Leon Bourgeois | |
![]() Leona Bourgeois w 1917 roku. | |
Funkcje | |
---|---|
Prezydent z francuskiego Senatu | |
14 stycznia 1920 - 22 lutego 1923 ( 3 lata, 1 miesiąc i 8 dni ) |
|
Wybór | 14 stycznia 1920 |
Ponowny wybór |
13 stycznia 1921 12 stycznia 1922 9 stycznia 1923 |
Poprzednik | Antonin Dubost |
Następca | Gaston Doumergue |
minister stanu | |
12 września - 13 listopada 1917 ( 2 miesiące i 1 dzień ) |
|
Prezydent | Raymond Poincare |
Przewodniczący Rady | Paul Painlevé |
Rząd | Painlevé I |
29 października 1915 - 12 grudnia 1916 ( 1 rok, 1 miesiąc i 13 dni ) |
|
Prezydent | Raymond Poincare |
Przewodniczący Rady | Aristide Briand |
Rząd | Briand V |
Prezydent z Izby Deputowanych | |
6 czerwca 1902 - 12 stycznia 1904 ( 1 rok, 7 miesięcy i 6 dni ) |
|
Wybór | 6 czerwca 1902 |
Ponowny wybór | 13 stycznia 1903 |
Legislatura | VIII th |
Poprzednik | Paweł Deschanel |
Następca | Henri Brisson |
minister spraw zagranicznych | |
28 marca - 29 kwietnia 1896 r. ( 1 miesiąc i 1 dzień ) |
|
Prezydent | Feliks Faure |
Przewodniczący Rady | samego siebie |
Rząd | Burżuazyjny |
Poprzednik | Marcellin Berthelot |
Następca | Gabriel Hanotaux |
Prezes Rady Ministrów | |
1 st listopad +1.895 - 22 kwietnia 1896 r. ( 5 miesięcy i 21 dni ) |
|
Prezydent | Feliks Faure |
Rząd | Burżuazyjny |
Legislatura | VI e |
Poprzednik | Aleksandre rybot |
Następca | Jules Meline |
Minister Spraw Wewnętrznych | |
1 st listopad +1.895 - 28 marca 1896 r. ( 4 miesiące i 27 dni ) |
|
Prezydent | Feliks Faure |
Przewodniczący Rady | samego siebie |
Rząd | Burżuazyjny |
Poprzednik | Georges leygues |
Następca | Ferdynand Sarrien |
Biografia | |
Imię i nazwisko | Léon Victor Auguste Bourgeois |
Data urodzenia | 29 maja 1851 |
Miejsce urodzenia | Paryż ( Francja ) |
Data zgonu | 29 września 1925 (w wieku 74 lat) |
Miejsce śmierci | Oger ( Francja ) |
Pogrzeb | Cmentarz Wschodni Châlons-en-Champagne |
Narodowość | Francuski |
Partia polityczna | Partia radykalna |
Pokojowa Nagroda Nobla 1920 Prezes francuskiej Rady Ministrów |
|
Léon Bourgeois , urodzony dnia29 maja 1851w Paryżu i zmarł dnia29 września 1925Zamek Oger ( Marne ) jest francuskim mężem stanu .
Pochodzący ze skromnej i republikańskiej rodziny Léon Bourgeois rozpoczął karierę w administracji, którą opuścił po wyborze do Izby Deputowanych w1888. Radykalny , sprawował wówczas kilka funkcji ministerialnych.
W 1895 został mianowany prezesem Rady Ministrów , tworzącej pierwszy jednorodny radykalny rząd , przy poparciu umiarkowanych republikanów . Zrezygnował sześć miesięcy po inauguracji, z powodu zakwestionowania jego polityki przez Senat .
Jako doświadczony ustawodawca jest jednym z niewielu polityków, który przewodniczył obu izbom francuskiego parlamentu . Uważany jest za inspiratora i teoretyka solidaryzmu .
W 1920 został przewodniczącym I Rady Ligi Narodów , a także laureatem Pokojowej Nagrody Nobla .
Léon Bourgeois jest synem Marie Victor Bourgeois, zegarmistrza, i Augustine Euphrosine Élise Hinoult. Urodził się w29 maja 1851przy 12 rue Saint-Louis-en-l'Île w Paryżu . Dorastał w republikańskiej rodzinie i rozpoczął studia na uczelni w Massin . W roku 1859 wstąpił do gimnazjum Karola Wielkiego , gdzie przewodniczył stowarzyszeniu uczniów. Po uzyskaniu tytułu Bachelor of Arts and Sciences wstąpił na Wydział Prawa w Paryżu . W 1870 zgłosił się na ochotnika do obrony Paryża . Brygadier-czwórnik w legionie artylerii, jest dwukrotnie medalistą do obrony fortu wschodniego . Pod koniec wojny wznowił studia. W wieku dwudziestu jeden lat uzyskał dyplom prawnika na podstawie pracy magisterskiej na temat „dokumentu publicznego”. Léon Bourgeois ma wiele ośrodków zainteresowań: filozofię, sztukę. Jest szczególnie pasjonatem sanskrytu . W 1875 wstąpił do kancelarii prawnika Alberta Christophle'a ; w tym samym roku objął stanowisko sekretarza konferencji stażowej . Pracę doktorską obronił - na kolejach wąskotorowych i na poboczach -5 kwietnia 1876 r..
ten 18 kwietnia 1876, ożenił się z Virginie Marguerite Sellier, Châlonnaise urodzoną pięć dni po nim. Jego ojczym, Jules Auguste Eugène Sellier, jest właścicielem-winiarzem w Oger nad Marną . Żona Léona Bourgeois, poznana przez prawnika i przewodniczącą rady generalnej Marne Désiré Médéric Leblond , pochodzi z bardziej szczęśliwej rodziny niż on. Będą mieli dwoje dzieci: Georges, urodzony w dniu16 stycznia 1877i Hélène, urodzona w dniu 27 kwietnia 1879 r.
Augustyn i Wiktor Bourgeois
ich syn Leon,
autorstwa Victora Casimira Ziera .
W 1876 r. wolał administrację od zawodu prawnika i wstąpił do Ministerstwa Robót Publicznych jako zastępca kierownika procesu sądowego. To wtedy Albert Christophle jest ministrem. Po rezygnacji z posługi Simon , prezes Mac Mahon powołuje prawicowy rząd kierowany przez Alberta de Broglie . Wielu urzędników zostało wtedy zwolnionych z ministerstw za „republikanizm”, jednym z nich był Léon Bourgeois. W następnych wyborach parlamentarnych prowadził kampanię na rzecz Alberta Christophle'a w Orne (w okręgu wyborczym Domfront ).
Kiedy Republikanie wracają do władzy, Léon Bourgeois prosi Ministerstwo Spraw Wewnętrznych - za pośrednictwem Christophle'a - o objęcie funkcji sekretarza generalnego prefektury. Z pomocą krewnych jego teściów i Désiré Leblond odnajdujemy go wgrudzień 1877stanowisko w Châlons-sur-Marne , skąd pochodzi jego żona, u prefekta Marne Paul Duphenieux. Obsługiwane przez pragnienie LEBLOND ponownie, ale również przez Eugène Courmeaux i całej rady generalnej , której jego ojciec-in-law został członkiem został mianowany sub-prefekta Reims przez Ernest Constans17 listopada 1880 r. W tym poście uspokoił napięte stosunki między gminą Reims a prefekturą. Latem 1882 został inicjowany do loży masońskiej „Szczerość”, członka Wielkiego Wschodu Francji . Po dwóch miesiącach zostaje towarzyszem i mistrzem. Ten szybki wzrost jest prawdopodobnie spowodowany jego mianowaniem w Tarn, gdzie nie miał być prostym uczniem.
prefekt Tarnten 8 listopada 1882 rzostał oficjalnie mianowany prefektem Tarn przez Armanda Fallièresa . W Tarn, po raz pierwszy twarzą tarnais katolicy przeciwieństwie do podręcznika obywatelskich i moralnych Elementy edukacji o Gabriel Compayre , która broni małżeństwa cywilnego. Duchowni groźby nieprzyjmowania komunii dzieci za pomocą tego podręcznika i pracy są wprowadzane do Indeksu przez Watykan . wLuty 1883Léon Bourgeois odbiera pensje pięciu księżom i odwołuje burmistrza Lavaur . Coraz więcej dzieci opuszcza szkołę publiczną, a Bourgeois zwalnia innych burmistrzów i księży. wCzerwiec 1883, wreszcie znajduje się kompromis między rządem a duchowieństwem. Niektórzy uważają burżuazję za zbyt przychylnego republikanom, a on później będzie uważał się za „[był] pobity” podczas tego odcinka.
W miesiącu Luty 1883, Dla górników strajk wybuchnie w Carmaux , w regionie Tarn. Kierownictwo prosi policję o interwencję, ale Léon Bourgeois jest temu przeciwny, uznając to rozwiązanie za nieproporcjonalne. Uważa, że wywołałoby to rozczarowanie Rzeczypospolitej wśród nieletnich i popchnęłoby ich w stronę socjalizmu . Preferując dialog i prawo do siły, pełni następnie rolę mediatora między robotnikami a właścicielami kopalń. Po czterech nieudanych próbach porozumienia Léon Bourgeois pojechał do Paryża na spotkanie z zarządem kopalń, co na owe czasy było „niezwykłe” . Widząc, że dyrekcja nie będzie już iść na żadne ustępstwa, zachęca robotników do powrotu do pracy po sześciotygodniowym strajku. Uczestniczy w walnym zgromadzeniu strajkujących, którzy zgodnie z jego radą dziękują mu za pomoc, mimo niewielkiej podwyżki płac. Za jego pokojową rolę parlamentarzyści Tarnu proszą o przyznanie mu Legii Honorowej w liście od6 kwietnia 1883 r.skierowane do Ministra Spraw Wewnętrznych Pierre'a Waldeck-Rousseau . ten24 kwietniamianowany dekretem rycerza Legii Honorowej i odznaczony dnia 31 majaw Paryżu .
Powrót do ParyżaZ powodu choroby ojca, który wkrótce zmarł, poprosił o Sierpień 1883zbliżyć się do stolicy. Lucien Pasquier, były kolega, wspiera go na stanowisku sekretarza generalnego Sekwany , z którego sam odmówił z powodu problemów zdrowotnych. Trzy dni po nominacji obejmuje urząd22 października. W tym poście utrzymuje napięte stosunki z prefektem Eugène Poubelle . ten28 listopada 1885Został mianowany prefektem z Haute-Garonne i objął urząd7 grudnia ; pozostaje doListopad 1886. Odmawia kandydowania na legislatywę w Marnie ani oferty pracy w Annam . Następnie został dyrektorem ds. personalnych i sekretariatu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Paryżu; niecały miesiąc później objął stanowisko dyrektora do spraw resortowych.
w Styczeń 1887, został asystentem Przewodniczącego Rady René Goblet , ds. budżetu, jako nadzwyczajny radny stanu. Został awansowany na oficera Legii Honorowej dekretem z13 lipca. Otrzymał go od Louisa Herbette'a dnia27 sierpnia. Ten ostatni zaproponował mu stanowisko prefekta policji paryskiej, ale stanowisko to uznał za „najbardziej nieprzyjemne” . W końcu dołączył do komendy policji w listopadzie, po rezygnacji Arthura Gragnona po skandalu z dekoracjami . Ta sprawa skłania również do dymisji prezydenta Julesa Grévy'ego, aw stolicy równolegle z wyborami prezydenckimi odbywają się demonstracje . Léon Bourgeois utrzymuje tam porządek „bez rozlewu krwi” , ale jego praca wpływa na jego zdrowie.
Ponownie nagabywany przez radykałów i oportunistów Marne na posła, Léon Bourgeois jest kandydatem w wyborach uzupełniających26 lutego 1888 r.W związku z wyborami do Senatu z Camille margaine . Sprzeciwiając się kumulacji funkcji, obiecuje zrezygnować ze stanowiska prefekta policji, jeśli zostanie wybrany. Cierpi na „poważne zakłopotanie żołądkowo-jelitowe” i nadal jest prefektem, nie dużo podróżuje po oddziale. W Konserwatyści są nie przeciwstawiając mu kandydaturę: wierzą, że na rok przed wyborami i że będąc w mniejszości, jeden wybrany członek nie zmieni ich sytuacji. Zalecają puste lub nie głosować. Niektórzy uważają, że chcą pozostawić pole otwarte dla generała Boulangera, który przedstawia się w kilku departamentach, w tym w Marne. Krytykowany przez „ Le Journal de la Marne” , Léon Bourgeois kładzie nacisk na swoją względną lokalną obecność: na pięć lat spędzonych w administracji Marne, ale także na prestiż swoich teściów z Châlonnaise. Został wybrany 48 050 głosami, czyli 65% głosów, przy 16 167 dla generała Boulangera; 9695 kart do głosowania dotyczy innych nazwisk.
Członek grupy Radykalnej Lewicy , mianowany podsekretarzem stanu w rządzie Charlesa Floqueta (1888-1889), następnie wybrany posłem do Châlons-sur-Marne we wrześniu 1889 r. , od 1890 r. piastował ważne stanowiska w ministerstwach . Został ponownie wybrany w Châlons-sur-Marne w 1893 , 1898 i 1902 roku .
Po zwycięstwie Bloku Lewicy w wyborach parlamentarnych w 1902 r. Léon Bourgeois odmówił zastąpienia Pierre'a Waldecka-Rousseau na stanowisku przewodniczącego Rady. Poszukuje jednak miejsca w Izbie Deputowanych . ten1 st czerwiec 1902, w momencie wyboru tymczasowego przewodniczącego zgromadzenia, wygrał 303 głosami przeciwko 267 dla ustępującego Paula Deschanela . Pięć dni później zostaje to potwierdzone podczas wyborów ostatecznego prezydenta.
Wybrany ponownie w następnym roku, nie ubiegał się o trzecią kadencję, 12 stycznia 1904, ze względów rodzinnych. Jego następcą został radykalny Henri Brisson .
ten 8 lipca 1905delegaci Partii Republikańskiej, Radykalnej i Radykalno-Socjalistycznej nominowali go przez aklamację na członka komitetu wykonawczego tej formacji politycznej.
Pod koniec 1912 r. przygotowywana jest sukcesja Armanda Fallièresa na prezydenta Republiki . Jeśli nie brakuje pretendentów do najwyższego urzędu, Léon Bourgeois jest jednym z faworytów w wyścigu o Elizejskie. W swoich pamiętnikach ówczesny przewodniczący Rady, Raymond Poincaré , widzi w burżuazji „zdecydowanego republikanina, sprawdzonego patriotę”, posiadającego a priori wszystkie cechy wymagane na tym wysokim stanowisku, i mówi, że jest przekonany, że byłoby „niemożliwe znaleźć lepszy prezydent ”niż on. Jednak pomimo nacisków ze strony zwolenników Léon Bourgeois odmówił startu w wyborach prezydenckich w 1913 roku z powodu problemów zdrowotnych.
w maj 1888, to znaczy kilka tygodni po wyborze, Léon Bourgeois został podsekretarzem stanu ds. wewnętrznych rządu Floquet . Potem rozpoczęła się długa kariera rządowa. Szafka Floquet wpadaLuty 1889. Rok później został mianowany ministrem spraw wewnętrznych w ministerstwie Tirard . Następnie otrzymał tekę Instrukcji Publicznej i Sztuk Pięknych pod gabinetami Freycineta i Loubeta . Zgrudzień 1892piastował stanowisko Ministra Sprawiedliwości w pierwszych dwóch rządach Ribota .
ten 1 st listopad 1895Léon Bourgeois zostaje przewodniczącym Rady . Jego rząd po raz pierwszy składa się wyłącznie z radykalnych ministrów . Siedmiu jego ministrów jest, tak jak on, masonami . Chce ustanowić politykę solidarności, wynikającą z radykalnego programu, w tym organizacji emerytur pracowniczych. Spotkał się jednak z silnym sprzeciwem po swojej prawej stronie. Izba sprzeciwia się zarówno ogólnemu projektowi podatku dochodowego , jak i stowarzyszeniom, poprzedzającym rozdział Kościołów od państwa , a Senat odrzuca to, co uważa za „inkwizycję fiskalną” . Zrezygnował dnia23 kwietnia 1896 rpo odmowie Senatu przekazania mu środków na wyprawę na Madagaskar . W rzeczywistości senatorowie usankcjonowali odmowę ministra finansów Paula Doumera wycofania ustawy o podatku dochodowym. Léon Bourgeois będzie więc jednym z nielicznych przewodniczących Rady, którzy wystąpią przed Senatem.
Jednak jego kariera w rządzie się nie skończyła. Ponownie został ministrem edukacji publicznej i sztuk pięknych w drugim gabinecie Brisson w 1898. W 1906 był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Sarriana . W 1912 został ministrem pracy i opieki społecznej w gabinecie Poincaré . Na początku I wojny światowej powrócił do swojego Ministerstwa Spraw Zagranicznych ( gabinet Ribota ). Następnie był ministrem stanu w rządzie Brianda w 1915, następnie ponownie ministrem pracy i opieki społecznej w gabinecie Ribota w 1917, a następnie ministrem stanu po raz drugi, tym razem jako członek komitetu wojennego, w Painlevé ministerstwo jesienią 1917 r.
Wybrany na senatora z Marny w 1905, odegrał ważną rolę w uchwaleniu w 1910 ustawy o emeryturach robotniczych i chłopskich . Minister spraw zagranicznych, reprezentował Francję na konferencji Algeciras (1906), która następnie spotkała się z kryzysem w Tangerze . Jego działalność dyplomatyczna przygotowywała do utworzenia Ligi Narodów , której był pierwszym prezydentem w 1919 r. i gdzie opowiadał się za zasadą równości ras . To pragnienie uregulowania stosunków między państwami przyniosło mu w 1920 roku Pokojową Nagrodę Nobla .
ten 14 stycznia 1920pod koniec drugiego głosowania Léon Bourgeois został wybrany na przewodniczącego Senatu stosunkiem głosów 147 do 125 dla ustępującego przewodniczącego izby wyższej Antonina Dubosta . To jest po raz pierwszy w III th Rzeczypospolitej, człowiek został powołany w swojej publicznej działalności, na fotelu dziełem obu izb parlamentu, które Izba Deputowanych i Senat, jako Bourgeois przewodniczył Room basie między 1902 i 1904 . Po tych wyborach Léon Bourgeois ocenił w krótkim przemówieniu inauguracyjnym, że jego wybór uświęcił „przedstawiciela Francji w Radzie Ligi Narodów ”, czemu jego koledzy dali „wzrost siły i autorytetu”.
Już w trzy dni po wyborze miał przewodniczyć Kongresowi Wersalskiemu, który miał wybrać jedenastego prezydenta Republiki Francuskiej ; po tym, jak przewodniczył głosowaniu, do Bourgeois należy ogłoszenie Paula Deschanela na głowę państwa. Po rezygnacji, 21 września następnego roku, Prezydenta Republiki z powodów zdrowotnych, ponownie przewodniczy Zjazdowi, który wybiera Alexandre'a Milleranda do najwyższego magistratu.
ten 13 stycznia 1921Bourgeois zostaje ponownie wybrany na prezydenta Senatu 224 głosami, bez przeciwnika. Rok później12 stycznia 1922, również bez konkurenta zostaje ponownie powołany na tę funkcję 207 głosami.
Stopniowo osłabiony częściową ślepotą wyrzeka się „plateau”. 22 lutego 1923chociaż został ponownie wybrany 9 stycznia poprzedniego roku, z 217 głosami bez przeciwnika; to Gaston Doumergue jest jego następcą. Krzesło z górnej komory była najwyższa funkcja III e Rzeczypospolitej powierzonej mu w jego karierze. ten29 września 1925, Léon Bourgeois, lat 74, zmarł w Château d'Oger.
Léon Bourgeois uważany jest za jednego z teoretyków radykalizmu , a zwłaszcza jego doktryny społecznej. Jej program polityczny „solidaryzm” miał być „syntezą” między liberalizmem a socjalizmem , ale który byłby dla nich „wyższy” . Jego doktryna była przeciwna zarówno „laissez faire” propagowanym przez liberałów, jak i kolektywizmowi socjalistów, których wzrost opinii publicznej, a zwłaszcza wśród robotników, niepokoił radykałów.
W swojej książce Solidarność , opublikowanej po raz pierwszy w 1896 roku, przedstawia solidarność jako centralną zasadę swojej doktryny; solidarność zarówno między ludźmi, jak i między pokoleniami. Dla niego „wyizolowana jednostka nie istnieje” . Mężczyźni są współzależni i wszyscy mają dług wobec społeczeństwa, co umożliwiło im rozkwit. Ale ponieważ nie mają tych samych zalet, ten dług nie może być taki sam dla wszystkich. Dla Léona Bourgeois i solidarystów „quasi-kontrakt” zawierany jest w momencie narodzin między mężczyznami, z którego dziedziczą prawa i obowiązki, które ewoluują wraz z sukcesem. Ta umowa jest uznaniem długu wobec społeczeństwa, które nas wykształciło, ale także wobec przyszłych pokoleń, którym zawdzięczamy ludzki postęp. Człowiek nie jest naprawdę wolny, dopóki nie spłaci tego długu. On naraża tę ideę „obowiązek społeczny” w La Revue Nouvelle .
Filozofia solidarności, według Bourgeois, może jedynie promować budowę republiki wyciągniętej przeciwko zaciśniętej pięści, wzajemności „najwyższej zasady życia wspólnego” przeciwko miłości sprowadzonej do „aktywnej litości”. Solidaryzm sprzyja zatem mutualizmowi i zabezpieczeniu społecznemu , do których państwo musi zachęcać. To w imię solidarności Léon Bourgeois bronił zasady podatku od spadków , podatku dochodowego i ustanowienia emerytury dla pracowników.
Trudno zaklasyfikować solidaryzm w szerszym nurcie myślowym. Niektórzy, jak Serge Audier , uważają jego doktrynę za należącą do „ liberalnego socjalizmu ” ; odnosi się w szczególności do wymiany zdań między Geogresem Renardem, dyrektorem La Revue socialiste , a Léonem Bourgeois, gdzie ten ostatni twierdził, że jest „liberalnym socjalistą, najbardziej liberalnym z socjalistów” . Dla innych, takich jak Janet Horne , jest to bardziej kwestia „ liberalizmu społecznego ”, ponieważ Léon Bourgeois był obcy idei walki klasowej i opowiadał się za pokojem społecznym.
W okresie międzywojennym istotny wpływ na myśl polityczną wywarł solidaryzm. Na przykład Célestin Bouglé opublikował „ Le Solidarisme” w 1924 roku. Przypomniał sprzeciw solidarystów wobec zniesienia własności prywatnej i walki klasowej; ale także potrzeba interwencji państwa w celu skorygowania kwestii społecznej, która nie jest tylko moralna. Jednak po II wojnie światowej upadek radykalizmu doprowadził do zaniku solidaryzmu; nawet jeśli czasami jest postrzegany jako prekursor państwa opiekuńczego .
Pozostał naznaczony doświadczeniami z 1870 roku, chciał być humanistą i pacyfistą , ale czuł się zaangażowany w kierowanie obroną terytorium. Działał jako członek komisji wojennej, jako przewodniczący sejmowej grupy departamentów zajętych, w senackiej komisji do spraw szkód wojennych, jako wiceprzewodniczący senatorskiej komisji wojska, ale także wiceprzewodniczący senatorskiej komisji spraw zagranicznych i wreszcie przewodniczący senatorskiej komisji Alzacji-Lotaryngii. Interesuje się prawem międzynarodowym jako członek międzyresortowej komisji prawa morskiego. Jest obrońcą narodów i państw cywilizowanych przed drapieżnymi państwami . Mając to na uwadze, został poprowadzony do kampanii na rzecz powszechnej Ligi Narodów. W czasie I wojny światowej zasiadał w Senackiej Komisji Armii .
Był także wpływowym członkiem Wielkiego Wschodu Francji . Zainicjowano dnia15 lipca 1882 rw loży masońskiej „La Sincerite” znajdującej się w Reims , był związany zLipiec 1894w "La Bienfaisance Chalonnaise" .
Od dzieciństwa Léon Bourgeois pasjonował się sztuką. Był rzeźbiarzem i pozostawił kilka dzieł, w tym popiersie córki. Dedykowana jest mu niestała sala w Muzeum Sztuk Pięknych i Archeologii Châlons-en-Champagne , w której można odkryć pamiątki, w tym jego dyplom Nobla.
Muzeum Alfreda-Canela w Pont-Audemer ma również jedną z jego rzeźb, zatytułowaną Une kupiec de poulaille à Cernay , według obrazu E. Damerona.
Ponadto był jednym z honorowych członków Société Nationale des Beaux Arts w 1913 roku.
Hélène Bourgeois , jej córka,
Naga kobieta
La Tristesse w Muzeum Sztuk Pięknych i Archeologii Châlons-en-Champagne .
Jego kariera publiczna obfituje w prestiżowe stanowiska i tytuły:
Od 1907 do 1922 był także pierwszym prezesem Towarzystwa Przyjaciół Narodowego Muzeum Historii Naturalnej . Był także prezesem Sojuszu Higieny Społecznej.
Znaczenie jego zaangażowania w życie publiczne spowodowało, że oddano mu wiele hołdów, takich jak:
Odsłonięto tablicę, przytwierdzoną do budynku jego urodzenia maj 2016Bruno Julliard, 1 st Zastępca burmistrza Paryża i Daniel Keller Wielki Mistrz i Przewodniczący Rady Zakonu Wielkiego Wschodu Francji. W 1933 roku w Châlons-sur-Marne wybudowano mu pomnik. Jego brąz został przetopiony w 1942 roku przez Niemców, a jego podstawa, usunięta w 1969 roku na parking, została rozbita i umieszczona na trawniku przy szpitalu w Châlons.
Część archiwów Léona Bourgeois jest przechowywana w archiwach dyplomatycznych w podserii 29PAAP . Osobiste dokumenty są również przechowywane w wydziałowym archiwum Marny.
: dokument używany jako źródło tego artykułu.