Czechosłowacka Republika Socjalistyczna

Republika Czechosłowacka (1948-1960)
( cs ) Československá republika
( sk ) Česko- slovenská republika Czechosłowacka Republika Socjalistyczna (1960-1990)
( cs ) ( sk ) Československá socialistická republika

9 maja 1948 - 23 kwietnia 1990
( 41 lat, 11 miesięcy i 14 dni )


Flaga Czechosłowacji . 		Herb
Godło Czechosłowacji (1960-1990)  (w) .
Motto

w języku czeskim  : Pravda vítězí ( „Prawda zwycięży”)

po słowacku  : Pravda víťazí ( „Prawda zwycięży”)
Hymn

Kde domov můj? (Czech)

Nad Tatrou sa blýska (słowacki)
Mapa pokazująca na zielono położenie Czechosłowacji w Europie. Ogólne informacje
Status Republika Jednolita (1948-1968).
Republika Federalna (od 1968). Komunistyczny
stan z pojedynczym koalicji .
Stolica Praga
Języki) czeski i słowacki .
Zmiana Korona Czechosłowacka ( CSK)
Strefa czasowa UTC + 1
Kod telefoniczny +42
Demografia
Ludność (1985) 15 498 168 mieszk.
Powierzchnia
Powierzchnia (1985) 127 900 km 2
Historia i wydarzenia
Luty 1948 Zamach w Pradze .
9 maja 1948 Nowa konstytucja: Republika Czechosłowacka zostaje ogłoszona „  Republiką Ludową  ” .
11 lipca 1960 Nowa konstytucja, przyjęcie nazwy Czechosłowacka Republika Socjalistyczna .
styczeń - Sierpień 1968 Praska wiosna .
27 października 1968 Republika staje się federalna .
Listopad - Grudzień 1989 Aksamitna rewolucja .
23 kwietnia 1990 Nowa konstytucja.
Pierwszy Sekretarz Partii Komunistycznej
1948-1952 Rudolf Slánský
1952-1968 Antonin Novotný
1968-1969 Aleksander Dubček
1969-1987 Gustav Husák
1987-1989 Miluš Jakeš
Prezydent Republiki
1948-1953 Klement Gottwald
1953-1957 Antonin Zápotocký
1957-1968 Antonin Novotný
1968-1975 Ludvík Svoboda
1975-1989 Gustav Husák
Premier
1948-1953 Antonin Zápotocký
1953-1963 Viliam Široký
1963-1968 Józef Lenárt
1968-1970 Oldřich Černík  (cs)
1970-1988 Lubomír Štrougal
1988-1989 Ladislav Adamec
1989 Marian Čalfa
Zgromadzenie Federalne  (en)
Górny pokój Dom Narodów  (cs)
Komora dolna Dom Ludowy  (cs)

Poprzednie podmioty:

Następujące podmioty:

Czechosłowacka Republika Socjalistyczna ( Československá republika socialistická ) była oficjalna nazwa przyjęta przez Czechosłowacji w okresie, gdy kraj był rządzony przez autorytarnego reżimu inspirowane marksistowsko-leninowska prowadzony przez Komunistycznej Partii Czechosłowacji ( Komunistická Československá strana , skrócona KSC ). Kraj początkowo utrzymywał, od 1948 do 1960 roku , oficjalną nazwę Republiki Czechosłowackiej ( Ceskoslovenská republika  ; nazwa Czechosłowackiej Republiki Ludowej , czasami używana, jako nieoficjalna), zanim zmieniła się na nazwę odzwierciedlającą panujący reżim. Czechosłowacja była członkiem Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej i Układu Warszawskiego . Określenia komunistyczna Czechosłowacja lub socjalistyczna Czechosłowacja są czasami używane nieformalnie w odniesieniu do całego okresu od 1948 do 1989 roku . Czechosłowacja była częścią wspomnianego planu „  demokracji ludowej  ” politycznie pokrewnej ZSRR w bloku wschodnim . Reżim zakończył się w 1989 roku wraz z upadkiem bloku wschodniego , podczas epizodu znanego jako Aksamitna Rewolucja .

Przejęcie przez Partię Komunistyczną

Pod koniec II wojny światowej z popiołów podniosła się Czechosłowacja, rozczłonkowana w 1939 roku przez III Rzeszę . 5 kwietnia 1945, gdy Armia Czerwona przejmuje kontrolę nad terytorium, Edvard Beneš , były prezydent Republiki i szef czechosłowackiego rządu tymczasowego , powraca do kraju i tworzy w Koszycach rząd koalicyjny pod przewodnictwem Zdenka Fierlingera , z komunistą Klementem Gottwaldem jako pierwszym wiceprezydent. Republiki Słowackiej oraz Protektoratu czeskomorawskie przestanie istnieć, Czechosłowacja jest zjednoczona. Dogadując się z komunistami, Edvard Beneš ma nadzieję uniknąć powojennego konfliktu politycznego. Ze swojej strony Klement Gottwald oficjalnie opowiada się za przejściem do socjalizmu środkami demokratycznymi. W wyborachmaj 1946, Partia Komunistyczna (KSČ) zdobywa większość w czeskiej części kraju, Partia Demokratyczna (antykomunistyczna) zdobywa większość na Słowacji. Gottwald zostaje szefem rządu. Jan Masaryk , syn Tomáša Masaryka , ojca założyciela kraju, pozostaje w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

W listopadzie 1947 komuniści potępili próbę „reakcyjnego” zamachu stanu , pochodzącego ze Słowacji. Gustáv Husák , premier Słowacji ( przewodniczący Rady Komisarzy ), bierze czynny udział w likwidacji Słowackiej Partii Demokratycznej, która wygrała wybory w 1946 roku, zdobywając 62% głosów: to zwycięstwo prawdopodobnie zapobiegło zajęciu komunistów władzy w Czechosłowacji. Poprzez „słowację” i ślepotę Prezydent Benès odpuszcza. Po tej likwidacji droga do zamachu stanu w Pradze, który odbędzie się w isLuty 1948. Rzeczywiście, wStyczeń 1948, siły bezpieczeństwa zostają zreorganizowane, komunistyczne kadry przejmują kontrolę. KPCz organizuje na wsi demonstracje wzywające do reformy rolnej. W lutym ministrowie niekomunistyczni potępiają ucisk KPCz i ważą swoją rezygnację. Beneš początkowo planował nowe wybory, ale pod presją wojskową Sowietów i policyjnych komunistów poddał się i przyjął decyzję swoich ministrów. Gottwald tworzy nowy rząd, w którym wzmocniona zostaje kontrola komunistów. 10 marca 1948, Jan Masaryk zostaje znaleziony martwy, oficjalnie „popełnił samobójstwo” wyskakując przez okno. Parlament zatwierdza nowy rząd. 9 maja, zostaje ogłoszona nowa konstytucja, do której komuniści dodali zasady dyktatury proletariatu i dominującą rolę KPCh. Edvard Beneš odmawia podpisania i rezygnuje z pracy7 czerwca. Gottwald zastępuje go na stanowisku prezydenta republiki, pozostawiając stery władzy Antonínowi Zápotockemu . Czechosłowacja zostaje ogłoszona „Republiką Ludową” bez oficjalnej zmiany nazwy.

Okres stalinowski

Czechosłowacja oficjalnie utrzymuje system wielopartyjny , ale wszystkie tryby polityczne są w rękach Partii Komunistycznej, której aprobacie podlega każdy udział w życiu politycznym. Partie niemarksistowskie mogą uczestniczyć, ale o ich obecności w wyborach decydują kwoty. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych kontroluje lokalne życie publiczne.

Konstytucja przewiduje nacjonalizację wszystkich przedsiębiorstw zatrudniających powyżej pięćdziesięciu pracowników. 95% kopalń, fabryk, firm ubezpieczeniowych i całego handlu zagranicznego przechodzi w ręce państwa. Polityka rozwoju przemysłu ciężkiego i kolektywizacji rolnictwa został zainicjowany pod represyjnych warunkach (prześladowanie „  kułaków  ” ), które doprowadziły do spadku produkcji rolnej. Opór chłopów wobec kolektywizacji zobowiązuje nas do przedłużania do…Czerwiec 1953układ kart zasilających. Czechosłowacja przeżywa okres wzrostu gospodarczego, pozostając daleko od zachodnich kryteriów rozwoju.

Reżim popadł także w konflikt z Kościołem katolickim: biskupi musieli złożyć przysięgę państwu. Tych, którzy odmówili, usuwano ze swoich diecezji, a następnie więziono. Josef Beran , arcybiskup Pragi , został umieszczony w areszcie domowym w 1949 roku . Więziono blisko 3000 księży. Zerwane są stosunki ze Stolicą Apostolską.

Represje wobec przeciwników reżimu naznaczone są aresztowaniem, 27 września 1949, autorstwa Milady Horákovej , prawniczki i byłej posłanki do Zgromadzenia Narodowego, oskarżonej o spisek mający na celu obalenie reżimu komunistycznego. Jej proces jest zinstrumentalizowany i kończy się wyrokiem śmierci na bojowniczkę o pluralizm polityczny, a także na trzech innych współoskarżonych. Pomimo międzynarodowej mobilizacji, w której zaangażowane są znane osobistości, takie jak Winston Churchill czy Eleanor Roosevelt, które popierają apel (natychmiast odrzucony) i ułaskawienie prezydenckie przedstawione prezydentowi Gottwaldowi, Milada Horáková zostaje powieszona, a jej trójka została skazana na27 czerwca 1950.

Podobnie jak w innych krajach bloku wschodniego , zerwanie między Tito a Stalinem skutkuje czystkami w partii. Słowackiej Partii Komunistycznej oskarża się o „dewiacje” i „nacjonalizm”. Gustáv Husák , przewodniczący Rady Komisarzy w Bratysławie, i kilku jego współpracowników zostało aresztowanych w 1950 roku. Klement Gottwald , pod naciskiem Moskwy, pozbył się swoich przeciwników politycznych organizując procesy praskie (1952), które ścięły głowy partii kierowniczej . Około 30 000 osób jest ściganych z powodów politycznych.

Z Gottwaldu do Novotný

Gottwald zmarł dnia 14 marca 1953kilka dni po wzięciu udziału w pogrzebie Stalina; na czele partii zastąpił go Antonín Novotný, a na stanowisku prezydenta republiki Antonín Zápotocký . Viliam Široký zastępuje Zápotocký na stanowisku szefa rządu. Novotny został prezydentem republiki w 1957 roku . W Czechosłowacji, mimo śmierci głowy państwa sowieckiego, praktyki stalinowskie pozostają. Protesty robotnicze w Pilźnie są brutalnie tłumione, a wpływ ujawniania zbrodni Stalina jest ograniczony

W 1956 roku , po XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, który rozpoczął destalinizację , kraj doświadczył studenckich i intelektualnych protestów, które szybko zostały stłumione przez reżim Novotnego.

11 lipca 1960Czechosłowacja przyjmuje nową konstytucję, ogłaszając zwycięstwo „socjalizmu” i przyjmując oficjalną nazwę Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej . Potwierdza się dominującą rolę Partii Komunistycznej. Od początku lat 60. Czechosłowacja przeżywała okres stagnacji gospodarczej. Homoseksualizm został zdekryminalizowany w 1961 r. W 1963 r. partia oficjalnie potępiła kult stalinowskiej osobowości i odsunęła swoich najbardziej konserwatywnych przywódców. Więźniowie polityczni zostają uwolnieni. Niektóre badania z poprzednich lat są rewidowane: Rudolf Slánský i Vladimír Clementis są rehabilitowani. Z kraju znikają pomniki chwały Stalina.

W kolejnych latach czechosłowacka gospodarka stabilizuje się, a poziom życia obywateli poprawia się; podróże na Zachód stają się coraz łatwiejsze. WCzerwiec 1966, trzynasty zjazd partii komunistycznej daje zielone światło dla nowego programu pod nazwą „Nowy model gospodarczy”. Reformy prowadzą do względnej liberalizacji gospodarki. Życie intelektualne i artystyczne w kraju przeżywa silny rozwój, a dysydenccy intelektualiści organizują się, by potępić nadużycia tego trybu: Związek pisarzy czechosłowackich posługuje się gazetą Literárni Noviny („Dziennik Literacki”), aby domagać się literatury niezależnej od pojemność . W czerwcu 1967 niektórzy pisarze, tacy jak Ludvík Vaculik , Milan Kundera , Pavel Kohout i Ivan Klima, zwracają się do radykalnych socjalistów. Kilka miesięcy później partia komunistyczna postanowiła podjąć kroki przeciwko intelektualistom, którzy opowiedzieli się za reformami: kontrolę nad Literární noviny i wydawnictwami przekazano Ministerstwu Kultury.

Reżim jest coraz bardziej kontestowany: w czerwcu 1967 Kongres Pisarzy otwarcie kwestionuje reżim. W tym samym roku pierwszy sekretarz Słowackiej Partii Komunistycznej Alexander Dubček i ekonomista Ota Šik kwestionują władzę: Antonín Novotný, kwestionowany przez samą partię, prosi o poparcie Sowietów, którzy nie interweniują.

Praska Wiosna

W grudniu 1967 roku , Leonid Breżniew , odwiedzając Pragę , zauważył sprzeciw wobec Novotný. Ponieważ5 stycznia 1968Novotný został odwołany ze stanowiska I sekretarza Komunistycznej Partii Czechosłowacji i zastąpiony przez Aleksandra Dubčka. 22 marca, Ludvík Svoboda , były minister obrony i jeden z autorów zamachu stanu w Pradze , staje Prezydent Rzeczypospolitej. W tym samym miesiącu zniesiono cenzurę, a prasa odzyskała wolność, której nie znała od 1945 roku.

Alexander Dubček ogłosił w kwietniu zamiar osiągnięcia „  socjalizmu z ludzką twarzą  ” . Zapowiadany jest ambitny program politycznej liberalizacji. Dubček próbuje porozmawiać z Moskwą, która prosi go o zmianę polityki.

Doświadczenie czechosłowackie było jednym z głównych europejskich wydarzeń politycznych 1968 r. i wzbudziło ogromny entuzjazm opinii publicznej: jednak od sierpnia wojska państw Układu Warszawskiego wkroczyły do ​​Pragi, kładąc brutalny kres ruchowi reformatorskiemu.

Po zmiażdżeniu reform

Zespół Aleksandra Dubčka utrzymywał się u władzy przez kilka miesięcy, forsując ważną reformę: 27 października 1968Ustawa konstytucyjna czyni Czechosłowację republiką federalną : kraj jest podzielony na dwa autonomiczne państwa, Czeską Republikę Socjalistyczną i Słowacką Republikę Socjalistyczną . Jeśli Praga pozostaje stolicą na szczeblu federalnym, będąc jednocześnie stolicą Czeskiej Republiki Socjalistycznej, Słowacy cieszą się teraz autonomią, której od dawna domagali się. Czechy i Słowacja mają przydzielone parlamenty narodowe, Czeską Radę Narodową i Słowacką Radę Narodową , które działają wspólnie z parlamentem federalnym.

Dubček został wtedy na stałe usunięty, a na czele partii komunistycznej zastąpił Gustáv Husák . W 1975 roku ten ostatni zastąpił Ludvíka Svobodę na stanowisku Prezydenta Republiki. Czechosłowacja przeżywa okres silnej stagnacji gospodarczej i wzmożonych represji politycznych. Samobójstwo studenta Jana Palacha jest jednym z symboli tego okresu ucisku politycznego. Wolność wypowiedzi jest ściśle kontrolowana. Jednak w latach 70. niezgoda intelektualna zdołała się zorganizować:1 st styczeń 1.977, 243 intelektualiści publikują Kartę 77 , domagającą się poszanowania praw człowieka. W roli rzeczników intelektualnej kontestacji występują dramaturg Václav Havel i filozof Jan Patočka . Reżim pozostaje głuchy na to pragnienie reform.


Spadek diety

W okresie pierestrojki kierownictwo partii nie poszło na żadne ustępstwa w zakresie swobód politycznych, proponując jedynie reformy gospodarcze. Od 1988 roku , w dwudziestą rocznicę Praskiej Wiosny , kraj przeżywał znaczące zawirowania polityczne. Wzrasta liczba petycji wzywających do wolności politycznej i religijnej. W styczniu 1989 roku , w dwudziestą rocznicę śmierci Jana Palacha, doszło do wielkich demonstracji. W listopadzie opozycja przegrupowuje się na Forum Obywatelskim; do ruchu przyłączają się związki zawodowe. Wydaje się, że reżim został przekroczony i24 listopada, kierownictwo Komunistycznej Partii Czechosłowacji wspólnie rezygnuje. Zgromadzenie Federalne znosi artykuł konstytucji mówiący o przewadze partii. W dniu 10 grudnia , gustáv husák zrezygnował po dąży do utworzenia rządu jedności narodowej; Marián Čalfa , mianowany szefem rządu, pełni funkcję głowy państwa. W dniu 28 grudnia , Alexander Dubček został wybrany na szefa parlamentu i na 29 grudnia , Václav Havel został wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej. Wybory wCzerwiec 1990zapewnić zwycięstwo starych partii opozycyjnych. Čalfa pozostaje premierem nowej Czesko-Słowackiej Republiki Federalnej i zapewnia do 1992 r. przemiany demokratyczne.

Uwagi i referencje

  1. Warszawska Międzynarodowa Konferencja Bibliograficzna, 1957 .
  2. Muriel Blaive, Nieudana destalinizacja: Czechosłowacja 1956 , Kompleks, 2004
  3. Frédéric Wehrlé Rozwód czesko-słowacki. Życie i śmierć Czechosłowacji, 1918-1992 , L'Harmattan, 2000
  4. kasztelan 1994 , s.  457.
  5. Guillaume Narguet, 60 LAT TEMU, WYZNANIA I WYROKI Z PROCESÓW PRASKICH, radio.cz/fr, 27 listopada 2012
  6. kasztelan 1994 , s.  463.
  7. „  Ku dekryminalizacji homoseksualizmu w czasach komunizmu  ”, Radio Praga ,1 st lutego 2017( przeczytaj online )
  8. Chronologia Czechy
  9. Kieran Williams, Praska wiosna i jej następstwa: polityka czechosłowacka, 1968–1970 , Cambridge University Press, 1997, s.  5
  10. kasztelan 1994 , s.  464.
  11. Chronologia Republiki Czeskiej - Clio.fr

Zobacz również

Bibliografia

Powiązane artykuły