Narodziny |
5 lutego 1879 Romny |
---|---|
Śmierć |
3 stycznia 1942(w wieku 62 lat) Jerozolima |
Pogrzeb | Cmentarz żydowski na Górze Oliwnej |
Trening | Państwowy Instytut Technologiczny w Petersburgu ( we ) |
Zajęcia | Inżynier budownictwa , inżynier , pisarz |
Członkiem | Żydowska Rada Narodowa ( w ) |
---|
Pinhas Rutenberg , urodzony Pyotr Moiseyevich Rutenberg (po rosyjsku : Пётр Моисеевич Рутенберг) dnia5 lutego 1879do Romny i zmarł3 stycznia 1942w Jerozolimie jest rosyjskim biznesmenem , syjonistą i żydowskim nacjonalistą w Mandatory Palestine .
Odegrał aktywną rolę podczas dwóch rewolucji rosyjskich w 1905 i 1917 roku . W czasie I wojny światowej był jednym z założycieli Legionu Żydowskiego i Amerykańskiego Kongresu Żydów . Później, dzięki kontaktom w Palestynie, uzyskał koncesję na produkcję i dystrybucję energii elektrycznej i założył Palestine Electric Company , która po utworzeniu Państwa Izrael przekształciła się w Israel Electric Corporation .
Żydowski nacjonalista oddany i pełen pasji, Rutenberg uczestniczył w tworzeniu Haganah , głównej żydowskiej milicji w Palestynie przed wojną, i założył Palestine Airways (in) , zapewniając lokalne loty lotnicze. Następnie został mianowany przewodniczącym Vaad Leumi , Żydowskiej Rady Narodowej.
Pinhas Rutenberg urodził się w 1879 r. W Romnym , w rządzie Połtawy , części Imperium Rosyjskiego , obecnie na Ukrainie . Po ukończeniu studiów praktycznych zapisał się na Politechnikę Petersburską i wstąpił do Rewolucyjnej Partii Socjalistycznej (SR lub Eser). Pracował jako kierownik warsztatu w fabryce Putiłowa (przemianowanej po rewolucji na fabrykę Kirowa ), największej fabryce w Sankt Petersburgu. Fabryka jest centrum Zgromadzenia Robotników Rosyjskich, założonego w 1903 roku przez przywódcę klasy ludowej, papieża Georgi Gapona . Ale Gapon potajemnie współpracuje z carską policją Ochraną , która uważa, że kontroluje ruch robotniczy. Rutenberg zostaje przyjacielem Gapona, co pozwala mu stać się znaczącą postacią w Rewolucyjnej Partii Socjalistycznej.
Niedziela, 9 stycznia 1905 r. (22 stycznia 1905w kalendarzu gregoriańskim ) Gapon zorganizował pokojową demonstrację pod Pałacem Zimowym , aby złożyć petycję do cesarza Mikołaja II . Rutenberg uczestniczy w tym marszu za zgodą swojej partii. Sytuacja zmienia się w tragedię, a żołnierze strzelają prosto w tłum, zabijając prawie tysiąc. Rutenberg zachowuje spokój i ratuje życie Gaponowi, zabierając go w bezpieczne miejsce. To dramatyczne wydarzenie, znane jako Czerwona Niedziela lub Krwawa Niedziela , zapoczątkowało rosyjską rewolucję 1905 roku .
Gapone i Rutenberg uciekli za granicę, witani w Europie przez rewolucyjnych rosyjskich emigrantów, takich jak Gueorgui Plechanow czy Lenin, a we Francji przez przywódców socjalistycznych, takich jak Jean Jaurès i radykałów, takich jak Georges Clemenceau . Przed końcem 1905 roku Rutenberg wrócił do Rosji, a wkrótce potem Gapon.
Gapon następnie ujawnia Rutenbergowi swoje kontakty z policją i próbuje go zwerbować, wyjaśniając mu, że podwójna lojalność jest przydatna dla sprawy robotników. Rutenberg natychmiast to potępia i zgłasza tę podwójną grę przywódcom Rewolucyjnej Partii Socjalistycznej Jewno Azefowi i Borysowi Sawinkowowi . Azef żąda likwidacji zdrajcy. Paradoksalnie, Azef jest w rzeczywistości również prowokatorem , który zostanie zdemaskowany w 1908 roku przez Władimira Burtsev .
Plik 26 marca 1906Gapon udaje się do wynajętej willi pod Sankt Petersburgiem, niedaleko granicy z Finlandią, na spotkanie z Rutenbergiem. Miesiąc później znajdujemy go tam powieszonego. Rutenberg będzie później twierdził, że Gapon został skazany przez sąd robotniczy i że trzech członków Rewolucyjnej Partii Socjalistycznej wykonałoby wyrok, udusząc go pod nieobecność Rutenberga.
Jednak Rewolucyjna Partia Socjalistyczna odmówi wzięcia odpowiedzialności za śmierć Gapona i ogłosi, że Rutenberg zamordował go z powodów osobistych i zaprzeczy wysłaniu członków na spotkanie 26 marca. Rutenberg zostaje wówczas potępiony i wyrzucony z partii.
Zmuszony do emigracji, Rutenberg osiadł we Włoszech . Z dala od polityki, interesuje się zagadnieniami hydraulicznymi . Zainteresowany konkretnymi problemami żydowskimi przekonuje się, że rozwiązaniem jest utworzenie narodowego domu dla narodu żydowskiego.
Po wybuchu I wojny światowej ruch syjonistyczny w większości poparł siły Ententy . Rutenberg postanawia stworzyć żydowskie siły zbrojne, które będą walczyć o Ziemię Izraela . Odwiedza kilka europejskich stolic, spotyka się z ważnymi politykami i urzędnikami syjonistycznymi, a ostatecznie decyduje się dołączyć do Władimira Jabotinsky'ego i Josepha Trumpeldora w tworzeniu Legionu Żydowskiego . W maju 1915 roku , za zgodą Żabotyńskiego, Rutenberg udał się do Stanów Zjednoczonych, aby promować tę ideę wśród amerykańskich Żydów.
W liście do wicehrabiego Edmunda Allenby'ego Rutenberg napisałby27 kwietnia 1933 :
„Z dumą ujawniam mało znany fakt, że byłem autorem pomysłu batalionów żydowskich do walki z aliantami w wielkiej wojnie. Odkupić żydowską Palestynę żydowską krwią. To było wSierpień 1914… Spełnienie tego marzenia było przywilejem Jabotinsky'ego. "
Znajduje silne poparcie wśród organizacji żydowskich w Nowym Jorku . Rutenberg wspiera marksistowsko-syjonistyczną partię Poalej Syjon i współpracuje z Davidem Ben-Gurionem , Icchakiem Ben-Cwi i Dow-Berem Borochowem . Wraz z Chaimem Żitlowskim założył Amerykański Kongres Żydów . W tym samym czasie Rutenberg opublikował w jidysz pod pseudonimem Pinhas Ben-Ami broszurę „Narodowy renesans narodu żydowskiego”, którą napisał we Włoszech.
Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych Rutenberg sfinalizował swój plan wykorzystania zasobów wodnych Ziemi Izraela do nawadniania i wytwarzania energii, jego marzenie na całe życie.
Rutenberg z radością powitał rosyjską rewolucję lutego 1917 r. I powrócił w lipcu 1917 r. Do Piotrogrodu , goszczony przez premiera rządu tymczasowego Aleksandra Kiereńskiego , a także przez Rewolucyjną Partię Socjalistyczną. Pomimo 12-letniego wygnania Rutenberg został wiceprzewodniczącym Piotrogrodzkiej Dumy Państwowej .
W ciągu dwóch miesięcy Piotrogrodzka Rada , kierowana przez Lwa Trockiego , stała się alternatywną potęgą w stolicy, wrogą Dumie. Wtedy staje się oczywiste, że sowiecki planuje obalenie rządu. 3 listopada Rutenberg zostaje członkiem Rady Najwyższej utworzonej przez Kiereńskiego w celu utrzymania porządku i sprawiedliwości. 7 listopada podczas szturmu na Pałac Zimowy Rutenberg broni rezydencji rządowej po wyjeździe Kiereńskiego. Kiedy bolszewicy wygrywają, zostaje aresztowany i osadzony w więzieniu wraz z innymi kapitalistycznymi ministrami .
W marcu 1918 r. , Gdy wojska niemieckie zbliżyły się do Piotrogrodu, bolszewicy uwolnili Rutenberga wraz z wieloma innymi więźniami. Wyjeżdża do Moskwy , nowej stolicy, i przyjmuje posadę w ruchu spółdzielczym. Jednak po zamachu na Lenina dokonanym przez Fanny Kaplan wSierpień 1918, czerwony terror spada na członków Rewolucyjnej Partii Socjalistycznej. Rutenberg uciekł z Moskwy. Jego ostatnim przystankiem w Rosji jest port w Odessie, gdzie jest członkiem komitetu obrony. Miasto jest rządzone przez Białych Rosjan , wspieranych przez francuskie siły alianckie. Plik17 marca 1919otrzymuje rosyjski paszport z wizą wyjazdową, która pozwala mu wejść na amerykański statek, który zabiera go do Konstantynopola , miasta kontrolowanego przez aliantów. Stamtąd wyruszył do Marsylii . Później wyjechał do Anglii , skąd wyjechał do Palestyny pod brytyjskim mandatem .
W 1919 roku Rutenberg przebywał w Paryżu i dołączył do innych przywódców syjonistycznych, przygotowując propozycje traktatu wersalskiego . Odpowiedzialny za plan elektryfikacji Palestyny, otrzymał wsparcie finansowe od barona Edmonda Jamesa de Rothschilda i jego syna Jamesa Armanda de Rothschilda i ostatecznie zdecydował się osiedlić w Palestynie, aby go zrealizować.
Jednak jego pierwszym zmartwieniem po przybyciu do Palestyny jest nawiązanie współpracy z Żabotyńskim, żydowską milicją samoobrony, Haganah . Rutenberg był kapitanem tych oddziałów w Tel Awiwie podczas zamieszek w Jaffie w 1921 roku .
Brał udział w wyznaczaniu północnej granicy Obowiązkowej Palestyny, określając obszary pod wpływem Francji i Wielkiej Brytanii.
W 1921 r. , Pomimo zdecydowanego protestu Arabów palestyńskich przeciwko przypisywaniu Jiszuwowi kontroli nad żywotnymi interesami regionu, Brytyjczycy przyznali Rutenbergowi koncesje na energię elektryczną Jaffy, a później Jordanu . Koncesja Jaffa jest pierwszą ukończoną. Działając pod nazwą Jaffa Electric Company , Rutenberg zbudował sieć, która stopniowo obejmowała Jaffę, Tel Awiw, okoliczne wioski, głównie żydowskie, oraz brytyjskie instalacje wojskowe w Sarafend . Sieć zasilana jest silnikami Diesla , w przeciwieństwie do początkowego zobowiązania Rutenberga do budowy elektrowni wodnej na rzece Yarkon .
W 1923 roku Rutenberg założył firmę Palestine Electric Company, Ltd. , która później przekształciła się w Israel Electric Corporation Limited . Aby przezwyciężyć pewne początkowe trudności związane z uruchomieniem projektu, Rutenberg zwrócił się do Winstona Churchilla , ówczesnego Sekretarza Stanu ds. Kolonii , i otrzymał je . Rutenberg zaprasza wpływowych brytyjskich polityków, takich jak Lord Herbert Samuel i Lord Rufus Isaacs , a także Hugo Hirst , dyrektor General Electric Company, do zasiadania w jej zarządzie.
Rutenberg stał się także pierwszym obywatelem palestyńskim podlegającym brytyjskiemu mandatowi, po tym, jak Brytyjczycy uchwalili w 1925 r. Ustawę ustanawiającą obywatelstwo palestyńskie. Rutenberg otrzymał dokumenty obywatelstwa palestyńskiego w styczniu 1926 roku .
Jednym z głównych osiągnięć Rutenberga była budowa elektrowni wodnej Naharayim na rzece Jordan , która została uruchomiona w 1930 roku i przyniosła mu przydomek Staruszek z Naharayim .
Inne zakłady budowane są w Tel Awiwie, Hajfie i Tyberiadzie, aby zaopatrywać całą Palestynę. Jerozolima jest jedyną częścią Obowiązkowej Palestyny, której nie zaopatrują elektrownie Rutenberg. Koncesja dla Jerozolima została przyznana przez Imperium Osmańskiego do greckiego Eurypidesa Mavromatis. Po podboju Palestyny przez wojska brytyjskie , Mavromatisowi udało się po długiej batalii prawnej, że Palestyńska Kompania Elektryczna Rutenberga nie mogła zbudować elektrowni zasilającej Jerozolimę. Dopiero w 1942 r. , Kiedy jego firma, British-Jerusalem Electric Corporation, nie była w stanie zaspokoić potrzeb Jerozolimy, obowiązkowy rząd zwrócił się do Palestine Electric Company o przejęcie dostaw energii elektrycznej do Jerozolimy.
Rutenberg zmarł w 1942 roku w Jerozolimie . Został pochowany na cmentarzu żydowskim na Górze Oliwnej . Jego imię nosi duża elektrownia w pobliżu Aszkelonu . Ponadto ulice w Ramat Gan i Netanji zostały nazwane na jego pamiątkę.