Xanthoria parietina

Żółty porost inkrustujący

Xanthoria parietina Opis tego obrazu, również skomentowany poniżej Parmelia ścian Klasyfikacja
Królować Grzyby
Podział Ascomycota
Subembr. Pezizomykotina
Klasa Lecanoromycetes
Zamówienie Teloschistales
Rodzina Teloschistaceae
Uprzejmy Ksantoria

Gatunki

Xanthoria parietina
( L. ), Beltr. ( 1858 )

Xanthoria parietina , czasami nazywana parmelią przyścienną lub żółtym porostem inkrustowanym , jest gatunkiem grzybów zlichenizowanych (przez endosymbiotyczne algiz rodzaju Trebouxia ) z plechą liściastą . Szeroko rozpowszechniony w większości części świata, bardzo licznie występujący w niektórych regionach, bardzo widoczny ze względu na swój jasnożółto-pomarańczowy kolor, porost ten jest jednym z najlepiej zbadanych na świecie i prawdopodobnie jednym z najbardziej znanych opinii publicznej.

Opis

Plecha

X. parietina jest dość dużym porostem, średnica poszczególnych plech rzadko przekracza osiem centymetrów, ale wyjątkowo może sięgać nawet piętnastu centymetrów. Do gatunków można jednak zajmują znaczną powierzchnię, a wiele plechy mogą współistnieć na tym samym nośniku, a nawet współistnieć w dużych płyt.

Jest to gatunek liściasty, którego płaty ułożone w rozetę najczęściej nakłada się na podłoże. Końcówki płatów są szerokie i zaokrąglone. Rozety czasami mają pomarszczony wygląd, zwłaszcza u starszych okazów. Spód plechy jest białawy i zawiera kilka kłączy (fałszywych korzeni , powstałych w wyniku zrostu włosków, które mocują plechę do podparcia).

Podobnie jak w przypadku innych przedstawicieli rodzaju Xanthoria i większość przedstawicieli porządku z teloschistales której należy, kolor porostów z żółtego na pomarańczowy. Zabarwienie to spowodowane jest obecnością w korze mózgowej substancji wydzielanej przez grzyba, parietyny , związku z rodziny antrachinonów . Intensywność tego zabarwienia jest bardzo zmienna i czasami obserwuje się, zwłaszcza w cieniu, matową plechę szarozieloną bez widocznego śladu żółtego. Wykazano, że ilość parietyny w korze jest bardzo zróżnicowana w zależności od oświetlenia (rola fotoochronna w celu uniknięcia zniszczenia przez fotooksydację), plechy znajdujące się w pełnym świetle w klifach zawierają średnio pięć razy więcej tego związku niż te żyjące w runo leśne, zwłaszcza iglaste . W obrębie pojedynczej plechy możemy znaleźć gradient o tym samym charakterze: części znajdujące się na górnej powierzchni gałęzi są zwykle żółte, podczas gdy obszary znajdujące się na dolnej ścianie są czasami mniej lub bardziej zielonkawe.

Reprodukcja

Plecha, prawie zawsze płodna, jest na ogół pokryta w środku apotecją w postaci pomarańczowych kubków (kolor zawsze ciemniejszy niż plechy i ich brzegi) o średnicy od jednego do czterech milimetrów. Pierwsze stadia tych apotecji mogą pojawić się już na bardzo młodych plechach. Struktury te, organy rozmnażania płciowego , dają początek askosporom , które są przenoszone przez wiatr, wodę lub odchody zwierząt żywiących się Xanthorią . Rozwój nowych plech z tak rozpowszechnionych askospor wymaga jednak spotkania z rzadkimi w przyrodzie komórkami glonów z rodzaju Trebouxia ; jednak przewód pokarmowy i kał oribatów związanych z X. parietina ( Trhypochtonius tectorum i Trichoribates trimaculatus ) zawierają zarówno askospory porostów, jak i komórki glonów jego symbionta, co może ułatwić powstanie nowych plech.

Pozbawiony zwykłych propagul porostów ( soredia , isidia itp.), X. parietina może jednak uciekać się do pewnych form rozmnażania wegetatywnego . Dzięki silnej sile regeneracyjnej, fragmenty plech powstałych w wyniku frakcjonowania centralnej części starych plech mogą w sprzyjających warunkach zachowywać się jak „  zrzezy  ” i być źródłem nowych plech.

Identyfikacja

Gdy plecha w miejscach zacienionych jest szara lub zielonkawa, X. parietina można pomylić z innymi porostami liściastymi, zwłaszcza parmeliadami . Obfitość apotecji i ich żółte lub pomarańczowe zabarwienie zawsze pozwala odróżnić ją od parmelii.

W rzeczywistości to w przypadku innych gatunków rodzaju Xanthoria z plechą rozetową ryzyko pomyłki jest największe. W Europie dotyczy to czterech innych gatunków, z których niektóre mogą nawet współistnieć z X. parietina  :

Ekologia

Rozkład geograficzny

Złotorost ścienny jest to kosmopolityczny gatunek , który wydaje się, że brakuje tylko na antarktycznego kontynentu  : to głównie zamieszkuje umiarkowanych regionów z Europy , Azji , Afryce , Ameryce Północnej , Ameryce Południowej i Australii. . Jest jednak nieobecny w masywach leśnych z powodu wyraźnej heliofilii . Jednak jego obecność w Australii , Nowej Zelandii , Nowej Gwinei i zachodniej Ameryce Północnej wydaje się być powiązana z introdukcją.

Badanie filogenezy molekularnej obejmujące populacje rozmieszczone na całym świecie ujawnia dwie grupy w gatunku, tak jak jest to obecnie zdefiniowane: pierwsza grupa obejmująca populacje Półwyspu Iberyjskiego , Balearów i Wysp Kanaryjskich , a druga odpowiadająca ksantorii z pozostałych na świecie. Hipoteza, że X. parietina może odpowiadać kompleksowi gatunków tajemniczych, nie jest wykluczona.

Siedlisko i podłoże

Kosmopolityczny gatunek X. parietina można również określić jako wszechobecny  : prawdopodobnie występuje w wielu różnych siedliskach i na wielu podłożach. Jej wszechobecność objawia się wyjątkową różnorodnością podłoży, na których można ją zaobserwować: może to być kortykola (rozwój głównie na korze drzew przydrożnych lub starych drzew w sadach), saksik (na granitowych skałach i wapieniach lub równoważne podłoża : kamień, dach, cegła itp.) w szczególności w pobliżu obszarów przybrzeżnych (stąd inna nazwa morskiej Xanthorii ) na poziomie nadlitoralu .

Porost ten jest bioindykatorem służącym do mapowania różnego rodzaju zanieczyszczeń (strefowanie według indeksu skażenia siarką, azotem, węglowodorami), w różnych skalach (stan, region, miasto).

Na przykład we Francji, podobnie jak we Włoszech , porost ten uważany jest za bardzo pospolity wszędzie, z wyjątkiem wysokich gór . Rzeczywiście można go znaleźć w wielu siedliskach, od brzegów oceanów, ledwo powyżej poziomu pełnego morza, po tereny śródgórskie, przechodząc przez skraje obszarów zalesionych, pojedyncze drzewa, skarpy skalne wnętrze, zabudowa w miastach i wsie, wokół zagród itp.

Granice tej ekologicznej wszechobecności i różnice w jej obfitości są zasadniczo związane z dwoma konkretnymi wymaganiami. W pierwszej kolejności, jego heliophilic postać  : the Parmelia ścian obfituje zwłaszcza w silnie oświetlonych miejscach, i to w pełnym słońcu, że rozwija jasnożółty kolor w najlepszym wypadku; przeciwnie, penetruje w niewielkim stopniu w runo leśne i dlatego prawie nie zamieszkuje obszarów leśnych z wyjątkiem brzegów i okapu . Podobnie, chociaż może zajmować podłoża o szerokim zakresie pH , porost ten preferuje siedliska o wysokim pH (gatunki bazofilne do subneutrofilnych). Tak więc jego wyjątkowa obfitość na skałach niektórych wybrzeży znajduje element wytłumaczenia w regularnym spryskiwaniu obrzeży przybrzeżnych przez spryskiwanie , woda morska ma, przy średnim pH 8,2, właściwości alkalizujące .

X. parietina to przede wszystkim gatunek nitrofilny i koniofilny (najlepiej na podłoża bogate w pył, pochodzący zwłaszcza z odchodów, które zwierzęta odkładają na ziemi i nanoszą wraz z kurzem na pnie drzew). Może to nawet być opisane jako „ornithocoprophile” ( ornitologiczny „ptak”, -copro „ekskrementy” i -philic „który lubi”) z powodu jego powinowactwa do mediów wzbogaconych przez odchody z ptaków (kamienie lub gałęzie służąc im jako grzędy, obszarów intensywnego gniazdowania).

drapieżnictwo

Podobnie jak w przypadku innych porostów, plechy i apotecja parmelii ścian są wypasane przez różne gatunki bezkręgowców , roztoczy , owadów , ślimaków lądowych itp.

Pasożyty

Do chwili obecnej na plechach lub apotecjach X. parietina zarejestrowano 41 gatunków grzybów porostowych .

Historia

Gatunek został po raz pierwszy opisany przez Linneusza w 1753 roku jako Lichen parietinus .

Tradycyjne zastosowania

Ze względu na jasnożółty kolor był używany przez średniowiecznych uzdrowicieli (stosując teorię sygnatur ) do leczenia żółtaczki, biegunki i chorób wątroby. W Andaluzji tradycyjna medycyna używała go na bóle menstruacyjne , problemy z wątrobą oraz jako środek przeciwbólowy . Ponadto ostatnie badania ujawniły jego właściwości przeciwwirusowe, zwłaszcza przeciwko wirusom grypopodobnym .

Ubita ksantoria zmieszana ze sfermentowanym moczem była używana do farbowania wełny na róż, zwłaszcza szkockiego kiltu . Tradycyjne barwienie tych kiltów jest nadal inspirowane tą metodą, uzyskując różne odcienie w zależności od gatunku porostów i czasu wywaru we wrzącej wodzie.

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Od łacińskich paries „ściana”. W rzeczywistości X. parietina nie należy do tej samej rodziny co prawdziwa parmelia .
  2. Jest nawet przedmiotem programu sekwencjonowania DNA  : Xanthoria parietina 46-1-SA22 v1.1 z Joint Genome Institute
  3. W isidia są wypukłości plechy działając sadzonek przez bezpłciowy rozmnażania.
  4. Stąd jego nazwa gatunkowa parietina , żeńskie uzasadnienie przymiotnika parietarius „ściana”, wywodzącego się od łacińskiego paries, -etis „ściana”.
  5. Mocz pozostawiony przez kilka tygodni w zamkniętym pojemniku ulega fermentacji amoniakalnej CO (NH 2) 2 + H 2 O → CO 2+ 2 NH 3  : kilka mikroorganizmów (główny to Micrococcus ureae ) hydrolizuje mocznik do węglanu amoniaku, którego zasadowe pH sprzyja zmianie koloru. por. (en) George Miller Sternberg, Podręcznik bakteriologii , Wood,1901, s.  140.

Bibliografia

  1. (w) Smith, CW, Aptroot, A., Coppins, BJ, Fletcher, A. Gilbert, OL, James, PW & Wolseley, PA, 2009. Porosty Wielkiej Brytanii i Irlandii . Brytyjskie Towarzystwo Porostów, 1046 s. ( ISBN  9780954041885 )
  2. (w) Gauslaa, Y. & Ustvedt, EM, 2003. „Czy parietyna ma światło UV-B, czy niebieski pigment w porostach Xanthoria parietina ? », Nauki fotochemiczne i fotobiologiczne , 2, s. 424-432. DOI : Podsumowanie artykułu (178Ko) .
  3. Okres płodności jest bardzo zmienny w zależności od warunków bioklimatycznych.
  4. (w) Honegger, R., Zippler, U., Gansner, H. & Scherrer, S., 2004. Systemy kojarzeń w rodzaju Xanthoria (workowce tworzące porosty). Badania Mikologiczne, 108 (5), 480-488 . DOI : Podsumowanie
  5. (w) Meier, FA, Scherrer, S. & Honegger, R., 2002. osady kałowe liszajożernych Zawierają żywotne komórki ćmy tworzącego porosty ascomycete Xanthoria parietina i jego zielony fotobion z alg, Trebouxia arboricola . Biological Journal of the Linnean Society, 76 (2), 259-268. DOI : 10.1111 / j.1095-8312.2002.tb02087.x
  6. (w) Honegger, R., 1996. Eksperymentalne badania wzrostu i zdolności regeneracyjnej porostu foliowego Xanthoria parietina . Nowy Fitolog, 133 (4), 573–581 . DOI : Podsumowanie
  7. (w) Lindblom, L. i Ekman, S., 2005. Dowody molekularne potwierdzają rozróżnienie entre Xanthoria parietina i X. aureola ( Teloschistaceae , zlichenizowane Ascomycota ). Badania mikologiczne, 109 (2), 187-199 . DOI : Podsumowanie
  8. (i) Lindblom L. i Ekman, S. 2006 zmienność genetyczna, a zróżnicowanie populacji w porostów tworzące ascomycete złotorost ścienny na wyspie Storfosna środkowi Norwegia. Ekologia molekularna, 15 (6), 1545-1559. DOI : Podsumowanie artykułu (251Ko)
  9. (i) Scherrer, S. Honeggera, R., 2003 i międzyosobniczą zmienność wewnątrzgatunkowa homologicznych hydrofobiny (H1) sekwencji genowych między Xanthoria spp. (workowce tworzące porosty). Nowy fitolog, 158 (2), 375-389 . DOI : Artykuł (1.4 mies.)
  10. (w) Honegger, R., Zippler, U., Scherrer, S. & Dyer, PS, 2004. Różnorodność genetyczna w Xanthoria parietina (L.) Th.Fr. Lichenolog, 36 (6), 381-390. DOI : Podsumowanie
  11. (w) Hill, DJ & Woolhouse, HW, 1966. Aspekty autekologii Xanthoria parietina agg. Lichenolog, 3 (2), 207-214. DOI : Odniesienie .
  12. (w) Brunialti G., L. Frati „Biomonitoring dziewięciu elementów przez porost Xanthoria parietina Adriatic we Włoszech: badanie retrospektywne na przestrzeni 7 lat”, Science of the Total Environment 387, 2007, s. 289-300
  13. (fr) Ozenda, P. & Clauzade, G., 1970. Porosty: badania biologiczne i ilustrowana flora. Masson & Co, Paryż, s.705.
  14. (en) Nimis, PL & Martellos, S. 2008. ITALIC - System Informacji o włoskiej porostów. Wersja 4.0. Strona główna, Uniwersytet w Trieście .
  15. (fr) masse LJC, 1966. Flora i roślinność porostów na Wyspach GLENAN (Finistère). Przegląd briologiczny i lichenologiczny, 34 (3-4), 854-927.
  16. (w) Tsurykau, A. & Etayo, J., 2017. Capronia suijae ( Herpotrichiellaceae , eurotiomycetes), nowym grzybem jest Xanthoria parietina z Białorusi, kluczem do gatunku rosnącego na porostowych Xanthoria s. ul. Lichenolog, 49 (1): 1–12. DOI : Podsumowanie .
  17. (fr) Tiévant, P., 2001. Przewodnik po porostach: 350 gatunków porostów europejskich , wyd. Delachaux i Niestlé.
  18. (w) González-Tejero, MR, Martínez-Lirola, MJ, Casares-Porcel, M. & Molero Mesa, J., 1995. Trzy porosty stosowane w medycynie popularnej we Wschodniej Andaluzji (Hiszpania). Botanika ekonomiczna, 49 (1), 96-98. DOI : Podsumowanie
  19. Claude Gudin, Historia naturalna mikroalg , Odile Jacob ,2013, s.  87.
  20. Danièle Lacoux i Robert Engler, Regard sur les Lichens en Langwedocja-Roussillon , Photobim,2010, s.  28.

Odniesienia taksonomiczne