Alembert Encyklopedia, 1 st ed. : ÉRUDITION , t.  Tom 5,1751( czytaj na Wikiźródłach ) , str.  914-918

Inne referencje

1. Fumaroli, Republika , wprowadzenie , s.  20-22
2. Fumaroli, Republika , Idealne obywatelstwo , s.  142
3. Fumaroli, Republika , Idealne obywatelstwo , s.  48
4. Fumaroli, Sablier , 1687 - Pszczoły i pająki , str.  458
5. Furetiere w literarity cytowany przez Delphine Denis, filologii i tekstów naukowych , str.  255
6. Fumaroli, Republiki 4 - Towarzystwa i obywatelstwa w Europie , str.  124
7. Montaigne , Apologie de Raimond de Sebonde , s.  514
8. Heuzé , Średniowiecze , str.  LII
9. Fumaroli , Przedmowa, str.  17-19
10. Staël , XIX - O literaturze w wieku Ludwika XIV , s.  279-281
11. Heuzé , The Renaissance , s.  LIV
12. Heuzé , Klasycyzm , str.  LV
13. Chateaubriand, Génie , III, IV, IV - Bossuet, orator , str.  862
14. Voltaire, w Staël , Ten pośmiertny tekst Voltaire'a jest powtórzony we wstępie, str.  10
15. Fenelon , Przeczytaj w szczególności ulotkę Telemachus
16. François Rabelais, Les Horribles et Espoventables Faictz et Prouesses autorstwa bardzo słynnego Pantagruela, króla Dipsodes, filz wielkiego giganta Gargantua, nowo skomponowany przez Maistre Alcofrybas Nasier , Lyon, C. Nourry, około 1530 ( czytaj na Wikisource ) , „Les Horribles and Espoventables Faictz et Prouesses z bardzo słynnego Pantagruela, króla Dipsodes, filz wielkiego giganta Gargantua, nowo skomponowany przez Maistre Alcofrybas Nasier”, s.  11-136
17. Gally , I - Esej o definicjach - 1 - Nauki humanistyczne i literatura
18. Sainte-Beuve , Tome third - Book 4th, str.  814-825
19. Sainte-Beuve , Dodatek - księga piąta, str.  1330
20. La Fontaine - Dzieła wszystkie - Tom II - Bibliothèque de la Pléiade - Gallimard, Przemówienie do Pani de la Sablière - Strona 645
21. Charles Perrault, Opis gobelinów króla , Paryż, 1670
22. Fumaroli, Szkoła milczenia , Motto dla gobelinów Króla Słońca , str.  554
23. Ponge , Pour un Malherbe Francis Ponge cytuje André Gide, str.  176
24. Jean-Louis Guez de Balzac, Pierwsze litery 1618-1627 ,1933( czytaj na Wikiźródłach )
25. Deschanel , rozdział VI , str.  29
26. Fumaroli , Paryż, 1624: słowa i rzeczy , str.  329-330
27. Guez Balzak w collectif, Literatura , List do M. Boisrobert cytowana w: XVII th  wieku - rozdział 1: Z Res Literaria literaturze s.  483
28. Collective, Literatura , XVII th  wieku - Rozdział 1: Od Res Literaria literatury - od słów do rozmowy, str.  518-538
29. Furetière, w Littérarité , Furetière jest cytowane przez Delphine Denis, Philologie et sciences des teksty , str.  255-259
30. Fenelon , List do Akademii , str.  1196
31. Badiou-Monferran, w: Littérarité , Avant-Propos , str.  7-17
32. Pascal , Pensées, Mélanges, 569, str.  781
33. Furetière, w Belles-lettres et branches, cytowane przez Salaün i Schandeler - Wprowadzenie , s.  5-18
34. Ratcliff w dynamice , Republika listów i kolej językowa XVIII th  wieku , s.  59
35. Roberta Mankin, w literackich , Gibbon, upadku i upadku literatury pięknej , str.  20-57
36. Anonymous, w Belles-lettres et branches , Wyciąg z anonimowego tekstu opublikowanego w 1751 przez Akademię, cytowany przez Roberta Mankina The fall and fall of the belles-lettres , s.  39-57
37. Domairon , Przedmowa do drugiego wydania, str.  2-5
38. Buffon , Dyskurs o stylu , s.  427
39. Gally , III - Walka z młynów?
40. Christelle Reggiani, w: Littérarité , Rhétorique et stylistique historique , str.  398-399
41. Gengembre in Staël , Wprowadzenie, str.  10-47
42. Stael , Od XVIII -tego  wieku aż do 1789 roku , str.  293
43. Savariau III, 16, program nauczania literatury , s.  299-305
44. Chateaubriand , Genius of Christianity
45. Philippe, francuski , str.  26
46. Eugène Fromentin, Dominique , Na stronach nieuwzględnionych w tej powieści autobiograficznej Fromentin opisuje kształcenie drugiej klasy retoryki
47. Rollin, w Fontanes , Le Traite des études de Rollin jest cytowany przez N. Savariau, III, 16, A program of literary learning , s.  308
48. Savariau , Podsumowanie, str.  332-339
49. Chateaubriand, Wspomnienia , rozdział dwunasty, str.  408
50. Zobacz Chateaubriand, Le Génie du Christianisme , części II i III
51. Chateaubriand, Génie , część II, księga I, rozdział III - Raj utracony , str.  636
52. Philippe, literacki język, język literacki i nauczanie języka francuskiego, str.  38-44
53. Philippe, Langue littéraire , Język literacki i norma gramatyczna, str.  45
54. Philippe, Język literacki , Ideał literackiego francuskiego, s.  24
55. Maurras, Table , André Chénier Charlesa Maurrasa , str.  400
56. Philippe, Język literacki , rozdz. 7 - Klasyczne odniesienie w prozie narracyjnej, s.  286
57. Valéry , List o Mallarmé , str.  648-657
58. M.-F. Guyard, pisarz Charles de Gaulle , autor cytuje Claude Roy'a we wstępie do tomu Biblioteki Pléiade
59. Jaubert, w: Littérarité , Anna Jaubert Literatura , styl i pragmatyczne przesunięcie , str.  239
60. Heuzé , str.  LXII
61. Ponge , Pour un Malherbe , str.  29-30
62. Ponge , Pour un Malherbe , str.  22
63. Ponge , Kultura osobista Origins , s.  1402
64. Thierry Maulnier, Antologia poezji francuskiej , Gallimard, 1939, s. 36-37
65. Gide , Wyimaginowane wywiady , VI, str.  342-343
66. Delacroix, Table , cytowane przez Jeana Strohla o Buffonie, s.  254
67. Badiou-Monferran, w Literarity , Przedmowa . Claire Badiou cytuje Bourdieu bez szczegółów bibliograficznych, s.  13
68. Heuzé , XIX p  wieku i XX p  wieku , s.  LVII-LXIX
69. Locatelli , patrz w szczególności przedmowa i Literatura i jazz
70. Gide , Dziennik bez dat (grudzień 1909) , s.  198-199
71. Beugnot, w Ponge , uwaga Bernarda Beugnota dla Pour un Malherbe , s.  1446

Powiązane artykuły

• O sztuce konwersacji: sztuka literatury pięknej
• Humanistyka
• Targi literackie

Zobacz też

W przypadku nowoczesnych zastosowań tego wyrażenia: TLFi: belles-lettres

Termin literatura piękna jest nadal używany w bibliotekach i bibliotekach mediów , przez bibliotekarzy , w ramach indeksowania dzieł literackich, w szczególności za pomocą klasyfikacji dziesiętnej Deweya .