Narodziny |
Pomiędzy 7 lutego 412 r i 8 lutego 412 r Konstantynopol |
---|---|
Śmierć |
17 kwietnia 485(w wieku 73) Ateny |
Imię w języku ojczystym | Πρόκλος ὁ Διάδοχος |
Zajęcia | Filozof , matematyk , mitograf |
Obszary | Filozofia , teologia |
---|---|
Ruch | Neoplatonizm |
Mistrzowie | Syrianos , Plutarch z Aten , Olympiodorus Starszego , Asclepigenia |
Wpływem | Plotyn , Arystoteles , Platon , Plutarch z Aten , Syrianos |
Proclus ( Proclus de Lycia ) lub Proclos , w starożytnej grece Πρόκλος / Próklos , urodzony 7 lub8 lutego 412 rw Bizancjum i zmarł dnia17 kwietnia 485w Atenach , nazywany „ z Diadochus ” ( διάδοχος , następca) był Neoplatonic filozof z Neoplatonic szkoły Aten . Forma Proclus , bardzo często używana w języku francuskim, jest formą zlatynizowaną.
Życie Proclusa znane jest głównie dzięki jego następcy Marinusowi .
Urodził się w zamożnej rodzinie w Bizancjum , syn Patricjusza i Marcelli, dwóch Likijczyków, prawdopodobnie 7 lub8 lutego412. Uczył się w Ksantos , Lycia . Bogini Atena ukazuje mu się we śnie i postanawia studiować filozofię. W Aleksandrii zostaje w filozofii uczniem Olympiodora Starszego i studiuje matematykę u niejakiej Czapli. Odmawia poślubienia córki Olympiodora Starszego i pozostanie w celibacie.
W wieku dwudziestu lat udał się do Aten, aby uczęszczać na kursy filozofów platońskich neoplatońskiej szkoły w Atenach , z Plutarchem z Aten , znanym również jako Plutarch Młodszy, założycielem i kierownikiem tej szkoły około 400; jest kolegą uczniem Hieroklesa z Aleksandrii ; następnie podąża za nauką następcy, Syrianos : logika , moralność , polityka , fizyka , wreszcie teologia . Studiuje Arystotelesa , Platona , pisma orfickie i wyrocznie chaldajskie . Trzyma Plutarcha z Aten za swojego „dziadka”, Syrianos za „ojca”. Córka Plutarcha z Aten, Asklepigenia , nauczyła go obrzędów teurgii : zaklęć, formuł, obrzędów magicznych, instrumentów.
Po śmierci Plutarcha z Aten (432) Syrianos zostaje drugim uczonym (rektorem) neoplatońskiej szkoły w Atenach. Proklos, po śmierci Syrianos (438), zostaje trzecim uczonym. Następnie podejmuje najobszerniejszą syntezę filozoficzną samego końca greckiej starożytności. Proklos będzie miał za uczniów Ammoniosa (syna Hermiasa) , który zabłyśnie w neoplatońskiej szkole Aleksandryjskiej od 475 roku, Marinos z Neapolis , który będzie jego następcą.
Jego wysiłki, aby przeciwstawić się dominującemu chrześcijaństwu, przyniosły mu rok wygnania w Lydii.
Przez ostatnie pięć lat swojego życia Proclos cierpiał na ospałość. On umarł na17 kwietnia 485, 73, w Atenach. „Został pochowany w pobliżu Lykabettus , gdzie spoczywa ciało jego mistrza Syrianos. "
Prowadził intensywne życie społeczne, zawodowe i polityczne. „Tego samego dnia dał pięć lekcji egzegezy, czasem nawet więcej, zwykle napisał około siedmiuset linijek, potem poszedł porozmawiać z innymi filozofami, a wieczorem udzielił innych lekcji, których oni nie pisali. . "
Archeolodzy odkryli dom Proklosa.
Jest on, podobnie jak jego mistrz Syrianos , konkordystą : uważa, że różne teologie ( Homer , Orfeusz , Platon...) są zgodne.
Jego twórczość składa się głównie z komentarzy Platona. Pierwszym z nich jest Komentarz do Tymeusza , napisany już w 439 roku, w wieku 27 lat i pitagorejski. Następnie postępuj zgodnie z Komentarzem do I Alcybiadesa , Komentarzem do Wyroczni Chaldajskich (442), Komentarzem do Parmenidesa , Elementami Teologii (ok. 480?). Nie wiemy, jak chronologicznie umieścić teologię platońską i komentarz do Rzeczypospolitej .
Komentarz do TimaeusaW swoim Komentarzu do Tymeusza Proklos przyznaje 9 poziomów rzeczywistości: Jeden , byt, życie, duch, rozum, zwierzęta, rośliny, żywe istoty, surowiec. Zakłada hierarchię bogów w dziewięciu stopniach:
Komentarz Parmenidesa ma szczególne znaczenie, ponieważ inauguruje apofatycznej tradycję z neoplatonizmu: Jeden jest niepojęty i może być wyrażony tylko przez dialektyki negatywnej. Proklos tworzy listę negatywnych sił: diad , nieskończoności, ruchu, inności, odmienności, cyklu innego, stawania się, materii.
Teologia platońskaProklos był także autorem obszernej teologii platońskiej , której przedmiot i metodę opisujemy we wstępie (I, 2, s. 9 przekładu francuskiego):
„Na początku zgromadzę wszystkie ogólne pojęcia odnoszące się do bogów, których naucza Platon, oraz zbadam znaczenie i wartość podstawowych klauzul dla każdego stopnia hierarchii; w środku traktatu wyliczę wszystkie stopnie boskiej hierarchii, na wzór Platona zdefiniuję ich specyficzne atrybuty i procesje, a wszystko przywrócę do fundamentalnych zasad wypracowanych przez teologów; na koniec zajmę się bogami, zarówno hiperkosmicznymi, jak i kosmicznymi, które były celebrowane w sposób rozproszony w pismach Platona, a ich badanie odniosę do uniwersalnych klas boskiej hierarchii ”.
Jednym z głównych wyzwań teologii platońskiej jest egzegeza Parmenidesa jako systematyczna, uporządkowana prezentacja całości przypisywanej Platonowi teologii:
„W ten sposób Parmenides , wśród miłośników Platona, oświetla doskonałe i całkowite światło teologii; po nim, już cytowane dialogi są rozdzielane między sobą jako części wtajemniczenia w boskie tajemnice…” ( Théol. plat ., I, 7, fr. tłum. s. 32).
Elementy teologiiThe Elements of Theology to pierwszy traktat o filozofii wystawiony zgodnie z metodą euklidesowej, z twierdzenia następnie ich demonstracji. Ta metoda ekspozycji naukowej wpłynie na Alaina de Lille, a później Spinozę . Nadaje myśli Proklosa porządek, jasność, systematykę, której brakowało jego poprzednikom. Proklos lubi dowodzić absurdem, który kończy się hipotezą eliminującą wszystkie inne, co nie jest pozbawione analogii np. z metodą Nagardżuny . Zgodnie z idealizmem platońskim „termin jednakowo obecny we wszystkich terminach szeregu może je oświecić tylko wtedy, gdy nie znajduje się w jednym z nich, ani we wszystkich, ale przed wszystkimi”. Jest to podstawowe twierdzenie traktatu, zgodnie z którym dobre rzeczy zależą od dobroci, wieczne rzeczy od wieczności, jedność we wszystkim od Jednego. Metoda Proklosa polega więc na skonstruowaniu metafizyki, wychodząc od klasyfikacji terminów według ich malejącej ogólności, czyniąc z każdego ogólnego terminu przyczynę wszystkich terminów od niego zależnych. Tak więc Jedność lub jedność jest przyczyną wszystkich rzeczy, o których można powiedzieć, że są jednym. W ten sposób ustanowiona jest zasada tworzenia szeregów sklasyfikowanych w porządku hierarchicznym według stopnia ogólności lub prostoty. Szczytem wszystkich serii jest Jedność. Poniżej jest seria jednostek, poniżej bytu (ponieważ każda istota jest jednym), poniżej serii życia, a następnie serii duszy. Każda seria stanowi nie tylko koniec logicznego porządku, ale jest jak świat zawierający wszystkie możliwe gatunki rodzaju (Jeden, Byt, Życie) w niewyraźnej formie. Każdy świat zawiera wszystkie możliwe rzeczywistości. To, co zawiera się w ciągu henad w formie henady, jest zawarte w ciągu bytu w formie bytu itd. Rozwój i dystrybucja rzeczywistości są zatem wspólne dla wszystkich serii: istoty są podzielone jak jednostki, żywe istoty jak istoty, inteligencje jak żywe istoty, dusze jak inteligencje. Ale podczas gdy ogólny termin wznosi się w hierarchii zgodnie ze swoją prostotą (najprostszy jest Jedyny), przeciwnie, jednostkowe byty, które uczestniczą w jego jedności, są tym mniej wzniosłe, im bardziej są proste. Tak więc istoty są niższe od żywych istot, żywe istoty od inteligentnych istot itd.
Na przykład Émile Bréhier był w stanie zarzucić Proclosowi, że zamraża całą rzeczywistość w pewnego rodzaju niezmiennym porządku lub hierarchii, w której każda istota ma swoje określone miejsce od całej wieczności i nie może się tam zmieniać, ewoluować, wznosić ani rosnąć. Jednak dusza, nośnik światła, przyjmując różne otoczki (ciało pierwotne i wieczne, trwałe ciało pośredniczące, ciało efemeryczne nieskończenie odnawialne) zostaje uszczegółowiona, gdyż jest przeznaczona do działania w świecie pod taką a taką formą. Stąd możemy rozpatrywać henologię prokluzjską jako rozmieszczenie wszechświata zsumowanego w każdej jego części, manifestację policentrycznej teofanii, holistycznej monadologii, w której każda dusza jest jednak lustrem wszechświata jako całości.
O wieczności świataOpublikował O wieczności świata lub Osiemnaście argumentów o wieczności świata przeciwko chrześcijanom . Ten tekst dotarł do nas za pośrednictwem Jeana Philopona i tłumaczeń na język arabski. Jean Philopon odpowie mu punkt po punkcie, w 529, w swojej pracy O wieczności świata przeciwko Proklosowi .
Olympiodor Młodszy przeciwstawia się kontemplacyjnym i teurgicznym neoplatonikom: „Wielu, jak Porfir i Plotyn , preferuje filozofię, inni, jak Jamblique , Syrianos i Proclos , preferują teurgię (ιερατική). "
Całe życie będzie żył w sposób religijny, by nie powiedzieć magicznie. „Nocą i dniem oddawał się apotropaicznym rytuałom , ablucjom i innym praktykom oczyszczania, orfickim lub chaldaistycznym, […] powstrzymywał się od ciała żywych istot. […] Pościł w niektóre dni, po objawieniu Bożym” . Myślał, że jest reinkarnacją neopytagorejskiego Nikomaques z Gerasa , który zmarł w 196 roku. Wśród cnót na pierwszym miejscu stawia cnoty teurgiczne.
W Proclos filozofia łączy się z teurgią . Po otrzymaniu objawienia swojego powołania od samej bogini Ateny ogłosił się filozofem „hierofantem całego świata”. Całe dzieło Proklosa polega na rozwinięciu treści duszy w formie metafizycznej i teologicznej, która jest „pośrednikiem i centrum wszystkich bytów”. A. Sheppard proponuje rozróżnić trzy aspekty w procliańskiej teurgii : 1) czysty rytuał (biała magia), 2) podniesienie duszy do stopnia intelektu i zrozumiałości, 3) zjednoczenie „jednej duszy z najwyższym bogiem.
Proclos poświęcił się również astronomii . W swojej Hypotyposis przedstawił hipotezy systemu Ptolemeusza. Skomponował streszczenie astronomiczne: Kula, w którym eksponuje teorię pięciu stref klimatycznych. Pozostawił małe traktaty o Hipparchu i Ptolemeuszu, z których zachowaliśmy tylko łacińskie tłumaczenie .
Pierre Duhem zbliża go do Simpliciosa de Cilicie , dla którego astronomia nie tyle pretenduje do dotarcia do intymnej rzeczywistości świata ponadksiężycowego, poza zasięgiem ludzkiego pojmowania, ile do „ratowania zjawisk” – czyli jak najlepszego opisywania lub przedstawiania niebiańskie występy.
Napisał komentarz do pierwszej książki Euklidesa .
To przez Codex 239 Library of Photios że znamy jego chrestomatia , co było oczywiście w literaturze greckiej z których Photius podsumowuje dwie książki poświęcone różnych gatunkach starożytnej poezji greckiej. Przypisanie tej pracy jest kontrowersyjne, a niektórzy komentatorzy uważają, że jest to inny Proclos.
Proklos zawdzięczamy wiersze o orfickiej strukturze.
Wpływ Proklosu jest ogromny. Jego myśl oddziałuje na jego bezpośrednich następców w szkole ateńskiej: Ammoniosa, syna Hermiasa , Marinosa z Neapolis , Izydora z Gazy , Damasciosa . Jego metafizyka bezpośrednio inspiruje Korpus Areopagiczny ( Pseudo-Dionizego Areopagita ), który wpływa na wszelką negatywną teologię chrześcijańską i rozciąga się, poprzez wyjątkowe upowszechnienie Księgi Przyczyn (w dużej mierze opartej na Elementach Teologii ), na całą tradycję neoplatońską Islam ( na przykład kosmologia Awicenny ), scholastykę chrześcijańską ( Alain de Lille , uwagi Alberta Wielkiego i Tomasza z Akwinu , Mistrz Eckart ) oraz neoplatonizm renesansu ( Nicolas de Cues , Marsile Ficino , Pic de la Mirandole , Giordano Bruno ). Jej przekład na łacinę dokonany przez Wilhelma z Moerbeke (w 1273, 1280) przyczynił się do jej rozpowszechnienia. Należy zauważyć, że Eros Proklosa prawdopodobnie wpłynął na pogląd Alfreda Northa Whiteheada o tak zwanej pierwotnej naturze Boga .
zapoznaj się z "katalogiem starożytnych źródeł filozoficznych" [1] [2]