Proto-celtyckie

Proto-Celtic * Galatis tangʷās
Kropka	IV th  tysiąclecia av. Pne do III th  tysiąclecia pne. J.-C.
Języki dziewcząt	Języki celtyckie
Region	Europa Środkowa
Typologia	modulacyjny
Klasyfikacja według rodziny
- Języki indoeuropejskie - języki celtyckie
Kody języków
ISO 639-1	cel-pro

Proto-celtycki , albo Common Celtic jest proto-język zrekonstruowany pochodzenie wszystkich językach celtyckich znanych. Jest to związane z języków indoeuropejskich Zachód , z języków kursywa , w językach germańskich i greckiego. Dokładny związek między tymi gałęziami jest nadal przedmiotem dyskusji.

Najstarsza kultura archeologiczna , dla których mamy wskazówki, które mogą być uznane jako proto-Celtic jest kultura dziedzinach urny z epoki brązu niegdyś z Europy Środkowej w ostatniej ćwierci II -go  tysiąclecia pne. AD W przychodzi do epoki żelaza do kultury Hallstatt , wobec 800 pne. AD , uważany za w pełni celtycki.

Trwa odbudowa Proto-Celticu. Świadectwo kontynentalnego Celticu jest ważne dla rekonstrukcji fonologii i niektórych elementów morfologii , ale nadal jest zbyt rzadkie, aby umożliwić rekonstrukcję składni . Mimo, że mamy pełne zdania w galijsku i Celtiberian , najstarszy języki celtyckie mieć znaczną literaturę jest stary irlandzki , który jest jednym z wyspy języków celtyckich . Leksykon można zrekonstruować na podstawie metody porównawczej z językoznawstwa historycznego .

Fonetyka historyczna

Wczesna faza

• Oznakowanie  : wspólne indoeuropejskie * gʷ> celtyckie b

• Fuzja welarnych sekwencji spółgłoskowych , po których następuje * / w / w labio-welar
  • * kw> kʷ
  • * gʰw> gʷʰ
  • * gw> gʷ (nie wiemy na pewno, czy ta zmiana nastąpiła przed, czy po poprzedniej, więc czy ta nowa * gʷ pozostała taka jaka jest, czy też przeszła labializację jak poprzednio * gʷ)

• W wolnossące dźwiękowe okluzyjne spółgłosek o wspólnej indoeuropejskich tracą aspiracji i połączyć z istniejącym wcześniej pojedyncze dźwiękowe przystanków, z wyjątkiem * G, którego wcześniej istniejących form już labialized.
  • * bʰ> b
  • * dʰ> d
  • * gʰ> g
  • * gʷʰ> gʷ

• * e przed spółgłoską dźwiękową, po której następuje * a (ale nie * à), staje się * a: np. * eRa> aRa

• Epenteza a * i po sylabicznych płynnych spółgłoskach, po której następuje zatrzymanie:
  • * l̥T> liT
  • * r̥T> riT

• Epenteza an * a przed innymi dźwiękowymi spółgłoskami sylabicznymi:
  • * m̥> am
  • * n̥> rok
  • * l̥> al
  • * r̥> ar

• Zniknięcie wszystkich pozostałych nie sylabicznych krtani

• Asymilacja * p, po której następuje * kʷ później w słowie w * kʷ: * p ... * kʷ> * kʷ ... * kʷ (ta sama reguła działa w językach kursywą)

• • ē> ī

• • ō> ū w ostatniej sylabie

• Prawo Osthoffa  : długie samogłoski są skracane przed dźwięcznym, po którym następuje okluzyjny (V: RC> VRC); dotyczy to również leżaków dyftongów .

Późna faza

• Stop staje się * / x / przed innym przystankiem lub * / s / (C₁C₂> xC₂, Cs> xs)
• Zniknięcie / p / odziedziczone po wspólnym indoeuropejskim:
  • przez system dźwiękowy p> b przed cieczą (pL> bL)
  • przez wokalizację p> w przed nosem (pN> wN)
  • przez zacisk P> ɸ w innych miejscach (z wyjątkiem być może po * s); fricative / ɸ / ma zabawy w historycznych języków celtyckich, ale być może trwa jako / h / w niektórych starożytnych nazw pochodzenia celtyckiego: Hercunia , Hibernii
• ō> ā
• ei> ē
• ew> ow
• uwa> owa

Randki

Okres indywidualizacji protoceltyckiej jest kontrowersyjny. W przeszłości podejmowano próby określenia tego na podstawie powiązań z określonymi kulturami archeologicznymi uznawanymi za celtyckie lub przez glottochronologię . Z różnych powodów żadna z tych metod tak naprawdę nie działa. W pierwszej dekadzie XXI wieku kilka zespołów podeszło do tego zagadnienia poprzez lingwistykę komputerową , uzyskując niespójne wyniki. Gray i Atkinson oszacowali datę na 6100 lat pne (4100 pne), podczas gdy Forster i Toth oszacowali ją na 8100 lat pne (6100 pne), ale daty te są znacznie starsze niż ogólnie przyjmuje się i obarczone dużą niepewnością, prawdopodobnie +/- 1500 lat .

Teoria ciągłości paleolitu sugeruje, że Celtic wyłonił z iberyjskiej schronienia po ostatniej epoce lodowcowej , ale teoria ta nie jest powszechnie akceptowana.

Proto-celtycki można było mówić do 800 roku pne. AD, data kultury Hallstatt.

Załączniki

• (fr) Ten artykuł jest częściowo lub w całości zaczerpnięty z artykułu Wikipedii w języku angielskim zatytułowanego „Język  proto-celtycki  ” ( zobacz listę autorów ) .

Uwagi i odniesienia

1. Ewolucji tego nowego * gʷ w późniejszych językach celtyckich nie należy mylić z ewolucją * b, więc wiemy, że te dwa dźwięki miały pozostać odrębne w Proto-Celticu.

Bibliografia

• (en) Frederik HH Kortlandt , Italo-celtic Origins and Prehistoric Development of the Irish Language , Leiden, Rodopi, 2007.
• (en) Ranko Matasović , Etymological Dictionary of Proto-Celtic , Leiden, Brill, 2009.
• (de) Wolfgang Meid i Peter Anreiter (red.), Die größeren altkeltischen Sprachdenkmäler: Akten des Kolloquiums Innsbruck, 29. kwietnia - 3 maja 1993 , Innsbruck, 1996, 265 s.
• (de) Stefan Schumacher , Die keltischen Primärverben: Ein vergleichendes, etymologisches und morphologisches Lexikon , Innsbruck, Institut für Sprachen und Literaturen der Universität, 2003.
• (en) Nicholas Zair , The Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic , Leiden, Brill, 2012.

Zobacz też

• Celtowie
• Ludy przedceltyckie
• Włosko-celtyckie
• Ligures
• Azilian
• Kultura Lengyel