Średniowieczny uniwersytet
W średniowieczu słowo uniwersytet podsumowuje łacińskie wyrażenie universitas universitas magistrorum et scholarium, które wskazuje na zjednoczenie wszystkich kolegiów miasta tworzących duchownych w jeden organ niezależny od władzy miejskiej, obdarzony przywilejami i naczelnikiem zwanym rektor . W Paryżu uniwersytet nie obejmuje małych szkół (obecna edukacja podstawowa ), ale wszystkie kolegia wydziału artystycznego (obecne kształcenie średnie ), wydziału teologicznego (obecne wydziały literatury i nauk ścisłych), a jeśli takie istnieją , z Wydziału Prawa i Wydziału Lekarskiego .
Członkowie lub poplecznicy uniwersytetu są duchownymi. Ich szeregi to lekarz, kawaler i uczeń, odpowiadający w szlachectwie rycerzowi, lokajowi i damie, aw rzemiośle mistrzowi, czeladnikowi i czeladnikowi.
Historiografia
Narodziny średniowiecznych uniwersytetów odbywają się w kontekście intelektualnym. Z gregoriańskim reformy do XI -tego wieku, Kościół wymaga zerwania między duchowieństwem i świeckimi i wyposażyć się do szkół klasztornych i szkołach katedralnych przeznaczonych do podnoszenia i standardów intelektualnej i moralnej duchowieństwa. Jest to również część kontekstu społeczno-politycznego: okres ten charakteryzuje się stabilizacją władzy książęcej i królewskiej, co sprzyja większej mobilności społecznej, co „ma następstwo w postaci geograficznej mobilności uczniów i nauczycieli”, głównie w kierunku ośrodków miejskich. Niektóre szlacheckie dzieci chętnie wyjeżdżają na wycieczkę akademicką z jednego regionu Europy do drugiego, a to zjawisko peregrinatio academica rozwijało się bardzo nierównomiernie w zależności od kraju i okresu. W XII -tego wieku, ożywienie miast w Europie , uprzywilejowanych miejscach produkcji i wymiany handlowej i materialnych, intelektualnych zmian warunków produkcji książki i łamie monopol klasztorny z kultury pisanej. Odnowa ta wspiera renesans intelektualny czasu i to, co historycy nazywają „świecki okres” w historii książki w końcu XII th wieku. W ten sposób, zdaniem historyka Alberta Labarre'a , „opactwa przestają być jedynymi ośrodkami życia intelektualnego”.
Chcąc zaznaczyć swoją niezależność od biskupów, którzy za pośrednictwem szkół kapitulnych kierowanie i kontrolowanie nauczanie, klerycy z końca XII th wieku są pogrupowane w korporacji ( universitates ), aby móc swobodnie angażować się w poszukiwaniu wiedzy i nauczania. Pomimo deklarowanej niezależności, uniwersytety te pozostają instytucjami kościelnymi, korzystającymi z władzy kościelnej . Termin prawniczy universitas pojawia się dopiero w 1208 r. Na Uniwersytecie Paryskim , około 1215 r. Na Uniwersytecie Bolońskim . Średniowieczny uniwersytet europejski jest więc początkowo wspólnotą, a nie budynkami. Na przykład pierwsze zajęcia na Uniwersytecie Paryskim odbywały się na zewnątrz („rue du Foir przypomina, że studenci siedzieli tam na belach siana”), w ratuszach lub w wynajętych na tę okazję salach tawern .
Widzimy zatem, równolegle z tworzeniem nowych klasztorów i zakonów oraz odradzaniem się miast, handlu i rozprzestrzenianiem się francuskiego stylu międzynarodowego, znanego później jako „ gotyk ” ( opus francigenum ) w architekturze, rozkwit w Europie, te uniwersytety studiorum, które powstało w miastach, takich jak Paryż, jest otwarte na odnowę i korzyści ekonomiczne, których nie może nie zapewnić obecność „uczniów”.
Książęta chętni do zapewnienia służby uczonym duchownym zachęcają do tego ruchu.
Żądni niezależności od władz cywilnych i religijnych twórcy uniwersytetów zabiegali i pozyskiwali od Stolicy Apostolskiej gwarantujące im tę wolność byki „ libertas scolastica ” (wyrażenie, które pojawiło się w 1229 r. Spod pióra Jeana de Garlande). ), prawna i intelektualna autonomia.
Narodziny uniwersytetów
.svg){kind=small}
Uczony i religijny Alcuin , który został opatem Saint-Martin de Tours w 796 roku, założył w Tours akademię filozofii i teologii tak nowatorską, że nazwano ją „matką uniwersytetu”.
W przypadku innych szkół (lub studiów) status uniwersytetu nie jest historycznie potwierdzony ani datowany z dokładnością.
| Nazwisko | Oryginalne miejsce | aktualna lokalizacja | Przybliżony termin | Pierwsza randka |
|---|---|---|---|---|
| Uniwersytet w Salerno |
.png){kind=small} Księstwo Salerno
|
Włochy | XIII th century | X th century |
| Uniwersytet Billom |
 Hrabstwo Auvergne
|
Francja | XII th century |
| Królestwo Francji | |
|---|---|
|
 Anglia / Szkocja
| |
|---|---|
|
| Święte Cesarstwo | |
|---|---|
|
.svg){kind=small} Portugalia / Kastylia / Aragon 
| |
|---|---|
|
Uniwersytety u schyłku średniowiecza
Historycy uważają spadek uniwersytetu w Europie od XV -go wieku, pomimo wielkiego rozwoju kulturalnego i intelektualnego w tym czasie . Chodzi bardziej o „zatarcie, w mniej lub bardziej długim okresie, twórczej roli uniwersytetów na poziomie edukacyjnym i kulturalnym, niż o upadek ich prestiżu społecznego i instytucji”. Spadek ten wynika w szczególności z krytyki średniowiecznych uniwersytetów i ich nazbyt akademickiej i sztucznej scholastyki , spadku wartości studiów (obniżanie uzyskanych stopni) oraz powstawania poza uniwersytetami kręgów literackich i naukowych. Rola uczelni w okresie renesansu rzeczywiście zmieniła się: średniowieczny uniwersytet „stanowią grupę zawodową, poświęcony szkoleniu ciała nauczycieli i duchownych”, że od renesansu „działa głównie na tworzeniu ogólnej kultury z ludzie i formacja w sensie kultury humanistycznej ”.
Nauczanie
Przed akcesją edukacja uniwersytecka była podzielona na dwa „kursy” chirurgii głównej w szkołach artystycznych , na ogół od 14 do 20 lat. Siedem dyscyplin propedeutycznych zostało zgrupowanych pod nazwą sztuk wyzwolonych:
- Trivium (gramatyka, retoryka, logika) szkolenie związane z „sztuki języka i wypowiedzi”. Zgodnie z anachronizmem, to są podstawy listów.
- Quadrivium , cztery „sztuk wyzwolonych” (arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka). Zgodnie z anachronizmem, to są podstawy nauki.
Średniowieczna łacina była językiem pisanym, niezbędnym do wejścia na świat akademicki i opanowania wiedzy książkowej. Trzeba było czytać książki polecane przez mistrza. W miastach mnożą się warsztaty kopistów , aby zaspokoić potrzeby uczniów w zakresie tekstów i rękopisów.
Badani nauczane są, według specjalności General Studium z XI th wieku , prawa ( prawo kanoniczne , prawo cywilne ), z prawa kanonicznego , w medycynie , w matematyce , w logice lub filozofii . Ponadto istnieją sztuki wyzwolone (bardziej rozwinięte niż pierwsze) i średniowieczna „królowa” nauki na uniwersytetach, teologia.
„Nauka opiera się na komentowanym czytaniu ( lectio ) autorytatywnych tekstów oraz na pytaniu ( questio ), które otwiera możliwość grupowania sprzecznych argumentów. Ten rodzaj przekazywania wiedzy ”został dopracowany na wielu średniowiecznych uniwersytetach w kierunku sporu ( sporu ), swego rodzaju oratoryjno-logicznego pojedynku na z góry określony temat, który pozwala mistrzom i studentom na podjęcie intelektualnej gry„ za i przeciwko".
Mistrzowie i studenci
Sobory Laterańskie z 1179 i 1215 r. Przywołują zasadę bezpłatnej edukacji, gdzie uniwersytety są teoretycznie otwarte dla skromnych studentów, ale opłaty egzaminacyjne pozostają wysokie, tak że świeccy (królowie, królowe, wielcy arystokraci ...) lub czasami duchowni zakładali kolegia, które umożliwiają również pomieścić syn chłopa z końca XII -tego wieku. Jeśli uczelnie oferują mechanizm promocji społecznej oparty na zdobywaniu wiedzy, to promocja ta dotyczy głównie drobnej szlachty i miejskiej burżuazji kupców, rzemieślników, prawników czy nauczycieli.
Korporacja ma swoje obrzędy, swoje procedury inicjacyjne (odpowiednik mgiełki ), burzliwe uroczystości. Zarówno mistrzowie, jak i studenci są wyraźnie rozpoznawalnymi duchownymi, którzy noszą „szatę i tonsurę, co nie oznacza wykraczania poza pomniejsze zakony i angażowania się w prawdziwą karierę kościelną”. Jako część duchowieństwa świeckiego korzystają w ten sposób z przywileju forum i libertas scolastica .
Relacje między tą korporacją a ludnością obywatelską są delikatne z kilku powodów, az biegiem czasu rosnąca autonomia uczelni i ich niezależność od władz lokalnych zwiększają napięcia między obiema stronami. Dodatkowo, coraz większe wkraczanie uniwersytetów na sąsiadów pogarsza sytuację, co prowadzi do klasycznych starć miasta z suknią (dosłownie „miasto i strój”, termin stosowany przez historyków angielskich uniwersytetów do tego typu konfliktów).
Uwagi i odniesienia
Uwagi
- Rzymski termin prawniczy określający „społeczność zaprzysiężoną, obdarzającą się statutami, kontrolującą jej rekrutację, określającą jej wewnętrzne zasady działania (w szczególności w odniesieniu do wszystkiego, co dotyczy edukacji: programów, kursów, procedur egzaminacyjnych) i narzucającą jej członkom pod przysięgą pewne dyscypliny, ostatecznie działając jako osoba prawna wobec spółki i władz zewnętrznych ”. Por. Rudolph Bkouche , Uniwersytet: obecna sytuacja , L'Harmattan ,2015, s. 30.
- Anachroniczne użycie terminu „ universitas ” na określenie niezliczonych szkół katedralnych wcześniej zatwierdzonych, takich jak School of Chartres w 1004 r., Przez różne autorytety od czasów Alcuin, a następnie przez nich określonych jako „uniwersytet”, należy rozumieć jako łatwość.
Bibliografia
- Hervé Martin, Bernard Merdrignac , Kultura i społeczeństwo na średniowiecznym Zachodzie , Éditions Ophrys,1999, s. 159.
- Hervé Martin, Bernard Merdrignac , Kultura i społeczeństwo na średniowiecznym Zachodzie , Éditions Ophrys,1999, s. 163.
- Jacques Verger , " Obieg studentów w średniowiecznej Europie " Cahiers du Centre de Recherches Historiques , n o 42,2008, s. 87-95 ( czytaj online ).
- Albert Labarre , Historia książki , PUF ,1970, s. 35.
- Gaston Mialaret , Jean Vial, Światowa historia edukacji, tom 1: Od początków do 1515 r. , Presses Universitaires de France ,Dziewiętnaście osiemdziesiąt jeden, s. 289.
- (de) Walter Rüegg, Was lehrt die Geschichte der Universität? Steiner,1994, s. 7.
- Paul i Marie-Louise Biver, opactwa, klasztory i klasztory Paryża: od początków do końca XVIII wieku , wydania historyczne i artystyczne,1970, s. 122.
- Émile Chatelain , „ Uwagi na temat niektórych karczmach uczęszczanych przez Uniwersytet w Paryżu w wieku 14 i 15 ”, Bulletin de la Societe de l'Histoire , n o XXV,1898, s. 87-109.
- Jacques Verger , Olga Weijers, The początki edukacji uniwersyteckiej w Paryżu (około 1200-1245) , Brepols ,2013, s. 213.
- Jacques Verger , francuskie uniwersytety w średniowieczu , Éditions Brill ,1995, s. 228-231.
- Europejskie uniwersytety od XIV do XVIII -tego wieku , Librairie Droz ,1967, s. 135.
- Jacques Le Goff , Czy Europa narodziła się w średniowieczu? , Wyd. progu ,2003, s. 23.
- Georges Minois , Kościół i nauka , Fayard ,1994, s. 202.
- Christian Verrier, Chronologia nauczania i edukacji we Francji: od początków do współczesności , Anthropos,2001, s. 31.
- Pierre Champagne, Organizacja szkolna i uniwersytecka , Presses Universitaires de France ,2003, s. 12.
- Antoine Destemberg, „ System rytuałów? Obrzędy integracji i studiach w średniowiecznym systemie uniwersyteckim (13.-15 wieku) ” Cahiers de Recherches Medieval , n o 18,2009, s. 113-132 ( czytaj online ).
- Alain Boissinot , Luc Ferry , Najpiękniejsza historia szkoły , Robert Laffont ,2017, s. 121.
- Jacques Verger , „The konflikty 'Town and Gown' in the Middle Ages: Essay of typology”, w: Patrick Gilli, Jacques Verger i Daniel Le Blévec (red.), The Universities and the City , Leiden, Brill, 2007, s. . 237–255
Zobacz też
Bibliografia
- Słownik liter francuskich , reż. Kardynał Georges Grente, Średniowiecze , reż. Robert Bossuat, Louis Pichard, Guy Raynaud de Lage, wyd. dziennik, wyd. Geneviève Hasenohr, Michel Zink, Fayard, 1964, trzcina. LGF „Pochothèque”, 1992
- Słownik średniowiecza , reż. Claude Gauvard , Alain de Libera , Michel Zink , Paryż, PUF, pot. „Kwadryga”, 2002
- Antoine Destemberg, Honor naukowców w średniowieczu. Studium wyobraźni społecznej , PUF, 2015
- Charles Homer Haskins , The Rise of Universities , Ithaca-New York, Cornell University Press , 1972
- Michel Sot (reż.), Jean-Patrice Boudet, Anita Guerreau-Jalabert, The Middle Ages , t.1 of the Cultural History of France , reż. Jean-Pierre Rioux, Jean-François Sirinelli, Paryż, Le Seuil, 1997, trzcina. „Punkty historii” 2005
- Jacques Le Goff , Cywilizacja średniowiecznego Zachodu , Paryż, Arthaud, 1977, trzcina. coll. „Wielkie cywilizacje”, 1984, trzcina. Flammarion, pot. „Pola”, 1997
- Jacques Le Goff, Intelektualiści w średniowieczu , Paryż, Le Seuil, 1957, reed. „Punkty historii” 1985, 2000
- Pierre Riché , Jacques Verger , Krasnale na ramionach gigantów - Mistrzowie i studenci w średniowieczu , Paryż, Tallandier, 2006
- Michel Rouche , Od początków do renesansu , tI Ogólna historia nauczania i edukacji we Francji , reż. Louis-Henri Parias, Paryż, Nouvelle Librairie de France, 1981, przedruk. Perrin, pot. „Tempus”, 2003
- Jacques Verger , Uniwersytety w średniowieczu , PUF, 1973, trzcina. „Kwadryga”, 1999
- Jacques Verger, Francuskie uniwersytety w średniowieczu , Leyden, EJ Brill, 1995 czytaj online
- Jacques Verger, L'Essor uniwersytetów w XIII -go wieku , Paryż, Cerf, Coli. „Inicjacje w średniowieczu”, 1998
- Jacques Verger, kultura, edukacja i społeczeństwo na Zachodzie w XII -go i XIII th stulecia , Rennes, PUR, Coli. „Historia”, 1999