Saqaliba (po arabsku : صقال , , sg. Siqlabi ) to termin określający Słowian , w szczególności najemników i słowiańskich niewolników w klasycznej cywilizacji islamskiej ( Ifrikija , Sycylia i al-Andalus ), współcześnie ze średniowieczem na Zachodzie. Arabski termin saqlab , siklab , saqlabi jest zapożyczony z bizantyjskiego greckiego Sklavinoi („Słowianie”).
W Al-Andalus Saqaliba tworzą jedną z wymienionych grup etnicznych . Nawróceni na islam , niektórzy dojdą do władzy i utworzą królestwa Taifa z dynastiami słowiańskimi, jak taifa Almerii z królem Jairanem lub dynastia Mudżahida al-Amiri, która panuje zarówno nad taifą Denia , Balearami i Sardynią .
Perski geograf Ibn al-Faqih pisze, że istnieją dwa rodzaje Saqaliby: ci, którzy „mają ciemną skórę i czarne włosy, którzy żyli poza morzami” (w ten sposób odnosi się do Morza Śródziemnego i Morza Czarnego , prawdopodobnie włączając w swoją definicję Wschodnią ludy rzymskie i Greków ) oraz „tych o jasnej karnacji, którzy mieszkali dalej na tej samej ziemi” (w ten sposób określa Słowian Bałkanów i Rosji ).
W świecie muzułmańskim, podobnie jak w świecie chrześcijańskim, „niewierni”, w tym przypadku wyznawcy słowiańskiej mitologii , mogli zostać sprowadzeni do niewoli i pozostawali niewolnikami, o ile nie nawrócili się na wiarę swoich panów i francuskie określenie „niewolnik”. ” pochodzi od Słowian, zresztą za pośrednictwem karolińskiego pośrednika ; w klasycznej cywilizacji islamskiej , chrześcijan, Słowianie, czy nie zostały zaliczone do „niewiernych” (w języku arabskim : غير SG. gyaour ). Istniało kilka głównych tras dla ruchu Słowian , przez Azję Środkową , Morze Śródziemne (główne targi niewolników to Astrachań , Tmoutarakan , Konstantynopol , Aleksandria , Kair , Tunis , Genua i Wenecja ), Europę Środkową i zachodnią (rynki w Ratyzbonie , Kolonia , Moguncja i Akwizgran ). Al-Andalus mógł zaopatrywać się w Saqāliba zarówno przez Afrykę Północną ( Maghreb ), jak i przez europejski szlak Radhanitów , żydowskich kupców opisanych przez kronikarza Ibrahima ibn Jakuba .
Saqaliba pełnili różne funkcje: nadal poganie i niewolnicy, mogli być sługami, eunuchami , rzemieślnikami; raz nawróceni (po arabsku : المؤمنين , sg. mu'minīn ) mogli zostać najemnikami, a nawet strażnikami kalifa. Kronikarz bizantyjski Teofanes wspomina, że w latach 660 kalif Umajjad Muawiya I po raz pierwszy umieścił w Syrii armię 5000 najemników słowiańskich Azji Mniejszej . W emiracie Kordoby saqaliba pojawiają się za panowania Al-Hakama I st (796-822) i tworzą osobistą gwardię kalifa Abd-ar-Rahmana III .
Wielu z nich zajmowało ważne stanowiska i, w przeciwieństwie do setek tysięcy anonimowych niewolników, ich los jest dobrze poinformowany. W Al-Andalus , Maghrebie , Damaszku i Sycylii ich rolę można porównać do roli mameluków w Imperium Osmańskim . Niektórzy Saqāliba, tacy jak Mujahid al-Amiri, zostali nawet królami taifas w Hiszpanii po upadku kalifatu Kordoby .
W XI XX wieku Al Bakri stwierdza obecność w Emiratu Nekor , obecny Maroko, A „w” (na saqaliba Qaryat al saqaliba ).
Jak wspomniano wcześniej, Arabowie mieli bardzo mgliste pojęcie o etnicznych cechach populacji, których nie byli sąsiadami. Jest prawdopodobne, że termin Saqāliba odnosił się do odmiennego zbioru ludów bałkańskich , kaukaskich , tureckich , bałtyckich czy ugrofińskich żyjących między Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym i Kaspijskim . Ibn Fadlân kwalifikuje się na przykład Almis , króla Bułgarów Wołgi , od „króla saqaliba”, natomiast Biruni nazw formalnych Bałtyk Bahr As-saqaliba , to znaczy „Morze saqaliba”.
Na Madagaskarze możliwe jest, że nazwa Sakalaves pochodzi etymologicznie od arabskiego słowa saqāliba oznaczającego niewolnika w ogóle, łącznie wszystkie pochodzenie. W Tunezji , aby określić niewolników, wybrana terminologia zależała od koloru i pochodzenia niewolnika: jasnoskóry niewolnik był nazywany mamelukiem lub saqlabi i był rzadszy, droższy.