Artykuł ten dotyczy historii wspólnoty protestanckiej w Paryżu . Przez „wspólnotę protestancką” rozumie się osoby i zgromadzenia wierne doktrynie i obrzędom Reformacji .
Za panowania Henryka IV protestanci celebrowali swój kult w sali kariatyd, która była częścią pałacu w Luwrze i mogła pomieścić do 1500 osób. Nazywał się Kościół Madame. Podczas masakry na Saint-Barthélemy24 sierpnia 1572, admirał Gaspard de Coligny zostaje zamordowany wraz z 3000 protestantami w Paryżu. Edykt Nantes w 1598 roku przyniósł pewien spokój, ale protestanci byli tylko wolno budować ich świątynia więcej niż czterech mil od Paryża ; świątynia Charenton-le-Pont następnie zbudowany na terenie obecnej gminy Saint-Maurice .
W 1725 roku , Ludwik XV , tolerowane otwarcie cmentarza w Port-au-PLATRE , na niepewnej i tajnej bazie, ale wiadomo, że policja, aby pochować protestantów zagranicznych i francuskich tam.
Po edykcie tolerancji , podpisany7 listopada 1787przez Ludwika XVI i zarejestrowany przez Sejm Paryżu29 stycznia 1788, protestanci Paryża będą szukać miejsca kultu. Pierwszym pastorem zatwierdzonym przez protestancką wspólnotę Paryża na wniosek pastora Jean-Paula Rabauta de Saint-Étienne , przewodniczącego Zgromadzenia Ustawodawczego , w 1790 r. był Paul-Henri Marron . Pierwsze miejsce kultu, inCzerwiec 1789, to zaplecze handlarza winem, rue Mondétour . Następnie protestanci spotkali się przy rue Dauphine 105, w hotelu, w którym Antoine Court de Gébelin założył Wieczernik Muzeum Paryskiego i gdzie spotkała się Loża Masońska Dziewięciu Sióstr. Burmistrz Paryża Jean Sylvain Bailly zezwolił im na wydzierżawienie nieczynnego kościoła Saint-Louis-du-Louvre . To jest22 maja 1791poświęcenia dokonano w dzień Wielkanocy. Paul-Henri Marron wyraził poparcie dla nowych instytucji politycznych. 13 października 1791przemawia w obecności burmistrza Paryża o tekście Ewangelii Jana (J 8,32): „Znacie prawdę, a prawda was wyzwoli” . Wzrasta frekwencja na usługach.
Po byciu miejscem koronacji pierwszych biskupów konstytucyjnych przez Talleyranda , inLuty 1791kongregacja oratorium została rozwiązana przez rewolucjonistów w dniu14 grudnia 1792. Budynki zmieniają przeznaczenie. Usługi administracyjne zajmują zakwaterowanie. Kościół przeznaczony jest na magazyn scenografii teatralnych. Większość dekoracji kościoła została następnie usunięta, w tym posągi na fasadzie przy rue Saint-Honoré. Grób Bérulle zostaje zniszczony. Ołtarz główny Pierre'a Caqué został zdemontowany w styczniu.Luty 1793. Dwadzieścia cztery obrazy wysłano do składu Petits-Augustins Alexandre'a Lenoira .
Powstanie komuny rewolucyjnej przysporzy problemów. Paul-Henri Marron był trzykrotnie aresztowany. Upadek Robespierre'a uwalnia go definitywnie. Zreformowany kult zostaje wznowiony wMarzec 1795.
Protestanci paryscy będą utrzymywać stosunki z władzami, Dyrektoriatem , a następnie Konsulatem . Po konkordacie z 1801 r. ustawa z 18 roku germinalnego X (8 kwietnia 1802 r) dotyczące kultów obecnych we Francji uznaje miejsce protestantów we wspólnocie narodowej.
Prawo kiełkowania zostało narzucone przez Napoleona Bonaparte bez dyskusji z przedstawicielami kościołów. Dla protestantów przewiduje tak zwany kościół „konsystorialny”. Wskazuje w artykule 16: „Będzie kościół konsystorski z sześciu tysięcy dusz tej samej komunii” . W raporcie przedłożonym przez pastora Marron do prefekta Sekwany , Nicolas Frochot , wPaździernik 1802szacuje, że w Paryżu zadeklarowało się ponad 20 000 protestantów. Zakłada to zatem istnienie trzech kościołów konsystorycznych, co jest sprzeczne z reformowaną tradycją kościelną. Rząd w końcu akceptuje, że3 grudnia 1802 r, że w Paryżu jest tylko jeden Kościół Reformowany. Kościół ten skupia protestantów z Paryża, przedmieść i małe grupy z Île-de-France. Prawo stanowi, że tymi Kościołami konsystorzymi musi kierować zgromadzenie, konsystorz , skupiający proboszcza i grupę osób świeckich, „starszych”, „wybranych spośród obywateli najbardziej obciążonych rolą datków” . 20 stycznia 1803dawny konsystorz wybiera dwanaście osobistości, które mają mu pomóc w wyborze starszych. Wśród nich jest siedmiu bankierów. 27 stycznia 1803 rwybierani są starsi nowego konsystorza. Konsystorz zostaje przyjęty przez Bonaparte dnia30 stycznia który gratuluje im dokonanych wyborów.
Konsystorz powołuje pierwszych trzech pastorów, których mianuje Pierwszy Konsul: Henri-Paul Marron, Jacques-Antoine Rabaut dit Rabaut Pommier , brat Rabaut-Saint-Étienne i Rabaut-Dupuy , oraz Jean-Frédéric Mestrezat , potomek pastora z Charenton, przeciwko któremu pisał François Véron .
Minister Spraw Religijnych Jean-Étienne-Marie Portalis wpływa na stary kościół Saint-Louis du Louvre do Konsystorza,2 grudnia 1802 r. Dwa inne nieużywane kościoły zostały przekazane protestantom paryskim: kaplica klasztoru Wizytek , w 1802 r. dawny kościół klasztoru Nawiedzenia Sainte-Marie (klasztor założony z inicjatywy Franciszka Salezego i Joanny de Chantal) mieszczący się na rue Saint-Antoine i dawna kaplica bernardynów de Penthemont , rue de Grenelle. Ten ostatni, używany przez wojsko, został zwolniony dopiero w 1842 roku.
Kościół Saint-Louis-du-Louvre szybko okaże się zbyt mały, aby pomieścić wszystkich wiernych. Zwrzesień 1808The Konsystorz jest pewne, że projekt zjednoczenia tuilerie z Luwru Pałacu doprowadzi do rozbiórki kościoła Saint-Louis. Konsystorz planuje osiedlić się w Théatins , quai Voltaire , a następnie w Oratorium w Luwrze , które zajmuje scenografia Opery , Wodewilu i Teatru Francuskiego . Arcybiskup Paryża , kardynał Maury , pisze na1 st lutego 1810, do Ministra Kultu, aby wyrazić swój zdecydowany sprzeciw wobec tego projektu.
Wreszcie 4 lutego 1811Minister Kultu pisze do Prefekta Sekwany: „Monsieur le Comte, Jego Wysokość zezwolił na otwarcie kościoła Oratorium na rzecz kultu protestanckiego, ale tylko tymczasowo, w oczekiwaniu na jego przyjęcie. świątynia, która będzie im dana” .
Przedstawicielowi Konsystorza udało się przenieść wszystkie dekoracje na Niedzielę Palmową, a wszystkie meble z kościoła Saint-Louis-du-Louvre przewieziono następnie do starego kościoła Oratorium. Pierwsze nabożeństwo odprawiane jest dnia11 marca 1811 r. Od tego czasu kult protestancki obchodzony jest w każdą niedzielę w oratorium w Luwrze, ale budynek nie został ostatecznie oddany kultowi protestanckiemu aż do 1844 roku.
W 1808 r. cesarz Napoleon upoważnił miasto Paryż do nabycia wszystkich budynków klasztornych i kościelnych w celu przypisania ich do Konsystorza Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego .